Najbardziej zagrożone wyginięciem ssaki - Azja - część XII

Cyjon, azjatycki dziki pies, indyjski dziki pies, czerwony pies ( Cuon alpinus ) drapieżnik z rodziny psowatych.

Występuje wyspowo od Azji Środkowej - Kazachstan, południowa Syberia ( Rosja ) po Indie na południu.
Na wschodzie Indochiny, Półwysep Malajski i Sumatrę.

Zamieszkuje zarówno otwarte tereny równinne jak i lasy monsunowe oraz pierwotne lasy tropikalne.

Cuon alpinus dukhunensis z Indii

Żyje w stadach, pod przywództwem pary alfa, która jako jedyna się rozmnaża. Reszta grupy wspólnie zajmuje się zdobywaniem pokarmu oraz pomocą przy wychowie młodych.

Dymorfizm płciowy nie jest wyraźny. W miocie może być do 12 szczeniąt, średnio 8. Różnią się one wielkością i masą ciała.

Stado poluje na kopytne ssaki, w okresach ograniczenia zdobyczy również na gryzonie a także płazy i gady, oraz ptaki.

Obecnie całą populację szacuje się na ok. 2500 osobników.

Cuon alpinus infuscus w ogrodzie zoologicznym

Opisano około 14 podgatunków różniących się ubarwieniem oraz wielkością.

- Cuon alpinus alpinus - ze wschodniej Rosji - ma grubą sierść o czerwonym płaszczu, szarej szyi i brązowym pysku

- Cuon alpinus adustus - z północnej Birmy i Indochin - ma czerwono-brązową sierść

- Cuon alpinus dukhunensis - opisany na południe od Gangesu w Indiach - ma czerwoną sierść, krótki włos na łapach i czarne wąsy ( wibrysy )
- Cuon alpinus fumosus - z wschodniego Syczuanu, Chin i Mongolii - o bujnej żółto-czerwonej sierści z tyłu ciemnej i szarej szyi
- Cuon alpinus infuscus - z południowej Birmy, Malezji, Tajlandii i Wietnamu - o ciemnobrązowej sierści
- Cuon alpinus javanicus - z Jawy - o krótkiej jasnoczerwonej sierści
- Cuon alpinus laniger - z Kaszmiru i południowego Tybetu - żółto-szarej sierści
- Cuon alpinus lepturus - z południowych Chin - o grubym czerwonym futrze
- Cuon alpinus primaevus - z himalajskich rejonów Nepalu, Indii i Bhutanu - o grubym czerwonym futrze i długich włosach na łapach
- Cuon alpinus sumatrensis - z Sumatry - o krótkiej jasnoczerwonej sierści i ciemnych wąsach ( wibrysach )
- Cuon alpinus hesperius - ze wschodniego Turkiestanu, południowej Syberii i zachodnich Chin ( Ałtaj i Tienszan ) - o długiej jasnożółtej sierści z białym spodem i bladymi wąsami ( wibrysami )
- Cuon alpinus antiquus
- Cuon alpinus clamitans
- Cuon alpinus grayiformis
- Cuon alpinus rutilans

 Cuon alpinus lepturus w ogrodzie zoologicznym

W wyniku ostatnich badań wyróżnia się tylko 3 podgatunki:

- Cuon alpinus alpinus - do którego zaliczono populacje - adustus, antiquus, clamitans, dukhunensis, fumosus, grayiformis, infuscus, javanicus, laniger, lepturus, primaevus, rutilans.

- Cuon alpinus sumatrensis

- Cuon alpinus hesperius

 portret Cuon alpinus javanicus

Sierść podgatunków północnych jest bardziej żółtawa lub brązowa oraz dłuższa od tych z południa, która jest czerwona i krótsza. Podgatunki z himalajskich rejonów mają żółtawe futro.

