1 listopad

Pamięć o Naszych Przyjaciołach, którzy odeszli drogą przez Tęczowy Most niech zawsze będzie z Wami. 

Rodzina Dasyproctidae. Rodzaj Dasyprocta. Przegląd gatunków.

Aguti oliwkowy ( Dasyprocta azarae ) - Lichtenstein, 1823 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Południowej ( w południowo-zachodniej i południowo-centralnej Brazylii - Mato Grosso i Goias do wybrzeża Rio Grande do Sul i Sao Paulo, w Boliwii - na południe od Rio Beni, we wschodniej części Paragwaju i w północno-wschodniej Argentynie - Misiones Province ).

Zamieszkuje nizinne lasy, sawanny i Cerrado od poziomu morza do 700 m n.p.m.

aguti oliwkowy ( Dasyprocta azarae )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w ciągu dnia. W obszarach o zwiększonej ludzkiej działalności częściej w porze nocnej niż za dnia.
Żyje samotnie lub w niewielkich grupach rodzinnych ( samica i potomstwo lub para dorosłych osobników z potomstwem ). 
Prawdopodobnie jest terytorialny ale zakresy rewirów osobniczych są nie znane.
Na kryjówki wybiera puste pnie, zagłębienia pod korzeniami drzew, nisko położone dziuple drzew, samodzielnie wykopane nory, gęste zarośla.
Buduje gniazdo z liści, kory i innych materiałów, które wyściela sierścią. Osobnik posiada kilka kryjówek, z których korzysta w zależności od dostępności pokarmu w swoim rewirze.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.
Długość ciała : 60 - 65 cm. Długość ogona : 2,5 cm. Waga : do 4 kg.
Jego futro jest plackowane i zabarwione od jasnobrązowego do brązowego lub oliwkowego i oliwkowo-zielonego o srebrzystym połysku. Na brzuchu futerko jest delikatne i jaśniejsze. Ma duże uszy i krótkie nogi. Ich charakterystyczne stopy mają pięć palców na przednich nogach, ale tylko trzy palce na tylnych łapach. Ma bardzo ostre zęby, a podczas zjadania pokarmu siedzi na tylnych łapach i trzyma jedzenie w przednich łapach.
Ma aktywny, pełen wdzięku chód, który jest albo kłusem albo serią sprężystych ruchów. Zaniepokojony wydaje sygnał alarmowy dla innych osobników będących w pobliżu i ucieka szybko w kierunku swojej najbliższej kryjówki aby przeczekać niebezpieczeństwo. Jest dobrym pływakiem.
Jego ostre i silne zęby pozwalają mu otworzyć orzech brazylijski. Jest on jedynym gatunkiem ssaka, który potrafi tego dokonać.
Dzięki ukrywaniu pokarmu na gorsze czasy przyczynia się do rozsiewania wielu drzew.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała. Posługuje się wokalizą jako sygnałem alarmowych.
Odżywia się pokarmem roślinnym. Zjada różnego rodzaju owoce i jagody, orzechy, łodygi, liście, kwiaty czy nasiona. Zakłada spiżarnie na gorsze czasy ale często nie pamięta miejsc ukrycia pokarmu.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale szczyt narodzin występuje w sierpniu i wrześniu. System krycia monogamiczny.
Okres ciąży trwa od 104 do 120 dni. Samica rodzi 1 - 3 młode w miocie ( średnio 2 ). 2 mioty w sezonie. Młode rodzą się dobrze rozwinięte z otwartymi oczami i porośnięte sierścią.  
Okres laktacji trwa około 20 tygodni. Po tym czasie potomstwo przechodzi całkowicie na stały pokarm.
Rozproszenie następuje po około 5,5 miesiącach od narodzin. Młode czasami pozostają w pobliżu jeśli terytorium jest w stanie wykarmić większą liczbę osobników.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Żyje w warunkach naturalnych do 12 lat. W niewoli do 20 lat.

młody osobnik Dasyprocta azarae 

Opisane podgatunki :
- Dasyprocta azarae aurea - Cope, 1889 - południowa Brazylia ( Chapada, Mato Grosso ) - synonim Dasyprocta aurea - traktowany jako synonim Dasyprocta azarae - odrębny dla niektórych taksonomii
- Dasyprocta azarae azarae - Lichtenstein, 1823 - południowo-wschodnia Brazylia ( Sao Paulo State )
- Dasyprocta azarae catrinae - Thomas, 1917 - Brazylia ( Santa Catarina State, Rio Grande del Sul )
- Dasyprocta azarae caudata - Lund, 1841 - wschodnia Brazylia ( Rio das Velhas, Minas Gerais ) - synonim Dasyprocta caudata - uważany za odrębny dla niektórych taksonomii
- Dasyprocta azarae felicia - Thomas, 1917 - Paragwaj ( niedaleko Concepcion ) - synonim Dasyprocta felicia - traktowany jako synonim Dasyprocta azarae paraguayensis
- Dasyprocta azarae paraguayensis - Liais, 1872 - Urugwaj, Paragwaj - synonim Dasyprocta paraguayensis 

Dasyprocta azarae - osobnik w charakterystycznym przysiadzie

Dasyprocta azarae - podczas żerowania  

Gatunek uznawany jako niedostateczne dane związanych z niepewnością co do dystrybucji gatunku, zagrożeń i środków ochronnych. Wydaje się iż, gatunek trafi w kategorię zagrożonych mimo braku informacji na temat występowania, stanu i liczebności populacji oraz wymagań ekologicznych.
Nazwa azarae pochodzi od hiszpańskiego przyrodnika Félixa de Azara.
Cabrera wymienia trzy podgatunki, w tym formę nominotypową ( z cauda Lund, 1841 i aurea Cope, 1889 jako synonimami ), catrinae Thomas, 1917 i paraguayensis Liais,1872. Anderson 1997 wymienia dwa podgatunki boliviae Thomas i yungarum Thomas, które przypisuje do azarae.  Iack-Ximenes 1999 uważa aurea Cope i catrinae Thomas jako ważne podgatunki.  Ze względu na brak kompleksowego przeglądu wszystkie są przypisane do azarae.
Gatunek uznawany jako monotypowy.
Brak jest danych na temat wielkości populacji gatunku.
Intensywne polowania mogły doprowadzić do lokalnego wytępienia tego gatunku.
Może być potencjalnie zagrożony na terenie Argentyny.

portret młodego osobnika Dasyprocta azarae 

Dasyprocta azarae 

W niewoli.
Hodowany w wielu ogrodach zoologicznych Europy i Ameryki.
Dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych.
Dożywa do około 20 lat.

Dasyprocta azarae - zoo Brno

Dasyprocta azarae - zoo Brno

Aguti wyspowy ( Dasyprocta coibae ) - Thomas, 1902 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. Synonim Dasyprocta punctata coibae.

Występuje w Ameryce Środkowej ( wyspa Coiba, Panama ). Endemit dla wyspy Coiba.

Zamieszkuje głównie liściaste lasy wyspy. 

aguti wyspowy ( Dasyprocta coibae ) 

Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku ale prawdopodobnie jest podobny do Dasyprocta punctata ( Reid 1997 ).

Dasyprocta coibae w charakterystycznym przysiadzie

Nie opisano żadnych podgatunków.

rycina - Dasyprocta coibae 

Gatunek uznawany jako narażony w kategorii D2.
Znany jedynie z wyspy Coiba a stan populacji nie jest znany.
Gatunek jako całość nie ma w chwili obecnej poważnych zagrożeń. 
Jednak przyszłe zagrożenia obejmują huragany, rozwój turystyki i choroby.
Cała wyspa jest obszarem chronionym.
Uważany za zagrożony w Panamie  ( R. Samudio pers.comm. ).

Dasyprocta coibae w pobliżu ludzkich zabudowań

W niewoli - brak danych.





Aguti czubaty ( Dasyprocta cristata ) - ( Desmarest, 1816 ) - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Południowej ( Gujana i Surinam ). Endemit dla Gujany i Surinamu.

Zamieszkuje tropikalne nizinne lasy.

Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.

Nie opisano żadnych podgatunków.


Gatunek traktowany jako niedostateczne dane ze względu na niepewny status taksonomiczny. 
Być może jest to synonim Dasyprocta leporina.




Aguti czarny ( Dasyprocta fuliginosa ) - Wagler, 1832 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Południowej ( południowa Wenezuela, południowo-wschodnia Kolumbia, wschodni Ekwador, wschodnie Peru, Gujana, Surinam, zachodnia Brazylia - na zachód od Rio Negro i Rio Madeira ).

Zamieszkuje wszystkie typy lasów tropikalnych i zalewowych ( selva, varzea i terra ), górskie lasy tropikalne, wzdłuż strumieni i rzeczek, sawanny, brzegi lasów, obszary upraw rolnych do wysokości 2000 - 2100 m n.p.m.

aguti czarny ( Dasyprocta fuliginosa )

Aktywny w ciągu całego roku, w obszarach o małej ludzkiej aktywności w ciągu dnia. W obszarach o zwiększonej ludzkiej aktywności głównie od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, niekiedy w parach lub małych grupach rodzinnych ( samica i potomstwo lub para i potomstwo ).
Jest terytorialny lecz zakresy osobnicze są nie znane. Terytorium jest bronione tylko w okresie niedoboru pokarmu oraz przez dorosłe dominujące samce przed innymi samcami. Terytoria samców i samic wzajemnie się przenikają i pokrywają dając wrażenie życia w parach. 
Na kryjówki wybierają samodzielnie wykopane nory w wysokich brzegach strumieni lub rzeczek, pod korzeniami drzew, wśród głazów, pod kłodami lub pustych pniach, nisko położonych dziuplach drzew. Każdy osobnik ma kilka schronień, które często zmienia. 
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. 
Długość głowy i tułowia waha się od 415 - 620 mm. Długość ogona wynosi od 10 do 35 mm. 
Futro jest szorstkie i błyszczące, z najdłuższymi i najgęstszymi włosami umieszczonymi na tylnej części pleców. Kolor futra jest od jasnopomarańczowego przez kilka odcieni brązu do prawie czarnego. Podbródki są białe, żółte lub dwu kolorowe. 
Ciało jest smukłe, uszy są krótkie, a tylne kończyny mają trzy palce z kopytnymi pazurami. 
Samica ma cztery sutki.
Jest to gatunek naziemny i przystosowany do skrytego trybu życia. Porusza się chodząc, skacząc lub galopując. Potrafi przeskoczyć pionowo przeszkodę na odległość 2 metrów.
Zaniepokojony ucieka wydając ostrzegawczy sygnał informujący przebywające w pobliżu osobniki. Długie włosy wznoszą się zwiększając wizualnie jego rozmiar.  Przy napotkaniu boa, siedzi z daleka i bębni tylną nogą, przyciągając innych członków rodziny, którzy łączą bębnienie, dopóki wąż się nie ruszy.
Do komunikacji oprócz wymienionych wyżej sygnałów alarmowych, używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała.
Odżywia się pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą głównie różnorodne owoce, jagody, liście, łodygi, młode pędy. W zakresie rewiru  gromadzi spiżarnie w czasach niedoboru owoców. Spiżarnia to mały dołek wykopany w ziemi, w którym złożone zostały owoce i nasiona. Obszar ze spiżarniami jest broniony przed innymi osobnikami, młode osobniki mogą być tolerowane w pobliżu spiżarni. 
W okresach niedoboru owoców może stracić na wadze.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku lecz na niektórych obszarach w okresie dojrzewania owoców. System krycia poligamiczny ale niewykluczona monogamia. 
Samica ma przeciętny cykl około 34 dni. W tym okresie wzrasta agresja ze strony samca, który często polewa moczem samicę. Nękana samica często ucieka a goniący ją partner próbuje ją zmusić do kopulacji. Ucieczka samicy wygląda często jak szaleńczy taniec.
Ciąża trwa 104 - 120 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode, rzadko 3 w miocie. 2 mioty w sezonie.
Młode rodzą się całkowicie porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Mogą już biegać po godzinie od przyjścia na świat. Okres laktacji trwa około 20 tygodni. 
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Rozproszenie następuje po około 5 miesiącach od narodzin. Młode w zależności od możliwości pokarmowych terytorium pozostają w pobliżu lub emigrują na inne wolne tereny.
Żyje do około 12 lat.

Opisane podgatunki :
- Dasyprocta fuliginosa candelensis - J.A, Allen, 1915 - Kolumbia ( La Candela, Huila Dpt ) 
- Dasyprocta fuliginosa fuliginosa - Wagler, 1832 - Brazylia ( dolna Rio Madeira, blisko Amazonki )
- Dasyprocta fuliginosa mesatia - Cabrera, 1917 - Ekwador ( Tarapoto )
- Dasyprocta fuliginosa nigricans - Wagner, 1842 - Brazylia ( Villa de Borba, dolna Rio Madeira ) - synonim Dasyprocta nigricans - uznawany jako synonim Dasyprocta fuliginosa

Gatunek uznawany jako najmniejszych obaw z uwagi na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych populacji oraz małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku liczebności gatunku jako całości, aby go kwalifikować w bardziej zagrożonych kategoriach.
Jednak gatunek jest dość rzadki mimo dużego zasięgu geograficznego.
Jest obecny w lasach varzea i terra wzdłuż Rio Jurua w zachodniej Brazylii Brazylii ( Patton i Emmons, 2015 ).
Ma też duży pakiet ekto- i endo-pasożytów ( Patton i Emmons, 2015 ).
Dasyprocta fuliginosa jest intensywnie poszukiwany na mięso, ale mimo to utrzymuje się w pobliżu wsi ( Emmons i Feer, 1997 ). 
Gatunek występuje w kilku obszarach chronionych w zasięgu geograficznym.

W niewoli - rzadki. 

  

Aguti deltowy ( Dasyprocta guamara ) - Ojasti, 1972 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Południowej - Wenezuela ( stan Delta Amacuro ).

Zamieszkuje deszczowe lasy tropikalne zalewowe i mangrowe od poziomu morza do wysokości 30 m n.p.m.

