Norniki socjalne z podrodzaju Microtus. Przegląd gatunków część II.

Ciąg dalszy przeglądu gatunków

Nornik południowy ( Microtus levis ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus epiroticus - Microtus rossiaemeridionalis - Microtus subarvalis.

Występuje w Europie ( Półwysep Bałkański, Ukraina, Białoruś, kraje nadbałtyckie, południowa Finlandia, europejska część Rosji ) i w Azji ( Azja Mniejsza, Syberia do jeziora Bajkał ). Wprowadzony na Svalbard.

Zamieszkuje lasy, polany śródleśne, wrzosowiska, bagna i torfowiska, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia a także siedliska antropogeniczne : łąki i pastwiska, pola uprawne, ogrody i warzywniki, winnice od poziomu morza do 2500 m n.p.m.

nornik południowy ( Microtus levis )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu, chociaż w ciągu dnia także wyrusza na poszukiwanie pokarmu. Prowadzi częściowo podziemny tryb życia.

Żyje w bardzo licznych dochodzących nawet do 200.000 osobników koloniach ( zwłaszcza w południowej części zasięgu ). Kolonie tworzą blisko spokrewnione samice, które mieszkają razem ze swoim potomstwem. Samce tworzą grupy kawalerskie poruszające się w obrębie kilku kolonii. 

Kopie płytkie systemy komór i korytarzy w glebie lub w darni. Komory lęgowe i spiżarnie znajdują się na głębokości 15 - 20 cm. Szlaki komunikacyjne utrzymywane są stale w czystości, umożliwiając bezpieczne i szybkie poruszanie się i orientację. Osobniki rzadko poruszają się poza systemami komunikacyjnymi.

Odżywia się pokarmem roślinnym : podziemne części roślin ( bulwy, cebule, kłącza, korzenie ), nasiona, ziarna traw i zbóż, owoce i jagody, zielone części roślin, trawy.

Sezon rozrodczy od marca do października. 4-5 miotów w sezonie.

Co 3 - 5 lat występuje tzw. cykl reprodukcyjny. Zwiększa się wtedy gęstość osobnicza prowadząca do lokalnych migracji. Aby nastąpił zwiększony rozród muszą zaistnieć sprzyjające warunki siedliskowe.

Ciąża trwa 16 - 24 dni. Samica rodzi średnio 2 - 8 młodych ( w sprzyjających warunkach nawet 12 -15 ).

Młode są bezradne i nagie. Po około 20 - 22 dniach matka przestaje je karmić mlekiem.

Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 2,5 miesiąca.

Opisane podgatunki :

- Microtus levis caspicus - południowa Rosja

- Microtus levis epiroticus - Grecja

- Microtus levis ghalgai - Czeczenia, Inguszetia

- Microtus levis levis - Rumunia, Bułgaria, Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina

- Microtus levis muhlisi - Turcja

- Microtus levis relictus - Azja Mniejsza

- Microtus levis rhodopensis - Rodopy Centralne ( Bułgaria )

- Microtus levis rossiaemeridionalis - południowa Rosja, północny Kaukaz

- Microtus levis subarvalis - północno-wschodnia Rosja

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg występowania i liczną populację.

Stanowi ważny składnik diety wielu drapieżników.

Uważany za szkodnika upraw rolnych i lokalnie tępiony.

Występuje w wielu obszarach chronionych w swoim zasięgu.

Nie są prowadzone żadne działania ochronne względem tego gatunku.

W niewoli - brak danych.

Microtus lydius - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis lydius - Microtus guentheri lydius.

Występuje w zachodniej Azji ( Turcja ).

Zamieszkuje suche stepy i tereny rolne.

Microtus lydius ?

Gatunek słabo poznany . Opisany w 2002 roku - Colak & Yigit. 

Opisane podgatunki :

- Microtus lydius ankarensis - rejon Ankary ( Turcja )

- Microtus lydius lydius - rejon Izmiru ( Turcja )

Gatunek o dużej niepewności taksonomicznej.

Brakuje danych określających zakres, ekologię i ewentualne zagrożenia.

Uważa się, że jest ściśle związany z Microtus socialis lub Microtus guentheri.

Microtus lydius wymaga dalszych badań taksonomicznych.

W niewoli - brak danych.

Microtus paradoxus - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus irani paradoxus - Chilotus paradoxus.

Występuje w środkowej Azji ( południowy Turkmenistan, północno-wschodni Iran, północny Afganistan ).

Zamieszkuje stepy, zarośla i zakrzewienia, półpustynie, doliny rzeczne i wąwozy o wilgotnej i rumoszowej glebie. Również siedliska antropogeniczne : pastwiska, pola uprawne, winnice, sady, ogrody, warzywniki. Od wysokości 300 do 2500 m n.p.m.

Aktywny w ciągu całego roku, wiosną i latem od zmierzchu do świtu, jesienią i zimą w ciągu całej doby.

Kopie płytkie systemy korytarzy i komór o skomplikowanym wzorze z kilkoma otworami wyjściowymi. Czasami wyjścia są połączone ze sobą. Komory i spiżarnie umieszcza na głębokości do 70 cm pod powierzchnią.

Żyje w koloniach mogących obejmować 5 - 12 m2 powierzchni. Szlaki komunikacyjne tworzą rozległą sieć transportu.

Na gorsze okresy przechowuje zapasy pożywienia mogące ważyć do 3,5 kg.

Odżywia się pokarmem roślinnym : podziemne części roślin, nasiona, owoce, ziarno, trawy, zielone części roślin.
Sezon rozrodczy od maja do września. Może być 2 - 3 mioty w sezonie.
Ciąża trwa 20 - 22 dni, samica rodzi 2 - 8 młodych.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na umiarkowanie duży zasięg i lokalnie duże populacje w odpowiednich siedliskach. Jednak na niektórych obszarach odnotowano duże spadki występowania.
Głównie dotyczy to populacji z Turkmenistanu, którym zagrażają zmiany klimatyczne ( wzrost okresów suszy ) i nadmierny wypas zwierząt domowych.
Microtus paradoxus źle adaptuje się do nowych warunków siedliskowych.
Nie stwierdzono występowania gatunku na obszarach chronionych.


W niewoli - brak danych.




Microtus qazvinensis -  gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ).


Występuje w środkowej Azji ( północno-zachodni Iran - prowincja Qazvin ).


Zamieszkuje otwarte tereny trawiaste ( łąki i pastwiska ) i stepy.


Gatunek słabo poznany. Opisany w 2003 roku ( Goleniszczew - Golenishchev ).

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek wcześniej był przypisany do Microtus irani.
Prawdopodobnie jest szeroko rozpowszechniony, ale zakres występowania jest obecnie nieznany.
Gatunek ma podobne preferencje siedliskowe jak Microtus guentheri i Microtus irani, chociaż wydaje się, że jest bardziej elastyczny.
Brak wyraźnych zagrożeń dla tego gatunku.
Brak jest informacji czy występuje w jakimkolwiek obszarze chronionym.
Niezbędne są dalsze badania w celu określenia ważności gatunku i jego dystrybucji, trendów i stanu populacji oraz zagrożeń.


W niewoli - brak danych.








Microtus schidlovskii - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis schidlovskii - Microtus colchicus schidlovskii.


Występuje w południowo-wschodniej Europie ( Zakaukazie - północno-zachodnia i środkowa Armenia, południowa i zachodnia Gruzja ) i w zachodniej Azji ( północno-wschodnia Turcja ).


Zamieszkuje stepy i łąki górskie i wyżynne na wysokościach 1400 - 1700 m n.p.m. oraz siedliska antropogeniczne ( pola uprawne i warzywniki ).


Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu. Prowadzi głównie podziemny tryb życia, chociaż poszukuje również pokarmu na powierzchni.
Kopie proste systemy komór i korytarzy na głębokości 5 - 15 cm pod powierzchnią gleby. Szlaki komunikacyjne są szeroko rozbudowane i prowadzą do miejsc żerowania.
Odżywia się głównie podziemnymi częściami roślin ( bulwy, cebule, kłącza, korzenie ), także nasiona i ziarna, zielone części roślin, owoce. Część pokarmu znosi do spiżarni na gorsze okresy ( zima ).
Sezon rozrodczy od marca do października. Może być do 4 miotów w sezonie.
Samica po 20 - 22 dniach rodzi 2 - 8 młodych. Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 3 miesięcy.
Żyje około 1,5 - 2 lata.

Opisane podgatunki :
- Microtus schidlovskii colchicus - Zakaukazie - uważany też za samodzielny gatunek Microtus colchicus
- Microtus schidlovskii goriensis - Gruzja - uważany też za samodzielny gatunek Microtus goriensis
- Microtus schidlovskii schidlovskii - północno-zachodnia Armenia

Gatunek uznawany za nie zagrożony. Brak jest większych znanych zagrożeń.
Podgatunki Microtus schidlovskii colchicus i Microtus schidlovskii goriensis często opisywane są jako samodzielne gatunki Microtus colchicus i Microtus goriensis lub jako podgatunki Microtus socialis.
Nie są znane żadne szczególne środki ochronne.
Brak jest informacji czy występuje w jakimkolwiek obszarze chronionym.


W niewoli - brak danych.




Microtus socialis - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 


Występuje w południowo-wschodniej Europie ( Kaukaz - Armenia, Gruzja ) oraz w zachodniej i środkowej Azji ( wschodnia Turcja, północno-zachodnia Syria, Liban, północny Irak, Iran ) aż po jezioro Bałchasz i północno-zachodnie Chiny ( Xinjiang ).

