niedziela, 2 stycznia 2011

Zębiełki i rzęsorki czyli ciekawe owadożerne Europy, zachodniej Azji i Afryki Północnej.

Zębiełek kaspijski ( Crocidura caspica ) ssak z rodziny ryjówkowatych ( Soricidae ), z podrzędu ( Soricomorpha ), z rzędu owadożernych ( Insectivora ). Wyodrębniony w 1993 roku z Crocidura russula, uważany za podgatunek Crocidura leucodon.


Występuje na południowo-zachodnich wybrzeżach Morza Kaspijskiego w Iranie i Azerbejdżanie.

Zamieszkuje rożne siedliska, może nawet pojawiać się na brzegu morza i trawiastych wydmach.

Biologia i sposób życia tego gatunku jest słabo poznany. Uważa się, że nie różni się od innych gatunków z rodzaju Crocidura.


Zagrożenia mogą być związane z utratą siedlisk oraz degradacją i niszczeniem środowiska naturalnego. Potrzebne są badania w celu ustalenia stanu i trendów populacji oraz do zbadania potencjalnych zagrożeń.


W niewoli - brak danych.







Crocidura pachyura ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora. Dawniej opisywany jako Crocidura cossyrensis lub Crocidura ichnusae. Od 2007 opisany jako Crocidura pachyura. Uważa się go za podgatunek Crocidura russula.


Występuje na wyspie Ibiza ( Hiszpania ), Sardynia i Pantelleria ( Włochy ) oraz w Afryce Północnej ( Tunezja i wschodnia Algieria ).

Zamieszkuje szeroką gamę siedlisk od poziomu morza do 800 m n.p.m. Są to: pastwiska, pola uprawne, niskie zarośla, ogrody, tarasy, zabudowania o suchych kamiennych ścianach.

Typowy samotnik, broniący swojego rewiru przed innymi przedstawicielami swojego gatunku, chociaż jest mniej agresywny niż przedstawiciele rodzaju Sorex. Aktywny przez całą dobę w ciągu całego roku, szczyt aktywności - wczesnym rankiem i późnym popołudniem.
Na gniazda zajmuje opuszczone nory gryzoni, stosy kamieni czy gałęzi.
Odżywia się owadami i ich larwami, ślimakami, dżdżownicami i pajęczakami. Dobowe zapotrzebowanie pokarmowe stanowi około 60-70% wagi ciała.
Ciąża trwa około 30-33 dni. Może być 2-4 mioty w sezonie, od 1-6 młodych.
Żyje 1,5-2 lata.

Populacja na wyspie Pantelleria może być osobnym podgatunkiem Crocidura pachyura cossyrensis.


Nie są znane poważne zagrożenia. Na wyspowe populacje mogą mieć wpływ pestycydy i inne chemiczne toksyczne substancje używane w rolnictwie.
Populacja z wyspy Pantelleria może być zagrożona ze względu na bardzo ograniczony zasięg.
Jest objęty Konwencją Berneńską w załączniku III ( jako podgatunek Crocidura russula ).
Na Ibizie objęty ochroną na mocy prawa hiszpańskiego.
Został objęty dalszymi badaniami nad stanem i trendem populacji oraz potencjalnych zagrożeń.


W niewoli - brak danych.







Crocidura queldenstaedtii ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.


Występuje w Europie Wschodniej ( Rosja ), Grecji, Turcji, południowo-zachodniej Azji aż po Chiny i Tajwan.

Zamieszkuje różnorodne typy siedlisk.

Biologia i sposób życia słabo poznane.

Opisane  podgatunki :
- Crocidura queldenstaedtii fumigatus - północny Iran
- Crocidura queldenstaedtii longicaudata - wybrzeże Morza Czarnego ( Rosja )

Na temat zagrożeń dla tego gatunku - nic nie wiadomo.


W niewoli - brak danych.







Zębiełek karliczek ( Crocidura suaveolens ) ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.