Aktywny w ciągu całego roku, przez całą dobę. W obszarach o zwiększonej ludzkiej ingerencji od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, niekiedy w parach lub małych grupach rodzinnych.
Jest terytorialny ale zakresy osobnicze nie są znane. Zakresy samców i samic pokrywają się. Rewiry są bronione jedynie w okresach niedoboru pokarmu.
Kryjówki zakłada w norach, pod korzeniami drzew, w pustych pniach, kłodach, gęstych zaroślach. Osobnik posiada kilka miejsc schronienia, z których korzysta w różnych okresach doby. 
Jest dobrym biegaczem i pływakiem.
Zaniepokojony sygnalizuje alarm, który odbierają inne osobniki będące w pobliżu. Bębni też tylnymi nogami informując o intruzie, który może zagrażać wszystkim osobnikom.
Do komunikacji używa też sygnałów chemicznych, węchu, wzroku, słuchu, dotyku i postawy ciała.
Jest typowym roślinożercą. W skład jego diety wchodzą owoce, nasiona, orzechy, liście, łodygi, pędy. Na okresy niedoboru pokarmu zakłada spiżarnie w pobliżu swoich schronień. 
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. Jednak głównie w okresach obfitości  pokarmu. System krycia poligamiczny ale nie jest wykluczona monogamia.
Ciąża trwa do około 120 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode w miocie. 2 mioty w sezonie. Młode rodzą się w pełni rozwinięte, porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Mogą biegać w ciągu godziny od narodzin. okres laktacji trwa około 140 dni. Po tym okresie następuje rozproszenie.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia to około 12 - 14 lat.

Nie opisano żadnych podgatunków.
    
Gatunek uznawany jako blisko zagrożonych, gdyż jego zasięg występowania jest prawdopodobnie nie większy niż 20 000 km2. Zakres oraz jakość siedlisk spadają a gatunek jest intensywnie poszukiwany dla mięsa. Powoduje to, iż jest objęty kategorią  B1ab ( iii ).
Obszar w którym występuje jest obszarem zalewowym, gdzie roślinnością jest las deszczowy lub mangrowy ( J. Ochoa pers.comm ). 
Zakres i jakość siedlisk występowania spada ( J. Ochoa pers.comm ).
Lokalna ludność intensywnie poluje na gatunek.
Jest chroniony w załączniku II do Protokołu specjalnego obszaru chronionego i przyrody w Wenezueli. 
Duża część jej zasięgu znajduje się w obszarach chronionych.

W niewoli - brak danych.




Aguti Kalinowskiego, kutia - ( Dasyprocta kalinowskii ) - Thomas, 1897 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Południowej ( południowo-wschodnie Peru ).

Zamieszkuje górski tropikalny las na wysokości do 3080 m n.p.m.

Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat jego biologii, ekologii i sposobu życia.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany jako brak danych. Nie ma pewnych informacji na temat zakresu występowania, stanu populacji czy wymagań ekologicznych. Nic nie wiadomo o potencjalnych zagrożeniach czy środkach ochronnych.
Dużym prawdopodobieństwem jest iż gatunek wkrótce trafi w kategorię zagrożonych.
Informacje taksonomiczne mogą zmienić status gatunku w przyszłości. Rozróżnienie tego gatunku od innych Dasyprocta należy poddać przeglądowi. Może to mieć wpływ na rozmieszczenie tego gatunku. 
Miejscowość dla typu pochodzi z wysokiej elewacji, a być może wszystkie inne dane są mylone z innymi gatunkami ( B. Patterson pers. comm.). Znany tylko ze wschodnich zboczy Andów, z Urubamby i Marcapaty na wysokości 1000 - 2000 m n.p.m. ( Gilbert 2016, Patton i Emmons 2015 ).
Nie są znane zagrożenia dla gatunku, chociaż uważa się iż polowanie dla mięsa stanowi główne zagrożenie.
Gatunek nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi oraz czy istnieją odpowiednie środki ochronne.   
Powinny zostać podjęte dalsze badania dotyczące statusu taksonomicznego gatunku, jego dystrybucji, stanu i trendów populacji, ekologii, zagrożeń.

W niewoli - brak danych.





Aguti złocisty ( Dasyprocta leporina ) - ( Linnaeus, 1758 ) - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 
Uwaga : Populacja Dasyprocta leporina została ustalona na północ od Wysp Dziewiczych i była obecna wystarczająco długo, aby rozwinąć się na kilka podgatunków ( Hall 1981 ).

Występuje w Ameryce Południowej - Wenezuela , Gujany, Brazylia ( Amazonia do wschodniej części kraju ), wyspy Trynidad i Tobago. Został wprowadzony na wyspy na Morzu Karaibskim - Wyspy Dziewicze, Grenada, Dominika w Małych Antylach.

Zamieszkuje różnorodne lasy tropikalne w pewnej odległości od wody. Preferuje otwarte lasy z gęstym poszyciem. Również lasy wtórne i rozdrobnione do wysokości 600 m n.p.m.

aguti złocisty ( Dasyprocta leporina )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie od świtu do zmierzchu. W obszarach z dużą ludzką aktywnością od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, w parach lub małych grupach rodzinnych ( samica lub para z potomstwem ).
Jest terytorialny, zakresy osobnicze rewirów nie są znane. Terytoria samca i samicy wzajemnie zachodzą na siebie. Rewiry rzadko są bronione, jedynie w przypadku niedoborów pokarmowych.
Kryjówki są zakładane w pustych pniach, pod korzeniami drzew, w opuszczonych norach, w gęstych zaroślach. Każdy osobnik ma kilka różnych kryjówek, w których śpi i odpoczywa w zależności od trybu życia.
Prowadzi skryty tryb życia. Porusza się chodząc, skacząc lub galopując.
Zaniepokojony wywołuje alarm, który informuje inne osobniki będące w pobliżu. Prawdopodobnie bębni tylnymi kończynami.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała.
Jest typowym roślinożercą. Zjada różnorodne nasiona, owoce, jagody i orzechy, liście, łodygi, młode pędy, kwiaty, korę. Gromadzi nasiona, owoce, jagody i orzechy w spiżarniach. 
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, jednak głównie w okresie obfitości pokarmowej. System krycia poligamiczny ale nie jest wykluczona monogamia.
Długość ciąży to około 112 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode, rzadko 3 w miocie ( 1 - 2 mioty w sezonie ). Młode rodzą się dobrze rozwinięte i z otwartymi oczami. Laktacja trwa około 140 dni. Rozproszenie następuje po następnym porodzie. Młode osobniki często pozostają w pobliżu, jeśli terytorium jest w stanie wyżywić dodatkowe osobniki.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem. 
Dojrzałość płciową samica osiąga w wieku około 193 dni od narodzin.
Długość życia to około 13 lat, w niewoli około 20 lat.