Zamieszkuje suche stepy na równinach i wysokie góry i wyżyny od poziomu morza do 2480 m n.p.m. ale także siedliska antropogeniczne ( pola uprawne, warzywniki ).

rycina - Microtus socialis

Aktywny przez cały rok, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje w złożonych koloniach, utworzonych przez spokrewnione samice.
Prowadzi głównie podziemny tryb życia, na powierzchnię wychodzi rzadko zwłaszcza w okresie lata. Kopie rozległe systemy komór i korytarzy, z wieloma wejściami, przejściami, komorami sypialnymi i spiżarniami. Schroniska te znajdują się na głębokości 5 - 10 cm pod powierzchnią, jedynie komory lęgowe i spiżarnie usytuowane są głębiej. Na jesieni zaopatruje spiżarnie, głównie w nasiona i ziarna na okres zimy.
Odżywia się głównie podziemnymi częściami roślin, nasionami i ziarnami, owocami, zielonymi częściami roślin.
Sezon rozrodczy trwa cały rok, może być 3 - 5 miotów w sezonie. Zmniejszona częstotliwość rozrodu lub całkowite zaniechanie zdarza się w warunkach suchych lat i mroźnych zim ( 1 miot ). Szczyty rozrodu występują podczas wilgotnego lata i powtarzających się ciepłych zim.
Podczas masowych cyklów reprodukcyjnych, gęstość osobnicza może osiągnąć nawet 90 000 otworów na hektar w części siedlisk.
Samica po 20 - 22 dniach, rodzi 4 - 18 młodych ( średnio 6 - 8 ). Młode rodzą się gołe i bezradne. W wieku 20 dni są odstawiane i usamodzielniają się. Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 2,5 miesiąca.

Microtus socialis 

Opisane podgatunki :
- Microtus socialis astrachanensis - stepy w rejonie Astrachania ( Rosja ) - zagrożony
- Microtus socialis binominatus - Zakaukazie ( Armenia )
- Microtus socialis bogdoensis - Xinjiang ( Chiny ) - zagrożony
- Microtus socialis gravesi - Kazachstan
- Microtus socialis hyrkania - północno-wschodni Iran
- Microtus socialis nikolajevi - Kyuk-Tuk Island, Krym ( Ukraina )
- Microtus socialis parvus - północno-wschodni Kaukaz - zagrożony
- Microtus socialis satunini - Kaukaz
- Microtus socialis socialis - dolina rzeki Ural ( Rosja )
- Microtus socialis syriacus - Syria - zagrożony

rycina - Microtus socialis

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na duże rozpowszechnienie. Zagrożone mogą być izolowane populacje z północnej Osetii, Kałmucji, Astrachania, Syrii i Chin.
Uważany jest za szkodnika upraw rolnych i lokalnie tępiony.
Zagrożeniami dla izolowanych populacji są zmiany klimatyczne ( pustynnienie siedlisk ) i nadmierny wypas zwierząt domowych.
Microtus socialis uważany jest za gatunek silnie kopiący z grupy norników socjalnych - jest numerem 1 wśród pozostałych gatunków w tej dziedzinie.
Jest rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.


W niewoli - brak danych.




Microtus transcaspicus - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus kermanensis.


Występuje w południowo-środkowej Azji ( półudniowo-zachodni Turkmenistan, północno-wschodni Iran, północny Afganistan ).

Zamieszkuje górskie i wyżynne stepy, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia, tugai od 300 do 2000 m n.p.m.

Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje w niewielkich koloniach, zajmujących 3 - 5 m2 powierzchni.
Kopie płytkie systemy komór i korytarzy z 2 - 5 wyjściami, na głębokości 5 - 10 cm pod powierzchnią gleby.
Odżywia się głównie zielonymi częściami roślin ale także podziemnymi ich częściami, nasionami i ziarnem.
Sezon rozrodczy od kwietnia do września. W sezonie 2 - 3 mioty.
Samica rodzi po 20 - 22 dniach, 2 - 6 młodych.
Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 3 miesięcy.

Opisane podgatunki :
- Microtus transcaspicus kermanensis - południowo-wschodni Iran - zagrożony
- Microtus transcaspicus khorkoutensis - północno-wschodni Iran
- Microtus transcaspicus transcaspicus - południowy Turkmenistan, północny Afganistan


Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo niewielkiego zasięgu. Brak jest podejrzenia o trend spadkowy populacji.
Brak znanych zagrożeń dla tego gatunku. Zagrożenie może stanowić utrata siedlisk ze względu na zmiany klimatyczne. Zagrożony jest podgatunek Microtus transcaspicus kermanensis ze względu na ma zasięg występowania. Dawniej opisywany jako samodzielny gatunek Microtus kermanensis.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Brak jest podejmowanych działań ochronnych. 


W niewoli - brak danych. 








 Opracowano na podstawie:

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

  

Norniki socjalne z podrodzaju Microtus. Przegląd gatunków.

Do tej grupy należą norniki tworzące duże kolonie. Prowadzą one głównie nocny tryb życia. Kopią rozległe systemy komór i korytarzy, tuż pod powierzchnią gleby lub w darni. Utrzymują też specjalne ścieżki prowadzące do źródeł pożywienia, które są stale oczyszczane z różnego rodzaju zanieczyszczeń. Ścieżki te tworzą systemy komunikacyjne, umożliwiające bezpieczne i szybkie poruszanie się oraz orientację. Osobniki rzadko spotykane są poza szlakami komunikacyjnymi. Większość gatunków odżywia się pokarmem roślinnym. Wszystkie one stanowią ważny składnik diety wielu drapieżników.Większość gatunków szybko się rozmnaża co zwiększa gęstość populacji. Prowadzi to często do masowego pojawiania się dużej ilości osobników. Cykle te występują co 3-5 lat i sprzyjają im odpowiednie warunki środowiskowe. Często na skutek nadmiaru osobników, część z nich pozostawia dotychczasowe siedlisko i przenosi się do innego.
Taksomy w tej grupie często się zmieniają i tracą ważność. Na skutek badań mitochondrialnego DNA opisywane są nowe gatunki, które wyodrębniane bywają ze starych taksomów.

rycina - nornik polny ( Microtus arvalis )

Do podrodzaju Microtus należą :
- Microtus agrestis - nornik bury
- Microtus anatolicus - nornik anatolijski
- Microtus arvalis - nornik polny, nornik zwyczajny, polnik
- Microtus cabrerae
- Microtus dogramacii
- Microtus guentheri
- Microtus ilaeus - nornik kazachski
- Microtus irani - nornik perski
- Microtus levis - nornik południowy
- Microtus lydius 
- Microtus paradoxus
- Microtus qazvinensis
- Microtus schidlovskii 
- Microtus socialis 
- Microtus transcaspicus


Nornik bury ( Microtus agrestis ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Mus agrestis.


Występuje w Europie ( od Wysp Brytyjskich po Ural, oprócz Irlandii i południa Europy ) i w Azji ( od Uralu po północno-zachodnie Chiny i rejon jeziora Bajkał ).

Zamieszkuje różnorodne środowiska : stepy, lasy, wrzosowiska, piaszczyste wydmy i tereny półpustynne, bagna i torfowiska, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia ale także siedliska antropogeniczne : łąki, pola uprawne, żywopłoty, plantacje, pastwiska ( brak go jednak na intensywnie wypasanych ), ogrody, sady, warzywniki od poziomu morza do 2100 m n.p.m.

nornik bury ( Microtus agrestis )

Aktywny przez cały rok, głównie w od zmierzchu do świtu, chociaż także w ciągu dnia wyrusza na poszukiwania pokarmu.
Żyje w koloniach, często o dużej gęstości osobniczej. Buduje podziemne systemy korytarzy i komór na głębokości 5-10 cm pod powierzchnią gleby, gniazda i spiżarnie wykopywane są głębiej na głębokości do 30-40 cm. Na powierzchni tworzone są systemy ścieżek będące siecią komunikacyjną, która stale jest utrzymywana w czystości, Sieć komunikacyjna umożliwia bezpieczne i szybkie porusza się do źródeł pożywienia oraz orientację. Osobniki rzadko są spotykane poza systemami komunikacyjnymi. Kolonie tworzą blisko spokrewnione samice, samce poruszają się po obrzeżach pomiędzy poszczególnymi koloniami.
Odżywia się pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą : kłącza, bulwy, cebule, korzonki, ziarna traw i zbóż, zielone części roślin, owoce, jagody.
Sezon rozrodczy od marca do końca października.
W sezonie może być do 4-5 miotów, czasami nawet 6.
Długość ciąży wynosi 16-24 dni. Samica rodzi 3-8 młodych ( średnio ). Młode przychodzą na świat gołe i ślepe, po około 14 dniach otwierają oczy. W wieku 20-21 dni samica je odstawia.
Dojrzałość uzyskują w wieku 2-2,5 miesiąca - samice, samce w wieku 3-4 miesięcy.
Co 3-5 lat występuje tzw. cykl reprodukcyjny. Zwiększa się wtedy gęstość osobnicza powodująca lokalne migracje do innych siedlisk. Sprzyjają temu warunki siedliskowe ( ciepłe zimy, duża ilość pokarmu, wilgotne lata, mała ilość drapieżników, itp.).

W Polsce występuje na terenie całego kraju. Wszędzie dość licznie. Uważany za szkodnika upraw rolnych. Nie jest objęty żadnymi środkami ochronnymi.  