Główne zagrożenia dla gatunku : 

- niszczenie i degradacja środowiska naturalnego

- utrata siedlisk

- kłusownictwo dla skór

- trucie 

- wycinka lasów

- choroby przenoszone przez psy domowe ( wścieklizna, parwowiroza, nosówka, itp. )

- przeludnienie

- zanik lub wytępienie potencjalnej zdobyczy

 Cuon alpinus laniger - portret

W warunkach wiwaryjnych nielicznie reprezentowany: głównie w ogrodach zoologicznych Ameryki Północnej i Europy a także Azji.
Dość dobrze się rozmnaża, chociaż nie ma jednoznacznych badań mówiących o pochodzeniu zwierząt będących w niewoli. Samice mają cieczkę co 2 lata.
Potrzebuje sporych wybiegów, gdzie grupa tych zwierząt może kopać nory lub skryć się w razie potrzeby przed zwiedzającymi. W ciasnych pomieszczeniach cyjony stają się pobudliwe i wpadają w stereotypie zachowań.

Cuon alpinus alpinus - zoo Moskwa

 Cuon alpinus lepturus

Cuon alpinus javanicus  w warunkach naturalnych

Pantera mglista, pantera szara ( Neofelis nebulosa ) drapieżnik z rodziny kotów.

Występuje od Nepalu i Indii do Azji Południowo-Wschodniej oraz Tajwanie.

Zamieszkuje pierwotne i wtórne lasy tropikalne a także łąki, zarośla i bagna mangrowe.

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) dwa osobniki śpiące w ogrodzie zoologicznym

Dobrze się wspina i skacze po drzewach. Odżywia się drobnymi kręgowcami ale potrafi upolować też mundżaka lub jelonka bengalskiego. Prowadzi skryty tryb życia. Unika człowieka i stara się ukryć przed nim. Potrafi schodzić głową w dół po pniu oraz zawisać na gałęzi używając tylnych łap i ogona dla równowagi.

Aktywna głównie nocą, chociaż szczyt działalności jest o zmierzchu lub świcie. Dobrze pływa, co stwierdzono na małych wyspach poza kontynentem.

Spośród innych drapieżnych kotów posiada bardzo długie kły, w stosunku do wielkości ciała.

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) w zoo

Żyje samotnie, w pary łączy się tylko w okresie rui. Samica sama wychowuje 1-5 młodych. Młode po urodzeniu są ciemniejsze niż dorosłe.

Istnieją trzy uznane podgatunki:

- Neofelis nebulosa macrosceloides - z zachodniej Azji ( Indie, Nepal )

- Neofelis nebulosa nebulosa - z Azji Południowo-Wschodniej

- Neofelis nebulosa brachyuran - z Tajwanu - prawdopodobnie wymarły

 Neofelis nebulosa w zoo

Mimo dość dużego zasięgu pantera mglista ma niewielką populację szacowaną na ok. 10 000 osobników. W hodowli jest mniej niż 1000 dorosłych osobników.

Zagrożeniem dla gatunku jest :

- degradacja i niszczenie naturalnego środowiska

- utrata siedlisk

- wycinanie lasów

- kłusownictwo dla mięsa ( podawane w restauracjach Tajlandii i Chin ), skór, zębów oraz kości  ( używane w medycynie tradycyjnej )

- przeludnienie

- nielegalny handel dzikimi zwierzętami oraz ich częściami

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) - portret

W hodowli pantera mglista jest objęta programem zmierzającym do utrzymania zdrowej populacji tych zwierząt. Niestety chów tego gatunku jest bardzo problematyczny. Samce są bardzo agresywne i nadpobudliwe. Występuje też duża śmiertelność wśród młodych osobników. Prowadzi to często do zmniejszenia działalności hodowlanej.

Jednak dzięki międzynarodowej współpracy pomiędzy ogrodami zoologicznymi Stanów Zjednoczonych Ameryki i Tajlandii, stworzono program hodowlany w oparciu o osobniki amerykańskie i azjatyckie. Program prowadzony jest w ogrodach zoologicznych Tajlandii. Być może przyczyni się to do przezwyciężenia trudności w hodowli tego gatunku w warunkach wiwaryjnych.