Dasyprocta leporina leporina - osobnik zbierający owoce

Opisane podgatunki :
- Dasyprocta leporina aguti - ( Linnaeus, 1766 ) - Morze Karaibskie ( Wyspy Dziewicze ) - synonim Dasyprocta aguti - Dasyprocta aguti aguti - używanie nazwy Dasyprocta leporina, zamiast Dasyprocta aguti, wynika z Husson ( 1978 )
- Dasyprocta leporina albida - Gray, 1842 - Morze Karaibskie ( wyspy Grenada i St. Vincent ) - synonim Dasyprocta albida - dawniej uważany za odrębny gatunek dla Antyli - dziś uważany za synonim Dasyprocta leporina
- Dasyprocta leporina antillensis - Sclater, 1874 - Morze Karaibskie ( wyspy Martinique i Ste Lucie ) - synonim Dasyprocta antillensis - Dasyprocta aguti antillensis - dawniej uważany za odrębny gatunek dla Antyli - dziś uważany za synonim Dasyprocta leporina
- Dasyprocta leporina cayana - Lacépede, 1802 - Gujana Francuska ( Cayenne ) - synonim Dasyprocta aguti cayana - Dasyprocta aguti cayanus - Dasyprocta cayanus - Agouti cayanus - uważany za synonim Dasyprocta rubrata - wymieniony za odrębny przez Tate, 1939
- Dasyprocta leporina cayennae - Thomas, 1903 - Gujana Francuska ( Cayenne, Approvague ) - synonim Dasyprocta lucifer cayennae - synonim Dasyprocta prymnolopha lub Dasyprocta leporina cayana
- Dasyprocta leporina croconota - Wagler, 1831 - Brazylia ( dolna Rio Madeira ) - synonim Dasyprocta croconota - uważany za synonim Dasyprocta leporina
- Dasyprocta leporina flavescens - Thomas, 1898 - Wenezuela ( Los Llanos ) - synonim Dasyprocta rubrata flavescens - uważany za synonim Dasyprocta leporina cayana
- Dasyprocta leporina fulvus - Kerr, 1792 - Morze Karaibskie ( wyspy Martinique, Ste Lucie, Santa Lucia ) - synonim Dasyprocta fulvus - Dasyprocta aguti fulvus - dawniej uważany za odrębny gatunek dla Antyli - dziś uważany za synonim Dasyprocta leporina
- Dasyprocta leporina leporina - ( Linnaeus, 1758 ) - Brazylia
- Dasyprocta leporina lucifer - Thomas, 1903 - Wenezuela ( Orinoko, Caicara, mouth of Rio Caura ) - synonim  Dasyprocta lucifer  - Dasyprocta lucifer lucifer - Dasyprocta croconota lucifer - uważany za synonim Dasyprocta leporina cayana - odrębny dla niektórych taksonomii z 2 podgatunkami ( lucifer, cazennae )
- Dasyprocta leporina lunaris - Thomas, 1917 - Gujana ( Moon Mountains ) - synonim Dasyprocta aguti lunaris 
- Dasyprocta leporina maraxica - Thomas, 1923 - północna Brazylia ( wyspa Marajo na Amazonce, Para State ) - synonim Dasyprocta aguti maraxica 
- Dasyprocta leporina noblei - Allen, 1914 - Morze Karaibskie ( Małe Antyle - wyspy Dominika, Guadelupa, Montserrat, St Christophe, Goyave i St. Kitts ) - synonim Dasyprocta aguti noblei - Dasyprocta noblei - dawniej uważany za odrębny gatunek dla Antyli - dzisiaj uważany za synonim Dasyprocta leporina 
- Dasyprocta leporina rubrata - Thomas, 1898 - Wenezuela ( Savannah Grande ), wyspa Trynidad - synonim Dasyprocta rubrata - Dasyprocta rubrata rubrata - uważany za synonim Dasyprocta leporina cayana - odrębny dla niektórych taksonomii z 2 podgatunkami ( rubrata, flavescens )

Dasyprocta leporina siedzący wśród ściółki

Gatunek uznawany jako najmniejszej troski ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych i stabilnych populacji, dużą tolerancję na pewien stopień modyfikacji siedlisk, występowanie w obszarach chronionych czy brak wyraźnych zagrożeń. W chwili obecnej istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku populacji gatunku aby kwalifikować go w bardziej zagrożonych kategoriach.
Dawniej opisany jako Dasyprocta aguti. 
Istnieje duża zmienność kolorów na grzbiecie i bokach u Dasyprocta leporina. Jest wiele podgatunków, które zostały uznane w ograniczonej części zakresu gatunku - cayana i flavescens. Klasyfikacja wymaga obszernych badań zmian geograficznych.
Gatunek jest monotypowy.
Dasyprocta leporina jest ważnym rozpraszaczem nasion wielu drzew. W wielu wypadkach określany jest jako ogrodnik lasów, mający duży wpływ na rozsiewanie wielu gatunków drzew jak i ich kiełkowanie oraz wzrost.
Obecnie gatunek określany jest jako często spotykany. Większa liczba osobników występuje w tzw. łatach leśnych niż w ciągłym lesie. Można go też  spotkać w zdegradowanym lesie wtórnym ( Patton i Emmons 2015 ).
Jest żywicielem szerokiego zakresu endopasożytów ( Patton i Emmons 2015 ) mogących zamieszkiwać ten gatunek.
Nie ma poważnych zagrożeń dla tego gatunku, jedynym zagrożeniem może być polowanie dla mięsa ale nie stwarza ono obecnie głównego zagrożenia dla gatunku jako całości.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych z krajów swojego występowania.

Dasyprocta leporina 

W niewoli - często hodowany zarówno w europejskich ogrodach jak i obu Ameryk. 
Osobniki w zoo szybko się oswajają i przywiązują do opiekunów.
Jest ruchliwy, ale łatwo się płoszy i przez to może odnosić kontuzje.
W okresie zimowym potrzebuje temperatury około 18 stopni.
Łatwo zapada na gruźlicę.   

Dasyprocta leporina - w niewoli 

Aguti meksykański ( Dasyprocta mexicana ) - Saussure, 1860 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Północnej - Meksyk ( centralne Veracruz, wschodnie Oaxaca, Tabasco, Campeche i Chiapas ). Wprowadzony na Kubę w latach 30-tych XX wieku ( wschodnia część wyspy - Pinar del Rio, Sierra de los Organos i Sierra Cristal, Holguin ) oraz od 1967 roku w zachodniej części wyspy. 

Zamieszkuje nizinne tropikalne lasy, wtórne lasy i tereny uprawne od 50 - 600 m n.p.m.

aguti meksykański ( Dasyprocta mexicana ) 