Microtus agrestis

Opisane podgatunki :
- Microtus agrestis agrestis - Skandynawia ( bez Danii ), europejska część Rosji
- Microtus agrestis angustifrons - Berno ( Szwajcaria )
- Microtus agrestis arcturus - góry Barlik, Dżungaria ( północno-zachodnie Chiny )
- Microtus agrestis argyropoli - południowy Ural
- Microtus agrestis armoricanus - Francja
- Microtus agrestis bailloni - Hiszpania, Francja, Włochy
- Microtus agrestis britannicus - Anglia
- Microtus agrestis campestris - północne Niemcy
- Microtus agrestis carinthiacus - Karyntia ( Austria )
- Microtus agrestis enezgroezi - wyspa Groix ( Francja )
- Microtus agrestis estiae - wyspa Abruka, Łotwa, Estonia
- Microtus agrestis exsul - wyspy u wybrzeży Szkocji
- Microtus agrestis fiona - wyspa Gigha, Hebrydy
- Microtus agrestis gregarius - Niemcy
- Microtus agrestis hirta - Wielka Brytania
- Microtus agrestis insularis - Szwecja
- Microtus agrestis intermedia - Włochy
- Microtus agrestis latifrons - Genewa ( Szwajcaria )
- Microtus agrestis levendii - Hiszpania?, Francja, Szwajcaria, północne Włochy, Niemcy, Austria, Węgry, Rumunia
- Microtus agrestis luch - wyspa Muck
- Microtus agrestis macgillivrayi - wyspa Islay ( Szkocja )
- Microtus agrestis mial - wyspa Eigg
- Microtus agrestis mongol - północno-zachodnia Mongolia, południowa Syberia
- Microtus agrestis neclectus - Szkocja
- Microtus agrestis nigra - Szwajcaria
- Microtus agrestis ognevi - północno-zachodnia Syberia
- Microtus agrestis orioecus - Katalonia ( Hiszpania )
- Microtus agrestis pallida - europejska część Rosji
- Microtus agrestis pannonicus - Węgry
- Microtus agrestis punctus - Słowenia
- Microtus agrestis rozianus - Portugalia, północna Hiszpania
- Microtus agrestis rufa - Szwajcaria
- Microtus agrestis scaloni - północno-zachodnia Syberia
- Microtus agrestis tridentinus - północne Włochy
- Microtus agrestis wettsteini - Karyntia ( Austria ), Węgry

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg występowania.
Jest dość liczny jedynie w marginalnej części zasięgu w Europie Zachodniej i Środkowej może być lokalnie rzadki.
Populacja śródziemnomorska może stanowić oddzielny gatunek, ale potrzebne są badania taksonomiczne.
Uważany za szkodnika na terenach upraw rolnych.
Stanowi ważny składnik diety wielu drapieżników.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Żadne szczególne środki ochronne na chwilę obecną nie są wymagane.


W niewoli - brak danych.








Nornik anatolijski ( Microtus anatolicus )  gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 


Występuje w zachodniej Azji ( środkowa Anatolia - Turcja ). Uważany za endemit dla Turcji.
Opisany w 2002 roku przez Krystufek i Kefelioglu.

Zamieszkuje suche stepy porośnięte alkaliczną roślinnością ( rośliny halofityczne ) oraz tereny upraw buraka cukrowego ( tylko w czasie zbiorów ).

Nie wiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.
Wiadomo, że żyje w małych koloniach.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek może być uznany za wrażliwy.
Microtus anatolicus jest wyjątkowy pod względem morfologicznym i kariotypu. Analizy mitochondrialnego DNA wykazały, że jest blisko związany z Microtus dogramacii i Microtus guentheri.
Wydaje się, że gatunek jest dość rozpowszechniony mimo znajomości tylko kilku miejsc jego występowania. 
Zagrożenie może stanowić nawadnianie upraw rolnych oraz używanie rodentycydy.
Część wschodniego zakresu mieści się w Lake Tuz ( Obszar Specjalnie Chroniony założony w 2000 roku ). Jednak stan tego obszaru pogorszył się w ciągu ostatnich 5 lat przez złe zarządzanie i ochronę.
Potrzebne są dalsze badania w celu określenia zakresu, stanu populacji i jej trendów, ekologii i historii naturalnej.


W niewoli - brak danych.




Nornik polny, nornik zwyczajny, polnik ( Microtus arvalis ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Mus arvalis.


Występuje w Europie ( od Wysp Brytyjskich po Ural ) i w zachodniej Azji ( Azja Mniejsza i Bliski Wschód ). Izolowane populacje występują na Orkney Islands, Guernsey i Yen Island ale także wzdłuż zachodniego wybrzeża Morza Czarnego, w Danii ( Fennoskania ), w północnej Rosji i na Islandii.

Zamieszkuje różnorodne środowiska : stepy, lasy, wrzosowiska, bagna i torfowiska, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia także siedliska antropogeniczne : łąki i pastwiska, pola uprawne, żywopłoty, winnice, plantacje, ogrody, sady, warzywniki od poziomu morza do 2600 m n.p.m.

nornik polny ( Microtus arvalis )

Ekologia, biologia i tryb życia jak u Microtus agrestis.
Jedyne różnice to może być krótszy sezon rozrodczy czy mniejsza ilość miotów. Wszystko zależy od zasobności siedliska.

W Polsce występuje na obszarze całego kraju.
Wszędzie dość liczny, nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.


Opisane podgatunki :
- Microtus arvalis albus - Niemcy
- Microtus arvalis angularis - Rumunia
- Microtus arvalis arvalis - Europa Zachodnia, Środkowa i Południowa
- Microtus arvalis assimilis - Hesja ( Niemcy )
- Microtus arvalis asturianus - Asturia ( Hiszpania )
- Microtus arvalis brauneri - Serbia
- Microtus arvalis brevirostris - Osetia, północny Kaukaz, południowa Rosja
- Microtus arvalis calypsus - Serbia
- Microtus arvalis cimbricus - północne Niemcy, Pomorze Zachodnie ( Polska )
- Microtus arvalis contigua - Saksonia ( Niemcy ), Śląsk ( Polska )
- Microtus arvalis cunicularius - Francja
- Microtus arvalis depressa - Saksonia ( Niemcy )
- Microtus arvalis duplicatus - północne Niemcy, północna Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, północna Rosja
- Microtus arvalis fulva - Szwajcaria
- Microtus arvalis galliardi - Szwajcaria
- Microtus arvalis grandis - Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Kosowo
- Microtus arvalis hawelkae - Hercegowina
- Microtus arvalis heptneri - południowe Karpaty ( Rumunia )
- Microtus arvalis igmanensis - góry Igman ( Serbia )
- Microtus arvalis incertus - Szwajcaria, Tyrol ( Austria )
- Microtus arvalis incognitus - Śląsk ( Polska ), Czechy
- Microtus arvalis levis - uważany za synonim Microtus levis rossiaemeridionalis
- Microtus arvalis meldensis - Francja
- Microtus arvalis meridianus - Pireneje
- Microtus arvalis orcadensis - Pomona Island, South Orkney Islands
- Microtus arvalis oyaensis - Yeu Island ( zachodnia Francja )
- Microtus arvalis principalis - Turyngia ( Niemcy )
- Microtus arvalis ronaldshalensis - South Ronaldshay Island, Orkney Islands
- Microtus arvalis rousiensis - Rousay Island, South Orkney Islands
- Microtus arvalis rufescentefuscus - Włochy
- Microtus arvalis ruthenus - północna część europejskiej Rosji
- Microtus arvalis sandayensis - Sanday Island, North Orkney Islands
- Microtus arvalis sarnius - Guernsey Island ( Wielka Brytania )
- Microtus arvalis simplex - Brandenburgia ( Niemcy )
- Microtus arvalis variabilis - Saksonia ( Niemcy )
- Microtus arvalis westrae - Westray Island, North Orkney Islands
- Microtus arvalis yoenensis - Yeu Island?

Microtus arvalis orcadensis

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze  względu na szeroki zasięg i powszechne występowanie.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.
Lokalnie tępiony zwłaszcza na terenach rolnych - uważany tam za szkodnika upraw.
Jest często głównym składnikiem diety wielu drapieżników w nie których rejonach.
Izolowane populacje z wysp mogą być narażone na lokalne zagrożenia.
Potrzebne są badania czy te wyspowe populacje i subpopulacje nie stanowią już oddzielnych gatunków.  
Rejestrowany z wielu obszarów ochronnych w swoim zasięgu.


W niewoli - brak danych.




Microtus cabrerae - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 


Występuje w Europie ( Półwysep Iberyjski - Portugalia i Hiszpania ). Uznawany za endemit dla tego półwyspu.


Zamieszkuje otwarte tereny trawiaste, głównie łąki i pastwiska o różnorodnej roślinności zielnej ( od wysokich bylin i turzyc po nitrofilne i ruderalne gatunki ) od poziomu morza do 1500 m n.p.m. Najczęściej jednak poniżej 1200 m n.p.m.

Microtus cabrerae

Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu. Może też w ciągu dnia poszukiwać pokarmu.
Żyje w małych koloniach o nie dużej gęstości osobniczej, często składającej się z dorosłej pary i jej potomstwa.
Kopie płytkie systemy komór i korytarzy na głębokości 5-10 cm pod powierzchnią gleby lub w darni. Komory gniazdowe i spiżarnie znajdują się na głębokości 20-30 cm. Na powierzchni znajduje się system szlaków komunikacyjnych prowadzących do miejsc żerowania. Szlaki są stale utrzymywane w czystości, co nie utrudnia szybkiego i bezpiecznego poruszania się i orientacji.
Odżywia się głównie podziemnymi częściami roślin ( bulwy, cebule, kłącza, korzenie ) ale także zjada zielone części roślin, ziarna, owoce. Część pokarmu magazynuje na gorsze okresy.
Sezon rozrodczy od marca do października. W sezonie 3 mioty.
Po ciąży trwającej 16 - 24 dni samica rodzi 4 - 8 młodych. Okres laktacji trwa około 35-40 dni. Dojrzałość  uzyskuje w wieku 9-10 tygodni. Żyje około 2 lat.

Opisane podgatunki :
- Microtus cabrerae cabrerae - Sierra de Guadarrama ( Hiszpania )
- Microtus cabrerae dentatus - Sierra de Segura ( Hiszpania )

Microtus cabrerae

Gatunek uznawany za bliski zagrożenia ze względu na mały zasięg i potencjalny spadek liczebności populacji. Microtus cabrerae wyginął w południowej Hiszpanii ( 2007 rok ).
Uważa się, że obecnie zajmuje reliktowy zasięg dystrybucji.
Główne zagrożenia to :
- utrata siedlisk i ich fragmentacja
- nadmierny wypas zwierząt domowych
- konkurencja ze strony Arvicola sapidus zwłaszcza w pobliżu rzek i strumieni oraz terenów podmokłych
Występuje w kilku obszarach chronionych w Hiszpanii i Portugalii.
Ujęty w Załączniku II Konwencji Berneńskiej i Dyrektywie Siedliskowej i Gatunkowej Unii Europejskiej ( Załącznik II i IV ).


W niewoli - brak danych.








Microtus dogramacii - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 


Występuje w zachodniej Azji ( środkowa Turcja ). Opisany przez Kefelioglu i Krystufek w roku 1999. Uznawany za endemit dla Turcji.

Zamieszkuje suche stepy i pola uprawne.

Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.
Może tworzyć niewielkie kolonie.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Opisany na podstawie unikalnego kariotypu i analizy mitochondrialnego DNA. Jest ściśle związany z Microtus guentheri.
Znany jest jedynie z nielicznych miejsc występowania.
Wschodnia część zakresu występowania przebiega w Lake Tuz ( Obszar Specjalnie Chroniony założony w 2000 roku ), niestety stan tego obszaru pogorszył się w ciągu ostatnich 5 lat przez złe zarządzanie i ochronę.
Potrzebne są dalsze badania ekologii i historii naturalnej gatunku, stanu, dystrybucji i trendów populacji.


W niewoli - brak danych.




Microtus guentheri - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis guentheri.


Występuje w południowo-wschodniej Europie ( południowa Serbia, Czarnogóra, Macedonia, południowa i wschodnia Grecja, południowa Bułgaria, europejska część Turcji - Tracja ), w zachodniej Azji ( Turcja, Syria, Liban, Izrael ) oraz wyspowa populacja w Afryce Północnej ( północno-wschodnia Libia - Cyrenajka ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska : stepy, trawiaste obszary, tereny półpustynne ale także siedliska antropogeniczne : pola uprawne, łąki i pastwiska. W Libii zamieszkuje górskie dolin y porośnięte trawą i pola uprawne, głównie kukurydzy do wysokości 1500 m n.p.m. Populacje z Europy i zachodniej Azji mieszkają od 150-800 m n.p.m.

Microtus guentheri

Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu. W zależności od zasobności siedliska żyje w licznych lub niewielkich koloniach.
Kopie płytkie systemy komór i korytarzy w dobrze przepuszczalnej glebie. Gniazda oraz spiżarnie znajdują się na głębokości 20-30 cm. Szlaki komunikacyjne utrzymuje w stałej czystości, aby móc poruszać się bezpiecznie i szybko.
Odżywia się pokarmem roślinnym : podziemne części roślin, zielone części roślin, nasiona, owoce.
Sezon rozrodczy od marca do października. W sezonie może być 4-5 miotów.
Samica rodzi po 16-20 dniach ciąży 2-8 młodych. Młode po 20-25 dniach są odstawiane.
Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 2,5 miesiąca. Żyje 2 - 3 lata.

Microtus guentheri - Tierpark Berlin

Opisane podgatunki :
- Microtus guentheri guentheri - Liban, Syria
- Microtus guentheri hartingi - Tesalia ( Grecja )
- Microtus guentheri macedonicus - Macedonia
- Microtus guentheri martinoi - Serbia, Czarnogóra
- Microtus guentheri mustersi - Libia - uważany też za samodzielny gatunek Microtus mustersi 
- Microtus guentheri philistinus - Izrael
- Microtus guentheri shevketi - Turcja
- Microtus guentheri strandzensis - południowa Bułgaria

Microtus guentheri philistinus - Meir Segals Zoo University Garden Tel Awiw

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na duże populacje i brak widocznych zagrożeń.
Zagrożony może być podgatunek Microtus guentheri mustersi z terenu Libii. Jest to relikt z plejstocenu, uważany przez część autorów za samodzielny gatunek - Microtus mustersi.
Lokalnie uważany za szkodnika i tępiony.
W Europie populacje ulegają dużym wahaniom i spadkom ale nie zarejestrowano lokalnych wymierań. W zachodniej Azji populacje są bardzo liczne o dużej gęstości osobniczej.
Występuje w kilku obszarach chronionych.
Podgatunek libijski jest rejestrowany z Kouf National Park.

Microtus guentheri philistinus - Biblijny Ogród Zoologiczny Jerozolima

W warunkach wiwaryjnych "prezentowany" w kilku instytucjach świata.
Hodowany jest głównie podgatunek Microtus guentheri philistinus, który można obejrzeć w Berlinie.




Nornik kazachski ( Microtus ilaeus ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus arvalis ilaeus - Microtus obscurus ilaeus - Microtus transcaspicus ilaeus.

Występuje w środkowej Azji ( Kazachstan, Mongolia, północne Chiny, Tadżykistan, Kirgistan, Uzbekistan, Afganistan ).

Zamieszkuje lasy i ich obrzeża, lasostepy, stepy, półpustynie, zarośla i zakrzewienia, doliny rzeczne, tugai.

eksponat muzealny - Microtus ilaeus kirgisorum - czaszka z boku

Ekologia, biologia i sposób życia jak u Microtus arvalis.

tugai - charakterystyczna formacja roślinna doliny rzeki Syr-Darii

Opisane podgatunki :
- Microtus ilaeus igromovi - dolina rzeki Syr-Darii
- Microtus ilaeus ilaeus - dolina rzeki Ussek, południowo-wschodni Kazachstan, północny Tien-Szan
- Microtus ilaeus kirgisorum - południowy Kazachstan, Kirgizja, Tadżykistan, Uzbekistan, Turkmenistan, południowo-wschodni i północny Afganistan - uważany też za samodzielny gatunek Microtus kirgisorum

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużych populacji. Obecnie brak potwierdzonych danych dotyczących stanu populacji tego gatunku.
Może być obecny w kilku obszarach chronionych w swoim zasięgu.
Nie ma żadnych przedsięwziętych środków ochronnych w jego zasięgu.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące liczebności populacji, jej dystrybucji i trendów.  


W niewoli - brak danych.




Nornik perski ( Microtus irani ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis irani.


Występuje w środkowej Azji ( Iran ). Uznawany za endemit dla Iranu.


Zamieszkuje stepy i półpustynie ale także ogrody i sady, łąki i pastwiska, pola uprawne.

Gatunek słabo poznany. Opisany 80 lat temu na podstawie okazu z ogrodu w mieście Shiraz ( Iran ) - Thomas 1921.

Opisane podgatunki :
- Microtus irani irani - południowo-zachodni Iran
- Microtus irani micruros - północny Iran - podgatunek niemożliwy do zidentyfikowania, być może nie należący do Microtus irani, lecz do innego gatunku występującego na tym terenie
- Microtus irani mystacinus - Iran - uważany za samodzielny gatunek Microtus mystacinus

Gatunek o dużej niepewności taksonomicznej. Brakuje danych określających zakres, ekologię i ewentualne zagrożenia. Uważa się, że jest ściśle powiązany z Microtus socialis ( Krystufek i Kefelioglu 2002 ).
Microtus irani wymaga dalszych badań taksonomicznych. Być może obecnie gatunek jest krytycznie zagrożony.

W niewoli - brak danych.







Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

  

Nadrzewne wiewiórki z rodzaju Sciurus, z Euroazji.

Wiewiórka kaukaska, wiewiórka perska ( Sciurus anomalus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).


Występuje w południowo-wschodniej Europie i południowo-zachodniej Azji ( wyspa Lesbos, wyspa Gokceada, Turcja, Syria, Liban, Jordania, Izrael, Zakaukazie - Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Iran oraz Irak ). Wprowadzona w rejonie Stambułu w 1964 roku.