Występuje w Europie,  w Azji aż po Japonię oraz w Afryce Północnej. Brak go na Wyspach Brytyjskich ale spotkać go można na Wyspach Normandzkich, wyspie Jersey i Scilly.

Zamieszkuje rozmaite biotopy: głównie zbiorowiska zarośli i zakrzewienia, lasy i ich obrzeża, łąki i pastwiska, ogrody, stare parki a także pobliża budynków gospodarczych.

Crocidura suaveolens

Typowy samotnik broniący swojego terytorium, ale jest mniej agresywny niż przedstawiciele rodzaju Sorex. Aktywność przejawia przez całą dobę, w ciągu całego roku. Szczyt aktywności przypada na wczesny ranek i późne popołudnie oraz wieczór.
Żywi się owadami i innymi drobnymi bezkręgowcami. Dobowe zapotrzebowanie pokarmu równe jest masie ciała.
Ciąża trwa około 30-33 dni. Może być 2-4 mioty w sezonie, od 1-6 młodych.
Żyje około2 lat.

Opisane podgatunki :
- Crocidura suaveolens cassiteridum - wyspa Scilly
- Crocidura suaveolens antipae - Rumunia
Crocidura suaveolens ariadne - rejon Morza Śródziemnego w Europie i Afryce Północnej
- Crocidura suaveolens astrabadensis - Iran
Crocidura suaveolens avicennai - Tadżykistan
Crocidura suaveolens balcanica - Grecja
Crocidura suaveolens balearica - Minorka ( Hiszpania )
Crocidura suaveolens bruecheri - południowe Włochy ( Kalabria )
Crocidura suaveolens caneae - Kreta
Crocidura suaveolens cantanbra - Hiszpania
Crocidura suaveolens corsicana - Korsyka
-  Crocidura suaveolens cypria - północne Włochy
Crocidura suaveolens cyrnensis - Korsyka ( Bastia )
Crocidura suaveolens debeauxi - północne Włochy
Crocidura suaveolens dinniki - północny Kaukaz
Crocidura suaveolens enezsizunensis - Francja
Crocidura suaveolens heptapotamica - Kazachstan
Crocidura suaveolens iculisma - Francja
Crocidura suaveolens ilensis - wschodni Chiński Turkiestan, Mongolia, Chiny
Crocidura suaveolens italica - Włochy
Crocidura suaveolens lar - Mongolia ( Centralna Gobi )
Crocidura suaveolens lignicolor - Chiny ( zachodnie Xinjang, Chiński Turkiestan )
Crocidura suaveolens mimula - Europa Zachodnia i Południowa, Kaukaz
Crocidura suaveolens mimoloides - Włochy
Crocidura suaveolens minor - Polska, Czechy, Niemcy
Crocidura suaveolens monacha - Szwajcaria, Włochy, Bałkany, Cypr, Izrael
Crocidura suaveolens oayensis - zachodnia Francja
Crocidura suaveolens mordeni - Kazachstan
Crocidura suaveolens orientis - wschodnia Syberia
Crocidura suaveolens pamirensis - góry Pamir
Crocidura suaveolens phaeopus - południowo-zachodnie Chiny
Crocidura suaveolens praecypria - Cypr
Crocidura suaveolens sarda - Sardynia
Crocidura suaveolens suaveolens - Europa Wschodnia, Azja Centralna
Crocidura suaveolens utsuryoensis - Korea, Japonia
Crocidura suaveolens uxantisi - Francja

W Polsce występuje w zachodniej części kraju - Pojezierze Pomorskie, Wielkopolska, Dolny Śląsk oraz na Podkarpaciu i w Karpatach.
Wszędzie rzadki. Objęty ochroną gatunkową.

polujący zębiełek karliczek ( Crocidura suaveolens )

Obecnie ten gatunek nie jest zagrożony, ale jak większość ryjówkowatych jest narażony na utratę siedlisk, pestycydy oraz spadek dostępności pokarmu.

W niewoli - brak danych.







Zębiełek białawy ( Crocidura leucodon ) ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.