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w ciągu dnia czasami w nocy. W obszarach o dużej ludzkiej aktywności jednak głównie od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, w parach lub grupach rodzinnych ( para i potomstwo lub samica i potomstwo ).
Jest terytorialny, para zajmuje rewir wielkości 1 - 2 hektarów. Samiec nie toleruje innych samców na swoim terytorium, zwłaszcza w sezonie rozrodczym.
Na kryjówki wybiera puste pnie, kłody, pod korzeniami drzew, pod skałami i w innych naturalnych jamach i zagłębieniach. Osobniki korzystają z kilku schronień na swoim terytorium w zależności od pory dnia czy roku. Kryjówka często jest wyłożona liśćmi i innymi suchymi częściami roślin i posiada dwa otwory wejściowe.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.  
Długość ciała wynosi od 446 do 557 mm, ogon ma długość od 20 do 30 mm.
Większość dorosłych waży od 2 do 5 kg. 
Głowa jest czarna na górze i brązowa po bokach z niewielką białą plamką. Skóra wokół oczu jest różowa i słabo pokryta szarymi lub brązowymi włosami. Wąsy są czarne, a włosy na gardle są białe. Uszy są różowe u podstawy, nagie i zaokrąglone na końcówkach, których tylne marginesy nieco wycinają się. Sierść na ciele i szyi jest barwy brązowo-czarnej z dwoma białymi pierścieniami. Nakładanie się tych obciętych włosków powoduje pojawienie się cętkowanego wyglądu. Długie, czarne włosy tworzą linię od środka głowy do dołu wzdłuż pleców, która staje się szersza w jej tylnym końcu. Włosy obok tej linii są długie i czarne, ale mają jeden biały pierścień. Włosy na klatce piersiowej są jasnobrązowe u podstawy i białe na końcach. Włosy na brzuchu są brązowe z białym pierścieniem. 
Zewnętrzne przednie kończyny są barwy czarnej z plamkami, a ich wnętrza są białe z szarymi włosami. Przednie kończyny mają cztery palce. Tylne stopy, mają trzy palce, są również czarne z cienkimi rozproszonymi białymi włosami. Na końcu każdego palca jest pazur kopytkowy.
Jest to zwinny, nieśmiały, czujny i gotowy do ucieczki przed jakimkolwiek znakiem niebezpieczeństwa gatunek. Ucieczka i kamuflaż to jedyna obrona przed potencjalnymi drapieżnikami. 
Zaniepokojony sygnalizuje alarm, który odbierają inne osobniki będące w pobliżu. Bębni też tylnymi nogami informując o intruzie, który może zagrażać wszystkim osobnikom. Podczas spożywania pokarmu często piszczy. 
Do komunikacji używa też sygnałów chemicznych, węchu, wzroku, słuchu, dotyku i postawy ciała.
Typowy roślinożerca. W skład jego diety wchodzą różnorodne nasiona, owoce, jagody i orzechy, liście, młode pędy, łodygi, kwiaty i pąki, kora. 
Na okresy niedoboru pokarmu zakłada spiżarnie zakopując nasiona i orzechy.
Sezon rozrodczy w porze suchej. System krycia monogamiczny ale nie wykluczona poligamia. 
Ciąża trwa 104 do 120 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode w miocie. 1 miot w sezonie. Młode rodzą się dobrze rozwinięte, porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Okres laktacji trwa 120 - 140 dni. Po tym okresie młode przebywają w pobliżu samicy do następnego porodu. Całkowite rozproszenie następuje z chwilą przyjścia na świat nowego pokolenia.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 6 - 20 miesięcy.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia w warunkach naturalnych jest nie znana, w niewoli do 13,1 lat.

Dasyprocta mexicana podczas posiłku

Nie opisano żadnych podgatunków.

Dasyprocta mexicana 

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony w kategorii A2c. Jest to gwałtowna zmiana od 1996 roku, główną przyczyną jest spadek populacji w ciągu ostatnich dziesięciu lat o ponad 80 %, ze względu na przekształcenie siedlisk na cele rolnicze i miejskie. Innym głównym zagrożeniem jest polowanie dla mięsa. 
Gatunek ograniczony jest do stosunkowo małego obszaru gdzie pozostały las szybko przekształca się w dominujący krajobraz człowieka. Historyczna utrata siedliska w ciągu ostatnich 50 lat wynosi 89%, w oparciu o informacje o zmianach pokrycia terenu.
Gryzoń jest prawdopodobnie niezbyt często spotykany ( Reid 1997 ).
Jest to gatunek monotypowy. Czarne osobniki mogły być tylko odmianą geograficzną ( podgatunkiem ) Dasyprocta punctata. Jest prawdopodobne, że wiele z 10 lub 11 gatunków uznanych za Dasyprocta jest tylko podgatunkami ( Woods, 1993 ). 
Emmons i Feer ( 1997 ) opisali możliwe hybrydy pomiędzy Dasyprocta mexicana a Dasyprocta punctata w Tabasco. Podobnie na północy w Chiapas obserwowano osobniki z kolorem pośrednim między tymi dwoma gatunkami ( M.Aranda pers.comm ).
W rezerwacie biologicznym Los Tuxtlas / Los Tuxtlas Biological Reserve / szacowana gęstość osobnicza to 0,27 osobnika / hektar ( Alvarez Del Toro, 1977, Coates-Estrada i Estrada, 1986a, Saussure, 1860, Vázquez, i in., 2010 ).
Badanie wizytacji drzew na podstawie zapisów aguti znalazło znaczną liczbę otworów z rodzaju Dasyprocta mexicana otaczających Brosimum alicastrum, Cymbopetalum baillonii i Omphalea oleifera, sugeruje to, że gatunki tych drzew są ważnymi zasobami pokarmowymi ( Alvarez Del Toro, 1977, Burkey, 1994, Coates-Estrada i Estrada, 1986a, Coates-Estrada i Estrada, 1986b, Cucchi-Stefanoni, i in., 2008, Sanchez-Cordero i Martinez-Gallardo, 1998, Vázquez, et al., 2010 ). Drzewa Pouteria sapota są omijane i ich nasion gatunek nie zjada. Dasyprocta mexicana zjada korę, a drzewa mogą obumierać, gdyż z ściąga ciągły pierścień kory od podstawy drzewa. 
Stanowi ważne źródło pokarmu dla jaguara ( Panthera onca ) w Meksyku.
Pasożytem zewnętrznym jest pchła ( Rhopalopsyllus australis australis ). W niewoli pasożytuje na nim Echidnophaga, która może powodować śmierć z powodu niedokrwistości. 
Na Kubie, gdzie został wprowadzony, stwarza potencjalne zagrożenie dla rodzimej flory i fauny. Może konkurować z hutią ( Capromys pilorides ) na pokarm i schronienie ( Borroto-Paez, 2009, Burkey, 1994, Cucchi-Stefanoni i wsp., 2008; Rodriguez-Soto, i in., 2011; Sanchez-Cordero i Martinez-Gallardo, 1998 ). W roku 1967 wprowadzony w zachodniej części Kuby. Od roku 2009 nie obserwowany we wschodniej części wyspy. Obserwacje z lat 1990 - 2008 obejmują San Diego de los Banos, Guanahacabibes i Soroa ( Alvarez Del Toro, 1977, Alvarez, 1963, Borroto-Paez, 2009, Globalny Ośrodek Informacji o bioróżnorodności, 2001, Reid, 2009, Saussure, 1860, Wilson and Reeder, 2005 ).
Dasyprocta mexicana jest poszukiwany na mięso w całym zakresie występowania. 
Gatunek gdy był częsty, trzymany był jako zwierzę domowe. 
Obecnie nie ma wzmianki o konkretnych działaniach mających na celu zachowanie i zarządzanie Dasyprocta mexicana ( Estrada i wsp., 1993, Sanchez-Cordero i Martinez-Gallardo, 1998, Saussure, 1860, Vázquez, i in., 2010 ).
Pozostałości z jaskini w Oaxaca, w Meksyku sugerują, że Dasyprocta mexicana i Dasyprocta punctata mogły kiedyś żyć sympatrycznie ( Alvarez Del Toro, 1977, Alvarez, 1963, Emmons i Feer, 1997, Reid, 2009 ).


W niewoli - brak danych.