Zamieszkuje głównie lasy liściaste i mieszane ale także lasy  iglaste ( górskie i wyżynne ) od poziomu morza do wysokości 2000 m n.p.m.

wiewiórka perska ( Sciurus anomalus )

Aktywna w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i późnopopołudniowych. W okresie zimowym nie hibernuje lecz w okresach nie korzystnej pogody, może nie opuszczać gniazda.
Żyje samotnie, lecz w okresie zimowym w jednej dziupli może przebywać do 12 osobników ( jest to samica z młodymi z ostatniego miotu ). Jest gatunkiem nadrzewnym, który żeruje również na ziemi.
Nie jest specjalnie terytorialna a zakresy poszczególnych rewirów zachodzą wzajemnie na siebie.
Na kryjówki wybiera głównie dziuple drzew, ale także opuszczone gniazda ptaków lub buduje samodzielnie gniazdo w rozwidleniu gałęzi. Jest to budowla z drobnych gałązek i trawy z jednym otworem. Jeden osobnik posiada często kilka różnorodnych kryjówek.
Wiewiórka perska podobnie jak wiewiórka ruda gromadzi zapasy na gorsze okresy, zakopując nasiona w glebie lub zanosząc do dziupli.
Odżywia się głównie nasionami drzew i krzewów, owocami, grzybami, jagodami, pędami drzew i krzewów ale także owadami czy jajami i pisklętami ptaków.
Sezon godowy w lutym - marcu i czerwcu - lipcu. Samica kopuluje z dwoma lub trzema samcami.
Po 38 - 40 dniach samica rodzi 2 - 7 młodych w miocie. Młode są nagie, ślepe i głuche. Po około 30 dniach otwierają oczy i uszy. W wieku 45 dni opuszczają gniazdo i zaczynają spożywać stały pokarm. W 8 - 10 tygodniu życia potomstwo staje się niezależne i jest odstawiane. Przebywa z matką jeszcze przez kilka dni.
Może być 2 mioty w sezonie.
Potomstwo z drugiego miotu przebywa z matką i wykorzystuje jej kryjówki aż do nowego sezonu godowego kiedy jest przepędzane. Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 10 - 12 miesięcy.

rycina - Sciurus anomalus anomalus

Opisane podgatunki :
- Sciurus anomalus anomalus - Gruzja
- Sciurus anomalus fulvus - Iran
- Sciurus anomalus historicus - Syria
- Sciurus anomalus pallescens - Turcja, Irak, Iran
- Sciurus anomalus persicus - Armenia, Azerbejdżan, Gruzja
- Sciurus anomalus syriacus - Liban, Syria, Izrael - zagrożony

para młodych Sciurus anomalus

Gatunek uznawany za nie zagrożony po mimo dużych, rejestrowanych spadków występowania w części zasięgu.
Główne zagrożenia to wylesianie i utrata siedlisk oraz polowanie i kłusownictwo.
Główne spadki liczebności gatunku zarejestrowano w Izraelu, Jordanii, Libanie i Syrii.
Wiewiórka kaukaska ujęta jest w Dyrektywie Siedliskowej UE ( 92/43 ) oraz w Załączniku II Konwencji Berneńskiej w tej części zakresu, gdzie mają one zastosowanie.  
Występuje w kilku obszarach chronionych.
Zalecany jest monitoring populacji zwłaszcza w tej części zakresu występowania, w której odnotowano spadek.

euroazjatyckie nadrzewne wiewiórki : po lewej: Sciurus vulgaris, w środku: Sciurus anomalus, po prawej: Sciurus lis 

W niewoli - brak danych.








Wiewiórka japońska ( Sciurus lis ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Sciurus vulgaris lis.


Występuje w Azji, na wyspach japońskich ( Japonia - wyspy : Shikoku, Honsiu, Kiusiu, Awaji ). Jest uznawana za endemit dla Japonii.


Zamieszkuje nizinne i górskie lasy sosnowe.

wiewiórka japońska ( Sciurus lis )

Sposób życia, biologia i ekologia jak u wiewiórki rudej ( Sciurus vulgaris ).


Nie opisano żadnych podgatunków.

Sciurus lis 

Gatunek uznawany za nie zagrożony. Brak większych zagrożeń.
Odnotowano spadek populacji w wyniku choroby inwazyjnej dotykającej rodzimą sosnę.
Występuje w wielu obszarach chronionych.
Obecnie są potrzebne badania wpływu wprowadzonej wiewiórki rudej ( Sciurus vulgaris ) w rejonie Tokio ( lata 90' ) i z kilku innych obszarów na rodzimą Sciurus lis, w celu określenia czy oba gatunki konkurują ze sobą i czy dochodzi do hybrydyzacji.


W niewoli - brak danych.








Wiewiórka pospolita, wiewiórka ruda ( Sciurus vulgaris ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).


Występuje w Euroazji ( od Wysp Brytyjskich, Skandynawii, Półwyspu Iberyjskiego przez cały kontynent europejski, Syberię po wybrzeże Pacyfiku oraz Sachalin i Hokkaido, na południu po Morze Śródziemne, Bałkany, Morze Czarne, północno-wschodnią Turcję, Syrię, Liban i Irak ). Wprowadzona na Kaukaz oraz do Japonii.

Zamieszkuje lasy iglaste, liściaste i mieszane także parki miejskie i ogrody od poziomu morza do wysokości 3100 m n.p.m.

Sciurus vulgaris leucourus w karmniku dla ptaków

Aktywna przez cały rok, od świtu do zmierzchu. Szczyt aktywności w godzinach porannych i późnopopołudniowych. W okresie zimowym aktywna często przez cały dzień. W okresach nie pogody może nie opuszczać kryjówki przez 1 - 3 dni.
Żyje samotnie, jedynie w okresie rui łączy się na krótko w pary lub kilka samców konkuruje o jedną samicę.
Jest gatunkiem nadrzewnym, poruszającym się w koronach drzew. Żeruje również na ziemi, poszukując opadłych owoców, żołędzi, orzechów czy buczyny. Gromadzi zapasy na okres zimowy, część pożywienia zakopuje w różnych miejscach w glebie a część przenosi do dziupli w swoim rewirze.
Nie jest gatunkiem ściśle terytorialnym a rewiry poszczególnych osobników zachodzą na siebie.
Kryjówki zakłada w dziuplach drzew, opuszczonych gniazdach ptasich lub w samodzielnie wybudowanych gniazdach. Gniazdo powstaje w rozwidleniu gałęzi z drobnych gałązek i trawy, wyścielone jest mchem i zaopatrzone w jeden otwór. Jest to budowla kulistego kształtu, umiejscowiona w koronie drzewa.
Odżywia się różnego rodzaju nasionami drzew i krzewów, owocami, jagodami, młodymi pędami drzew iglastych, korą, grzybami ale także owadami, jajami i pisklętami ptaków. Zaobserwowano, że na gałęziach drzew suszy grzyby.

różne podgatunki Sciurus vulgaris

Sezon godowy luty - marzec i czerwiec - lipiec. Samica kopuluje z 2 - 3 samcami, które konkurują ze sobą o prawo do kopulacji z nią.
Samica po ciąży trwającej 38 - 39 dni rodzi 2 - 7 młodych w miocie. Może być 2 - 3 mioty w sezonie.
Młode rodzą są nagie i bezradne, mają zamknięte oczy i uszy. W wieku 30 dni otwierają oczy i uszy. Okres laktacji trwa 8 - 10 tygodni. W wieku 45 - 50 dni opuszczają gniazdo i przechodzą na stały pokarm. Po tym okresie przebywają z matką przez 2 - 3 tygodnie i ją opuszczają. Nie kiedy młode z miotów przed okresem zimowym spędzają zimę w pobliżu matki. Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych.
Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku 10 - 12 miesięcy.
Żyje do 5 lat.

różne podgatunki Sciurus vulgaris

Opisane podgatunki :
- Sciurus vulgaris albonotatus - Szwecja
- Sciurus vulgaris albus - Szwecja, Norwegia
- Sciurus vulgaris alpinus - Pireneje ( Francja, Hiszpania )
- Sciurus vulgaris altaicus - góry Ałtaj, południowa Syberia, Ałtaj Mongolski
- Sciurus vulgaris ameliae - Grecja
- Sciurus vulgaris anadyrensis - północno-wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris arcticus - północna Syberia ( Jakucja, dolina rzeki Leny )
- Sciurus vulgaris argenteus -  zachodnia Syberia ( rzeka Jenisej, rzeka Ob )
- Sciurus vulgaris baeticus - Hiszpania ( Sewilla )
- Sciurus vulgaris balcanicus - wschodnie Bałkany ( Bułgaria )
- Sciurus vulgaris bashkiricus - Baszkiria, Rosja, środkowy i południowy Ural
- Sciurus vulgaris brunnea - Alzacja ( Francja )
- Sciurus vulgaris calotus - środkowa Azja
- Sciurus vulgaris calotus - północny Tybet
- Sciurus vulgaris carpathicus - Karpaty
- Sciurus vulgaris chilliensis - północno-wschodnie Chiny
- Sciurus vulgaris cinerea - Niemcy
- Sciurus vulgaris coreae - Korea
- Sciurus vulgaris croaticus - Chorwacja, Słowenia, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Macedonia
- Sciurus vulgaris dulkeiti - wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris exalbidus - zachodnia Syberia, północny Kazachstan
- Sciurus vulgaris fedjushimi - Litwa, Łotwa, Białoruś, Ukraina, Rosja
- Sciurus vulgaris formosani - północno-wschodnia europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris fuscoater - Europa Środkowa i Zachodnia ( Francja, Niemcy, Węgry, Rumunia, Szwajcaria, Polska, Czechy, Słowacja, Austria, północne i środkowe Włochy )
- Sciurus vulgaris fuscoatra - góry Harz ( Niemcy )
- Sciurus vulgaris fusconigricans - Transbajkalia ( Rosja ), Mongolia, północne Chiny
- Sciurus vulgaris fuscorubens - wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris golzmajeri - Transuralia ( Rosja )
- Sciurus vulgaris gotthardi - Szwajcaria
- Sciurus vulgaris hoffmanni - Sierra de Espuna, Alhama de Murcia ( Hiszpania )
- Sciurus vulgaris infuscatus - środkowa Hiszpania
- Sciurus vulgaris istrandjae - Bułgaria
- Sciurus vulgaris italicus - Włochy
- Sciurus vulgaris jacutensis - Jakucja, Kamczatka, wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris jenissejensis - środkowa Syberia (od rzeki Jenisej )
- Sciurus vulgaris kalbinensis - Syberia na zachód od rzeki Irtysz, góry Ałtaj, północny Kazachstan
- Sciurus vulgaris kessleri - Ukraina
- Sciurus vulgaris leucourus - Anglia, Szkocja, Irlandia - wymarły w południowo-wschodniej Anglii
- Sciurus vulgaris lilaeus - Grecja
- Sciurus vulgaris mantchuricus - Mandżuria, Mongolia, Syberia ( rejon rzeki Amur i Ussuri )
- Sciurus vulgaris martensi - zachodnia Syberia ( do rzeki Jenisej )
- Sciurus vulgaris meridionalis - Kalabria ( Włochy ) - może stanowić odrębny gatunek - zagrożony
- Sciurus vulgaris nadymensis - zachodnia Syberia ( rzeka Nadym )
- Sciurus vulgaris niger - Szwecja
- Sciurus vulgaris nigrescens - Saksonia ( Niemcy ), Śląsk ( Polska )
- Sciurus vulgaris numantius - północna Hiszpania
- Sciurus vulgaris ognevi - europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris orientis - Hokkaido ( Japonia )
- Sciurus vulgaris rhodopensis - środkowe Rodopy ( Bułgaria )
- Sciurus vulgaris rupestris - Sachalin, wybrzeże Morza Ochockiego
- Sciurus vulgaris russus - Francja, Belgia, Luksemburg, Holandia
- Sciurus vulgaris rutilans - Turyngia ( Niemcy )
- Sciurus vulgaris segurae - Sierra de Segura ( Hiszpania )
- Sciurus vulgaris silanus - góry Sila ( Włochy )
- Sciurus vulgaris subalpinus - Szwajcaria
- Sciurus vulgaris ukrainicus - wschodnia Ukraina, europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris uralensis - góry Ural
- Sciurus vulgaris varius - północna Norwegia, północna Szwecja, Laponia, północna Rosja
- Sciurus vulgaris vilnensis - Białoruś
- Sciurus vulgaris vulgaris - Skandynawia ( Norwegia, Szwecja, Finlandia ) 

