wtorek, 16 grudnia 2014

Piestruszka ( Lagurus lagurus ) - gryzoń ze stepów wschodniej Europy i Azji.





tygrys sumatrzański ( Panthera tigris sumatrae )



Piestruszka, leming stepowy ( Lagurus lagurus ) -  (Pallas, 1773) - gryzoń z podrzędu myszokształtnych ( Myomorpha ), z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae )


Występuje od wschodniej Europy ( wschodnia Ukraina, europejska część Rosji ) do wschodniej Azji ( azjatycka Rosja, Kazachstan, Kirgizja, Mongolia, Chiny ). 


Zamieszkuje stepy i półpustynie, także obrzeża pól uprawnych, łąki i pastwiska czasami obszary skaliste od poziomu morza do 2800 m n.p.m. 


piestruszka ( Lagurus lagurus ) - Nowe Zoo Poznań


Aktywna w ciągu całego roku, głównie późnym popołudniem i o zmierzchu ale także przed wschodem słońca. Czasami jej aktywność bywa całkowicie nocna a nawet w ciągu dnia.
Prowadzi kolonialny tryb życia, kolonię tworzą niewielkie klany rodzinne składające się z samic i ich młodych. Samce zajmują często rewiry albo w środku kolonii lub na jej obrzeżach.
Zarówno samce jak i samice utrzymują własne rewiry oznaczone wydzieliną gruczołów.
Jest dobrym kopaczem, ale preferuje luźne gleby, w których łatwiej mu się kopie. Kopie dwa rodzaje nor : nory gniazdowe i nory tymczasowe. Nory gniazdowe mają 2 - 5 otworów, ale tylko jeden otwór stanowi główne wejście i najczęściej jest otoczony podniesionym kopcem ziemi. Główny tunel kieruje się pod kątem 30 - 40 stopni w stosunku do głębokości wynoszącej do 90 cm poniżej powierzchni gruntu.
W głównej komorze zbudowane jest kuliste gniazdo z miękkich materiałów o średnicy około 8 - 12 cm.
Od głównego tunelu odchodzi wiele ślepo zakończonych korytarzy i tuneli. Używane są one w momencie zagrożenia.
Nory tymczasowe są płytsze i ich lokalizacja jest w odległości 3 - 5 metrów od głównej nory. I one są używane głównie w momentach zagrożenia. Systemy nor gniazdowych i tymczasowych zajmują często nawet i 400 m2 powierzchni. 
Każdy osobnik kolonii wykorzystuje też system szlaków komunikacyjnych prowadzących do miejsc żerowania. 
Unika drapieżników leżąc płasko na podłożu, pozostając pod osłoną roślinności, uciekając do nory, albo ukrywając się w szczelinach lub tymczasowych naturalnych norach. 
Niewielki dymorfizm płciowy : samica nieco większa niż samiec. Długość osobników dorosłych to 80 do 120 mm. Waga zmienia się sezonowo, od średnio 22 gram w zimie do 34,8 gram w lecie.
Lagurus można odróżnić od Lemmiscus posiadaniem ogona, który jest krótszy od  tylnej stopy, o długości od 7 do 19 mm. Oczy są małe, a uszy ma krótkie, zaokrąglone. Kolor grzbietu  jest szary lub  szaro-brązowy z czarnym paskiem w centralnym punkcie grzbietu. Część brzuszna jest w jaśniejszym kolorze.  
Kończyny są prawie całkowicie pokryte futrem. Samice posiadają osiem sutków.
Samice konkurują ze sobą na terenach bogatych w zasoby pokarmowe. Konkurencja między samcami dotyczy dostępu do samic.
Samce i samice mieszkają razem do narodzin potomstwa, później samiec przenosi się do którejś z nor tymczasowych. Norę tę przebudowuje na norę gniazdową.
Piestruszka zwykle pozostaje w granicach 6 metrów od nory. To wyczerpuje zasoby żywności wokół nory. Dlatego utrzymuje peryferyjne, tymczasowe nory, które pozwalają jej zbierać pożywienie z bardziej odległych obszarów.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, postawy ciała, wokalizy.
Odżywia się głównie wąskimi liśćmi traw i ziół. W skład jego diety wchodzą również bulwy, cebulki, kłącza i korzonki a czasami także owady.
Średnie dzienne spożycie pokarmu to 10,7 g latem. W tym czasie tylko najlepsze części rośliny są zjadane. Szczątki są porzucane lub przenoszone do nory, gdzie służą do zapewnienia pokarmu, gdy inna karma jest uboga. 
Sezon rozrodczy głównie między kwietniem a wrześniem, choć czasami w okresie zimowym ( jednak nie jest to do końca pewne ). System krycia poligamiczny. Cykl rui to 7 dni a implantacja ma miejsce 6 - 7 dni po zapłodnieniu.
Ciąża trwa około 20 dni. Samica rodzi 5 - 6 młodych w miocie ( maksymalnie 14 ). W sezonie może być do 6 miotów. Mioty są największe wiosną a później zależą od zasobności siedliska.
Młode rodzą gołe, ślepe i bezradne o wadze około 1 grama.
Szybko przybierają na wadze i po około 12 - 14 dniach są porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. W tym czasie rozpoczyna się odstawienie. W wieku około 20 dni następuje rozproszenie i rodzina się rozpada.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi. Samice są bardzo agresywne w stosunku do samców zaraz po porodzie i je przepędzają.
Dojrzałość płciową osiąga : samica w wieku 21 - 140 dni od narodzin a samiec w wieku 28 - 44 dni. Zmienność w wieku dojrzałości płciowej samic jest ze względu na późne jesienne narodziny.
Żyje od 5 miesięcy do 24 miesięcy. W niewoli do 3,8 lat.
Wahania populacji są dość charakterystyczną cechą tego gatunku. W czasie szczytu gęstości osobniczej dochodzi do lokalnych migracji na nowe tereny. Mniejsze migracje powodowane są sezonową zmianą dostępności pokarmu.  Jednak masowe migracje mogą występować w latach, gdy gęstość populacji wzrośnie z powodu zbyt wysokich temperatur jesienią, albo ze względu na brak drapieżników.

