Endemiczne australijskie gryzonie z rodzaju Pseudomys. Przegląd gatunków. Część I.

Pseudomys to rodzaj gryzoni, który zawiera szeroką gamę gatunków rodzimych dla Australii i Nowej Gwinei.
Należą one do nielicznych łożyskowych ssaków lądowych, które skolonizowały Australię bez ludzkiej interwencji.
Gryzonie z rodzaju Pseudomys charakteryzują się niewielkimi rozmiarami.
Długość ciała to 60 - 160 mm. Ogon to 60 - 180 mm, a waga to 12 - 90 g.
U niektórych gatunków występuje niewielki dymorfizm płciowy : samiec jest cięższy i większy niż samica. 
Są to gatunki aktywne w ciągu całego roku, głównie w nocy ale niektóre także w ciągu całej doby z okresami spoczynku podczas najgorętszych godzin dnia.
Zamieszkują różnorodne siedliska : tropikalne lasy, lasy eukaliptusowe, suche lasy, busz, stepy, sawanny, półpustynie i pustynie, obszary kamieniste, piaszczyste i nadmorskie wydmy, tereny trawiaste, suche zarośla, tereny podgórskie i górskie.
W obszarach objętych suszą ich populacje spadają ale wzrastają po opadach.
Żyją samotnie lub niewielkich koloniach.
Kopią płytkie systemy nor lub budują gniazda z trawy na powierzchni. 
Nory są umieszczane pod lub w kępach trawy Spinifex, wśród zarośli, pod naturalnymi osłonami, pod kamieniami i głazami, pod korzeniami drzew, w szczelinach w gliniastym podłożu itp.
Część gatunków buduje kopczyki z kamyków wokół wejść do nor.
Odżywiają się głównie nasionami, korzonkami, bulwami, trawami, roślinami zielnymi ale także owadami.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale większość gatunków rozmnaża się w okresach obfitości pokarmowej po opadach deszczu.
System krycia poligamiczny, rzadziej monogamiczny. 
Ciąża trwa od 28 do 32 dni. Samica rodzi 1 - 5 młodych w miocie, ale mioty mogą być też większe. Ilość miotów w sezonie 1 - 4. Średni czas odstawienia to około 30 dni. 
Długość życia to około 12 - 24 miesiące.

Pseudomys australis

Część gatunków jest uznawana za wrażliwe lub zagrożone, dwa uznano za wymarłe. Większość z nich stanowi endemity dla Australii. 
Główne zagrożenie stanowi drapieżnictwo inwazyjnych gatunków ( lisy, koty domowe, psy domowe ), zmiany pożarowe, zmiany klimatyczne, inwazyjne gatunki roślin ( gatunki traw wprowadzone przez człowieka ), nadmierny wypas zwierząt domowych, niszczenie i degradacja siedlisk.
Rejestrowane z wielu obszarów chronionych w swoich zasięgach.
Gatunki zagrożone i wrażliwe są objęte planami ochronnymi.
Potrzebne są dalsze badania statusu taksonomicznego części gatunków, ich stanu, trendów i obfitości populacji, biologii i ekologii, siedlisk, zagrożeń.

W niewoli - rzadkie.
Jedynie w ramach programów ochronnych na terenie Australii.

Pseudomys apodemoides

Przegląd gatunków : 
Rząd: Gryzonie - Rodentia, Podrząd Myomorpha, Nadrodzina Muroidea, Rodzina Muridae, Podrodzina Murinae.
Rodzaj: Pseudomys -  Gray, 1832  
Nazwa rodzaju Pseudomys oznacza "rzekomy" i "tajemnica" przypuszczalnie w odniesieniu do ich podobieństwa a jednak odmienności i tajemniczości w porównaniu do "prawdziwych myszy" z rodzaju Mus.

Pseudomys patrius

Gatunki :
- Pseudomys albocinereus 
- Pseudomys apodemoides 
- Pseudomys australis 
- Pseudomys bolami 
- Pseudomys calabyi 
- Pseudomys chapmani  
- Pseudomys delicatulus 
- Pseudomys desertor 
- Pseudomys fieldi 
- Pseudomys fumeus 
- +Pseudomys glaucus  
- +Pseudomys gouldii  
- Pseudomys gracilicaudatus 
- Pseudomys hermannsburgensis 
- Pseudomys higginsi 
- Pseudomys johnsoni 
- Pseudomys laborifex 
- Pseudomys nanus 
- Pseudomys novaehollandiae 
- Pseudomys occidentalis 
- Pseudomys oralis 
- Pseudomys patrius 
- Pseudomys pilligaensis 
- Pseudomys shortridgei 
- +Pseudomys vandycki  (koniec pliocenu Australii)

Pseudomys desertor

jedno z siedlisk gryzoni z rodzaju Pseudomys, trawy Spinifex ( Triodia basedowii ) - Wielka Pustynia Wiktorii

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

Afrykańskie gryzonie z rodziny Nesomyidae. Rodzaj Cricetomys. Przegląd gatunków.

Według najnowszych badań ( Happold w druku ) rodzaj Cricetomys składa się z sześciu gatunków.

- Cricetomys ansorgei
- Cricetomys emini - wielkoszczur potężny
- Cricetomys gambianus - wielkoszczur gambijski
- Cricetomys #1
- Cricetomys #2
- Cricetomys #3

Nie uwzględniono Cricetomys kivuensis ze względu na brak potwierdzonych danych kraniometrycznych. W tym przypadku brak właściwych danych podważa istnienie Cricetomys kivuensis jako samodzielnego gatunku. Zawarty w chwili obecnej w Cricetomys emini. Uwzględnione są badania mitochondrialnego DNA i kraniometrii.

wielkoszczur potężny ( Cricetomys emini ) - osobnik w zoo Ostrawa

Cricetomys ansorgei - Thomas, 1904 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. Synonim  Cricetomys emini ansorgei. 

Występuje we wschodniej i południowej Afryce ( Kenia, wschodnia i południowa Uganda, południowa Dem. Rep. Konga, zachodnia i południowa Angola, południowa Zambia, wschodnie Zimbabwe, północno-wschodnia R.P.A. - Prowincja Limpopo, północno-wschodni KwaZulu-Natal, wyspa Zanzibar, Tanzania ).