różne podgatunki Sciurus vulgaris

W Polsce występuje na całym obszarze kraju, zarówno w różnego rodzaju lasach jak i parkach miejskich czy w ogrodach.
Jest gatunkiem dość pospolitym chociaż nie wszędzie licznym.
Objęta ochroną gatunkową.      

wiewiórka pospolita ( Sciurus vulgaris ) w zimie

Sciurus vulgaris fuscoater

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na duży zasięg populacji.
Obecnie zagrożone są lokalne populacje i podgatunki.
W Wielkiej Brytanii i Irlandii zagrożony jest podgatunek Sciurus vulgaris leucourus na skutek wprowadzenia większej wiewiórki szarej ( Sciurus carolinensis ), która jest nosicielem wirusa parapox. Wirus ten atakuje skutecznie wiewiórkę rudą, która nie jest na niego odporna. Przyczyniło się to do wyginięcia wiewiórki rudej w południowo-wschodniej Anglii.
Zaobserwowano też skurczenie populacji we Włoszech, gdzie także została wprowadzona wiewiórka szara, chociaż tam nie jest ona nosicielem wirusa parapox.
W Japonii Sciurus vulgaris jest sprowadzany z kontynentu i sprzedawany jako zwierzę domowe. Wiąże się to z ryzykiem rozprzestrzeniania się gatunku i jego wpływu na rodzimą Sciurus lis.
W Mongolii na skutek polowania i handlu futrami lokalne populacje stają się zagrożone.
Została ujęta na Chińskiej Czerwonej Liście jako gatunek wrażliwy.
Ujęta jest także w Załączniku III Konwencji Berneńskiej.
Rejestrowana z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu występowania.
Według morfologii i genetyki podgatunek Sciurus vulgaris meridionalis może zostać uznany za samodzielny gatunek. Ograniczony jest do Kalabrii ( południowo-zachodnie Włochy ) i wpisany w kategorii zagrożonych.

Sciurus vulgaris nigrescens

W niewoli może dożyć do 12 lat.
W ogrodach zoologicznych hodowana w obszernych wolierach z możliwością wspinania się po drzewach.
Często jako lokalny gatunek lub z fauną rodzimą w Europie i Azji.
Hodowana jest również jako gatunek domowy ( Rosja i Japonia ).

wiewiórka pospolita ( Sciurus vulgaris varius )

Sciurus vulgaris varius

Sciurus vulgaris w zimie

Sciurus vulgaris nigrescens w parku miejskim

młode Sciurus vulgaris po opuszczeniu gniazda

Sciurus vulgaris nigrescens

Sciurus vulgaris vulgaris

Sciurus vulgaris fuscoater 

Sciurus vulgaris fuscoater z orzechem

Sciurus vulgaris 

Azjatyckie łasice - przegląd rodzaju Mustela

Łasica ałtajska, łasica górska ( Mustela altaica ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ).


Występuje w Azji ( wschodni Kazachstan, południowa i południowo-wschodnia Syberia, Mongolia, Tybet, zachodnie i północne Chiny, Korea, Kirgistan, Tadżykistan, Bhutan, Nepal, północne Indie ).

Zamieszkuje góry i tereny wyżynne, skalistą tundrę, górskie lasy, lasy mieszane z gęstym poszyciem ale także alpejskie łąki, skaliste zbocza, otwarte tereny trawiaste do 3500 m n.p.m.

łasica ałtajska ( Mustela altaica ) stojąca słupka

Jest to typowy samotnik, w pary łączy się jedynie w okresie rui. Aktywna głównie w nocy, ale może polować w ciągu dnia i w ciągu całego roku. Jest to bardzo zwinny i szybki drapieżnik potrafiący dobrze się wspinać, biegać i pływać. Posiada bardzo dobry wzrok pomagający mu zarówno lokalizować zdobycz jak i unikać niebezpieczeństwa. Potrafi ścigać swoje ofiary w ich norach. W przypadku zagrożenia emituje ostry i głośny dźwięk zbliżony do pisku lub szczeknięcia. Oprócz tego wydala ostry, śmierdzący zapach z gruczołów odbytu.

łasica ałtajska ( Mustela altaica ) w rumowisku skalnym

W okresie zimowym zmienia ubarwienie na ciemne a w okresie letnim na szare do brązowego.
Jest to ssak terytorialny ale zakres jego rewiru nie jest znany.
Na kryjówki wybiera szczeliny skalne, kłody drzew, opuszczone nory lub swoich ofiar.
Jest gatunkiem typowo mięsożernym, polującym głównie na szczekuszki, norniki i inne gryzonie. W jego diecie występują także małe ptaki, gady, płazy, owady. Często ofiary są większe od drapieżnika.
Sezon godowy od lutego do marca.
Samica łączy się z 2 - 3 samcami, które często walczą o prawo do kopulacji.
Okres ciąży to 30 - 49 dni, ale okres ciąży i porodu mogą być zmienne.
Samica może opóźnić implantację zapłodnionych komórek jajowych do czasu gdy posiada odpowiednią ilość energii, aby przejść okres ciąży i karmić młode.
1 miot w sezonie. Wielkość miotu to 1 - 8 młodych, ale może być nawet 13 młodych.
Młode rodzą się bezradne i ślepe około maja, jak wszystko przebiega pomyślnie. Laktacja trwa około 2 miesięcy. Po okresie laktacji młode stają się niezależne ale rodzina rozpada się na jesieni. Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych.
Dojrzałość uzyskują po przezimowaniu. Żyje 7 - 10 lat, ale zwykle około 4.

Mustela altaica 

Opisane podgatunki :
- Mustela altaica alpina - Mandżuria, Tybet, góry Ałtaj
- Mustela altaica altaica - góry Ałtaj ( południowa Syberia i Mongolia ), Tybet, Chiny ( Gansu, Moupin )
- Mustela altaica astutus - Tybet, południowo-zachodnie Chiny
- Mustela altaica birulai - zachodni Pamir ( Tadżykistan )
- Mustela altaica longstaffi - północne Indie, północne Himalaje, zachodnie Chiny - zagrożony
- Mustela altaica raddei - południowo-wschodnia Transbajkalia ( Rosja ), góry Sejany, północno-wschodnia Mongolia, południowo-wschodnia Syberia, Mandżuria?, Korea? - zagrożony
- Mustela altaica sacana - Tadżykistan, Pamir, Tien Szan
- Mustela altaica temon - Himalaje, Sikkim, Gilgit, Karakorum, Tybet, zachodnie Chiny, północno-wschodni Pakistan

Mustela altaica altaica

Gatunek uznawany za bliski zagrożenia.
Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego 
- utrata siedlisk i ich fragmentacja
- rozwój rolnictwa
- nadmierny wypas zwierząt domowych
- tępienie głównego składnika diety - szczekuszek
- polowanie dla futra
Łasica górska unika gruntów rolnych i nie toleruje wysokiego stopnia zmian siedliskowych.
Ujęta w Załączniku CITES III ( Indie ).
Populacje z rosyjskiego Dalekiego Wschodu są wymieniane w Rosyjskiej Czerwonej Księdze.
W Chinach określona jako bliska zagrożenia i chroniona przez prawo w prowincji Syczuan ( Sichuan ). W Indiach wymieniona w Załączniku  II Indian Wildlife Protection Act ( 1972 ).
Występuje w kilku obszarach chronionych w swoim zasięgu.

Mustela altaica alpina

W niewoli - brak danych.




Łasica tajwańska ( Mustela formosana ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Opisana w roku 1998 przez Haradana i Lina. Synonim Mustela nivalis formosana.


Występuje w Azji, wyspa Tajwan ( Formosa ) - góry He-Huan, Tataka i Mei-Feng w Nahtou County.
Uznana za endemit dla Tajwanu.


Zamieszkuje górskie i wyżynne lasy.

Mustela formosana - okaz muzealny

Gatunek bardzo rzadko spotykany, o którym niewiele wiadomo.

rycina - Mustela formosana

Opisana na podstawie 1 okazu muzealnego z roku 1969. Okaz ten został schwytany przez naukowców z Graduate Institute of Epidemiology and Preventive Medicine w celu badań epidemiologicznych. Zwierzę złapano na górze On-Huan i zostało opisane jako podgatunek Mustela nivalis. W 1995 roku trafiło w posiadanie NMNS. W wyniku szeregu badań w roku 1998 oznaczono je jako nowy gatunek ssaka, nadając mu nazwę Mustela formosana.
Ma biały płaszcz, który wyraźnie różni się w kolorze od grzbietu.
Wielkość populacji nie jest znana.
Potrzebne są dalsze badania zwłaszcza w terenie oraz próby schwytania lub sfilmowania łasicy tajwańskiej w celu stwierdzenia czy gatunek nie jest już wymarły.    








Łasica japońska ( Mustela itatsi ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Synonim Mustela sibirica itatsi . Opisana jako odrębny gatunek w 2000 roku przez Abramowa i Kurose.

Występuje w Azji, Wyspy Japońskie ( Honsiu, Kiusiu, Shikoku, Sado, Oki, Izu-Oshima, Awaji, Shondo, Iki, Goto, Yaku, Tane ), wprowadzona na Hokkaido, Aoshima, Nakano, Iriomote i inne.

Zamieszkuje różnorodne środowiska: góry, łąki i pola uprawne, lasy, wsie i przedmieścia.

łasica japońska ( Mustela itatsi )

Aktywna głównie w nocy, ale może polować w ciągu dnia i w ciągu całego roku.
Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rui.
Wyraźny dymorfizm płciowy: samiec dwukrotnie większy niż samica.
Jest to zwinny i szybki drapieżnik, potrafiący biegać, pływać i wspinać się.
Jest ssakiem terytorialnym, ale zakres rewiru łowieckiego nie jest dokładnie znany.
Kryjówki zakłada w szczelinach skalnych, kłodach drzew, opuszczonych norach, w budynkach gospodarskich.
Potrafi ścigać swoje ofiary w ich norach. W okresie niedoboru pokarmu potrafi migrować na inne obszary lub magazynuje pokarm ( szczególnie zimą ).
Odżywia się pokarmem zwierzęcym, często jej ofiary są większe niż napastnik. W skład jej diety wchodzą gryzonie ( szczury, wiewiórki, myszy ), płazy, gady, owady, małe ptaki także padlina.
Sezon godowy od końca lutego do końca marca.
Samica łączy się z 2 - 3 samcami, które walczą o prawo do kopulacji.
Okres ciąży to 29 - 35 dni. Młode rodzą się od kwietnia do czerwca. 1 miot w sezonie.
Samica rodzi 2 - 12 młodych ( średnio 5 ). Młode rodzą się bezradne i ślepe. Okres laktacji to 60 dni. Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych. W wieku 2 miesięcy młode usamodzielniają się, ale rodzina rozpada się na jesieni lub na początku zimy.
Dojrzałość płciową uzyskują w 2 roku życia.

Mustela itatsi sho

Opisane podgatunki :
- Mustela itatsi asaii - Oshima, Izu ( Japonia )
- Mustela itatsi sho - Tanegashima, Yakushima ( Japonia )

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Wpisany na listę zagrożonych gatunków w dziewięciu prefekturach zachodniej Japonii.
Mustela itatsi konkuruje z Mustela sibirica w niektórych rejonach Japonii.
Gatunek ten nie toleruje urbanizacji chociaż rejestrowany jest z przedmieść ale tylko małych miast.
Samice tego gatunku są chronione przez prawo zakazujące polowania na nie.
W wielu rejonach Japonii została wprowadzona w celu kontroli populacji szczura wędrownego ( Rattus norvegicus ).

W niewoli - brak danych.




Łasica żółtobrzucha ( Mustela kathiah ) - drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Synonim Ictis kathiah.


Występuje w Azji ( północny Pakistan, północne Indie, Nepal, Birma, południowo-wschodnie Chiny, Wietnam, Laos, Kambodża ).

Zamieszkuje górskie lasy sosnowe, alpejskie łąki, rumowiska skalne, wyżynne lasy wiecznie zielone iglaste i liściaste do wysokości 4000 m n.p.m ( w Himalajach ).

łasica żółtobrzucha ( Mustela kathiah )

Aktywna w ciągu całego roku głównie w nocy, chociaż poluje również w ciągu dnia. Typowy samotnik, w pary łączy się tylko w okresie rui.
Jest to zwinny i szybki drapieżnik, doskonale biegający, pływający i wspinający się.
Na kryjówki wybiera szczeliny skalne, jaskinie, kłody drzew, wykroty, nory innych zwierząt, jamy pod korzeniami drzew.
Jest typowym mięsożercą, ścigającym swoje ofiary często w własnych norach. Zdarza się, że ofiara jest większa niż drapieżnik. W skład jej diety wchodzą gryzonie i inne drobne ssaki, małe ptaki, płazy, gady, owady.
Sezon godowy odbywa się późną wiosną i czesnym latem. Samica łączy się z 2 - 3 samcami, które często walczą między sobą o prawo do kopulacji. Samica opóźnia implantację aż do następnej wiosny  ( około 10 miesięcy ).
Okres trwania ciąży to około 30 dni. Młode przychodzą na świat w kwietniu i maju. W miocie 3 - 18 młodych ( średnio 10 ), 1 miot w roku. Młode rodzą się bezradne i ślepe. Okres laktacji trwa 2 miesiące. W wieku 8 tygodni małe łasice stają się samodzielne, ale rodzina rozpada się na jesieni. Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa. Dojrzałość uzyskują : samice w wieku 3 - 4 miesięcy, samce w następnym roku.

Opisane podgatunki :
- Mustela kathiah caporiaccoi - Karakorum, Kaszmir
- Mustela kathiah dorsalis - Sichuan ( Chiny )
- Mustela kathiah kathiah - Nepal, Sikkim, Bhutan
- Mustela kathiah melii - południowe Chiny
- Mustela kathiah tsaidamensis - Tsaidam, zachodni Kokonor

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg występowania i prawdopodobnie duże populacje. Brak jest przekonujących i rozpoznawalnych zagrożeń dla tego gatunku.
Ujęty w Załączniku CITES III ( Indie ).
Wymieniony w Załączniku II Indian Wildlife Protection Act ( 1972 ).
W Wietnamie chroniony w grupie 2b, jako wróg szczurów.
Wymieniony jako bliski zagrożenia na Czerwonej Liście w Chinach.
Mustela kathiah łatwo się oswaja i może być wykorzystywana do kontroli liczby gryzoni w siedzibach ludzi.
Uważa się, że gatunek jest dość odporny na poważną degradację siedlisk i skutki polowania na niego.
Został zarejestrowany w wielu obszarach chronionych w swoim zakresie występowania.


W niewoli - brak danych.








Indonezyjska łasica górska, łasica sumatrzańska ( Mustela lutreolina ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Synonim  Mustela sibirica lutreolina.


Występuje w Azji ( Indonezja - wyspy: Jawa i południowa Sumatra ).

Zamieszkuje górskie tropikalne lasy deszczowe na wysokości 1000 - 3000 m n.p.m oraz zarośla powyżej linii lasu.

Indonezyjska łasica górska i Mustela sibirica stanowiły jeden gatunek, który na skutek izolacji i zmian klimatycznych ewoluował w dwa odrębne gatunki. Jednak bliskość genetyczna obu gatunków skłania badaczy, że styl życia i zachowania są bardzo podobne.
Aktywna głównie w nocy, w ciągu całego roku. Bardzo rzadko poluje za dnia.
Jest sprawnym i zwinnym łowcą, potrafiącym swoje ofiary tropić nawet w ich własnych norach.
Nieznaczny dymorfizm płciowy: samiec nieco większy niż samica.
Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rui. Wielkość rewiru łowieckiego nie jest znana.
Na kryjówki wybiera szczeliny skalne, dziuple drzew, wykroty i kłody drzew, jamy pod korzeniami drzew, opuszczone nory lub nory swoich ofiar.
W chwili zagrożenia emituje głośne skrzeczące dźwięki oraz wydala ostry, śmierdzący zapach z gruczołów odbytu.
Odżywia się głównie gryzoniami, zjada również małe ptaki, gady, płazy, owady. Ofiary są często większe niż napastnik. Czasami zabija więcej niż może zjeść, magazynując zdobycz na gorsze okresy.
Nie wiele wiadomo o okresie rui, ale sezon godowy występuje prawdopodobnie od końca lutego do końca marca lub połowy kwietnia.
Samica rodzi po około 30 dniach ciąży, od końca kwietnia do końca czerwca 2 -12 młodych w miocie ( średnio 5 ). 1 miot w roku. Młode rodzą się bezradne i ślepe. Laktacja trwa 2 miesiące, po tym okresie młode się usamodzielniają lecz rodzina rozpada się w wrześniu lub październiku. Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa. Dojrzałość uzyskują w następnym roku, samice nieco wcześniej.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za zagrożony.
Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk i ich fragmentacja
- polowanie dla futra i handel nimi
- nielegalny handel dzikimi zwierzętami
Znany tylko z 15 okazów i jednej obserwacji.
Prawdopodobnie występuje w kilku obszarach chronionych, w tym w Gunung Gede - Pangrango National Park.
Potrzebne są prace terenowe w górach południowej Sumatry i Jawy w celu lokalizacji populacji, jej stanu i oceny, trendów i dystrybucji, wymagań  i zagrożeń. Również działania ochronne są zalecane.