Występuje w Europie Środkowej i Południowej oraz zachodniej Azji.

Zamieszkuje różnorodne biotopy : głównie lasy i ich obrzeża, zarośla i zakrzewienia, żywopłoty, łąki i pastwiska, pola uprawne, pobocza dróg, stare parki i ogrody oraz pobliża budynków gospodarczych.

Crocidura leucodon

Samotnik broniący swojego terytorium, lecz mniej agresywnie niż przedstawiciele rodzaju Sorex.
Aktywny przez całą dobę, w ciągu całego roku. Szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem oraz wieczorem.
Na gniazda wykorzystuje opuszczone nory gryzoni, stosy liści, kamieni czy gałęzi. Czasami zdarza się, że kopie własne nory.
Żywi się głównie owadami i ich larwami, ślimakami, dżdżownicami. Zjada także młode gryzoni, padlinę a nawet owoce.
Ciąża trwa 31-33 dni. Samica rodzi 3-6 młodych w miocie. W sezonie może być 2-4 mioty.
Żyje około 1,5 roku.

zębiełek białawy ( Crocidura leucodon )

Opisane podgatunki :
- Crocidura leucodon judaica - Palestyna, Liban
- Crocidura leucodon lasius - Azja Mniejsza, Liban, wyspa Lesbos
- Crocidura leucodon leucodon - Europa z wyjątkiem Sycylii
- Crocidura leucodon persica - góry Elbrus ( Iran )
- Crocidura leucodon samaritana
- Crocidura leucodon volgensis - Rosja

W Polsce występuje w Wielkopolsce i na Lubelszczyźnie. Spotkać go można w Tatrach.
Wszędzie jest gatunkiem rzadkim. Objęty ochroną gatunkową.

Obecnie gatunek nie jest zagrożony, ale jak większość ryjówkowatych narażony jest na utratę siedlisk, pestycydy oraz spadek dostępności pokarmu.

W niewoli - brak danych.







Crocidura osorio uważany do niedawna za odrębny gatunek. Po badaniach genetycznych został włączony jako podgatunek Crocidura russula. Chociaż różnice w wielkości, ekologii i zachowaniu charakteryzują go jako odrębny gatunek z wyspy Gran Canaria ( Wyspy Kanaryjskie ).
Obecnie jest opisywany jako Crocidura russula osorio.


Crocidura russula osorio

Populacja jest ograniczona do wyspy Gran Canaria.







Crocidura russula ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.

Występuje w południowej i zachodniej Europie, w północnej Afryce ( Maroko, Tunezja, Algieria ) oraz na nie których wyspach Oceanu Atlantyckiego ( Gran Canaria ) i Morza Śródziemnego ( Ibiza, Sardynia, Pantelleria, Korsyka ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska od poziomu morza do 1200 a nawet 2000 m n.p.m. Głównie są nimi zarośla i zakrzewienia, lasy i ich obrzeża, pola uprawne, tereny miejskie i ogrody, łąki i pastwiska, pobliża zabudowań gospodarczych.

Crocidura russula

Aktywny w ciągu całego roku, przez całą dobę. Szczyt aktywności przejawia o świcie i o zmierzchu.
Samotnik broniący terytorium, ale mniej agresywnie niż przedstawiciele rodzaju Sorex.
Na gniazda wykorzystuje opuszczone nory gryzoni, stosy kamieni, gałęzi czy liści.
Żywi się głównie owadami i ich larwami, ślimakami, pajęczakami a także młodymi drobnych gryzoni i padliną. Ma wysokie zapotrzebowanie pokarmowe, w ciągu doby musi zjeść pokarm zbliżony wagowo do masy ciała.
Ciąża trwa 30-33 dni. W sezonie może być 2-4 mioty. Samica rodzi 2-6 młodych w miocie.