Zamieszkuje suchą sawannę i busz, kolczaste zarośla, obrzeża lasów, obszary wyżynne i górskie, pola uprawne, plantacje a nawet obszary wiejskie i miejskie od poziomu morza do 2000 m n.p.m.

wielkoszczur gambijski ( Cricetomys gambianus ) - osobnik w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w godzinach nocnych. Szczyt aktywności przejawia tuż po zachodzie słońca i przed świtem. W ciągu dnia jest prawie nie aktywny ze względu na niską odporność na wysoką temperaturę. Typowy samotnik, chociaż samice mogą tworzyć duże grupy, składające się z samic z młodymi. Jednak samce są na ogół samotne. 
W okresach nocnych spadków temperatury mogą się grupować w celu wspólnego ogrzania się ( gatunki z rodzaju Cricetomys mają małą warstwę tłuszczową, która pozwala utrzymywać temperaturę ciała ) ale przejaw tego zachowania zaobserwowano w niewoli. 
Jest terytorialny, ale zakres rewiru nie jest znany, rewiry samic i samców prawdopodobnie zachodzą na siebie. W niektórych obszarach prowadzi koczowniczy tryb życia ( obszary miejskie ). Bardzo agresywnie broni dostępu do swojej kryjówki zarówno przed osobnikami tej samej płci jak i przeciwnej. 
Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Wielkość ciała to około 645 - 900 mm, bez ogona. Waga to 1 - 1,3 kg. Ubarwienie  jasnobrązowe do brązowego. Długi ogon stanowiący połowę długości ciała jest nagi i łuszczy się z białą końcówką. Posiada wąską głowę z małymi oczami. Wyróżniająca cecha to duże torebki policzkowe, które mogą się rozszerzać do sporych rozmiarów. Umożliwia to transport dużej ilości pokarmu jeśli jest to konieczne. 
Na kryjówki wybiera powalone drzewa, opuszczone nory, dziuple drzew, zagłębienia pod krzewami lub kępami traw, naturalne jaskinie i groty, zagłębienia pod skałami lub głazami, kopce termitów. W miastach nawet w kanalizacji.
Kryjówka składa się z systemu komór i tuneli. Są to komora gniazdowa oraz 2 lub 3 spiżarnie.
Dobrze się wspina i pływa.
Do komunikacji używa głównie wokalizy. Do nocnego poruszania się wykorzystuje doskonały węch i słuch gdyż ma słaby wzrok.   
Odżywia się różnorodnym pokarmem nie gardząc ani pokarmem zwierzęcym ani roślinnym. W skład jego diety wchodzą różnorodne owoce, orzechy , nasiona, jagody, bulwy, kłącza, cebule, korzonki, owady, termity, mięczaki i ślimaki.
Potrafi przenieść do 3 kg pokarmu w ciągu 2 - 2,5 godziny.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale szczyt w okresie letnim.
System krycia monogamiczny. Ciąża trwa około 27 - 32 dni. Samica rodzi 1 - 5 młodych w miocie ( średnio 3 ), może być nawet 9 miotów w roku. Młode rodzą się gołe, z zamkniętymi oczami i uszami. Po około 2 tygodniach od narodzin są porośnięte całkowicie sierścią i mają otwarte uszy. Po ukończeniu 3 tygodnia otwierają oczy. W wieku około 1 miesiąca następuje odstawienie i przechodzą na stały pokarm. Gniazdo opuszczają w wieku około 3 miesięcy.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi ale może nawet zjeść własne potomstwo. Samica po porodzie jest bardzo agresywna w stosunku do samca i szybko stara się go przepędzić ze swojego rewiru.
Samice często pomagają sobie w opiece a nawet dochodzi do opieki nad młodymi gdy one stracą swoją rodzicielkę.  
Dojrzałość płciową uzyskuje : samica w wieku 5 - 6 miesięcy, samiec 6 - 7 miesięcy.
Żyje około 2 - 3 lat, pokrewne gatunki dożywają w niewoli 5 - 7 a nawet 8 lat. 

rycina - Cricetomys gambianus

Opisane podgatunki :
- Cricetomys ansorgei adventor - Thomas & Wroughton, 1907 - Mozambik (  Inhambane )
- Cricetomys ansorgei cosensi - Hinton, 1919 - wyspa Zanzibar ( Tanzania ) - synonim Cricetomys cosensi 
- Cricetomys ansorgei cuncator - Thomas & Wroughton, 1908 - Mozambik ( Tambarara, Gorongoza district ), R.P.A. - synonim Cricetomys cuncator - Cricetomys cunctator  
- Cricetomys ansorgei elgonis - Thomas, 1910 - zachodnia Kenia ( Elgeyo Forest, Mt Elgon, Rift Valley Prov ) - synonim Cricetomys elgonis 
- Cricetomys ansorgei enguvi - Heller, 1912 - góry wschodniej Afryki, Kenia (  Mt Umengo, Taita Hills, Coast Province )
- Cricetomys ansorgei haagneri - Roberts, 1926 - R.P.A. ( Transvaal )
- Cricetomys ansorgei kenyensis - Osgood, 1910 - góry w Afryce Wschodniej , Kenia, na południe od Mt Kenya w Central Prov
- Cricetomys ansorgei luteus - Dollman, 1911 - Kenia ( Central Prov, Igembi Hills, północno-wschodnia Mt Kenya ) - synonim Cricetomys emini luteus 
- Cricetomys ansorgei microtis - Lönnberg, 1917 - góry w Afryce Wschodniej - synonim Cricetomys microtis  
- Cricetomys ansorgei osgoodi - Heller, 1912 - południowo-wschodnia Kenia ( Mazeras, Coast Province )
- Cricetomys ansorgei raineyi - Heller, 1912 - centralna Kenia ( Mt Gargues, Mathews Range, Rift Valley Prov ) - synonim Cricetomys emini raineyi  
- Cricetomys ansorgei selindensis - Roberts, 1946 - Zimbabwe ( Mt. Selinda )
- Cricetomys  ansorgei vaughanjonesi - St. Leger, 1937 - górna Zambezi, północno-zachodnie Zimbabwe, południowa Zambia - synonim Cricetomys emini vaughanjonesi 
- Cricetomys ansorgei viator - Thomas, 1904 - Malawi ( Likangala ) - synonim Cricetomys viator  

Cricetomys gambianus - osobniki w niewoli 

Gatunek nie oznaczony przez IUCN ze względu na prowadzone badania, 
włączony w Cricetomys gambianus. 
W chwili obecnej Cricetomys gambianus ansorgei jako nie zagrożony ze względu na szerokie rozpowszechnienie, tolerancję na pewien stopień modyfikacji siedlisk i prawdopodobieństwo dużych populacji w części zasięgu.
Główne zagrożenie stanowi polowanie dla mięsa w części zasięgu.
Na niektórych obszarach traktowany jako szkodnik upraw rolnych.
Wykorzystywany ze względu na swój doskonały węch oraz dostępność i tanie utrzymanie do poszukiwania min lądowych w niektórych krajach Afryki.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Filogeneza mitochondrialnego DNA usuwa dwa kłady z Afryki Zachodniej i jeden kład ze wschodniej Afryki oraz przedstawicieli centralnej Afryki. Ten ostatni kład można podzielić na cztery subkłady. Łącznie stanowi to sześć gatunków ( Happold w druku ). Według tego Cricetomys ansorgei występuje  na sawannie wschodniej i południowej Afryki.

Cricetomys emini 

W niewoli.
Rzadki, może być opisany jako Cricetomys gambianus.
Tylko w niektórych ogrodach zoologicznych Europy ( Czechy - Praga i Ostrawa ) i Ameryki Północnej. 

Cricetomys gambianus ansorgei - jako poszukiwacz min lądowych

Wielkoszczur potężny ( Cricetomys emini ) Wroughton, 1910 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. Synonim  Cricetomys dissimulus emini - Cricetomys gambianus emini.