Aguti czarnozady ( Dasyprocta prymnolopha ) - Wagler, 1831 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 
Uwagi : Ojasti ( 1972 ) uznał, że status tego gatunku jest niepewny.

Występuje w Ameryce Południowej ( północno-wschodnia Brazylia - ze wschodniego stanu Para na południe od Amazonki, wzdłuż wybrzeża do stanów Alagoas i Bahia oraz do stanów Minas Gerais i Tocantins ).

Zamieszkuje lasy liściaste i zarośla, w tym Cerrado i Caatinga. Prawdopodobnie także przybrzeżne lasy tropikalne od poziomu morza do wysokości 900 m n.p.m.

aguti czarnozady ( Dasyprocta prymnolopha )

Aktywny w ciągu całego roku, głownie w ciągu dnia. W obszarach o dużej ludzkiej aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, w parach lub małych grupach rodzinnych ( samica i potomstwo lub para i potomstwo ).
Jest terytorialny, lecz zakresy rewirów osobniczych są nie znane.
Na kryjówki wybiera puste pnie i kłody, zagłębienia wśród korzeni drzew, pod głazami, gęste zarośla, opuszczone nory. Osobniki posiadają kilka schronień, z których korzystają w różnych okresach doby. Kryjówka jest wyścielona różnorodnym materiałem roślinnym.
Prowadzi skryty tryb życia. Porusza się chodząc, skacząc lub galopując. W czasie pobierania pokarmu przysiada w charakterystyczny sposób na zadzie trzymając owoc lub nasiono w przednich kończynach.
Zaniepokojony wywołuje alarm, który informuje inne osobniki będące w pobliżu. Prawdopodobnie bębni tylnymi kończynami.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała.
Jest typowym roślinożercą. Zjada różnorodne nasiona, owoce, jagody i orzechy, liście, łodygi, młode pędy, kwiaty, korę. Gromadzi nasiona, owoce, jagody i orzechy w spiżarniach. Spiżarnie to płytkie dołki w glebie, w których gromadzony jest pokarm.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale najprawdopodobnie większość narodzin odbywa się w porze suchej. System krycia poligamiczny ale nie wykluczona monogamia.
Ciąża trwa około 125 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode, rzadko 3. 1 - 2 mioty w ciągu roku.
Młode rodzą się dobrze rozwinięte, porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Już po godzinie od narodzin mogą podążać za samicą. Okres laktacji trwa około 120 - 140 dni. Po tym okresie młode przebywają w pobliżu samicy do następnego porodu. Całkowite rozproszenie następuje z chwilą przyjścia na świat nowego pokolenia.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 6 - 20 miesięcy.
Długość życia nie jest znana ale może przekraczać około 10 lat.

Dasyprocta prymnolopha 

Opisane podgatunki :
- Dasyprocta prymnolopha nigriclunis - Osgood, 1915 - wschodnia Brazylia ( górna Rio Preto, Bahia State ) - synonim Dasyprocta nigriclunis - uznawany za odrębny dla niektórych taksonomii

grupa Dasyprocta prymnolopha w niewoli 

Gatunek określony jako najmniejszych obaw z uwagi na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużej populacji. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku populacji aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Jest to jedyny aguti biotopu Caatinga ( Gilbert 2016 ).
Dasyprocta prymnolopha  jest uważany za ważny gatunek aguti w ciągu ostatnich stuleci  ( E.-L.Trouessart 1904, Tate 1935, Moojen 1952b, Cabrera 1961, Emmons i Feer 1990, 1997, Woods 1993, Woods i Kilpatrick, 2005 ), chociaż Ojasti ( 1972 ) sugerował, że jego status jest niepewny.
J.A.Allen ( 1915b ) zastosował prymnolopha Wagler do aguti z regionu Guianan, opierając się na błędnej miejscowości Guianas podanej przez Waglera ( 1831c ) w swoim opisie, przedstawiając prymnolopha jako podgatunek guianana do którego zastosował nazwę Dasyprocta croconata. Thomas ( 1917e ) poprawił Allen'a użycie zarówno croconoty Waglera, jak i prymnolopha Waglera dla czerwonych aguti, ponieważ prymnolopha łatwo odróżniał się od wszystkich innych aguti przez wyraźny czarny zad.
Gatunek jest poszukiwany na pożywienie w niektórych obszarach ( de Souza i Alves 2014 ).
Nie ma znanych głównych zagrożeń dla tego gatunku. 
Nie wiadomo, czy istnieją odpowiednie środki ochrony w celu ochrony tego gatunku.

W niewoli - brak danych. 



  
Aguti środkowoamerykański, aguti brunatny ( Dasyprocta punctata ) - Gray, 1842 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. Synonim Dasyprocta aguti - Dasyprocta azarae. 
Uwagi : Obejmuje variegata ( Goldman 1913 ); ale także Handley ( 1976 ) i Emmons i Feer ( 1997 ), którzy wymienili variegata jako odrębny gatunek.

Występuje w Ameryce Północnej - południowy Meksyk ( Chiapas, Campeche, Yucatan, Quintana Roo ), w Ameryce Środkowej ( Belize, Honduras, Nikaragua, Salwador, Gwatemala, Kostaryka, Panama ) i Ameryce Południowej ( południowa Boliwia, północny Ekwador, Kolumbia, zachodnia Wenezuela, południowe Peru, północna Argentyna, południowo-zachodnia Brazylia, Paragwaj ). Wprowadzony do wschodniej i zachodniej części Kuby oraz na Kajmany.

Zamieszkuje dojrzały las liściasty i wiecznie zielony, lasy średnie, nizinne lasy tropikalne oraz ogrody i plantacje. Często wzdłuż rzeczek i strumieni od poziomu morza do wysokości 2000 m n.p.m. 

aguti środkowoamerykański ( Dasyprocta punctata ) 

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w ciągu dnia. W obszarach o dużej ludzkiej aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, w parach lub niewielkich grupach rodzinnych ( samica i potomstwo lub para i potomstwo ). Aguti żyje w stabilnych parach, które pozostają razem, dopóki jeden osobnik z pary nie zginie. Często można zobaczyć tylko jednego osobnika, ponieważ członkowie pary nie pozostają w bliskim kontakcie. 
Jest terytorialny, dorosła para zajmuje rewir wielkości 1 -2 ha. Rewir jest aktywnie broniony w okresach niedoboru pokarmu.
Na kryjówki wybiera puste pnie i kłody, zagłębienia wśród korzeni drzew, opuszczone nory, gęste zarośla, wśród wapiennych głazów. Osobniki mają po kilka schronień, z których korzystają wielokrotnie.  
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.
Długość ciała wynosi od 415 - 620 mm, długość ogona to 10 - 35 mm. Waga waha się od 1,3 - 4,0 kg.
Ubarwienie sierści waha się od jasnopomarańczowej do kilku odcieni brązu lub czarnego na grzbiecie. Spód ciała żółtawo-biały. U niektórych osobników mogą występować niewidoczne paski. Futro jest jeszcze błyszczące. Włosy zwiększają długość od przedniej do tylnej części ciała. Ma krótkie uszy, a tylna stopa ma trzy palce o kopytkowatych pazurach.
Jest to zwinny, nieśmiały, czujny i gotowy do ucieczki przed jakimkolwiek znakiem niebezpieczeństwa gatunek. Ucieczka i kamuflaż to jedyna obrona przed potencjalnymi drapieżnikami. Potrafi przeskoczyć pionowo przeszkodę na odległość 2 metrów.
Zaniepokojony sygnalizuje alarm, który odbierają inne osobniki będące w pobliżu. Bębni też tylnymi nogami informując o intruzie, który może zagrażać wszystkim osobnikom. 
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała.
Jest typowym roślinożercą. W skład jego diety wchodzą głównie nasiona i owoce.  Niewielkie ilości innego materiału roślinnego i grzybów są zjadane, gdy dystrybucja owoców jest niska. Aguti zjada pokarm siedząc na tylnych nogach i trzymając je w swoich przednich łapach. Około kilka razy obraca owoc, a następnie obiera je zębami. Jeśli pozostała część owoca nie jest spożywana, po zakończeniu posiłku jest schowana do dołku w glebie. Każdy osobnik zakłada kilkanaście spiżarni chowając nadwyżkę pokarmu na gorsze okresy.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku lecz większość młodych rodzi się w czasie kiedy owoce są obfite pomiędzy marcem a lipcem. Osobniki w niektórych populacjach aguti rozmnażają się dwa razy w roku. System krycia monogamiczny ale niewykluczona poligamia. Samiec spryskuje przed kopulacją samicę moczem.
Okres ciąży wynosi 104 - 120 dni. Samica rodzi zwykle dwa młode, choć czasami trzy i cztery młode zostały zarejestrowane w niewoli.
Samica wykopuje zagłębienie dla swoich młodych lub przynosi je do starych kryjówek. Schronienie często dokładnie pasuje do rozmiaru młodych ( Grzimek 1990 ). Wraz z rozwojem potomstwa, matka przenosi je do większej jamy. Samica ma własne schronienie oprócz tego z młodymi.
Młode są w pełni rozwinięte, są porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Potrafią biegać w pierwszej godzinie życia. Okres laktacji to zazwyczaj około 20 tygodni. Potomstwo zostaje zupełnie oddzielone od samicy po narodzinach nowego miotu, z powodu rodzicielskiej agresji lub z powodu braku żywności. 
Młodzi są niezależni po około 4 do 5 miesiącach.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Średnia długość życia to około 10 lat.

Dasyprocta punctata 

Dasyprocta punctata siedzący obok kokosów

Dasyprocta punctata punctata - zoo Decin 

Opisane podgatunki : 
- Dasyprocta punctata bellula - Kellog, 1946 - Panama, San Jose Island, Archipelago de las Perlas, Zatoka de Panama
- Dasyprocta punctata boliviae - Thomas, 1917 - Boliwia, północno-wschodnia Argentyna ( Jujuy i Salta Prov ) - synonim Dasyprocta variegata boliviae 
- Dasyprocta punctata callida - Bangs, 1901 - Panama, Isla San Miguel i Pedro Gonzalez, Archipielago de las Perlas, Zatoka de Panama - synonim Dasyprocta callida - uważany za odrębny w niektórych taksonomiach 
- Dasyprocta punctata chiapensis - Goldman, 1913 - Meksyk ( południowe Chiapas ), Gwatemala
- Dasyprocta punctata chocoensis - J.A, Allen, 1915 - północno-wschodnia Kolumbia ( Choco district ) - synonim Dasyprocta variegata chocoensis 
- Dasyprocta punctata columbiana - J.A, Allen, 1915 - Kolumbia ( Sierra Nevada de Santa Marta, Magdalena Dpt ), północno-zachodnia Wenezuela ( State of Zulia ) - synonim Dasyprocta variegata colombiana - Dasyprocta fuliginosa columbiana 
- Dasyprocta punctata dariensis - Goldman, 1913 - wschodnia Panama ( Mount Pirri, Darien Prov )
- Dasyprocta punctata isthmica - Alston, 1876 - zachodnia Panama ( zachodnia strefa kanału, Gatun, Maxon Ranch ( Rio Trinidad ), Rio Indio, Volcan de Chiriqui, Boquete, Chiriqui ) - synonim Dasyprocta isthmica - uznawany za odrębny w starej taksonomii
- Dasyprocta punctata nuchalis - Goldman, 1917 - wybrzeże Pacyfiku w Panamie ( Półwysep Azuero, Isla Cebaco, Chirico ), południowo-zachodnia Kostaryka
- Dasyprocta punctata pallidiventris - Bole, 1937 - Panama ( Angulo River, Mariato-Suay Lands, Veraguas, południowa część Półwyspu Azuero ) 
- Dasyprocta punctata pandora - Thomas, 1917 - Kolumbia, Isla Gorgona - synonim Dasyprocta pandora - uznawany za odrębny dla niektórych taksonomii - zagrożony
- Dasyprocta punctata punctata - Gray, 1842 - Ameryka Środkowa ( Belize, Honduras, Gwatemala, Nikaragua, Kostaryka, Salwador, Panama ) 
- Dasyprocta punctata richmondi - Goldman, 1917 - Cordillera de Talamanca, północna, środkowa i wschodnia Kostaryka, wschodnia Nikaragua, południowo-środkowy i wschodni Honduras, Panama - wybrzeże atlantyckie 
- Dasyprocta punctata underwoodi - Goldman, 1931 - zachodnia Kostaryka ( San Geronimo, district of Pirris )
- Dasyprocta punctata urucuma - J.A, Allen, 1915 - południowa Brazylia ( Mato Grosso, Urucum ), Boliwia, Paragwaj - synonim Dasyprocta variegata urucuma
- Dasyprocta punctata variegata - Gardner, 1913 - Meksyk, Kostaryka, Panama, Boliwia, Peru - synonim Dasyprocta variegata - Dasyprocta variegata variegata - Emmons i Feer ( 1990 ) wymienili variegata jako odrębny gatunek z 6 podgatunkami 
- Dasyprocta punctata yucatanica - Goldman, 1913 - Meksyk ( Campeche, północny Yucatan ), południowe i centralne Belize, północno-wschodnia Gwatemala
- Dasyprocta punctata yungarum - Thomas, 1910 - wschodnia Boliwia ( Yungas ) - synonim Dasyprocta variegata yungarum 
- Dasyprocta punctata zamorae - J.A, Allen, 1913 - wschodni Ekwador ( Zamora Prov ), Kolumbia - synonim Dasyprocta variegata zamorae

Dasyprocta punctata

Dasyprocta punctata w czasie posiłku 

samica z młodym podczas badania z obrożą telemetryczną   

Dasyprocta punctata

Gatunek uznawany jako najmniejszej troski ze względu na szeroką dystrybucję, przypuszczalnie dużą populację, występowanie w wielu obszarch chronionych. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku populacji aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Populacja gatunku jest podzielona na dwa zakresy : północną i południową. Jeśli te dwa zakresy dzielą się na osobne gatunki należy to ponownie ocenić.
Gatunek jest ważnym zwierzęciem dla wielu średnich i dużych drapieżników. 
Ułatwia regenerację tropikalnych drzew owocowych poprzez zakopywanie ich nasion. To zachowanie jest ważne w rozproszeniu nasion wielu gatunków drzew leśnych ( Macdonald 1984 ). Gryzoń ten jest ważnym dyspergatorem nasion dla wielu gatunków drzew, w tym ( Hymenaea courabil ) ( Hallwachs, 1986 ).
Zauważono, że aguti potrafi usłyszeć spadające z drzew owoce z daleka, a przyciągają go dojrzałe owoce ( Grzimek 1990 ).  Poszczególne osobniki podążają za zespołami małp i zbierają owoce spadające z drzew ( Smythe 1978 ). Uważa się, że pekari i koati są głównymi konkurentami aguti do pokarmu. Z wiewiórkami, kolczakami, oposami i tapirami również konkurują, ale w mniejszym stopniu.
Jest to preferowany gatunek myśliwski  ( Wright i Duber 2001 ). Na aguti mocno poluje się dla mięsa, a populacje są znacznie ograniczone w wielu obszarach z odpowiednim siedliskiem ( Emmons i Freer 1997, Reid 1997 ).
W północnej części jej zasięgu jest również zagrożony przez utratę siedlisk ( przekształcenie na pastwisko ) ( Emmons i Freer, 1997 ).
Gatunek ten jest wymieniony w dodatku III do konwencji CITES w Hondurasie. Gujana miała roczny kontyngent wywozu CITES na 350 żywych zwierząt w 2001 r. W Panamie jest wymieniony jako najmniejszej troski. Występuje w panamskich parkach narodowych i na wyspach panamskich.

Dasyprocta punctata 

W niewoli - hodowany z powodzeniem zarówno w ogrodach obu Ameryk jak i Europy. 
Łatwo się oswaja i przywiązuje do opiekunów.

http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.com/2011/12/zagrozone-ssaki-ameryki-poudniowej-i.html





Aguti honduraski ( Dasyprocta ruatanica ) - Thomas, 1901 - gryzoń z rodziny Dasyproctidae. 

Występuje w Ameryce Środkowej - Honduras ( wyspa Roatan - Isla de la Bahia ).
Endemit dla tej wyspy.

Zamieszkuje zalesione obszary i wtórne lasy. Większość zalesionych obszarów znajduje się na wzgórzach od poziomu morza do 274 m n.p.m.   

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w ciągu dnia. 
Żyje samotnie, w parach lub niewielkich grupach rodzinnych ( samica i potomstwo lub para i potomstwo ). 
Brak danych czy jest terytorialny. 
Na kryjówki wybiera gęste zarośla, naturalne zagłębienia pod drzewami ale także przestrzenie pod budynkami hotelowymi.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.  
Długość głowy i tułowia to 32 - 64 cm i waga od 0,6 do 4 kg.
Uszy ma nagie, a jego ogon jest bardzo krótki. Aguti ma 5 palców na przednich nogach i 3 palce na tylnych łapach. Tylne kończyny mają na palcach kopytkowate pazury. Futro jest pomarańczowo-brązowe. Powierzchnia brzuszna jest jak plecy, ale nieco bardziej oliwkowa. Na środku brzucha znajduje się białe miejsce i żółta plama. Kolor ciała ciemnieje wzdłuż kończyn do ciemnobrązowego koloru na stopach.
Osobniki spędzają średnio 23,1% czasu na siedzeniu i 22,0% na spożywaniu pokarmu. Zachowanie takie jak chodzenie, wąchanie i kopanie klasyfikowano jako poszukiwanie pokarmu, a te zachowania zajmowały 29,2% czasu. W tym przypadku kopanie jest klasyfikowane jako poszukiwanie pożywienia, ponieważ aguti wydaje się chować nasiona do przechowywania. Oznaczanie rewiru zajmowało tylko 2,2% czasu.
Zaniepokojony sygnalizuje alarm, który odbierają inne osobniki będące w pobliżu. Bębni też tylnymi nogami informując o intruzie, który może zagrażać wszystkim osobnikom. 
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wzroku, słuchu, węchu, dotyku i postawy ciała.
Jest typowym roślinożercą. W skład jego diety wchodzą kokosy ( Cocos nucifera ), kwiaty hibiskusa, migdały ( Terminalia sp. ) i strąki ( Pentaclethra ). Obserwowano również zjadanie ryżu, pomarańczy i ziaren kukurydzy przeznaczonych dla ptactwa domowego. Podobnie jak inne gatunki aguti wykopują dołki w celu przechowywania pokarmu.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, lecz większość młodych rodzi w okresie obfitości pokarmowej. System krycia monogamiczny ale nie jest wykluczona poligamia.
Okres ciąży trwa 104 - 120 dni. Samica rodzi zwykle dwa młode, choć czasami trzy. 
1 - 2 mioty w sezonie. 
Młode są w pełni rozwinięte, są porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. Potrafią biegać w pierwszej godzinie życia. Okres laktacji to zazwyczaj około 20 tygodni. Potomstwo zostaje zupełnie oddzielone od samicy po narodzinach nowego miotu.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Dojrzałość płciową osiągają po około 6 miesiącach od narodzin.
Długość życia jest nieznana ale prawdopodobnie około 10 lat.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany jako zagrożony w kategorii B1ab( ii,iii,v ). Główną przyczyną jest zasięg, który jest mniejszy niż 5 000 km2, dystrybucja gatunku jest bardzo rozdrobniona, występuje poważny spadek zasięgu i jakości siedliska oraz spadek liczby dojrzałych osobników.
Istnieją populacje na kilku innych pobliskich wyspach, które uważane są za wprowadzone, jednak nie wiadomo, jakie gatunki reprezentują ( Emmons pers.comm. ).
Populacja występuje na Fantasy Island, 30 mil od środkowo-południowego brzegu wyspy Roatan, Honduras ( Lee i in., 2006 ). Większość tej wyspy zajmuje kurort.  Większość istniejących lasów znajduje się na wzgórzach ( Lee i in., 2006 ). Wśród gatunków drzew obecnych tutaj są : Casuarina equisetifolia, Cocos nucifera, Pentaclethra, Swietenia i Thrinax. 
Gatunek jest miejscowo powszechny, jeśli jest chroniony lub gdzie nie jest prześladowany. Istnieje małe prawdopodobieństwo, aby gatunek ten zaludnił wyspę mostem lądowym. Pierwsi mieszkańcy wyspy, Payans, używali aguti jako źródło żywności, więc gatunek ten prawdopodobnie już się znajdował przed ludem tubylczym albo przybył z nim ( Cox, i in., 2005, Jacobson, 1992, Lee, i in., 2000 ).
Brak otworów nor sugeruje, że na wyspie Roatán nie ma naturalnych drapieżników. 
Ważnym zagrożeniem jest ciągły zanik i degradacja siedlisk, a także polowanie.
Sugerowano również, że aguti może być atrakcją ekoturystyczną. ( "Roatán Island agouti", 2005, Jori, 2001 ). Na podstawie badań Dasyprocta punctata i Dasyprocta mexicana sugerowano, że Dasyprocta ruatanica i inne aguti mogą być hodowane w niewoli jako źródło żywności dla ludzi. 
Gatunek ten występuje w dwóch obszarach chronionych ( J. Schipper pers.comm. ).
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne.

W niewoli - brak danych.

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.