  

Pantera borneańska, pantera z Borneo ( Neofelis diardi ) drapieżnik z rodziny kotów. Uznawany wcześniej za podgatunek  pantery mglistej ( Neofelis nebulosa  diardi ) został niedawno uznany za odrębny gatunek. Jest nieco mniejszy i bardziej ciemny niż kontynentalny gatunek.

 pantera borneańska ( Neofelis diardi ) w warunkach naturalnych

Występuje na Borneo i Sumatrze.

Zamieszkuje górskie lasy deszczowe na Sumatrze i nizinne lasy deszczowe na Borneo Może też zamieszkiwać wtórne lasy oraz obrzeża plantacji palm olejowych.

Istnieją dwa podgatunki:

- Neofelis diardi borneensis - z Borneo

- Neofelis diardi diardi - z Sumatry

.Neofelis diardi w warunkach naturalnych

Biologia i sposób życia jak u poprzedniego gatunku.

Pantera borneańska ma większe i bardziej ostre kły niż jej kontynentalny kuzyn. Spędza też mniej czasu na drzewach, zwłaszcza na terenach gdzie nie występują tygrysy czy lamparty.

Zagrożenia jak u poprzedniego gatunku.

W ogrodach zoologicznych rzadsza od poprzedniego gatunku lub nieopisana jako pantera borneańska. Brak na obecną chwilę programu hodowlanego w niewoli oraz nie wiadomo dokładnie jaka liczba osobników się w niej znajduje.

Z uwagi na jej nowy status, zostaną podjęte wysiłki zmierzające do ustanowienia zdrowej populacji żyjącej w niewoli.

pantera borneańska ( Neofelis diardi )

Jeleń kalamiański ( Axis calamianensis ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleni.

Występuje jedynie na wyspach Calamian ( Filipiny )

Zamieszkuje podmokłe tereny w pobliżu rzek i strumieni, mokradła i bagna.

jeleń kalamiański ( Axis calamianensis ) - samiec w warunkach naturalnych

Bytują przeważnie samotnie, rzadko tworzą małe stada.

Wyraźny dymorfizm płciowy: dorosłe samce posiadają poroże z trzema odgałęzieniami. Samice są bezrogie. Podobnie jak jelonek bengalski wystraszone biegną z opuszczoną głową w dół, przypominając świnię.

Aktywny o zmierzchu i o świcie, ale może żerować też w nocy jeśli jest nie niepokojony. Głównie trawożerny, ale zjada też liście i owoce.

samiec, z tyłu samica jelenia kalamiańskiego w warunkach naturalnych

Samce wykazują terytorialność. W okresie godowym staczają walki z rywalami. Samica rodzi 1 - 2 młode w miocie, pozbawione cętek.

Zagrożeniem dla tego gatunku jest :

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- zdziczałe psy domowe

- przeludnienie

grupa Axis calamianensis w warunkach naturalnych

W ogrodach zoologicznych jeleń kalamiański potrzebuje obszernych wybiegów, na których tworzy się grupy składające się z dorosłego byka i kilku łań. Niekiedy łączy się go na tym samym wybiegu z innymi przedstawicielami rodzaju Axis oprócz czytala. Nie stwarza większych problemów hodowlanych, chociaż zdarza się duża śmiertelność młodych osobników. Jest objęty programem hodowlanym mającym na celu zachowanie tzw. " populacji zabezpieczającej ".

Jelonek bengalski, jeleń świński ( Axis porcinus ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleniowatych. Dawniej opisywany jako ( Cervus porcinus ).

 Axis porcinus - para w ogrodzie zoologicznym w San Diego

Występuje w północnych Indiach i Półwyspie Indochińskim.

Introdukowany w Australii i Stanach Zjednoczonych.

Zamieszkuje gęste zarośla, lasy z gęstym poszyciem, wysokie trawy oraz namorzyny.

Prowadzi samotny tryb życia, rzadko łącząc się w grupy.