Występuje w zachodniej i centralnej Afryce ( od Sierra Leone, Gwinei do Kamerunu, Demokratycznej Republiki Konga i południowej części Republiki Środkowoafrykańskiej ale i północnej Angoli, także na wyspie Bioko ). Według najnowszych badań jest ograniczony do Demokratycznej Republiki Konga ( prawy brzeg rzeki Kongo ).

Zamieszkuje wilgotne tropikalne lasy i ich obrzeża, ale unika terenów otwartych od poziomu morza do 3500 m n.p.m.

wielkoszczur potężny ( Cricetomys emini ) 

Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
W ciągu dnia jest prawie nie aktywny, przebywa w kryjówce.
Żyje samotnie, jedynie samice mogą tworzyć zespoły matek z młodymi w celu wspólnej opieki nad potomstwem.
Jest terytorialny, lecz zakres rewirów osobników nie został poznany, wydaje się jednak, że rewiry samic i samców zachodzą na siebie. Osobniki agresywnie bronią swoich rewirów.
Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Długość ciała to około 700 - 910 mm bez ogona a waga dochodzi do 1,2 kg. Ubarwienie ma szare z białym brzuchem. Jak wszystkie gatunki z rodzaju Cricetomys posiada duże torebki policzkowe.
W torebkach tych może przenieść duże ilości pokarmu nawet do 100 ml w jednej. 
Kryjówki zakłada w powalonych pniach, dziuplach drzew, zagłębieniach wśród korzeni drzew, gęstych zaroślach czy opuszczonych norach. Kryjówka składa się z gniazda i kilku spiżarni.
Do nocnego poruszania się wykorzystuje doskonały węch i słuch, wzrok ma słaby. 
Jest doskonałym wspinaczem i pływakiem. 
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych i wokalizy.   
Jest wszystkożerny. W swojej diecie nie gardzi pokarmem roślinnym i zwierzęcym. Zjada owoce, nasiona, orzechy, jagody, bulwy, cebule, kłącza, korzonki, owady i ich larwy, małe kręgowce, mięczaki i ślimaki.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. Szczyt sezonu w okresie letnim. System krycia monogamiczny. Zaloty są bardzo agresywne, obie płcie przepychają się i walczą ze sobą.
Ciąża trwa 30 - 32 dni. Samica rodzi 1 - 5 młodych w miocie ( średnio 3 ).
W roku może być od 4 do 6 miotów. 
Młode rodzą się gołe i mają zamknięte oczy i uszy. Posiadają jedynie duże wibrysy. Po około 12 dniach od narodzin są już porośnięte sierścią i mają otwarte uszy. W wieku 21 dni otwierają oczy a po około 30 dniach od narodzin następuje odstawienie i młode przechodzą na stały pokarm.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem a nawet może zjeść swoje młode, dlatego samica po porodzie agresywnie przegania samca.
Samice tworzą zespoły matek z potomstwem, którym wspólnie się opiekują. Dochodzi często do opieki nad młodymi, których matki zginęły.
Dojrzałość płciową uzyskuje : samica w wieku około 5 - 6 miesięcy, samiec w wieku 6 - 7 miesięcy.
Żyje około 3 - 5 lat.

Cricetomys emini - osobniki w hodowli

Opisane podgatunki : 
- Cricetomys emini dolichops - Osgood, 1910 - Gabon ( Como River ), Kongo - synonim Cricetomys gambianus dolichops - Cricetomys dolichops - uznawany za synonim Cricetomys emini
- Cricetomys emini emini - Wroughton, 1910 -Demokratyczna Republika Konga ( Monbuttu ) 
- Cricetomys emini kivuensis - Lönnberg, 1917 - Demokratyczna Republika Konga ( Kivu region, Lake Kivu ), południowa Uganda, Rwanda, Burundi - synonim Cricetomys gambianus kivuensis - Cricetomys kivuensis - uważany za samodzielny gatunek przez niektórych autorów
- Cricetomys emini liberiae - Osgood, 1910 - Liberia - synonim Cricetomys gambianus liberiae - uznawany za synonim Cricetomys emini
- Cricetomys emini poensis - Osgood, 1910 - wyspa Bioko ( Fernando Poo ), Gwinea Równikowa - synonim Cricetomys gambianus poensis - uznawany za synonim Cricetomys emini
- Cricetomys emini proparator - Wroughton, 1910 - Demokratyczna Republika Konga ( Beni region, Kivu region, zachodnie Ruwenzori, Ituri region ), Uganda ( wschodnie Ruwenzori ) - synonim Cricetomys proparator - Cricetomys dissimilis proparator - Cricetomys gambianus proparator - uznawany za synonim Cricetomys emini
- Cricetomys emini sanctus - Hinton, 1919 - Demokratyczna Republika Konga ( zachodnie Kasai, Kananga /Luluabourg/, Equateur Prov, Lukolela, Ikongo / Inongo/ ) - synonim Cricetomys dissimulus sanctus - Cricetomys gambianus sanctus - uznawany jako synonim Cricetomys emini
- Cricetomys emini tephrus - (Rochebrune, 1885) - Angola - synonim Mus  tephrus - uznawany za synonim Cricetomys emini dissimilis

Crocetomys emini - osobnik w hodowli 

Gatunek najprawdopodobniej jest złożony z kilku różnych gatunków.
Uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję oraz  prawdopodobieństwo dużych populacji. Jest małe prawdopodobieństwo aby populacje spadły wystarczająco szybko by kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach. Cricetomys kivuensis jest w nim zawarty.
Gatunek nie został zarejestrowany z obszarów bezleśnych.
Zagrożenie może stanowić polowanie dla mięsa przez miejscową ludność ale w chwili obecnej nie uważa się go za główne zagrożenie. Innym zagrożeniem jest wycinka lasów tropikalnych.
Jest uważany za szkodnika w niektórych częściach zasięgu.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Według badań mitochondrialnej filogenezy cytochromu b i pomiarów czaszek rodzaju Cricetomys zebranych w Afryce Subsaharyjskiej, Cricetomys emini jest ograniczony w swojej dystrybucji do obszarów leśnych Demokratycznej Republiki Konga ( prawy brzeg rzeki Kongo ). Czaszkowy fenotyp w rodzaju Cricetomys zwykle odpowiada za podział na strefy ekologiczne ( leśną lub sawanny), a nie do filogenetycznej przynależności danego gatunku, co sugeruje, że zróżnicowany wybór całych gradientów środowiskowych może być odpowiedzialny za dywersyfikację biologiczną w obrębie rodzaju.
Potrzebne są dalsze badania w celu rozwiązania problemów taksonomicznych w obrębie tego rodzaju. Potrzebne są również badania dotyczące wielkości populacji, jej stanu i trendów, ekologii, biologii, siedlisk, ewentualnych zagrożeń.

Cricetomys gambianus - zoo Plzen

W niewoli - rzadki.
Może być opisany jako Cricetomys gambianus.
Ogrody zoologiczne Europy ( Czechy ) i Ameryki Północnej.