piestruszka ( Lagurus lagurus ) - grupa hodowlana


Opisane podgatunki :
- Lagurus lagurus abacanicus - Serebrennikov,1929 - Azja ( środkowa azjatycka Rosja, Syberia, dystrykt Minussińsk, rzeka Abakan, dorzecze Minusińsk, Krasnojarsk ) - synonim Lagurus lagurus abakanicus
- Lagurus lagurus agressus - Serebrennikov,1929 - Europa Wschodnia ( północna, zachodnia i południowa europejska Rosja, region środkowej Wołgi, Tambov, Riazań, Woroneż ) i Azja ( północny Kazachstan ) - synonim Lagurus lagurus aggressus 
- Lagurus lagurus altorum - Thomas, 1912 - Azja ( południowo-wschodni Kazachstan, Mongolia, północno-zachodnie Chiny - góry Barlik, Xinjiang, Dżungaria )
- Lagurus lagurus lagurus - (Pallas, 1773) - Europa Południowo-Wschodnia ( wschodnia Ukraina, południowa europejska Rosja - dolna Wołga, góry i rzeka Ural, północny Kaukaz ), Azja ( środkowy i zachodni Kazachstan, azjatycka Rosja - zachodnia Syberia ) 
- Lagurus lagurus migratorius - Gloger, 1841 - wschodnia Europa - Ukraina, południowa europejska Rosja ), Azja ( azjatycka Rosja - zachodnia Syberia, być może aż do północno-zachodnich Chin - Dżungaria, Xinjiang ) - synonim Lagurus migratorius - traktowany jako tożsamy z Lagurus lagurus lagurus
- Lagurus lagurus occidentalis - Migulin, 1938 - Europa Wschodnia ( północno-wschodnia Ukraina - region Charków )
- Lagurus lagurus saturatus - Ognev, 1940 - Europa Wschodnia ( środkowa europejska Rosja - region Riazań ) - synonim Lagurus lagurus agressas saturatus - uznawany jako synonim Lagurus lagurus 

Zróżnicowanie geograficzne obejmuje trend zwiększania rozmiarów ciała i zwężanie się paska grzbietowego w zakresie od zachodu na wschód. Osobniki często również mają bledsze futro na wschodzie i południu. Bardziej specyficzne różnice pomiędzy podgatunku obejmują:
Lagurus lagurus lagurus: wąski ciemnobrązowy pasek na grzbiecie, szare futro i żółte na brzuchu, ogon biały, szata zimowa bardziej żółta niż szata letnia.
Lagurus lagurus agressus: bardziej widoczny czarny pasek na grzbiecie, najciemniejszy futerko, ogon i futro ciemniejsze niż u Lagurus lagurus lagurus.
Lagurus lagurus abacanicus: większa czaszka niż inne podgatunki, bardziej szare futerko niż u Lagurus lagurus lagurus, bardzo krótki ogon.
Lagurus lagurus altorum: najjaśniejsze futro koloru jasnożółtego,ciemny pasek grzbietowy ( Gromow i Polyakov, 1992 ; Krebs, 2001 ; Longrove, 2005 ; Nowak, 1999 ; Ognev, 1964 ; Ralls, 1976 ).


piestruszka ( Lagurus lagurus ) - osobnik w hodowli

Gatunek uznawany za nie zagrożony w chwili obecnej ze względu na szeroki zakres i mimo braku znajomości wielkości populacji. Jednak uważa się, że populacja nie przeżywa drastycznych spadków przynajmniej w części zakresu.
Jest to jedyny gatunek w rodzaju Lagurus.
Na Ukrainie gatunek uważa się za zagrożony, mimo że był bardzo obfity na początku XX wieku (Migulin 1938), ale ograniczony do regionów wschodnich.
W Rosji populacje są fragmentaryczne, ale gatunek pozostaje znacznym szkodnikiem gruntów ornych i pastwisk.  
Spadki w niektórych populacjach mogą być związane ze zmianami klimatu, w szczególności, tworzenie się coraz bardziej wilgotnych warunków. Od 1960 roku nawadnianie i sadzenia drzew w celu ochrony pól zmieniło mikroklimat dla tego gatunku.
Zniszczenie i zmiana siedlisk przez ludzi (w tym zmiany klimatu) oraz pestycydy mają wpływ na gatunek. Dalsza  możliwa degradacja siedlisk związana z  wypasem coraz większej liczby zwierząt gospodarskich oraz  możliwa konkurencja o zasoby z innymi gatunkami gryzoni w niektórych obszarach powoduje zagrożenie dla gatunku. Wysychanie źródeł wody i susze zagrażają również  gatunkowi, choć nie jest jasne, czy stanowią one naturalne zmiany środowiskowe i czy są napędzane działalnością antropogeniczną. Jednak żadne z powyższych nie stanowią poważnego zagrożenia dla gatunku jako  całości w chwili obecnej, choć mogą mieć negatywny wpływ na lokalne populacje.
Żyjąc w pobliżu terenów rolniczych, piestruszka często osiedla się na polach uprawnych, w niektórych przypadkach zamieszkuje w budynkach magazynowych. Jednak, jak orki obniżały jej nory, musiała często wykonywać wędrówki tymczasowe z dala od pól uprawnych. Wymóg ten prowadzi do stosunkowo niskiej populacji na obszarach rolnych ( Gromow i Polyakov, 1992 ; Ognev, 1964 ).
Badanie rozkładu przestrzennego Lagurus lagurus wykazały różnice w dystrybucji, jeśli gęstość osobnicza się różniła. Na wiosnę, gdy gęstość osobnicza była niska (6,1 osobnika/hektar), Lagurus lagurus żyje w terytorialnych grupach rodzinnych składających z około 6 osobników. Każda grupa rodzina zajmowała średnio 0,2 ha terytorium i oddzielona była od innych grup przestrzenią 73,3 m. Jesienią, gdy gęstość osobnicza była wyższa (34,0 osobnika/hektar), tylko kilka rodzin można było odróżnić. ( Formozov, 1996 ; Mal'kova, i wsp, 2004 ).
Gatunek przenosi choroby : tularemię ( Francisella tularensis ) i dżumę ( Yersinia pestis ). 
Na Ukrainie częściowo występuje w obszarach chronionych.
Około 17% zasięgu występowania gatunku w Mongolii znajduje się na obszarach chronionych.
W plejstocenie zakres rodzaju Lagurus dochodził na zachodzie do Francji i Wielkiej Brytanii.
Potrzebne jest stałe monitorowanie populacji zwłaszcza na obszarach, gdzie populacja przeżywa spadki.  


W niewoli.
Hodowany w ogrodach zoologicznych i hodowli amatorskiej.
Bardzo łatwo się oswaja. Może zajmować wspólne wiwarium z innymi gatunkami gryzoni ( myszy ).
Do grupy rodzinnej ciężko jest dołączyć obce osobniki.
Gatunek jest wrażliwy na wysoką zawartość cukru w diecie podawanej przez hodowcę,
Wykorzystywany też jest w badaniach laboratoryjnych związanych z nowotworami i odporności na działanie toksycznych środków chemicznych.
Dożywa do 3,8 lat.





















Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz