Beszamel i spółka bez ograniczeń: Piaskówki ( Psammomys )

Piaskówka tłusta ( Psammomys obesus ) - Cretzschmar, 1828 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae.

Występuje w Afryce Północnej ( od Mauretanii i Sahary Zachodniej poprzez Maroko, Algierię, Tunezję, Libię do Egiptu ) oraz w zachodniej Azji ( Izrael, Jordania, Syria, Arabia Saudyjska ).

Zamieszkuje suche skaliste obszary, półpustynie, pustynie oraz słone obszary bagienne i lessowe równiny. Preferuje obszary z soczystymi roślinami z rodziny Chenopodiaceae.

piaskówka tłusta ( Psammomys obesus ) - zoo Poznań

Aktywna w ciągu całego roku i całej doby. Szczyt aktywności w zależności od pory roku. W lecie głównie w godzinach wczesnoporannych i późnopopołudniowych. Zimą w środku dnia w okresie czterech - pięciu godzin. Na niektórych obszarach również w godzinach nocnych jak jest dostatecznie ciepło. W okresie zimowym często wygrzewa się w słońcu, spłaszczając ciało i rozciągając kończyny co przyczynia się do pochłaniania ciepła.
Żyje w koloniach składających się z kilkudziesięciu osobników.
Kopie rozległe systemy nor z 3 - 5 otworami, zawierających skomplikowane tunele z komorami magazynowymi, komorami toaletowymi i gniazdami do spania. Każdy system jest zajęty przez jednego osobnika dorosłego. Jeśli jest sezon rozrodczy i odchowu młodych to para lub rodzina zajmuje jeden system.
Nory są umieszczane w kępie krzewów, u jego podnóża lub jego pobliżu.
Jest terytorialna. Zakres rewiru dominującego samca to średnio 189,6 m2 a samicy 75,8 m2. Mały zakres rewiru samicy jest związany z tym, że zazwyczaj pozostają w pobliżu krzewów, którymi się odżywiają. Poruszają się dalej, gdy wyczerpie się ich pożywienie. Podobnie jak samice, podległe samce mają również małe zakresy, ale poruszają się częściej niż samice. Dominujące samce posiadają szeroki zakres, który może obejmować zakresy kilku samic i podległych samców.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Jest to mocno zbudowany gryzoń.
Głowa i ciało długości od 130 do 185mm, natomiast długość ogona wynosi od 110 do 150 mm.
Samce ważą od 125 do 208 gram, a samice ważą od 146 do 207 gram.
Ma duże czarne oczy, mocne kończyny i ciężkie nogi z czarnymi 4 - 5 mm pazurami. Skórę ma czarną najprawdopodobniej w celu ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym. Odróżniającą cechą są ich siekacze i bardzo, krótkie okrągłe uszy.
Posiada pęczek włosów na środku, końca ogona o długości około 14 mm.
Kolor futra grzbietu waha się od jasnobrązowego do czerwono-żółtego i jest nakrapiany czarno. Dokładny kolor futra może się różnić w zależności od zamieszkiwanego siedliska. Podbrzusze jest szaro-białe, a powierzchnia pod podbródkiem nieco bielsza niż reszta powierzchni brzusznej. Ostatnia trzecia część ogona jest czarna, w tym pęczki, zaś spód jest białawy.
Niektóre zachowania Psammomys obesus są podobne do amerykańskich nieświszczuków ( Cynomys ), podobnie jak one siada na tylnych nogach i ogonie obserwując zagrożenia i wycofuje się do swoich nor, gdy zaniepokojony.
Stwierdzono również, że wykorzystuje tylko jedną przednią kończynę do trzymania pożywienia, wycierania liści przed zjedzeniem oraz przeczesywania sierści.
Główną obroną przed drapieżnikami jest ich kamuflujące ubarwienie i ucieczka do nory.
Piaskówka może przetrwać jedząc słone rośliny bez obfitości wody, ponieważ ma bardzo wydajne nerki, które mogą wydalać stężony mocz o około 18-krotnie bardziej skoncentrowany niż ludzie.
Do komunikacji używa wokalizy, są to piskliwe piski i bębnienie stopami. Nie wiadomo jednak jakie dźwięki stosuje do ostrzegania przed drapieżnikami.
Innymi sposobami komunikacji są sygnały zapachowe, które informują o granicach rewiru i stanu reprodukcyjnego. Ich wyostrzony zmysł węchu, wzroku, słuchu oraz dotyku jest ważnym sposobem postrzegania środowiska oraz komunikacji z osobnikami tego samego gatunku.
Jest typowym roślinożercą. Zjada liście sukulentów, szczególnie krzewów z rodziny Chenopodiaceae lub gatunku Atriplex halimus. Ponieważ rośliny te zawierają głównie wodę i sól, musi zjadać około 80% wagi własnego ciała na dobę, aby uzyskać potrzebną ilość energii.
Nie pije wody gdyż całą wodę pobiera z pokarmu.
Sezon rozrodczy od grudnia do kwietnia. W niewoli może rozmnażać się przez cały rok. Okres rozrodczy jest zależny od dostępności pożywienia, a zatem ilości opadów. W okresach suszy lub małych opadów sezon rozrodczy może się zatrzymać niemal całkowicie. W okresach większej ilości opadów może dochodzić do eksplozji demograficznej.
System krycia poligamiczny. Ciąża trwa 23 - 25 dni ( średnio 24 dni ).
Samica rodzi od 1 do 10 młodych w miocie ( średnio 4 - 6 młodych ). 2 - 4 mioty w sezonie.
Młode rodzą się bezwłose, ślepe i głuche. Oczy otwierają po tygodniu.
Odstawienie następuje po około 3 tygodniach. Po odstawieniu młode są całkowicie niezależne.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Dojrzałość płciową uzyskuje samica w wieku 3 - 3,5 miesiąca a samiec w 4 miesiącu życia.
W naturze żyje około 14 miesięcy a w niewoli 3 -4 lata.

Psammomys obesus - zoo Poznań

Opisane podgatunki :
- Psammomys obesus algiricus - Thomas & Trouessart, 1903 - południowa Algieria ( Biskra ) - synonim Psammomys algiricus - prawdopodobnie synonim Psammomys obesus obesus
- Psammomys obesus dianae - Morrison-Scott, 1939 - północna Arabia Saudyjska ( Dailami i Mowaqqar Area ), Jordania
- Psammomys obesus elegans - Heuglin, 1877 - Sudan ( Suakin, Port Sudan, wybrzeże Morza Czerwonego ) - synonim Psammomys elegans - traktowany jako synonim Psammomys obesus obesus
- Psammomys obesus nicolli - Thomas, 1908 - północny Egipt ( Delta Nilu ) - synonim Psammomys obesus nicoli
- Psammomys obesus obesus - Cretzschmar, 1828 - Algieria, Tunezja, Libia ( wybrzeże północno-wschodnie w Cyrenajka Province ), Egipt ( Aleksandria ), Izrael, Palestyna, Jordania, Arabia Saudyjska ( pustynia Safana, Medain Saleh )
- Psammomys obesus roudairei - Lataste, 1881 - Algeria ( Mzale, Laghouat ), Tunezja ( Chott Djerid ) - synonim Psammomys roudairei - być może synonim Psammomys obesus obesus
- Psammomys obesus terraesanctae - Thomas, 1902 - Jordania ( Morze Martwe ) - synonim Psammomys terraesanctae
- Psammomys obesus tripolitanus - Thomas, 1902 - Libia ( wybrzeże regionu Tripoli, Tripolitania Province, Cyrenajka Province, wybrzeże nad zatoką Sirte ) - synonim Psammomys tripolitanus - Psammomys tripoli - prawdopodobnie synonim Psammomys obesus obesus lub błędny podgatunek w innej taksonomii

Psammomys obesus terraesanctae

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużych populacji co oznacza małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku, aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Został zarejestrowany z Sudanu, gdzie być może został przypadkowo wprowadzony.
Gatunek jest nierównomiernie rozłożony prawdopodobnie z powodu uzależnienia się od soczystych roślin, które stanowią jego główne pożywienie.
Psammomys obesus w niektórych obszarach jest traktowany jako szkodnik i rezerwuar chorób ( leiszmaniozy ) i tępiony.
W okresach bardziej wilgotnych dochodzi do wzrostu gęstości osobniczej populacji, jest związane ze wzrostem dostępności pokarmowej.
Gatunek stanowi ważną bazę pokarmową dla małych i średnich drapieżników w ekosystemach, w których żyje.
W polskiej literaturze zoologicznej nazwa „piaskówka” była używana dla oznaczenia gatunku Psammomys obesus. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi temu przypisano oznaczenie piaskówka tłusta, rezerwując nazwę „piaskówka” dla rodzaju Psammomys. Rodzaj obejmuje dwa gatunki: piaskówka tłusta i piaskówka chuda.
Piaskówka tłusta jest nosicielem choroby pasożytniczej Leiszmanioza. Choroba ta może być przenoszona na ludzi z Psammomys obesus wraz z latającymi ziarnami piasku zawierającymi Phlebotomus (Mendelsshon i Yom-Tov, 1999).
Psammomys obesus może z łatwością nabyć non insulino nie zależnej cukrzycy i powikłań związanych z cukrzycą ( zaćmy trzustki, atrofii i upośledzenia czynności nerek ) z produktów spożywczych, takich jak wysokokaloryczna laboratoryjna karma dla gryzoni. Z tego powodu, piaskówki służą jako model do badania gatunków nad cukrzycą i jej powikłań ( Mendelsshon i Jom-Tow, 1999;. Murray, et al, 2004 ). Gatunek ten jest używany do medycyny doświadczalnej cukrzycy i badań nad otyłością.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.

piaskówka tłusta ( Psammomys obesus ) - grupa osobników zoo Poznań

W niewoli - zarówno w hodowli wiwaryjnej, laboratoryjnej jak i amatorskiej.
Wymaga średniej wielkości wiwarium lub klatki.
Ze względu na powikłania związane z wysokokalorycznymi pokarmami, musi być odżywiana karmą mniej kaloryczną lub soczystymi warzywami.
W odpowiednich warunkach i przy odpowiedniej diecie może dożyć do 3 - 4 lat.
Dobrze rozmnaża się w hodowli a sezon rozrodczy jest w ciągu całego roku.

jedna z ważniejszych roślin zjadanych przez piaskówki - Atriplex halimus

Piaskówka chuda ( Psammomys vexillaris ) - Thomas, 1925 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae.

Występuje w Afryce Północnej ( północno-wschodnia Algieria, centralna Tunezja i północno-zachodnia Libia ).

Zamieszkuje obszary o skonsolidowanych piaskach z nieliczną roślinnością. Preferuje obszary z soczystymi roślinami z rodziny Chenopodiaceae.

Gatunek jest często mylony z Psammomys obesus.
Istnieją wątpliwości co do ważności tego gatunku.
Gatunek słabo poznany, chociaż biologia, ekologia i sposób życia powinny być podobne do poprzedniego gatunku.

Opisane podgatunki :
- Psammomys vexillaris edusa - Thomas, 1925 - Algieria ( Chegga ), Tunezja ( północny Tozeur, północno-wschodnia Tamerza ) - synonim Psammomys obesus edusa - traktowany jako synonim Psammomys vexillaris
- Psammomys vexillaris vexillaris - Thomas, 1925 - Libia ( Bodjem, Tripoli region, Tripolitania Prov, pustynia Tripolitania ), wschodnia Tunezja

Gatunek oznaczony jako niewystarczające dane ze względu na nie jasny status taksonomiczny, zasięg i siedlisko.
Często mylony z Psammomys obesus, co sprawia, że granice dystrybucji gatunku nie są dostatecznie poznane.
Traktowany jako ważny gatunek ( Pers R. Hutterer. Comm. 2007).
Według obecnej oceny ze względu na szeroki zakres i brak widocznych zagrożeń kwalifikowano by gatunek jako nie zagrożony. Jednak istnieje potrzeba potwierdzenia ważności gatunku i ponownej kwalifikacji.
Gatunek jest związany z występowaniem roślin z rodziny Chenopodiaceae.
W chwili obecnej brak jest widocznych zagrożeń dla tego gatunku oraz nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.
Nie wiadomo czy występuje w dowolnym obszarze chronionym w swoim zakresie.
Potrzebne są dalsze badania statusu taksonomicznego, biologii, ekologii, siedlisk, stanu i trendów oraz obfitości populacji, ewentualnych zagrożeń.

W niewoli - brak danych.
Być może opisana jako piaskówka tłusta.