Wielkoszczur gambijski ( Cricetomys gambianus ) - Waterhouse, 1840 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. Synonim Cricetomys gambiensis.

Występuje w Afryce ( od wybrzeży Afryki Zachodniej poprzez środkową Afrykę do wybrzeża Afryki Wschodniej, na południe do północno-wschodnich krańców Republiki Południowej Afryki i południowej Angoli ). Według ostatnich badań występuje jedynie w Afryce Zachodniej.

Zamieszkuje różnorodne siedliska : sawannę, busz, las tropikalny, obszary wyżynne i górskie, pola uprawne, plantacje, sady i ogrody, miasta od poziomu morza do 2000 - 3500 m n.p.m.

wielkoszczur gambijski ( Cricetomys gambianus ) - osobnik w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Dzień spędza w kryjówce.
Prowadzi samotny tryb życia, jedynie samice mogą tworzyć grupy matek z młodymi.
Jest terytorialny, wielkość rewiru osobnika nie została poznana.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Samica może być nieco lżejsza. Długość ciała to 645 do 910 mm, waga 1 do 1,47 kg. Ubarwienie brązowe z  ciemnym pierścieniem wokół oczu. Ogon stanowi około połowy długości ciała. Jest nagi i łuszczący się. Posiada charakterystyczne torebki policzkowe, w których może przenieść duże ilości pokarmu. Ma niską zawartość podskórnego tłuszczu, co może być przyczyną niskiej odporności na zimno. Nie toleruje lub ma małą tolerancję na wysoką temperaturę w środku afrykańskiego dnia.
Na kryjówki wykorzystuje opuszczone nory, powalone drzewa, dziuple drzew, gęste zarośla, naturalne jaskinie i groty, w obszarach miejskich systemy kanalizacji. Gniazdo często znajduje się w dość chłodnej części kryjówki. Jest  prawie nieaktywny w ciągu dnia, i w nocy poszukuje pokarmu. 
Jest doskonałym wspinaczem, potrafiącym szybko wspiąć się na wysokość 2 metrów. Dobrze pływa. 
W czasie nocnych wędrówek zbierany pokarm przenosi w torebkach policzkowych do kryjówki. Torebki wewnątrz policzków mogą zawierać ponad 100 ml, kiedy są wypełnione. Pozwala to na transport niezwykłej ilości pokarmu w krótkim okresie czasu. Niektóre badania wykazały, że transportuje 3 kg  pokarmu w ciągu dwóch i pół godziny.  
Gatunek ten szybko dostosowuje się do nowych sytuacji, np. w niewoli. Zaobserwowano, że potrafi się tłoczyć, gdy temperatura w hodowli spada.
Uważa się, że jest gatunkiem pasywnym i nieśmiałym na wolności. Jednak bardzo pilnuje swoich gniazd i jest agresywny w ich obronie.  
Wykorzystuje pisk jako główną formę komunikacji. Emituje jeden krótki krzyk, który różni się od pisku Cricetomys emini. Samce używają podczas zalotów śladów zapachowych moczu pozostawionych przez samice.
Jest gatunkiem wszystkożernym. W skład jego diety wchodzi zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Zjada owoce, jagody, orzechy, bulwy, kłącza, cebule, korzonki ale także owady i ich larwy, termity, mrówki, drobne kręgowce, mięczaki, ślimaki itp. Zbiera duże ilości pokarmu pasującego do wnętrza torebki zlokalizowanej na wewnętrznych policzkach. Pokarm zjada na miejscu lub przenosi w torebkach do kryjówki.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku ale szczyt sezonu zazwyczaj w lecie.
System krycia monogamiczny. Zaloty to specyficzna forma zachowań. Samiec zwykle wącha i liże obszary płciowe samicy przed przystąpieniem do krycia. Samiec i samica często stają pionowo i jeden z osobników przewraca drugiego, a następnie ścigają się nawzajem, aż samica jest gotowa do kopulacji. Jeżeli samica nie jest gotowa lub odrzuca samca, gryzie go w ogon i ucieka.
Cykl rujowy trwa od 3 do 15 dni, a długość rui od około 1,4 do 7,8 dni. Jednak cykl rujowy jest często nieregularny i wydaje się, że zależy od wielu czynników zewnętrznych, w tym czynniki środowiskowe mają chyba największy wpływ. 
Okres ciąży to 30 - 32 dni. Samica rodzi 1 - 5 młodych w miocie ( średnio 3 ). Może być do 9 miotów w roku.
Samica jest bardzo agresywna w czasie i zaraz po porodzie. 
Młode rodzą się gołe, oczy i uszy mają zamknięte. Charakterystyczny długi ogon nie wykazuje wzrostu aż do 30 - 35 dnia od narodzin. Po 14 dniach są porośnięte sierścią i mają otwarte uszy. Oczy otwierają w wieku około 21 dni.
W okresie laktacji samice preferują bardziej miękki pokarm. Odstawienie następuje po około miesiącu i młode przechodzą na stały pokarm.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem a nawet może dojść do kanibalizmu.
Samice często tworzą zespoły, które wspólnie wychowują potomstwo. Zdarza się odchów potomstwa samic, które zginęły.
Dojrzałość płciową uzyskuje : samica w wieku około 6 miesięcy a samiec w wieku 5 - 7 miesięcy.
W warunkach naturalnych długość życia szacowana jest na 2 -3 lata, w niewoli 5 - 7 a nawet 8 lat.