Crocidura russula

Opisane podgatunki :
- Crocidura russula agilis - Maroko, Algieria, Tunezja
- Crocidura russula anthonyi - Tunezja
- Crocidura russula aralychensis - Turcja, Kaukaz
- Crocidura russula aranea - Portugalia
- Crocidura russula candidus - Niemcy
- Crocidura russula chaouianensis - Maroko
- Crocidura russula chrysothorax - Niemcy Wschodnie
- Crocidura russula cinereus - Niemcy
- Crocidura russula cintrae - Portugalia
- Crocidura russula constictus - wschodnia Francja
- Crocidura russula fimbriatus - południowe Niemcy
- Crocidura russula foucauldi - Sahara Zachodnia
- Crocidura russula heljanensis - Algieria
- Crocidura russula hydrantina - południowe Włochy ( Kalabria )
- Crocidura russula ibicensis - Ibiza
- Crocidura russula ichnusae - Sardynia
- Crocidura russula inodorus - Polska ( Śląsk ) ?, Niemcy ( Saksonia )
- Crocidura russula leucurus - Francja
- Crocidura russula major - południowe Niemcy, Szwajcaria
- Crocidura russula mauritanicus - Algieria
- Crocidura russula mimoloides - północne Włochy, Alpy
- Crocidura russula musaranens - Francja
- Crocidura russula osorio - północna część Gran Canaria
- Crocidura russula peta - wyspa Jersey
- Crocidura russula pigmaea - Algieria
- Crocidura russula poliogastra - Niemcy, wzdłuż Renu
- Crocidura russula pulchra - Półwysep Iberyjski, południowo-wschodnia Francja
- Crocidura russula rufa - Niemcy
- Crocidura russula russula -  Półwysep Iberyjski, Szwajcaria, Włochy, Francja
- Crocidura russula safi - Algieria
- Crocidura russula suavolens - Tunezja, wschodnie Maroko
- Crocidura russula thoracicus - Włochy
- Crocidura russula unicolor - wschodnia Francja
- Crocidura russula yehalensis - Maroko

W Polsce prawdopodobnie tylko na Dolnym Śląsku ? Opisano co prawda podgatunek Crocidura russula inodorus jako występujący na terenie Polski ( Śląsk ) ale brak potwierdzonych informacji o jego faktycznym występowaniu. Podgatunek ten występuje na zachód od Nysy Łużyckiej w Saksonii ( Niemcy ).
Jest to gatunek ekspansywny, ale nie bardzo wiadomo czy jest to wynik naturalny czy przypadkowy transport przez człowieka.

Obecnie gatunek nie jest zagrożony. Zagrożeniem dla gatunku mogą być pestycydy i inne toksyczne  chemiczne substancje używane w rolnictwie oraz utrata siedlisk i spadek dostępności pokarmu.
Zagrożone są wyspowe populacje, zwłaszcza ta na Gran Canaria. Crocidura russula osorio oraz pokrewny Crocidura canariensis jest zagrożony przez szybką urbanizację i wzrost pustynnienia wyspy.
Populacja ta jest chroniona na mocy prawa hiszpańskiego.
Objęty Konwencją Berneńską  ( załącznik III ).


W niewoli - brak danych.







Crocidura ramona ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.


Występuje w środkowej części pustyni Negev w Izraelu.

Nie wiele wiadomo o życiu i biologii tego gatunku.







Zębiełek sycylijski ( Crocidura sicula ) ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.


Występuje na wyspach: Sycylii, Egadach ( Włochy ) i Gozo ( Malta ). Endemit dla tych wysp. 


Zamieszkuje różnorodne biotopy: od poziomu morza do 1800 m n.p.m. głównie zarośla i zakrzewienia, lasy i ich obrzeża, sady i pola uprawne, gaje oliwne. Rzadziej w pobliżu osiedli ludzkich.

rycina - Crocidura sicula

Aktywny przez cały rok, głównie po zmierzchu we wczesnych godzinach rannych. Samotnik broniący terytorium, ale mniej agresywnie niż przedstawiciele rodzaju Sorex.
Gniazda buduje w opuszczonych norach gryzoni, pod kamieniami czy u podstawy krzewów. Są budowle z liści i trawy z jednym otworem, dopasowanym do rozmiaru ciała.
Odżywia się głównie stawonogami i dżdżownicami, ale nie gardzi padliną oraz drobnymi kręgowcami, takimi jak gady czy gryzonie. Jest to bardzo żarłoczny drapieżnik zjadający w ciągu doby równowartość około 50-60% masy ciała.
Ciąża trwa około 21 dni, samica rodzi 3-9 młodych w miocie. W sezonie może być 2-4 mioty.
Długość życia wynosi około 12-18 miesięcy.