Występuje dymorfizm płciowy: samiec jest większy od samicy i ma poroże z trzema odgałęzieniami, rzadziej dwoma. Samica jest mniejsza i bez poroża.

samica podgatunku Axis porcinus porcinus 

Aktywny głównie w nocy, chociaż szczyt aktywności przypada na zmierzch i świt. Samiec wykazuje terytorializm znakując swój rewir substancjami zapachowymi. Dobrze pływa i chętnie chroni się w wodzie w razie niebezpieczeństwa. Zaniepokojony ucieka z opuszczoną głową, przypominając świnię.

   jelonek bengalski ( Axis porcinus ) - samica

Trawożerny, dietę uzupełnia liśćmi i owocami.

W okresie godowym samce staczają walki z konkurentami, przepychając się porożami. Samica w miocie rodzi 1 - 2 młode.

Istnieją dwa podgatunki:

- Axis porcinus annamiticus - jelonek tajski lub annamski - z Indochin - krytycznie zagrożony

- Axis porcinus porcinus - z Indii

grupa jelonków bengalskich ( Axis porcinus ) - Tierpark Zoo Berlin

Zagrożenia dla gatunku:

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- wycinanie lasów 

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- przeludnienie

- nielegalny handel zwierzętami i ich częściami

Axis porcinus - zoo Pekin

W ogrodach zoologicznych jelonek bengalski potrzebuje obszernych wybiegów, na których tworzy się grupę składającą się z byka i kilku łań lub trzyma się je parami. Łączony jest też często z innymi przedstawicielami rodzaju Axis. Hodowla łatwiejsza niż poprzedniego gatunku, co nie oznacza, że nie stwarza problemów.

Jeleń baweański ( Axis kuhlii ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleni. Przez niektórych badaczy uważany za podgatunek Axis porcinus.

Występuje jedynie na wyspie Bawean.

Zamieszkuje pierwotne i wtórne górskie lasy. Woli tereny rzadziej porośnięte drzewami. Tereny o gęstym poszyciu wykorzystuje do odpoczynku i ukrywania się.

para Axis kuhlii - ogród zoologiczny w San Diego

Prowadzi samotniczy tryb życia, czasami w parach.

Dymorfizm płciowy: samiec nieco większy niż samica, posiada poroże złożone z trzech odgałęzień. Samica bez poroża.

portret jelenia baweańskiego - zoo San Diego

Aktywny głównie nocą, chociaż szczyt aktywności przypada o zmierzchu i o świcie.

Jeleń ten nie ma naturalnych wrogów oprócz dużych pytonów, zdarza się też, że młode padają ofiarą dzików czy makaków, ale brak dowodów na poparcie tej tezy.

Trawożerny, dietę uzupełnia liśćmi i owocami. Najchętniej żeruje na dużych polanach leśnych. Na tych otwartych terenach może spotykać się z innymi przedstawicielami swojego gatunku.

Axis kuhlii w azjatyckim zoo

Nie są to stada, gdyż zaniepokojone zwierzęta rozbiegają się z opuszczonymi głowami w różnych kierunkach.

W okresie godowym samce walczą z konkurentami wyzywając przeciwnika głośnym szczekaniem.

młody samiec jelenia baweańskiego w warunkach naturalnych

g

grupa jeleni baweańskich ( Axis kuhlii ) w ogrodzie zoologicznym

Samica rodzi 1 rzadziej 2 młode, które bardzo szybko traci cętkowaną sierść.

Oprócz szczekania na konkurentów, obie płcie z pomocą tej wokalizy komunikują się z otoczeniem oraz innymi osobnikami swojego gatunku. Nie stwierdzono alarmowych zawołań ani ostrzegawczych.

Główne zagrożenia dla gatunku :

- niszczenie i degradacja środowiska naturalnego

- wycinanie lasu

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- zdziczałe psy domowe

- przeludnienie

- nielegalny handel zwierzętami i ich częściami

jeleń baweański ( Axis kuhlii ) - ogród zoologiczny w Poznaniu

W ogrodach zoologicznych chętnie eksponowany, często łączony z innymi jeleniami z rodzaju Axis oprócz czytala. W niewoli samce znaczą swoje terytorium wydzieliną gruczołów przyodbytniczych. Objęty programem hodowlanym mającym na celu zachowanie tzw. " populacji zabezpieczającej ".

samiec Axis kuhlii w zoo

Jedzonko czyli dwa epizody pod hasłem dzielimy się.

Jeśli chodzi o pożywienie - dziewczyny potrafiły się dzielić nawet nie typową zdobyczą.
Pewnego razu żona pozostawiła w zlewie kotlety schabowe do rozmrożenia. Musiała opuścić mieszkanie, niestety nie zamykając kuchni. Jakież było moje zdziwienie, gdy wchodząc do mieszkania zobaczyłem, jak Beszamel maszeruje przez przedpokój mając w pyszczku kotleta. Kto oglądał filmy jak duże koty: tygrys, lew, pantera wlokły swoją zdobycz musi sobie wyobrazić, jak kotka ciągnęła kotleta - zupełnie tak samo. Odebrałem kici mięso, ale dopiero po powrocie żony dowiedziałem się, że kotletów było cztery.
Prawdopodobny przebieg wydarzeń:
- Beszamel odkrywa kotlety w zlewie i wyciąga je z folii
- wbija mięso na pazur i wyrzuca pod zlew
- oczekująca para czyli Kora i Myszytos zjadają mięsko
- powtarza się punkt dwa i trzy
- i znów punkt dwa i trzy
- jeszcze raz punkt dwa, ale tym razem bez punktu trzy
- trzeba zanieść mięsko w spokojne miejsce
- odbiór kotleta i tak Beszamel go zjadł chociaż, koty nie powinny jeść wieprzowiny
( ulubioną zdobyczą tygrysa syberyjskiego jest dzik zresztą wszystkie duże koty z upodobaniem polują na dzikie świnie )
I tak dwudniowy obiad zniknął w żołądkach Naszych dziewczynek a nie Naszych.

Beszamel - różne odsłony

Kora bardzo lubiła pożywienie gotowane czyli mięsko z ryżem lub kaszą. Często zdarzało się tak, że podchodziła do stojącej miski z jedzeniem, wąchała i odchodziła. Widząc takie zachowanie obie kotki, jak dwie " Lukrecje" podchodziły do miski i wkładały pyszczki do niej. Oblizywały się przy tym po same uszy. Sunia obserwując ich zachowanie, stała grzecznie obok " głodnej Litwy ". Gdy tylko obie kociny odeszły od michy, Kora dochodziła do niej błyskawicznie i zjadała wszystko, wylizując naczynie do czysta.

  śpiący Myszytos w promieniach słońca

Jedyną rzeczą, którą Kora nie dzieliła się z kociarstwem - to kość. Najlepsza taka z lekkim zapachem. To prawdziwy smakołyk i żadna kotka nie mogła wtedy podchodzić w pobliże suni. Była bez pardonu przeganiana - a obie uwielbiały wtedy ukraść Korze drzazgi z kości. Zarówno Myszytos jak i Beszamel na zmianę wyciągały sukę z miejsca a najczęściej z jej legowiska. Sunia pognała za jedną, a wtedy druga wkraczała szybciutko wyjadając kościane drzazgi oraz odpryski szpiku. Wracający pies wypłaszał kicię, która umykała w bezpieczne miejsce. Po chwili cała zabawa zaczynała się od nowa.

Razem czyli dzielimy się Państwem i już.

Nasze zwierzaki podzieliły się Nami. I tak Beszamel z dnia na dzień coraz bardziej związywał się ze mną. Kotka bawiła się urządzając galopadę tylnymi łapkami, wisząc na moim ręku - przy okazji mnie drapiąc. Bardzo lubiła wylegiwać się na moich nogach, zwłaszcza kiedy miałem zarzucone je na ławę. Inny przejaw przywiązania to pobudka a la Beszamel. Kotka wskakiwała na mnie, gdy spałem i lizała mnie pod nosem, po wąsach tak długo dopóki się nie obudziłem.

  wspólny wypoczynek na oknie - po lewej: Beszamel, po prawej: Myszytos

Inaczej zachowywała się w stosunku do żony, ufała jej ale z powodu karmienia czyli dostarczania pokarmu. Obcych tzn. gości nie tolerowała i najczęściej zabierała się i znikała. Chociaż potrafiła też demonstracyjnie przejść się po ławie.

Myszytos i Beszamel

Inna relacja była pomiędzy żoną a Myszytosem. To nie było zachowanie kocie lecz raczej psie. Kotka potrafiła maszerować cały czas za żoną, nawet przeszkadzając w wykonywaniu kuchennych czynności. Wchodziła często pod nogi lub ręce próbując się chociaż otrzeć o swoją panią. Reagowała na swoje zawołania, jeśli wywoływała ją pańcia. Biegła wtedy do niej szybciutko, aż jej fałdki na brzuchu falowały - po przybyciu do celu siadała i wpatrywała się w pańcię oczekując jakiegoś smakołyka.

 Kora - opiekunka do dzieci

Co innego Kora - ona miała jednakowy stosunek do Nas obojga. Nie wyróżniała Nas, chociaż najbardziej lubiła być zabierana na spacer, kiedy wychodziliśmy oboje. Wtedy było widać radość suni, którą okazywała całym swoim zachowaniem. Od czubka nosa po koniec ogona Kora była przepełniona radością. Jeśli chodzi o pokarm to psina uwielbiała smakołyki otrzymane od żony.

   wspólny odpoczynek na słoneczku - od lewej: Myszytos, Beszamel, Kora

Niedźwiedź kamczacki na progu wyginięcia

Niedźwiedź kamczacki ( Ursus arctos beringianus ) drugi co do wielkości podgatunek niedźwiedzia brunatnego ( Ursus arctos ) krytycznie zagrożony.
Drastyczny spadek populacji na Kamczatce, w ostatnim rejonie występowania. Przyczyny tego zjawiska są zbliżone do wszystkich czynników mających wpływ na ginięcie gatunków.

 

niedźwiedź kamczacki ( Ursus arctos beringianus ) w ogrodzie zoologicznym

Głównym problemem jest kłusownictwo dla skór, futer, mięsa oraz woreczków żółciowych tych zwierząt. Odrębny problem to degradacja i niszczenie środowiska naturalnego - nie kontrolowany wyręb lasów prowadzący do utraty siedlisk. Innym problemem jest nielegalny połów łososi stanowiących główny pokarm niedźwiedzi przed zimową hibernacją.

 
 

niedźwiedź grizzly ( Ursus arctos horribilis ) brodzący w rzece

Przez nielegalny połów łososi wiele zwierząt nie może zgromadzić odpowiedniej ilości tłuszczu, co doprowadza je do śmierci głodowej lub w najlepszym razie do braku hibernacji w okresie zimowym. Kłusownicy rozciągają w ujściach rzek nylonowe sieci, w które wpadają łososie płynące w górę tych rzek na tarło. Niestety pomimo licznych akcji lokalnych władz a często i przymykania oczu na ten proceder, zjawisko to nie zmniejsza się lecz narasta z większą siłą i skutecznością.

 

niedźwiedź kamczacki ( Ursus arctos beringianus ) w ogrodzie zoologicznym

Skutki są opłakane, gdyż giną nie tylko niedźwiedzie lecz i ludzie atakowani przez wygłodzone misie.

Degradacja i niszczenie środowiska a zwłaszcza niekontrolowany wyręb lasów, jest czynnikiem zmniejszającym i tak już niewielką populację tych pięknych i dużych niedźwiedzi. 

 

 

niedźwiedź kamczacki ( Ursus arctos beringianus ) samiec

Jeśli nie podejmie się skutecznej walki z nielegalnym odłowem łososia, kłusownictwem oraz z nielegalnym wyrębem lasów to niedźwiedź kamczacki wyginie w ciągu 10 -15 lat. Co jest i tak względnie długim okresem.


                                http://razemdlatatr.pl/