rycina - Cricetomys gambianus

Opisane podgatunki :
- Cricetomys gambianus adventor - Thomas & Wroughton, 1907 - Mozambik ( Inhambane ) - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus ansorgei - Thomas, 1904 - Kenia, wschodnia i południowa Uganda, południowa część Dem. Rep. Konga, zachodnia i południowa Angola, południowa Zambia, wschodnie Zimbabwe, północno-wschodnie R.P.A. ( Limpopo Province, północno-wschodni KwaZulu-Natal ), wyspa Zanzibar ( Tanzania ) - synonim  Cricetomys ansorgei - Cricetomys emini ansorgei - uznawany za samodzielny gatunek Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus buchanani - Thomas & Hinton, 1921 - Gambia, Senegal, Nigeria - synonim Cricetomys buchanani - uznawany za synonim Cricetomys gambianus
- Cricetomys gambianus cosensi - Hinton, 1919 - wyspa Zanzibar ( Tanzania ) - synonim Cricetomys cosensi - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus cuncator - Thomas & Wroughton, 1908 - Mozambik ( Tambarara, Gorongoza district ), R.P.A. - synonim Cricetomys cuncator - Cricetomys cunctator - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus dichrurus - Osgood, 1910 - południowa Nigeria - uznawany za synonim Cricetomys gambianus  
- Cricetomys gambianus dissimilis - Rochebrune, 1885 - Gwinea, Demokratyczna Republika Konga, Angola - synonim Cricetomys dissimilis - uznawany jako synonim Cricetomys emini
- Cricetomys gambianus elgonis - Thomas, 1910 - zachodnia Kenia ( Elgeyo Forest, Mt Elgon, Rift Valley Prov ) - synonim Cricetomys elgonis - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei 
- Cricetomys gambianus enguvi - Heller, 1912 - góry Afryki Wschodniej, Kenia ( Mt Umengo, Taita Hills, Coast Province ) - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus gambianus - Waterhouse, 1840 - Afryka Zachodnia ( rzeka Gambia )
- Cricetomys gambianus goliath - (Ruppell, 1842) - Senegal, Gambia - synonim Cricetomys goliath - uważany za rasę
- Cricetomys gambianus grahami - Hinton, 1910 - południowo-wschodni Sudan ( Nuba Mts, Kordofan ) - uważany za rasę
- Cricetomys gambianus haagneri - Roberts, 1926 - R.P.A. ( Transvaal ) - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus kenyensis - Osgood, 1910 - góry Afryki Wschodniej, Kenia ( Mt Kenya, Central Prov ) - uznawany jako synonim Cricetomys  ansorgei - zbliżony do Cricetomys gambianus 
- Cricetomys gambianus langi - Hatt, 1934 - Demokratyczna Republika Konga ( Faradje, Uele District, Uele region ) - uznawany za synonim Cricetomys  gambianus
- Cricetomys gambianus luteus - Dollman, 1911 - Kenia ( Central Prov, Igembi Hills, Mt Kenya ) - synonim Cricetomys emini luteus - uznawany za synonim Cricetomys ansorgei lub emini
- Cricetomys gambianus microtis - Lönnberg, 1917 - góry Afryki Wschodniej - synonim Cricetomys microtis - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus oliviae - Dollman, 1911 - pólnocna Nigeria - uznawany za synonim Cricetomys gambianus
- Cricetomys gambianus osgoodi - Heller, 1912 - południowo-wschodnia Kenia ( Mazeras, Coast Province ) - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus raineyi - Heller, 1912 - środkowa Kenia ( Mt Gargues, Mathews Range, Rift Valley Prov ) - synonim Cricetomys emini raineyi - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus selindensis - Roberts, 1946 - Zimbabwe ( Mt. Selinda ) - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus servorum - Hinton, 1919 - południowa Nigeria ( Lagos ) - synonim Cricetomys servorum - uważany za rasę
- Cricetomys gambianus vaughanjonesi - St. Leger, 1937 - górna Zambezi, północno-wschodnie Zimbabwe, południowa Zambia - synonim Cricetomys emini vaughanjonesi - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei
- Cricetomys gambianus viator - Thomas, 1904 - Malawi ( Likangala ) - synonim Cricetomys viator - uznawany jako synonim Cricetomys ansorgei

Cricetomys gambianus - osobnik w hodowli

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych populacji, duży stopień tolerancji na zmiany środowiskowe oraz brak zagrożeń w chwili obecnej. Wydaje się, że spadek populacji na skutek polowań nie będzie na tyle szybki aby kwalifikować go w bardziej zagrożonych kategoriach. 
Gatunek jest złożony z kilku gatunków.
Uważa się, że dzięki swojej elastyczności i możliwością przystosowawczym jest w stanie przetrwać nawet w wysoko zmodyfikowanych siedliskach np. miasta.
Według badań mitochondrialnej filogenezy cytochromu b i pomiarów czaszek rodzaju Cricetomys zebranych w Afryce Subsaharyjskiej, Cricetomys gambianus występuje na sawannach i leśnych polanach w Afryce Zachodniej. Czaszkowy fenotyp w rodzaju Cricetomys zwykle odpowiada za podział na strefy ekologiczne ( leśną lub sawanny), a nie do filogenetycznej przynależności danego gatunku, co sugeruje, że zróżnicowany wybór całych gradientów środowiskowych może być odpowiedzialny za dywersyfikację biologiczną w obrębie rodzaju.
Cricetomys gambianus jest wykorzystywany w badaniach medycznych oraz  dostarcza wielu informacji na temat fizjologii i zachowania gryzoni ( Ajayi, 1977a ; Kingdon, 1989 ; Nowak, 1997 ). Rozpoznaje zapachem gruźlicę. 
W niektórych krajach Europy stał się domowym pupilem.
W Stanach Zjednoczonych Ameryki jest gatunkiem inwazyjnym na Grassy Key ( Floryda ) na skutek ucieczek z prywatnych hodowli lub świadomych porzuceń zwierząt. Ze względu na przyniesienie tzw. małpiego wirusa w 2003 roku CDC i FDA wydały zakaz importu gatunku do U.S.A.
W Tanzanii powstało przedsiębiorstwo społeczne założone przez dwóch Belgów o nazwie APOPO. Wykorzystuje ono gryzonie z rodzaju Cricetomys do wykrywania min lądowych. Ich wysoko rozwinięty zmysł węchu pozwala na szkolenie. Wyszkolone wielkoszczury zwane są HeroRATS. Koszty utrzymania oraz szkolenia zwierząt są niewysokie. Ich hodowla w niewoli nie jest trudna a osobniki żyją do 5 - 7 lat. Wielkoszczur nie przywiązuje się do trenera, dlatego może być obsługiwany przez inne osoby. Ich motywacją do pracy jest pokarm. Adaptacja ta jest wykorzystywana przy przenoszeniu osobników na nowe tereny z nową obsługą. W polach minowych, wielkoszczury są zbyt lekkie, aby zdetonować znajdujące się nad nimi miny. Ich mały rozmiar oznacza również, że mogą być łatwo transportowane do odległych miejsc operacyjnych. Na polu minowym, noszą uprząż podłączoną do liny zawieszonej między dwoma członkami obsługi. Wielkoszczury metodycznie penetrują w górę i w dół wyznaczony niebezpieczny obszar i wskazując wybuchowy zapach drapaniem w ziemię. Każdy obszar jest przeszukiwany przez co najmniej dwa osobniki. Miejsca wskazane przez zwierzęta są oznakowane, a następnie sprawdzane przez zespół saperów w celu zniszczenia min.
Badania prowadzone są obecnie w U.S.A i innych krajach w celu jak najlepszych sposobów szkolenia i podnoszenia umiejętności zwierząt. 
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Potrzebne są dalsze badania w celu rozwiązania problemów taksonomicznych w obrębie tego rodzaju. Potrzebne są również badania dotyczące wielkości populacji, jej stanu i trendów, ekologii, biologii, siedlisk, ewentualnych zagrożeń.

Cricetomys gambianus - w czasie poszukiwania min lądowych

siedlisko wielkoszczura - tropikalny las - Salonga National Park ( Demokratyczna Republika Konga )

W niewoli.
W warunkach laboratoryjnych, w amatorskiej hodowli ale także w hodowli do celów wojskowych i jako zwierzęta mięsne ( kraje Afryki Zachodniej ).
W ogrodach zoologicznych - rzadki. Tylko niektóre ogrody zoologiczne Europy i U.S.A. 
Przy spadku temperatury w hodowli tłoczy się, wzajemnie ogrzewając.
Zjada wszelkie dostępne granulaty stosowane w hodowli gryzoni.
Dożywa nawet 8 lat ale przeciętna długość życia to 5 - 7 lat.   

