sobota, 19 maja 2018

Kultura orangutanów w centrum uwagi filmu dokumentalnego "Person of the Forest" ("Osoba z lasu").








samiec orangutana borneańskiego ( Pongo pygmaeus )

samiec orangutana sumatrzańskiego ( Pongo abelli )

samiec orangutana batagańskiego ( Pongo tapanuliensis )

Pytania i odpowiedzi do naukowców Cheryl Knott i Robert Rodriguez Suro 
rozmawia - John C. Cannon w dniu 23 lutego 2018 r.

- Niedawne badania wykazały, że liczba orangutanów borneańskich ( Pongo pygmaeus ) orangutanów sumatrzańskich ( Pongo abelii ) i orangutanów batangańskich ( Pongo tapanuliensis ) spadła o prawie 150 000 w latach 1999 - 2015 z powodu utraty siedlisk i polowań. 


samiec orangutana borneańskiego 

- Niedawny film dokumentalny "Osoba z lasu" bada kultury orangutanów.
Liczba orangutanów zmniejszyła się w wyniku utraty siedlisk, polowań i handlu zwierzętami.
Naukowcy twierdzą, że istnienie kultury orangutanów sprawia, że ​​ochrona ich jest jeszcze bardziej krytyczna.
Film jest finalistą na nowojorskim festiwalu filmowym WILD, który rozpoczął się 22 lutego.
Tratwy badawcze z ostatnich dziesięcioleci przekonały naukowców, że jest mniej takich, które oddzielają ludzi od innych zwierząt, niż początkowo sądziliśmy. Weźmy na przykład koncepcję kultury. Kiedyś uważano ją za dotyczącą naszego gatunku i tylko naszą, pojawiła się na niektórych zaskakujących gałęziach drzewa życia.

samica z młodym ( Pongo pygmaeus )


W niedawnym dokumencie "Osoba z lasu" naukowcy postanowili zarejestrować dowody kultury u jednego z naszych najbliższych krewnych - orangutana borneańskiego. Różne grupy orangutanów mają unikalne sposoby komunikowania się, jedzenia, a nawet ochrony przed deszczem. Praca zespołu odkrywa wskazówki, jak te zachowania się rozwijają, ewoluują i wkraczają w nawyki innych orangutanów.
Jednocześnie naukowcy badający orangutany wiedzą, że ścigają się z czasem jako, że utrata siedlisk, polowania i handel zwierzętami doprowadzają je do wyginięcia. Fakt, że istnieją unikalne kultury oznacza, że jeśli stracimy jedną grupę orangutanów przez kłusownictwo lub nową plantację palmy olejowej, cała ta wiedza zostanie utracona wraz z nią, nawet jeśli inne grupy są bezpieczne.

Film jest z udziałem biologicznej antropolog Cheryl Knott z Boston University i biologa polowego Roberta Rodrigueza Suro z siedzibą w Puerto Rico. 
"Person of the Forest" jest finalistą na nowojorskim festiwalu filmowym WILD, który rozpoczął się 22 lutego w klubie odkrywców na Manhattanie.

Mongabay dogonił Knott i Suro, aby dowiedzieć się więcej o ich badaniach i dlaczego ochrona tych "leśnych ludzi" i ich kultur jest tak ważna.

- Mongabay : Większość ludzi prawdopodobnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że orangutany mają "kulturę". W jaki sposób dowiedziałaś się i zainteresowałaś poznaniem kultury orangutanów?


samica z młodym ( Pongo pygmaeus )

Cheryl Knott : Pojęcie, że zwierzęta mogą mieć kulturę, istnieje od dawna, więc po raz pierwszy dowiedziałam się o tym, gdy studiowałam biologię antropologiczną na studiach. Następnie, w 1999 roku, opublikowano artykuł o kulturach szympansów, porównujący w zasadzie tradycje kulturowe między różnymi miejscami i zdając sobie sprawę, że istnieje zróżnicowanie kulturowe. Następnie, w 2002 roku, badacze orangutanów, łącznie ze mną, odbyli warsztaty w San Francisco, w których wszyscy byliśmy razem, sponsorowani przez Fundację Leakeya i stwierdziliśmy, że wiele z zachowań, które widzieliśmy, było kulturowo kultywowane przez niektóre populacje. Tak więc dopiero dzięki długotrwałym badaniom w wielu miejscach zdaliśmy sobie sprawę, że każda populacja jest wyjątkowa i ma tradycje kulturowe niespotykane gdzie indziej. Nie chcieliśmy studiować kultury. Jedynie przez porównanie naszej obserwacji behawioralnej zdaliśmy sobie sprawę, że widzimy różnice kulturowe pomiędzy różnymi miejscami.

Robert Rodriguez Suro : Po raz pierwszy dowiedziałem się o tym na kursie antropologii biologicznej na Uniwersytecie w Bostonie. Zostaliśmy wyznaczeni do przeczytania artykułu opisującego rozmieszczenie geograficzne wariantów kulturowych w zachowaniu orangutanów. Zawsze myślałem o kulturze jako o czymś, co należało wyłącznie do ludzi i  po raz pierwszy nauczyłem się o kulturze z naukowego punktu widzenia, nawet jeśli chodzi o kulturę ludzką, nie mówiąc już o gatunku nieludzkim, takim jak orangutany. Pomysł, że orangutany potrafią "wymyślać" nowe zachowania i przekazywać te zachowania różnym osobnikom, był dla mnie fascynujący. To miało ogromny wpływ na mnie jako ucznia, ponieważ był to jeden z pierwszych razy na studiach, że coś, co myślałem, że mam zrozumienie - kultury - zostało całkowicie odwrócone. Zrozumienie, jaka kultura była na najbardziej podstawowym poziomie, od obiektywu naukowego, całkowicie zdmuchnęło mój umysł. Fakt, że kultura została znaleziona u gatunków innych niż ludzie, był jeszcze bardziej szokujący. Utkwiło mi to przez lata, i to była jedna z wielu rzeczy, które zainteresowały mnie wyjazdem na Borneo, aby dowiedzieć się czegoś o orangutanach na wolności.

- Jak opisałbyś kulturę orangutanów  nie-naukowcom? Z czego to się składa?


samica z młodym na dnie lasu

Suro : Przed zagłębieniem się w kulturę orangutanów, ważne jest, aby najpierw nauczyć się, jak definiujemy kulturę z naukowego punktu widzenia. Kiedy większość ludzi myśli o kulturze, myślą o rzeczach takich jak sztuka i muzyka oraz o tym, jak różnią się one między ludzkimi "kulturami" na całym świecie. Aby naprawdę zrozumieć, co mamy na myśli, gdy mówimy o kulturze, musimy zrozumieć mechanizmy, dzięki którym powstały elementy wyższego rzędu kultury ludzkiej, takie jak sztuka. Richard Dawkins faktycznie zapewnia świetny przegląd tego w swojej książce "Samolubny gen". Definiuje podstawowy element kultury zwany "memem". Mem jest dowolną ideą, wynalazkiem lub innowacją, które mogą być transmitowane lub przekazywane z jednej osoby do innej. Mem ma na celu wyjaśnienie, czym są geny ewolucji biologicznej. Są podstawowymi elementami kultury. Memy mogą być tworzone przez osobę, komunikowane i kopiowane przez inne osoby. Memy mogą różnić się zdolnością do replikowania i rozprzestrzeniania się z jednostki na osoby. Pomyślne memy pozostają i rozprzestrzeniają się przez populację, podczas gdy niesprawne nie zanikają ale znikają z czasem. Innymi słowy, niektóre memy "chwytają" i stają się powszechne wśród grupy ludzi. Z biegiem czasu te memy naprawdę mogą określić elementy kulturowe określonej grupy ludzkiej. Weźmy na przykład sposób, w jaki ludzie witają się nawzajem w różnych krajach. Niektórzy podają sobie ręce, w innych miejscach kłaniają się. To wszystko dlatego, że tysiące lat temu jeden konkretny człowiek zaczął witać innych ludzi w określony sposób, a zachowanie to zostało skopiowane i rozprzestrzenione w całej społeczności, a to zachowanie ostatecznie stało się powszechne w danym kraju lub regionie. Jest to uproszczone wyjaśnienie, ale daje wyobrażenie o tym, jak memy działają i stają się elementami kultury.
U orangutanów widzimy te same mechanizmy memów i kultury. Dobrym przykładem są parasole orangutanów. Kiedy pada deszcz, niektóre orangutany robią parasole z gałęzi i liści, aby zakryć głowę. Jest mało prawdopodobne, że to zachowanie jest genetyczne. Orangutany najprawdopodobniej nie rodzą się z wiedzą i zdolnością do budowania parasoli w swoich DNA. Zamiast tego uczą się robić parasole z oglądania swoich matek w dzieciństwie lub oglądania sąsiednich orangutanów. Oznacza to, że tysiące, może miliony lat temu, był jeden szczególnie mądry orangutan ( lub przynajmniej małpa poprzednik orangutanów ), który "wynalazł" parasole. Inne osobniki zaczęły kopiować to zachowanie i wkrótce użycie parasoli stało się powszechne w całym gatunku.
Dziś każda populacja orangutanów tworzy parasole. Jednakże, ponieważ populacje orangutanów nie sąsiadują ze sobą, mogą istnieć subtelne różnice w tworzeniu parasolek od populacji do populacji. Te regionalne różnice są różnicami kulturowymi, ponieważ "mem" tworzenia parasoli może podlegać subtelnym zmianom w różnych populacjach.

osobnik z parasolem 

Knott : W ramach prymatologii kultura jest definiowana jako "zachowanie, które jest wielokrotnie przekazywane poprzez uczenie społeczne lub obserwacyjne, aby stać się cechą charakterystyczną dla populacji". Zatem zachowanie kulturowe obejmuje takie zachowania jak, stosowanie narzędzi, wokalizację i inne zachowania, które są wykonywane przez wielu lub większość członków społeczności, a nie przez osoby z innej społeczności, w których mogłoby to potencjalnie wystąpić. Na przykład, w moim miejscu  badania, orangutany jedzą owoc zwany Neesia. To bardzo duży owoc, taki jak orzech kokosowy, i muszą go otworzyć, a następnie wyłowić w środku wysokotłuszczowe nasiona. Nasiona są chronione drobnymi włóknami podobnymi do włókna szklanego, które utykają w palcach i futrze ( jeśli jesteś orangutanem ) i mogą być dość bolesne. W innym miejscu na Sumatrze, mają ten sam owoc i używają patyków, aby wyłupać nasiona, aby nie dostały się na nie. Jest to zachowanie kulturowe. Mają ten sam owoc w obu miejscach, ale mają inny dostęp do nasion. Jest to także wyuczone zachowanie i nie jest one pod kontrolą genetyczną.

owoc neesii

 młody orangutan sumatrzański 

orangutan używający patyka 

- Jak nawiązałeś kontakt z reżyserami filmu, Melissą Lesh i Timem Lamanem? Jak powstał projekt dokumentalny?

Knott : Tim Laman jest moim mężem. Po raz pierwszy udał się na Borneo w 1985 r. I zrobił tam doktorat. Zaczęłam mój doktorat w tym samym miejscu w 1992 roku. Obszar ten nazywa się Park Narodowy Gunung Palung i znajduje się na zachodnim wybrzeżu Borneo w Indonezji. Badam tam orangutany od 25 lat. Tim dokumentował moją pracę od samego początku.
Kilka lat temu Tim wpadł na pomysł, by zaproponować artykuł dla magazynu National Geographic o kulturach orangutanów i udał się na tereny badawcze na Borneo i Sumatrę. Dokument powstał z tej pracy. Materiał pochodzi z wielu różnych podróży przez kilka lat.

Suro : Spotkałem się z Timem Lamanem podczas pierwszego roku pracy w terenie w projekcie orangutan Gunung Palung na Borneo, prowadzonym przez Cheryl Knott. Była moją profesorką na Uniwersytecie w Bostonie. Dowiedziałem się o badaniach orangutanów Cheryl, a także o fotografii orangutanów i videografii od Tima. Ostatecznie sam starałem się o grant od National Geographic i w ten sposób uzyskałem fundusze na prace terenowe, które zakończyły się wyprodukowaniem dużej części materiału filmowego w filmie. Spotkałem się z Melissą Lesh po zakończeniu wszystkich prac w terenie. Tim zasugerował, że powinniśmy połączyć wszystkie nasze filmy w film o kulturach orangutanów. Melissa była filmowcem, którą znaliśmy, i podjęła się tego wyzwania, by umieścić wszystkie nasze filmy w  jednym filmie.

- Gdzie żyją orangutany, które ukazane są w filmie? Jak długo trwało filmowanie i czy trudno było uchwycić wszystko, co chciałeś uchwycić w filmie?


młody osobnik używający coś w rodzaju parasola 

Suro : Są to całkowicie dzikie orangutany z bardzo odległej części tego parku narodowego. Materiał filmowy powstał na przestrzeni około 10 lat i był kręcony przez wielu różnych ludzi. Nikt z nas nie wpadł na pomysł zrobienia filmu. Ale mieliśmy cały ten niesamowity materiał i chcieliśmy zrobić z nim coś więcej. Jeśli chodzi o filmowanie orangutanów na wolności, bardzo trudne jest przenoszenie całego sprzętu na odległe obszary, a warunki oświetleniowe nie zawsze są idealne. Orangutany są najbardziej nadrzewne z małp człekokształtnych i spędzają dużą część swojej aktywności w koronie drzewa. Jest to bardzo pracochłonny i czasochłonny proces. Czasami możesz przejść cały dzień bez uzyskania jednego wyraźnego fragmentu materiału.

- W jaki sposób orangutany zareagowały na tych wszystkich ludzi i sprzęt do filmowania?

Suro : Kiedy orangutany przyzwyczają się do ludzi, całkowicie cię ignorują. Tak naprawdę nie reagują tak czy inaczej. Po prostu ciągle robią swoje. Jest to idealne rozwiązanie, ponieważ chcemy uchwycić naturalne zachowanie orangutanów. Nie chcemy im w żaden sposób zakłócać ani wpływać na ich zachowanie. Kiedy spotykamy orangutana, który nie zna ludzi, może minąć kilka dni, zanim osiągniemy ten poziom komfortu, w którym cię ignoruje. W tym czasie mogą rzucać na nas odpadkami lub wokalizować na nas, robią takie rzeczy. Większość orangutanów, które obserwowaliśmy, jest przyzwyczajona do naukowców.

Knott : Właśnie dlatego udało nam się zrobić zdjęcia, które zrobiliśmy.

- Czy masz jakieś dobre anegdoty lub opowiadania z filmów dokumentalnych, które możesz nam udostępnić? Zwłaszcza jakiekolwiek historie, które pomogą zilustrować, czym jest kultura orangutanów?

Suro : Jednym z orangutanów, którego śledziłem i kręciłem, był samiec o imieniu Codet. Z biegiem czasu zacząłem dostrzegać dziwaczne zachowania u Codet, których nigdy nie widziałem u żadnego innego orangutana. Pewnego dnia jadł liście z małego drzewa, kiedy nagle zerwał małą gałąź i wetknął ją sobie na głowę. Wyglądało to jak kapelusz! Przez chwilę chodził po dnie lasu, potem zatrzymał się, zdjął gałąź z głowy, wyjął z gałązki kolejny kęs liści, po czym wetknął go znowu na głowę i poszedł dalej. Codet wymyślił dość genialny i komiczny sposób, by zabrać jedzenie i uwolnić ręce! To może być coś, czego Codet nauczył się od innego orangutana, lub może być innowacją, którą Codet wymyślił sobie. Tak czy inaczej, wydaje się, że takie zachowanie nie jest powszechne w całej populacji w Gunung Palung. To mem, który się nie rozprzestrzenia. Jest to dobry przykład zachowania, które może stać się elementem kulturowym, jeśli rozprzestrzeni się w Gunung Palung. Może za kilka lat zobaczymy więcej orangutanów wykonujących to zachowanie, a może nie!

- Dlaczego istnieje pilna potrzeba studiowania orangutanów i ich struktur społecznych? Jak zagrożone są orangutany, które obserwowałaś?


pokonywanie płytkiego strumienia 

Knott : Orangutany są krytycznie zagrożone, a zatem zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat tych wspaniałych zwierząt ma kluczowe znaczenie dla naszych wysiłków na rzecz ochrony ich siedlisk, tak aby przetrwały.

Suro : Orangutany są zagrożone wyginięciem. Badany przeze mnie gatunek, orangutan borneański ( Pongo pygmaeus ), w rzeczywistości zostały przeniesiony od zagrożonych do krytycznie zagrożonych w 2016 r. przez IUCN. Niektóre szacunki mówią, że około 100 000 orangutanów borneańskich pozostaje na wolności. To może brzmieć dużo, ale w ostatnim artykule z badań oszacowano, że o połowę zmniejszyliśmy populację orangutanów w latach 1999 - 2015. Oznacza to, że 100 000 do 150 000 orangutanów zmarło w wyniku utraty siedlisk w ciągu 16 lat. Jeśli tempo dewastacji będzie nadal takie, jakie jest, ich wymarcie jest nieuniknione. Nie jest za późno na uratowanie orangutanów, ale musimy dokonać pewnych zmian w gospodarce gruntami i zapobiec utracie ich siedlisk, w szczególności na plantacje palmy olejowej i w pożarach lasów.
Nasza wiedza o tym, że populacje orangutanów mają unikalne kultury, jest cennym argumentem za ich powszechną ochroną. Nie wystarczy, aby rząd powiedział: "Och, opracujemy wszystkie te lasy tropikalne na plantacje palmy olejowej, ale tak długo, jak odpuszczamy ten jeden region chroniony, orangutany mogą przetrwać." Tak, może uratujesz grupę orangutanów, ale jednocześnie zniszczysz unikalne zachowania kulturowe, które można znaleźć gdzie indziej. Każda populacja orangutanów i kultura są wyjątkowe, a my mamy moralny obowiązek chronić je wszystkie. Cenimy różnorodność kulturową ludzi i byłoby tragiczne, gdyby w ciągu 50 lat każdy człowiek na ziemi mówił po angielsku i oglądał tylko powtórki Kardashianów. Mówimy o ochronie języków i kultur oraz zapobieganiu globalizacji przed zniszczeniem tego wszystkiego. Orangutany zasługują na to samo.


samiec Pongo pygmaeus pygmaeus w warunkach wiwaryjnych

- Jaką masz nadzieję, co ludzie wyniosą z tego filmu? Co masz nadzieję osiągnąć?

Suro : Mam nadzieję, że filmy dają ludziom poczucie zrozumienia i uznania dla orangutanów jako coś więcej niż tylko małpy w lesie. To, że mają kulturę, powinno być szokujące dla ludzi. To niesamowity fakt i mam nadzieję, że ludzie przekonują się, że tak wiele naszych "specjalnych" cech nie jest tylko dla nas wyjątkowe. Dzielimy się tak bardzo z innymi gatunkami, a my jesteśmy tylko jedną z wielu gałęzi życia, które zamieszkały na tej planecie. Nie zasługujemy na tę planetę bardziej niż jakikolwiek inny gatunek. Im więcej dowiadujemy się o fascynującym życiu innych gatunków, tym bardziej powinniśmy być upokorzeni. Powinniśmy szczycić się ochroną orangutanów i innych stworzeń na planecie.

Knott : Mam nadzieję, że ludzie odejdą z większą świadomością, jak bardzo orangutany są takie jak my i jakie są inteligentne. Ponadto każda populacja jest wyjątkowa i powinna być chroniona. Mam również nadzieję, że uświadomię ludziom zagrożenia stojące przed orangutanami i chciałbym zainspirować ludzi do przyłączenia się do naszych wysiłków, aby je uratować. Oprócz moich badań prowadzę projekt chroniący orangutany w Gunung Palung, który współpracuje z lokalnymi społecznościami w celu ochrony orangutanów i ich siedlisk.

- Kiedy i jak publiczność może zobaczyć film? Czy po festiwalu będzie szersza emisja?


młody orangutan ( Pongo pygmaeus ) 

Suro : To jest coś, co wciąż działa. Film wciąż jest wyświetlany na różnych festiwalach filmowych w USA, ale naszym ostatecznym celem jest udostępnienie filmu wszystkim. Na razie możesz go obejrzeć na festiwalu filmowym WILD, Festiwalu Filmów Ekologicznych w Waszyngtonie,  Międzynarodowym Festiwalu Filmów Przyrody i innych! Prawdopodobnie będzie dostępny do wyświetlania online w ciągu następnego roku. Bądźcie czujni!

Komentarz edytora: Ten wywiad został zredagowany pod względem długości i stylu.

CYTATY :
Van Schaik, C. P., Ancrenaz, M., Borgen, G., Galdikas, B., Knott, C. D., Singleton, I., ... & Merrill, M. (2003). Kultury orangutan i ewolucja kultury materialnej. Science, 299 (5603), 102-105.

Voigt, M., Wich, S.A., Ancrenaz, M., Meijaard, E., Abram, N., Banes, G.L., ... & Gaveau, D. (2018). Globalne zapotrzebowanie na zasoby naturalne wyeliminowało ponad 100 000 orangutanów borneańskich. Aktualna biologia.

Whiten, A., Goodall, J., McGrew, W. C., Nishida, T., Reynolds, V., Sugiyama, Y., ... & Boesch, C. (1999). Kultury w szympansach. Nature, 399 (6737), 682.









Opracowano na podstawie :
Artykułu na stronie mongabay.com  
tłumaczenie własne
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz