Beszamel i spółka bez ograniczeń: Ctenodactylidae - gundiowate. Przegląd gatunków.

Podrząd : Hystricomorpha Brandt, 1855
Infrarząd : Ctenodactylomorphi - gundiokształtne
Nadrodzina : Ctenodactyloidea
Ctenodactyloidea tworzą nadrodzinę kopalnych gryzoni.
Rodzaj Alaymys
Rodzaj Butomys

Rodzina Chapattimyidae
Rodzaj Chuankueimys

Rodzina Cocomyidae
Rodzaj Mergenomys
Rodzaj Stelmomys

Rodzina : Ctenodactylidae - gundiowate Gervais, 1853
Rodzaj : gundia ( Ctenodactylus ) Gray, 1830
gatunki :
- gundia zwyczajna ( Ctenodactylus gundi ) Rothmann, 1776
- gundia berberyjska ( Ctenodactylus vali ) Thomas, 1902

Rodzaj : felowia ( Felovia ) Lataste, 1886
gatunek :
- felowia szczelinowa ( Felovia vae ) Lataste, 1886

Rodzaj : gundiarka ( Massoutiera ) Lataste, 1885
gatunek :
- gundiarka górska ( Massoutiera mzabi ) Lataste, 1881

Rodzaj : gundianowiec ( Pectinator ) Blyth, 1856
gatunek :
- gundianowiec somalijski ( Pectinator spekei ) Blyth, 1856

Ctenodactylidae - czaszka z góry, z dołu i z boku oraz fragment żuchwy

Ctenodactylidae to mała rodzina gryzoni, składająca się tylko z pięciu gatunków z czterech rodzajów.
Ctenodactylidae Gervais, 1853 ( greckie: „grzebień-palec u nogi” )
Cztery gatunki są ograniczone do Afryki Północnej w Mauretanii, Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Senegalu, Mali, Czadzie i Nigrze.
Piąty, Pectinator spekei, jest jedyną rodziną z północno-wschodniej części Rogu Afryki. Wcześniejsze zapisy wykazały jego obecność w Somalii, Dżibuti, Erytrei i wschodniej Etiopii na wysokościach poniżej 1200 metrów. Obserwacje tego gatunku na początku listopada 2018 r. Odbywały się w odległości 13̊17'47.7 ”N, 39̊49'32.8” E na wysokości 1560 metrów. To miejsce znajduje się ponad 300 km w poziomie i prawie 400 metrów w pionie od poprzednich zapisów.
Klasyfikacja najmniejszej troski IUCN została wzmocniona dzięki temu nowemu rekordowi w obszarze lekko naruszonym przez ludzi.

gundia zwyczajna ( Ctenodactylus gundi )

Gundiowate to niewielkie, wyglądające na niezaradne gryzonie. Posiadają spłaszczoną czaszkę, z szerokimi frontami i stosunkowo dobrze rozwiniętymi grzbietami nadczodołowymi. Mają małą i wąską płytkę jarzmową. Wybrzuszenia są duże, a czaszka wydaje się rozszerzać z tyłu.
Wzór zębowy to 1/1, 0/0, 1/1 lub 2/2, 3/3 = 20 lub 24.
Zęby są ostre i płaskie, ciągle rosnące. Ich powierzchnie żujące to "8" lub mają kształt nerki.

gundianowiec somalijski ( Pectinator spekei )

Gundiowate zamieszkują wszelkiego rodzaju skaliste pustynne siedliska: klify, wzgórza, rumowiska skalne, zbocza piargowe itp. od poziomu morza do 2500 m n.p.m.
Gundiowate są roślinożerne. Ich duże oczy mogą sugerować nocne nawyki; niemniej jednak są dobowe, szybko przemieszczają się z obszarów światła słonecznego do schronów wśród ciemnych skał. Opalają się, aby rano się rozgrzać, a następnie zmieniają się między słońcem i cieniem, aby utrzymać temperaturę ciała w dopuszczalnych granicach. Zwykle żyją w koloniach, komunikując się różnymi wokalizacjami.
Gryzonie te żyją w koloniach liczących do stu lub więcej osobników, chociaż jest ona znacznie mniejsza w środowiskach, w których żywność jest szczególnie ograniczona. Na kryjówki wybierają istniejące szczeliny skalne w nocy lub w południe, gdy słońce staje się zbyt gorące, aby mogły pozostawać aktywne. Większość schronisk jest tymczasowa, ale niektóre są zajęte przez lata. Gundiowate tulą się do siebie w celu ogrzania, szczególnie w chłodne i wietrzne dni. Nie jest znany żaden letni czy zimowy letarg.
Kolonie gundiowatych posiadają wspólną toaletę, z której korzystają wszyscy członkowie kolonii.

gundia zwyczajna ( Ctenodactylus gundi ) - zoo Budapeszt

Gundiowate to zwierzęta wokalne, z szeregiem wezwań alarmowych i sygnałów komunikacyjnych do łączenia grup, pozdrowień i ostrzeżeń innych osobników o drapieżnikach. Wszystkie zaniepokojone osobniki uderzają tylnymi łapami w ziemię. Gryzonie te polegają na ostrym słuchu.
Potrafią się znakomicie dostosować do życia na pustyni, nie muszą wiele pić i potrafią wytrzymać znaczne różnice temperatur. W chłodne, zimowe noce chętnie tulą się do siebie, aby się wzajemnie ogrzewać. Na obu wewnętrznych palcach tylnych nóg mają szczoteczki sztywnych włosów, służących do pielęgnacji futra. Zaskoczona gundia nieruchomieje, udając martwą.

gundia berberyjska ( Ctenodactylus vali )

Plemiona koczownicze z Sahary trafnie nazwały je bezuchymi królikami. Jednak faktycznie są podobne do chomika. Mieszkańcy północnej Afryki zawsze wiedzieli o gundiowatych, jednak po raz pierwszy zwrócili uwagę zachodnich przyrodników w Trypolisie w 1774 roku.
Chociaż nie są uważane za szkodniki, niektórzy ludzie polują na gundiowate dla jedzenia.
Według badań sekwencji DNA przodkowie gundiowatych odeszli od szczurów skalnych ( Laonastes aenigmamus ), około 44 milionów lat temu ( wczesny / środkowy eocen ).
Skamieliny w obrębie Ctenodactylidae znaleziono w Azji, datowane są na środkowy eocen. Skamieliny gundiowatych z plejstocenu znaleziono w Azji, Afryce Północnej i części Włoch.

felowia szczelinowa ( Felovia vae )

Podstawowe dane:
Długość ciała: 14 - 24 cm. Długość ogona: 2 - 4,5 cm. Waga: 165 - 340 g
Długość ciąży: 56 dni. Ilość młodych: 1. Dojrzałość płciowa: 8 - 12 miesięcy.
Zwyczaje: Żyją w skałach, tworzą kolonie, aktywne w dzień.
Pożywienie: Liście, kwiaty, nasiona i łodygi roślin.
Głosy: U różnych gatunków pisk lub ćwierkot.
Okres godowy: listopad - kwiecień. Długość życia: 2 - 4 lata.

Typowy gatunek : Ctenodactylus massonii Gray, 1830 - Mus gundi Rothmann, 1776
Ctenodactylus gundi : Synonimy : - arabicus ( Shaw, 1801 ) ; - massonii Gray, 1830 ; - typicus A.Smith, 1834 ;
IUCN - najmniejszej troski
Uwagi : recenzja W. George ( 1979a )

Ctenodactylus vali : Synonim : - joleaudi Heim de Balsac, 1936

Uwagi : Ranck (1968) i Corbet (1978) umieścili vali w gundi, ale George (1982) i Corbet & Hill (1991) wymienili oba jako odrębne gatunki
IUCN - brak danych

- Felovia vae
Typowy gatunek : Massoutiera ( Felovia ) vae Lataste, 1886
Uwagi : zaproponowany jako podrodzaj Massoutiera; uznany za ważny przez O. Thomas (1913) i St.Leger (1931)
IUCN - najmniejszej troski

- Massoutiera Lataste, 1885
Typowy gatunek : Ctenodactylus mzabi Lataste, 1881
Synonimy : - harterti Thomas, 1913 ; - rothschildi Thomas & Hinton, 1921
IUCN - najmniejszej troski

gundiarka górska ( Massoutiera mzabi )

- Pectinator
Typowy gatunek : Pectinator spekei Blyth, 1856 - synonim Petrobates Heuglin, 1860
synonimy : - legerae de Beaux, 1934 ; - meridionalis de Beuax, 1922
IUCN - najmniejszej troski