Cricetomys gambianus w warunkach naturalnych

Cricetomys #1 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. Gatunek przypomina Cricetomys emini.

Występuje w Afryce Zachodniej.

Zamieszkuje strefę lasów tropikalnych.

Wyodrębniony na podstawie badań mitochondrialnej filogenezy cytochromu b i pomiarów czaszek rodzaju Cricetomys zebranych w Afryce Subsaharyjskiej.
Biologia, ekologia i sposób życia prawdopodobnie jak u innych przedstawicieli rodzaju Cricetomys.
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne tego gatunku.




Cricetomys #2 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. Gatunek przypomina Cricetomys ansorgei.

Występuje w Afryce Środkowej ( wzdłuż lewego brzegu rzeki Kongo ).

Zamieszkuje tropikalny las. 

Wyodrębniony na podstawie badań mitochondrialnej filogenezy cytochromu b i pomiarów czaszek rodzaju Cricetomys zebranych w Afryce Subsaharyjskiej.
Biologia, ekologia i sposób życia prawdopodobnie jak u innych przedstawicieli rodzaju Cricetomys.
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne tego gatunku.




Cricetomys #3 -  gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Nesomyidae, z podrodziny Cricetomyinae. 

Występuje w Afryce ( na prawym brzegu rzeki Kongo od Kamerunu do Demokratycznej Republiki Konga ).

Zamieszkuje tropikalny las.

Wyodrębniony na podstawie badań mitochondrialnej filogenezy cytochromu b i pomiarów czaszek rodzaju Cricetomys zebranych w Afryce Subsaharyjskiej.
Biologia, ekologia i sposób życia prawdopodobnie jak u innych przedstawicieli rodzaju Cricetomys.
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne tego gatunku.

Cricetomys gambianus - osobnik w hodowli z wypełnionymi torbami policzkowymi

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

Gryzonie z rodzaju Synaptomys z Ameryki Północnej. Przegląd gatunków.

Synaptomys borealis (Richardson, 1828) - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus borealis - Synaptomys ballatus - Arvicola borealis. 

Występuje w północnej części Ameryki Północnej ( U.S.A. - Alaska, północny Waszyngton, Kanada - Labrador, południowo-wschodnia i północna Manitoba, Kolumbia Brytyjska, Alberta, Quebec ).

Zamieszkuje wilgotne iglaste lasy ( świerkowo - jodłowe i sosnowe ), podmokłe łąki, podgórskie wilgotne łąki, torfowiska i bagna, obrzeża lasów, wilgotną tundrę porośniętą turzycami. 

Synaptomys borealis w naturalnym siedlisku

Aktywny w ciągu całego roku i całej doby z okresami spoczynku. Żyje w niewielkich grupach rodzinnych.
Jest terytorialny, zakres rewiru to mniej niż około 1 ha.
Kryjówki zakłada w norach, zagłębieniach wśród korzeni drzew, pod powalonymi drzewami lub pod kępami traw i turzyc. Są to płytkie systemy tuneli i korytarzy do głębokości 15 - 20 cm.  
Buduje kuliste gniazda z materiału roślinnego. W okresie letnim w kryjówkach, a w zimie bezpośrednio na powierzchni gleby w pokrywie śnieżnej. Po terytorium porusza się systemem szlaków komunikacyjnych pod naturalnymi osłonami. W zimie szlaki komunikacyjne to tunele w pokrywie śnieżnej.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.  Futerko jest grube i wydaje się potargane, o barwie od szaro-brązowego do kasztanowego na grzbiecie i jasnoszarej na brzuchu. Ogon jest dwukolorowy : powyżej brązowy a biały poniżej.
Długość to 122 do 144 mm, ogon  20-27 mm. Waga 27 do 35 g.
Gruczoły boczne u dorosłych samców są często wyraźnie oznaczone za pomocą plastra siwych włosów. Samice posiadają osiem sutków, które tworzą dwie pary piersiowe i dwie pary pachwinowe. 
Żerowanie w dużej mierze ogranicza się do systemu szlaków komunikacyjnych, gdzie jest zbierany pokarm oraz usuwany z podziemnych gniazd. Resztki pokarmowe są również umieszczane wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Ścieżki komunikacyjne bez stałego wycinania traw lub turzyc wskazują opuszczone systemy nor i tuneli oraz szlaków. Gatunek wielokrotnie pozostawia świeże odchody na swoich szlakach, tworząc zapachowy drogowskaz, który identyfikuje aktywny system szlaków komunikacyjnych. Systemy komunikacyjne często są połączone z systemami Microtus pennsylvanicus. 
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych, dotyku, węchu, wzroku i postawy ciała. Prawdopodobnie używa też wokalizy w momentach zagrożenia lub agresji.
Odżywia się przede wszystkim pokarmem roślinnym, głównie trawami, turzycami i innymi roślinami zielnymi.
Sezon rozrodczy od maja do końca sierpnia. System krycia poligamiczny.
Ciąża trwa około 21 dni. Samica rodzi 2 - 8 młodych w miocie ( średnio 4 ).
2 - 4 mioty w sezonie. Samica może przystąpić do ponownej kopulacji w dzień po porodzie. Młode rodzą się gołe, ślepe i bezradne. Po około 2 tygodniach są porośnięte sierścią i mają otwarte oczy. W wieku około 20 dni następuje odstawienie i rodzina rozpada się.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskuje : samiec w wieku około 3 miesięcy, samica w wieku 1 - 1,5 miesiąca.
W idealnych warunkach środowiskowych  występuje zdolność szybkiego wzrostu gęstości osobniczej, jednak nie jest to zjawisko cykliczne.
Żyje około 18 - 24 miesięcy.

Synaptomys borealis borealis

Opisane podgatunki :
- Synaptomys borealis andersoni - Allen, 1903 - Kanada ( Level Mountain, północna Kolumbia Brytyjska ) - synonim Synaptomys andersoni - Mictomys andersoni - prawdopodobnie synonim Synaptomys borealis dalli Hall (1981)
- Synaptomys borealis artemisiae - Anderson, 1932 - Kanada ( Similkameen River Valley, wschodnie Cascades Range, Kolumbia Brytyjska, Transition Zone, Princeton, Whipsaw Creekust, wschodnie Cascades Mountains Divide, Okanagan valleys )
- Synaptomys borealis borealis - (Richardson, 1828 ) - Kanada ( Athabaska-Mackenzie region, na zachód do Great Bear Lake, na południe do Peace River, północno-wschodnia Kolumbia Brytyjska, Edmonton District w centralnej Albercie, Brightsand Lake, na północ i północny-zachód do North Battleford, Saskatchewan )
- Synaptomys borealis bullatus - Preble, 1902 - Kanada ( Mackenzie, Great Slave Lake ) - synonim Synaptomys ballatus - traktowany jako synonim Synaptomys borealis borealis
- Synaptomys borealis chapmani - J.A, Allen, 1903 - Kanada ( południowo-wschodnia Kolumbia Brytyjska, zachodnia Columbia River Valley, Rossland,  Mount Forget, Banff i  Jasper National Park, Smoky River, wschodnie stoki Rocky Mountains w zachodniej Albercie, południowa Camas Creek ) i U.S.A. ( Glacier National Park, Montana ) - synonim Synaptomys chapmani - traktowany jako samodzielny gatunek w innej taksonomii 
- Synaptomys borealis dalli - Merriam, 1896 - U.S.A. ( południowa Alaska, Bella Coola River ), Kanada ( Hudsonian Zone, południowo-zachodni Yukon, północno-zachodnia Kolumbia Brytyjska ) - synonim Synaptomys dalli - traktowany jako samodzielny gatunek w innej taksonomii 
- Synaptomys borealis innuitus - True, 1894 - Kanada ( północny Quebec, Fort Chimo, na południe w dolnym biegu  St. Marguerite River, na północ od Zatoki St. Lawrence, Labrador, Ungava Bay ) - synonim Synaptomys innuitus - Mictomys innuitus - jest jasnobrązowy, uznawany za samodzielny w starej taksonomii z 2 podgatunkami
- Synaptomys borealis medioximus - Bangs, 1900 - Kanada ( wybrzeża południowego Labradoru do Strait of Belle Isle, na północ do Hamilton Inlet i Nain - synonim  Synaptomys innuitus medioximus - jest ciemny, uważany za synonim  Synaptomys borealis borealis w pierwszej taksonomii
- Synaptomys borealis smithi - Anderson i Rand, 1943 - Kanada ( Ilford, południowa część Riding Mountain National Park, Sandilands Forest Reserve, południowo-wschodnia Manitoba, zachodnia część Prince Albert National Park, Saskatchewan,  Port Severn i Moosonee w Ontario ), U.S.A. ( Williams, Lake of the Woods County,  Warroad, Roseau County, Minnesota ) 
- Synaptomys borealis sphagnicola - Preble, 1899 - Kanada ( New Brunswick, Quebec, na wschód i południe od  St. Lawrence River ), U.S.A. ( New England States ) - synonim Synaptomys cooperi sphagnicola - Synaptomys sphagnicola - traktowany jako samodzielny gatunek w innej taksonomii
- Synaptomys borealis truei - Merriam, 1896 - U.S.A. ( północno-zachodni Waszyngton, Skagit Valley ) - synonim Synaptomys truei - Phenacomys truei - traktowany jako synonim Synaptomys borealis wrangeli w innej taksonomii, uznawany za samodzielny gatunek w innej taksonomii 
- Synaptomys borealis wrangeli - Merriam, 1896 - U.S.A. ( Archipelag Aleksandra, Alaska, północno-zachodni Waszyngton ), wyspa Wrangla, Kanada ( kanadyjskie północne wybrzeże ) - synonim Synaptomys wrangeli - Evotomys wrangeli - traktowany za samodzielny gatunek w innej taksonomii

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zakres i brak widocznych zagrożeń w chwili obecnej.
Jednak jest to stosunkowo rzadki gatunek z dość rozproszonymi populacjami i subpopulacjami.
Gęstość osobniczą szacuje się na 36 osobników/ha lecz nie we wszystkich lokalizacjach.
Większość z 48 lokalizacji w Kanadzie zostało znalezione w ciągu ostatnich 15 lat i wydaje się, że więcej lokalizacji być może. We wschodniej Kanadzie potrzeba więcej pracy badawczej aby poznać zamieszkane siedliska przez gatunek. W zachodniej Kanadzie, gdzie występuje centrum zajmowanego zasięgu zakres zajmowanego siedliska nie jest obecnie do końca jasny. 
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w tym z  Glacier National Park w Montanie, U.S.A.
Pierwszy zapis kopalny Synaptomys znaleziono w osadach glacjału Wisconsin, gdzie już nie występuje. Dowody wskazują, że lodowaty strumień Meltwater w  warunkach lokalnego środowiska, które było bardziej chłodne wspierało ograniczoną populację gatunku w tym regionie dnem kanionu (Mead i inni, 1992). 
Potrzebne są dalsze badania dotyczące gęstości osobniczej populacji, jej stanu i trendów, siedlisk, potencjalnych zagrożeń. Prawdopodobnie zmniejszanie się strefy lasów borealnych w Kanadzie może mieć wpływ na gatunek lecz wymaga to potwierdzenia.

W niewoli - brak danych.




Synaptomys cooperi - Baird, 1858 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ).  

Występuje we wschodniej części Ameryki Północnej ( Kanada - od południowej prowincji Quebec do Manitoby, U.S.A. - zachodnia Minesota, do południowo-zachodniej Kansas, i na wschód do wybrzeża atlantyckiego ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska : torfowiska porośnięte mchem Sphagnum,  niskie wilgotne miejsca, użytki zielone, liściaste i mieszane lasy, mokradła, bagna, łąki.  Można je znaleźć na porębach, nieużytkach, opuszczonych polach czy w górskich lasach. Wolą obszary z grubą pokrywą z roślin zielnych i krzewów. 

Synaptomys cooperi w naturalnym siedlisku

Aktywny w ciągu całego roku i całej doby ale jego aktywność w zimie spada gdy temperatura wynosi poniżej -7 stopni Celsjusza. Szczyt aktywności przejawia w godzinach popołudniowych i w nocy.
Żyje w niewielkich grupach od kilku do kilkudziesięciu osobników w odpowiednim siedlisku lub samotnie.
Jest terytorialny, zakres rewiru waha się od 0,25 do 1 ha.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Wielkość to 110 do 140 mm a waga od 20 do 50 g. Ubarwienie grzbietu jest kasztanowe do ciemnego brązu. Brzuch ma barwę srebrno-szarą. Jego ogon jest krótki, nieznacznie dłuższy od tylnej stopy. Samica ma 6 sutków w odróżnieniu od Synaptomys borealis.
Na kryjówki wykorzystuje systemy nor i korytarzy na głębokości 15 - 30 cm pod powierzchnią gleby. Buduje kuliste gniazda z różnorodnych miękkich materiałów roślinnych i zwierzęcych mające 2 do 4 wejść. Gniazda mają średnicę 15 - 30 cm. W lecie często umieszczone na powierzchni wśród gęstej trawy lub na kępie mchu. W zimie gniazda znajdują się pod ziemią na głębokości 10 - 15 cm. 
Po rewirze porusza się systemem szlaków komunikacyjnych zlokalizowanych wśród korzeni krzewów i pod mchem.  Szlaki komunikacyjne są bardzo charakterystyczne, mają 2,5 - 5 cm średnicy i wokół pełno przyciętej trawy lub mchu. Stosy skoszonej trawy mają około 8 cm i są ułożone wzdłuż szlaku. Również odchody koloru jasnozielonego lokalizowane są wzdłuż szlaku.
Wykorzystywane są też systemy szlaków komunikacyjnych innych gatunków, gdzie Synamptomys cooperi jest gatunkiem dominującym.  
Do komunikacji wykorzystuje sygnały zapachowe z wydzieliny odbytu. Skrzypiąca wokaliza wykorzystywana jest w momentach zagrożenia lub agresji. 
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą różnorodne rośliny zielne, trawy i ich nasiona. Zjada rónież liście, korę, owoce i jagody, korzonki, bulwy. Czasami odżywia się też owadami i ich larwami czy ślimakami.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale głównie od kwietnia do września.
System krycia poligamiczny. Ciąża trwa 23 - 26 dni. Samica rodzi 1 - 8 młodych w miocie ( średnio 3 - 5 ). 2 - 3 mioty w sezonie.  
Młode ważą średnio 3,7 g po urodzeniu.  Rodzą się ślepe, częściowo porośnięte sierścią i mają wibrysy. Po tygodniu od narodzin są już całkowicie porośnięte sierścią. Oczy otwierają w 12 dniu życia. Odstawienie następuje po 3 tygodniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskuje : samiec po 5 tygodniach od narodzin, samica po 60 dniach.
Żyje około 12 - 16 miesięcy, w niewoli do 29 miesięcy.

