Koczkodan górski ( Cercopithecus lhoesti ) - zagrożony naczelny z tropikalnych lasów Afryki.

Koczkodan górski ( Cercopithecus lhoesti ) naczelny ssak z rodziny makakowatych ( Cercopithecidae ), z nadrodziny Cercopithecoidea, z grupy małp wąskonosych ( Catarrhini ). Synonim Lasiopyga lhoesti.

Występuje w Afryce ( wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga, Rwanda, zachodnia Uganda ). Izolowane populacje Ruwenzori Mountains ( Uganda ) i Burundi.

Zamieszkuje nizinne, podgórskie i górskie lasy tropikalne od 900 do 2900 m n.p.m.

 koczkodan górski ( Cercopithecus lhoesti ) - Zoo Lyon

Aktywny w ciągu całego roku, w ciągu dnia. Żyje w małych grupach 10 - 17  osobników, chociaż większe zespoły były obserwowane. Grupa składa się z dominującego samca, kilku samic i ich potomstwa w różnym wieku. Samce po osiągnięciu dojrzałości opuszczają grupę. Większość samic jest ze sobą spokrewniona. 

Jest bardziej naziemną małpą niż nadrzewną. Grupa żeruje zarówno na drzewach jak i na ziemi. Noc spędza na drzewach. Stado często żeruje w towarzystwie goryli górskich ( Gorilla gorilla beringei ).

 Cercopithecus lhoesti

Grupa komunikuje się ze sobą za pomocą rozwiniętej mimiki i różnych gestów. W chwili zagrożenia ucieka często po ziemi unikając drzew.

Są to jedyne małpy, które ogona nie noszą prosto lecz zawijają go w łuk, który przypomina klucz wiolinowy.

W skład jego diety wchodzi zarówno pokarm roślinny ( owoce, pąki, kwiaty, młode liście, łodygi roślin zielnych ) jak i pokarm zwierzęcy ( bezkręgowce, jaja i pisklęta ptaków, drobne kręgowce ). Jednak więcej niż 50% diety jest oparta o pokarm roślinny.

Sezon rozrodczy trwa cały rok. Występuje poligamia. 

Dominujący samiec prezentuje okazałe jądra w kolorze błękitnym podkreślając swoją dominację. Gotowe do krycia samice kierują w kierunku samca swój zad.

Samica rodzi zazwyczaj pod koniec pory suchej. okres ciąży trwa około 5 - 8 miesięcy. 

Rodzi się 1 młode rzadko 2. Młode jest całe pokryte brązowym futrem i ma otwarte oczy. Młode po urodzeniu, przenosi się na brzuch i trzyma się go. Ich futerko ciemnieje w wieku 2 - 3 miesięcy. W tym czasie młode przenosi się na grzbiet samicy, gdzie często wplata swój ogon w ogon matki. Okres pielęgnacji młodego osobnika trwa około roku, chociaż często dopiero do narodzin następnego potomka.

Samica rodzi co drugi rok.

Dojrzałość uzyskuje : samica w 2 a samiec około 3 roku życia.

Długość życia w warunkach naturalnych nie jest znana.

      samica koczkodana górskiego z młodym osobnikiem w ramionach ( Cercopithecus lhoesti ) - Ogród Zoologiczny we Wrocławiu

Opisane podgatunki :

- Cercopithecus lhoesti lhoesti - północno-wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga, południowo-zachodnia Uganda

- Cercopithecus lhoesti rutschuricus - wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga - uważany za tożsamy z Cercopithecus lhoesti lhoesti

- Cercopithecus lhoesti thomasi - okolice jeziora Kivu ( Demokratyczna Republika Konga ) - uważany za tożsamy z Cercopithecus lhoesti lhoesti lub za osobny gatunek Cercopithecus thomasi

 Cercopithecus lhoesti - Parc Zoologique et Botanique Mulhouse ( Francja )

Gatunek uważany za podatny ze względu na zaostrzające się konflikty w rejonie występowania oraz polowanie dla mięsa w części swojego zasięgu. Dodatkowym zagrożeniem jest wycinanie lasów ( utrata siedlisk ) jest to związane z rozwojem rolnictwa oraz nielegalny handel dzikimi zwierzętami.

Ujęty w Załączniku CITES II oraz w Konwencji Afryki o Ochronie Przyrody i Jej Zasobów Klasa B.

Chroniony przez ustawodastwa krajowe : Burundi, Rwandy i Ugandy.

Gatunek był uważany za blisko spokrewniony z Cercopithecus hymlyni, który występuje na tym samym terenie, a który jest jeszcze bardziej rzadszy niż Cercopithecus lhoesti.

Dawniej był klasyfikowany jako jeden gatunek z Cercopithecus preussi i Cercopithecus solatus.

Staje się często ofiarą grup polujących szympansów ( Pan troglodytes ).

Jest nosicielem Simian wirusa ( SIV ), wirus przeniesiony na ludzi staje się HIV.

Rejestrowany z kilku obszarów chronionych :

UGANDA - Kibale Forest National Park

- Kalinzu Forest National Reserve

- Ruwenzori Mountains National Park

- Maramagambo Forest Reserve

- Bwindi Impenetrable National Park

RWANDA - Nyungwe National Park

BURUNDI - Kibira National Park

DEMOKRATYCZNA REPUBLIKA KONGA - Virunga National Park

- Okapi Wildlife Reserve

- Ituri Forest Reserve

- Kahuzi - Biega National Park Uplands

- Kahuzi - Biega National Park Iowlands

 portret koczkodana górskiego ( Cercopithecus lhoesti ) - Colchester Zoo

W warunkach wiwaryjnych występuje sporadycznie. Obecnie w 11 placówkach na świecie przebywa około 50 osobników. W Europie znajduje się tylko 5 ośrodków hodowlanych tego gatunku.

W Polsce jedynie we Wrocławiu, gdzie hodowanych jest 6 osobników. Wszystkie pochodzą z Paryża. 

Grupę tworzą dorosły samiec, 2 samice ( w tym jedna ciężarna ) i 3 młode osobniki.

Wrocławskie zoo po raz drugi posiada ten gatunek. Wcześniej znajdowała się para tych zwierząt a ich potomek był prawdopodobnie pierwszym, który przyszedł na świat w warunkach wiwaryjnych. Urodzony w 1965 roku młody zwany Jaśkiem przeżył 17 lat, 2 młody urodził się we Wrocławiu po 46 latach.

W niewoli jeden osobnik dożył 24,1 lat życia.

koczkodan górski ( Cercopithecus lhoesti ) - jeden z pierwszych osobników w Polsce - Zoo Wrocław

portret jednego z pierwszych osobników w Polsce - koczkodan górski ( Cercopithecus lhoesti ) - Zoo Wrocław

  

  

 Opracowano na podstawie:

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.