W niewoli - brak danych.








Łasica malajska ( Mustela nudipes ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Synonim Mustela leucocephalus.


Występuje w Azji Południowo-Wschodniej ( Tajlandia, Malezja, Indonezja - wyspy Jawa, Sumatra i Borneo ).


Zamieszkuje górskie i wyżynne lasy do wysokości 1700 m n.p.m.

łasica malajska ( Mustela nudipes )

Niewiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.
Przyjmuje się, że jest prawdopodobnie zbliżone do innych łasicowatych głównie Mustela altaica i Mustela sibirica.

Opisane podgatunki :
- Mustela nudipes hamakeri - Jawa, południowa Sumatra - opisywana też jako Mustela hamakeri
- Mustela nudipes leucocephalus - Sumatra
- Mustela nudipes nudipes - Tajlandia, Malezja

łasica malajska ( Mustela nudipes )

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na brak znanych i podejrzewanych zagrożeń.
Obecnie istnieje tylko jeden zapis z kamery-pułapki. Uważa się, że obecnie stosowane kamery-pułapki nie są skutecznym sposobem na znalezienie tego gatunku w jego zakresie występowania.
Gatunek może być w miarę tolerancyjny na działalność człowieka.
Poluje się na nią dla mięsa w części Sarawaku i jest stosowana jako lek w medycynie ludowej.
Mustela nudipes jest chroniona w Tajlandii, także na Półwyspie Malajskim  i w Sabah.
Zgłoszona z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu ( prawdopodobieństwo występowania ), w tym z  Kerinci Seblat National Park z Sumatry.

W niewoli - brak danych.




Łasica syberyjska ( Mustela sibirica ) drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ).

Występuje we wschodniej Europie ( europejska część Rosji i Ural ) i Azji ( cała Syberia, Kazachstan, Tybet, Mongolia, Afganistan, Pakistan, północne Indie, Birma, Chiny, Korea, Tajwan, Japonia ). Wprowadzona na wyspę Sachalin ( Rosja ).    
    
Zamieszkuje różnorodne lasy liściaste, iglaste i mieszane ale także otwarte tereny śródleśne i stepowo-leśne do wysokości 3000 m n.p.m.

łasica syberyjska ( Mustela sibirica )

Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rui. Aktywna w ciągu całego roku, w godzinach nocnych, czasami zdarza się , że poluje w ciągu dnia.
Jest to zwinny i szybki drapieżnik. Doskonale się wspina, pływa i biega, za swoją ofiarą wchodzi do jej kryjówki.
Nieznaczny dymorfizm płciowy : samiec nieco większy niż samica.
W momencie zagrożenia emituje głośny dźwięk przypominający pisk lub szczek oraz wydala ostry śmierdzący zapach z gruczołów odbytu.

Mustela sibirica sibirica

Na kryjówki wybiera zagłębienia pod korzeniami drzew, puste pnie i kłody, wykroty, opuszczone nory, jaskinie, szczeliny skalne a nawet skupiska kamieni. Jej zakres rewiru łowieckiego jest nie znany.
W skład jej diety wchodzą różnego rodzaju drobne kręgowce ( gryzonie i inne drobne ssaki, małe ptaki, gady, płazy a także ryby ). Czasami w okresie letnim spożywa także owady czy orzeszki pinii. W różnych częściach zasięgu łasica syberyjska poluje na różnego rodzaju ofiary, które mogą stanowić podstawę jej diety ( Rattus argentiventer - południowe Chiny, Sterna albifrons - Korea ). Często zabija na zapas ( trudne okresy zimy lub spadek liczebności potencjalnych ofiar ). Zdarza się, że migruje z obszarów dotkniętych jakąś lokalną klęską.

Mustela sibirica

Sezon godowy od połowy lutego do końca marca.
Samica kopuluje z 2 - 3 samcami, które staczają często ostre walki o prawo do kopulacji.
Na skutek lokalnych klęsk samica może zatrzymać implantację zapłodnionych komórek jajowych do czasu zmiany warunków lub do następnego roku.
Okres ciąży to 29 - 30 dni. Samica rodzi od kwietnia do czerwca. 1 miot w roku, od 2 - 12 młodych ( średnio 5 ). Młode rodzą się bezradne i ślepe. Oczy otwierają w wieku 1 miesiąca. Okres laktacji trwa 2 miesiące, młode po tym okresie usamodzielniają się, ale rodzina rozpada się na jesieni. Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa. Dojrzałość uzyskują po przezimowaniu.
Żyje około 2,1 - 2,5 lat, chociaż może dożyć 5 - 6 lat.

Mustela sibirica - Czelabińsk Zoo

Opisane podgatunki :
- Mustela sibirica australis - Tiumeń ( zachodnia Syberia )
- Mustela sibirica canigula - Tybet, Nepal
- Mustela sibirica charbinensis - wyspa Kretowsky na rzece Sungai ( Mandżuria )
- Mustela sibirica coreanus - Korea
- Mustela sibirica davidianus - Jiangxi ( południowo-wschodnie Chiny ), Tajwan, Tybet - uważana za formę Mustela sibirica subhemachalanus
- Mustela sibirica fontainierii - północne Chiny - uważana za formę Mustela sibirica subhemachalanus
- Mustela sibirica hamptoni - północna Birma - uważana za formę Mustela sibirica moupinensis
- Mustela sibirica hodgsoni - Afganistan, Kaszmir, Indie, zachodnie Himalaje
- Mustela sibirica horsfieldi - Bhutan
- Mustela sibirica humeralis - Sikkim
- Mustela sibirica major - północny Sichuan ( Chiny )
- Mustela sibirica manchurica - wschodnia Syberia, Mandżuria, Korea
- Mustela sibirica melii - Kanton ( południowe Chiny )
- Mestela sibirica mile - Transbajkalia ( Rosja )
- Mustela sibirica moupinensis - Tybet?, Sichuan, Gansu, Yunnan ( południowo-zachodnie Chiny ), północna Birma
- Mustela sibirica noctis - południowo-wschodnie Chiny
- Mustela sibirica quelpartis - wyspa Quelpart ( Korea )
- Mustela sibirica sibirica - zachodnia i centralna Syberia, rejon Ałtaju
- Mustela sibirica stegmanni - Qingdao, Shandong ( Chiny )
- Mustela sibirica subhemachalanus - Nepal, zachodni Bhutan, Chiny?, Tajwan?
- Mustela sibirica tafeli - Sichuan ( Chiny ) - uważana za formę Mustela sibirica moupinensis
- Mustela sibirica taivana - Tajwan - uważana za formę Mustela sibirica davidianus?

Mustela sibirica

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Potencjalne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk i ich fragmentacja
- polowanie dla futra ( Rosja )
- nadmierny wypas zwierząt domowych ( tereny wyżynne i górskie )
- konkurencja ze strony Martes zibellina
- naturalne pożary lasów
Ujęta w Załączniku CITES III ( Indie ).
Wpisana na Czerwoną Listę w Chinach jako bliskie zagrożenia.
Uważana jest za ściśle związaną z łasicą japońską ( Mustela itatsi ), która stanowiła jej podgatunek - wyodrębniona w 2000 roku. Badania mitochondrycznego DNA wykazało, że Mustela sibirica była introdukowana z Korei do Japonii a w wyniku separacji utworzył się nowy gatunek. Podobna historia jest z Mustela lutreolina, która genetycznie jest blisko z Mustela sibirica, ale na skutek izolacji i zmian klimatycznych ewoluowała w osobny gatunek.    
Rejestrowana z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.

Mustela sibirica - ogród zoologiczny w Kolonii

Mustela sibirica w warunkach wiwaryjnych

W niewoli - jeden osobnik dożył 8 lat i 10 miesięcy.
W ogrodach zoologicznych rzadko "prezentowana" - głównie ogrody zoologiczne Chin i Rosji.




Mustela strigodorsa - drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ).


Występuje w Azji ( Nepal, północne Indie, Guizhou, Guangxi, Yunnan ( Chiny ), Tajlandia, Birma, Laos, Wietnam ).

Zamieszkuje wiecznie zielone górskie i wyżynne lasy, gęste zarośla, tzw. wtórny las, użytki zielone od poziomu morza do 2500 m n.p.m.

rycina - Mustela strigodorsa

Niewiele wiadomo o ekologii i biologii tego gatunku.
Przyjmuje się, że prawdopodobnie sposób życia i zachowanie jest zbliżone do Mustela sibirica.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Mustela strigodorsa

Gatunek uznawany za wrażliwy.
Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk i ich fragmentacja
- polowanie dla futra
- nielegalny handel dzikimi zwierzętami
Uważa się, że lokalnie zagrożenia będą wzrastać, głównie na terenach o dużej gęstości populacji ludzkiej.
Jest chroniona w Tajlandii. Znajduje się na liście zagrożonych gatunków na Czerwonej Liście w Chinach.
Gatunek jest rejestrowany w części obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Badania terenowe pomogą określić stan, dystrybucję i ochronę tego gatunku.


W niewoli - brak danych.