Synaptomys cooperi cooperi

Opisane podgatunki :
- Synaptomys cooperi cooperi - Baird, 1858 - Kanada ( południowo-zachodni Quebec, Godbout, St. Marguerite River, południowe Ontario Pine Falls, Winnipeg River, Dawson, Sandilands Forest Reserve w południowo-wschodniej Manitobie, Nova Scotia, Cape Breton Island, New Brunswick ), U.S.A. (  Minnesota do New England, południowy i środkowy Wisconsin, południowy Michigan (Washtenaw County), południowo-środkowe Ohio, Catskill Mountains w południowym New Yorku, Nordmont, Sullivan County w North Mountain w Pennsylvanii, Kentucky ) - Synaptomys cooperi sphagnicola jest klasyfikowany jako Synaptomys borealis
- Synaptomys cooperi fatuus - Bangs, 1897 - Kanada ( Ontario, Quebec, New Brunswick, Lake Edward ), U.S.A. ( północna New England ) - synonim Synaptomys fatuus - traktowany jako samodzielny gatunek w innej taksonomii
- Synaptomys cooperi gossii - Merriam, 1896 - U.S.A. ( wschodnie Kansas, Stafford, Woodson Counties, północna i południowo-wschodnia Nebraska, jej środkowa część Marion County, południowo-wschodnia Iowa, Henry County ) - synonim Arvicola gossii - Synaptomys helaletes gossii 
- Synaptomys cooperi helaletes - Merriam, 1896 - U.S.A. ( Dismal Swamp w południowo-wschodniej Virginii, Karolina Północna, Kansas, Woodson County ) - synonim Synaptomys helaletes - Synaptomys helaletes helaletes - traktowany jako samodzielny gatunek z dwoma podgatunkami w innej taksonomii - zagrożony 
- Synaptomys cooperi jesseni - Long, 1987 - U.S.A. ( Wisconsin, wyspy na jeziorze Michigan, wyspa Rock i Washington ) - uważany za nowy podgatunek
- Synaptomys cooperi kentucki - Barbour, 1956 - U.S.A. ( Kentucky, Scott County, Bluegrass ) - być może synonim Synaptomys cooperi cooperi
- Synaptomys cooperi paludis - Hibbard i Rinker, 1941 - U.S.A. ( Kansas, Meade County State Park ) - wymarły
- Synaptomys cooperi relictus - Jones, 1958 - U.S.A. ( południowo-zachodnia Nebraska ) - wymarły
- Synaptomys cooperi saturatus - Bole i Moulthrop, 1942 - U.S.A. ( południowe Wisconsin, południowo-zachodnie Michigan, Ohio River, zachodnie Ohio, Clermont County, Indiana, Ohio County, Illinois, Pope County, wschodnie  Missouri, północno-zachodnie  Arkansas, Craighead County,  Callaway County, zachodnie Kentucky ) - traktowany jako synonim Synaptomys cooperi gossii
- Synaptomys cooperi stonei - Rhoads, 1893 - U.S.A. (  północne Massachusetts, wybrzeże atlantyckie, wschodnia część Półwyspu Maryland, zachodnia Virginia, Appalachian Mountains, zachodnia Karolina Północna, Great Smoky Mountains, wschodnie Tennessee, środkowo-wschodnie Ohio, Rowan County, wschodnie Kentucky, północna Georgia ) - synonim Synaptomys stonei - być może synonim Synaptomys cooperi cooperi

Synaptomys cooperi

Gatunek uznawany za niezagrożony ze względu na szerokie rozpowszechnienie i mimo, że populacje spadają, jednak spadki nie są wystarczająco szybkie aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Populacje spadają na skutek niszczenia siedlisk. Zmiany siedliskowe często sprzyjają przetrwaniu populacji Microtus pennsylvanicus, który ma tendencję do wypierania z części siedlisk Synaptomys cooperi.
Dwa podgatunki zostały uznane za wymarłe : Synaptomys cooperi paludis i Synaptomys cooperi relictus.
W roku 1997 Wilson i Choate zbadał zmienność morfologiczną w populacjach, w stanie Arkansas, Iowa, Illinois, Kansas, Missouri, Nebraska i Dakota Południowa. Badania wykazały zmienności morfologii czaszki. Jednak ze względu na małe rozmiary próbek, uznano utrzymanie obecnie uznawanych podgatunków do czasu aż niezbędne dane ganetyczne będą dostępne.
Zazwyczaj występuje w niskiej gęstości w przeważającej części zakresu, jedynie w obszarach prerii  lokalnie zostały zarejestrowane wyższe gęstości osobnicze.
Szacowana gęstość osobnicza to od 1,6 osobnika / ha w New Jersey do 106 osobników / ha w Illinois. 
Zmiany siedliskowe dokonywane przez ludzi ( wylesianie, eliminacja rodzimych łąk, dróg, które zapewniają rozprzestrzenianie tras do wyspowych siedlisk ), zachęcają do wzrostu gęstości osobniczej lub dystrybucji lokalnej Microtus co jest szkodliwe dla Synaptomys cooperi.
W Kansas, gatunek  przeniósł się lub unika obszarów podlegających  eksperymentalnej prerii ognia ( Clark i Kaufman 1990 ). 
W południowo-wschodniej Kentucky widoczne jest wypieranie przez konkurencję z rozszerzającą się populacją Microtus ( Krupa i Haskins 1996 ).
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne, gęstości, stanu i trendów populacji, zagrożeń, siedlisk.

Synaptomys cooperi - okaz muzealny

W niewoli - w warunkach laboratoryjnych.
U osobników żyjących w niewoli zaobserwowano docieranie wody do języka. Wydaje się, że dlatego zjadają tak dużo roślinności zielnej. Ich odchody są jednolicie zielone pod światło.
Samica w warunkach wiwaryjnych urodziła 6 miotów w ciągu 22 tygodni. 
Żyje do 29 miesięcy.  

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.