Opisane podgatunki :
- Crocidura sicula aegatensis - Egady ( Włochy )
- Crocidura sicula caudata - Sycylia
- Crocidura sicula calypso - Gozo ( Malta )
- Crocidura sicula esuae - Sycylia, Malta - wymarły około 1986 roku
- Crocidura sicula sicula - Sycylia, Ustica

Obecnie uważa się, że gatunek nie jest zagrożony. Jednakże jest bardzo wrażliwy na ludzką działalność, zwłaszcza w rolnictwie ( pestycydy ). Prowadzi to do zubożenia fauny owadów, stwarzając spadek dostępności pokarmu. Szczególnie podatne są populacje małych wysp. Populacja z wyspy Ustica jest obecnie ograniczona do obszaru 2-3 km kwadratowych w zachodniej części wyspy.

W niewoli - brak danych.







Zębiełek kreteński ( Crocidura zimmermanni ) ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.

Występuje na Krecie w centralnej części wyspy. Jest to endemit dla tej wyspy.

Zamieszkuje otwarte tereny górskie na wysokości 1150-1400 m n.p.m. W roku 1999 potwierdzono jego obecność także na niższych wysokościach 140-830 m n.p.m.

Niewiele wiadomo o życiu i biologii tego gatunku. Obecnie znany z kilku miejsc na podstawie wypluwek sowy ( Tyto alba ).

Badania wypluwek sów wskazują na zmniejszanie się populacji Crocidura zimmermanni. Konkurencja ze strony Crocidura suaveolens caneae zmusza Crocidura zimmermanni do rywalizacji o siedliska. 
Objęty Konwencją Berneńską ( załącznik III ).
Dalsze badania są wymagane w celu określenia dystrybucji i rozwoju populacji, potencjalnych zagrożeń, konkurencji Crocidura suavelens caneae oraz określenia odpowiednich środków ochrony.


W niewoli - brak danych.







Rzęsorek kaukaski ( Neomys teres ) ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora. Synonim Neomys schelkovnikovi.


Występuje w Armenii, Azerbejdżanie, Gruzji, Turcji oraz Iranie.

Zamieszkuje brzegi rzek, preferuje małe rzeczki i strumienie.

rycina - Neomys teres

Aktywny przez cały rok, całą dobę. Szczyt aktywności przejawia wczesnym ranem i późnym popołudniem.
Bardzo dobrze pływa i nurkuje. Prowadzi samotniczy tryb życia. W sezonie zimowym może się zdarzyć, że 2-5 osobników przebywa razem w jednym gnieździe. Jest to najczęściej samica z młodymi z ostatniego w sezonie miotu. Na gniazda wykorzystuje nory gryzoni, korzenie drzew, zarośla i krzewy czasami kopie własne nory.
Odżywia się organizmami wodnymi ( bezkręgowce, mięczaki, ikra ryb i skrzek płazów, kijanki, młode żaby ) i lądowymi ( owady i ich larwy, dżdżownice, ślimaki, młode gryzoni ). W ślinie znajduje się toksyczny jad, którym paraliżuje swoje ofiary. Sparaliżowane ofiary może przechowywać żywe ( unieruchomione ) w norach, zwłaszcza w okresie zimy.
Ciąża trawa 31-33 dni, samica rodzi 5-9 młodych w miocie. W sezonie może być 2-3 mioty.

Opisane podgatunki :
- Neomys teres balkaricus - Kaukaz, rejon Terek
- Neomys teres leptodactylus - Turcja, Transkaukaz
- Neomys teres teres - Iran, Kaukaz


Osuszanie nie których terenów, wycinanie drzew i erozja może mieć negatywny wpływ na nie które populacje. Ze względu na dość liczne występowanie na terenach chronionych uważa się, że nie są to główne zagrożenia. Jednak ze względu na swoją specjalizację siedlisk i stosunkowo mało znaną biologię, powinien być monitorowany.


W niewoli rzęsorek kaukaski może żyć do 4 lat, w warunkach naturalnych do około 2.







Rzęsorek rzeczek ( Neomys fodiens )  ssak z rodziny Soricidae, podrzędu Soricomorpha, rzędu Insectivora.

Występuje w Europie i Azji.

Zamieszkuje brzegi zbiorników wodnych, głównie małych rzeczek i strumieni, rowów melioracyjnych, stawów, zarówno na nizinach jak i w górach.

  polujący rzęsorek rzeczek ( Neomys fodiens )

Aktywny przez cały rok, przez całą dobę, Szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem oraz o zmierzchu. Bardzo dobrze pływa i nurkuje. Prowadzi ziemnowodny tryb życia.
Gniazda buduje w norach gryzoni lub korzeniami drzew. Często sam wygrzebuje norę w miękkim gruncie.

polujący pod wodą rzęsorek rzeczek ( Neomys fodiens )

Odżywia się zarówno drobnymi organizmami wodnymi jak i lądowymi. W jego ślinie znajduje się toksyna, którą paraliżuje swoje ofiary. Sparaliżowane ofiary może przechowywać żywe ( unieruchomione ) w norach, ma to szczególne znaczenie w okresie zimowym.
Samica rodzi 4-8 młodych w miocie. W sezonie może być 2-3 mioty.
Jest ogniwem w przenoszeniu tularemii.

rzęsorek rzeczek ( Neomys fodiens )

Opisane podgatunki :
Neomys fodiens amphibius - Turyngia ( Niemcy )
Neomys fodiens argenteus - jezioro Bajkał, Syberia
Neomys fodiens bicolor - Wielka Brytania ( Anglia, Walia, Szkocja )
Neomys fodiens brachyotis - Kazachstan, Azja Centralna
Neomys fodiens carinatus - wschodnia Francja
Neomys fodiens ciliatus - Anglia
Neomys fodiens collaris - Holandia ( wyspy Escaut i Meuse )
Neomys fodiens constrictus - Francja
Neomys fodiens dagestanicus - Kaukaz, Dagestan
Neomys fodiens natans - Niemcy
Neomys fodiens naias - Węgry
Neomys fodiens niethammeri - północna Hiszpania
Neomys fodiens nigricans - Szwecja
Neomys fodiens daubentonii - Burgundia ( Francja )
Neomys fodiens eremita - Niemcy
Neomys fodiens fodiens - Skandynawia, zachodnia i środkowo-wschodnia Europa, Kaukaz, wschodnia Syberia
Neomys fodiens griseogularis - Francja
Neomys fodiens hermanni - wschodnia Francja
Neomys fodiens hydrophilus - Niemcy
Neomys fodiens ignotus - Włochy
Neomys fodiens intermedius - Włochy
Neomys fodiens lineatus - Francja
Neomys fodiens linneana - Szwecja
Neomys fodiens liricaudatus - wschodnia Francja
Neomys fodiens minor - Francja
Neomys fodiens musculus - Bawaria ( Niemcy )
Neomys fodiens pennantii - Anglia
Neomys fodiens psilurus - Niemcy
Neomys fodiens stresemanni - Niemcy
Neomys fodiens nigripens - Dania
Neomys fodiens orientis - Kazachstan, środkowa Syberia
Neomys fodiens remifer - Francja
Neomys fodiens rivalis - Niemcy
Neomys fodiens stagnatilis - Niemcy
Neomys fodiens watasei - Sachalin ( Rosja )

W Polsce występuje na całym obszarze kraju. Głównie nad rzekami i strumieniami o czystym nurcie i czystym, żwirowatym lub piaszczystym dnie. Spotkać go można również nad stawami, jeziorami lub na bagnach. Żyje zarówno na niżu jak i w górach. Zajmuje te same siedliska co pokrewny gatunek rzęsorek mniejszy ( Neomys anomalus ). Oba gatunki są konkurencyjne wobec siebie.
Rzęsorek rzeczek ( Neomys fodiens ) jest objęty ochroną. Jest to jeden z jadowitych ssaków Polski.

Główne zagrożenia dla gatunku :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk
- chemizacja rolnictwa
- zanieczyszczenie wód śródlądowych
- osuszanie terenów bagiennych i podmokłych 

W niewoli rzęsorek rzeczek może żyć do około 4 lat, w warunkach naturalnych do 2 lat.







Rzęsorek mniejszy ( Neomys anomalus ) ssak z rodziny ryjówkowatych ( Soricidae ), z podrzędu Soricimorpha, rzędu owadożernych ( Insectivora ).


Występuje w Europie Centralnej i Południowej od Portugalii do rzeki Don ( Rosja ) oraz zachodniej Azji aż po Iran. Tworzy wyspowe populacje, które mogą być lokalnie obfite, gdy brak jego głównego konkurenta Neomys fodiens.


Zamieszkuje wśród bujnej roślinności obok wolno płynących lub stojących wód śródlądowych ( rzeki i strumienie, bagna, stawy i jeziora, rowy melioracyjne ) od poziomu morza do 1850 m n.p.m. Jest mniej związany z wodą i morze żyć dalej od niej.

rzęsorek mniejszy ( Neomys anomalus )

Aktywny przez całą dobę, w ciągu całego roku. Typowy samotnik.
Na gniazda wybiera opuszczone nory gryzoni, otwory pod korzeniami drzew lub czasami wygrzebuje własne nory w miękkim gruncie. Prowadzi ziemnowodny tryb życia, chociaż jest gorszym pływakiem niż rzęsorek rzeczek. Ze względu na swojego konkurenta może też prowadzić całkowicie lądowy tryb życia.

Neomys anomalus

Odżywia się głównie drobnymi bezkręgowcami zarówno lądowymi jak i wodnymi. Jest bardzo żarłoczny. W jego ślinie znajduje się silna toksyna, która paraliżuje ( unieruchamia ) ofiary.Ma to szczególne znaczenie w okresie zimowym, gdy żywe lecz sparaliżowane ofiary są przechowywane w norze.
Samica rodzi 2-6 młodych w miocie. W sezonie może być 2-4 mioty.

Opisane podgatunki :
- Neomys anomalus anomalus - Hiszpania, Portugalia
- Neomys anomalus josti - Macedonia
- Neomys anomalus mokrzeckii - Rumunia, Bułgaria
- Neomys anomalus rhenanus - Niemcy
- Neomys anomalus soricoides - Polska

rzęsorek mniejszy ( Neomys anomalus ) polujący pod wodą

W Polsce występuje na Pojezierzu Pomorskim, w Puszczy Białowieskiej, na Podkarpaciu oraz w Sudetach i Pieninach. Objęty ochroną. Jest to drugi gatunek jadowitego ssaka w Polsce.

Główne zagrożenia :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk
- chemizacja rolnictwa
- zanieczyszczenie wód śródlądowych
- osuszanie terenów bagiennych i podmokłych
- izolowane populacje
- konkurencja ze strony Neomys fodiens

Objęty Konwencją Berneńską ( załącznik III ).
Po mimo tego, że występuje na wielu obszarach chronionych, zaleca się monitorowanie tendencji demograficznych populacji, zwłaszcza tych izolowanych. Monitorować też należy wpływ Neomys fodiens na Neomys anomalus. Chociaż istnieją obszary, gdzie oba gatunki występują w tych samych siedliskach, ale w różnych niszach.

W niewoli - brak danych.








Brak komentarzy:

Prześlij komentarz