niedziela, 6 października 2013

Scandentia - wiewióreczniki, tupaje, ryjówki drzewne. Przegląd gatunków. Część IV





Rodzina : Tupaiidae
Rodzaj : Tupaia


Wiewiórecznik północny, tupaja północna ( Tupaia belangeri ) ssak z rzędu wiewióreczników ( Scandentia ), z rodziny Tupaiidae. Synonim Tupaia glis belangeri - Cladobates belangeri.

Występuje w Azji Południowo-Wschodniej i Azji Południowej ( Półwysep Malajski na północ od Przesmyku Kra, Malezja, Tajlandia, Birma, Wietnam, Kambodża, Laos, południowe Chiny, Nepal, Bhutan, Bangladesz, północno-wschodnie Indie, przybrzeżne wyspy - Hainan, Preparis ( Andamany ).

Zamieszkuje nizinne tropikalne lasy, wyżynne i górskie lasy liściaste, gęste zarośla, plantacje i ogrody czasami tereny trawiaste od poziomu morza do 3000 m n.p.m.

wiewiórecznik północny ( Tupaia belangeri ) - portret w czasie żerowania 

Aktywny w ciągu dnia, w czasie całego roku. Żyje zazwyczaj w monogamicznej parze lub samotnie.
Jest terytorialny, rewir to około 2 ha samca i 0,81 samicy. Oba terytoria się pokrywają i są oznakowane wydzieliną gruczołów znajdujących się na piersi oraz moczem i kałem. Walki terytorialne są prowadzone pomiędzy osobnikami tej samej płci.
Prowadzi nadrzewny tryb życia ale rzadko wspina się w korony tworzące zwarty baldachim.
Wykorzystuje średnie wysokości, często schodząc na ziemię i buszując wśród zarośli i w poszyciu na dnie lasu.
Potrafi poruszać się po spodniej stronie gałęzi lub konaru.
Na kryjówki wybiera dziuple drzew, zagłębienia przy pniu drzewa czy grube konary. Buduje gniazdo z miękkiego materiału roślinnego.
Do komunikacji używa wokalizy, sygnałów chemicznych i wizualnych oraz dotyku. Wokaliza waha się na wysokości 0,4 - 20 kHz. Główne dźwięki oznaczają : alarm, kontakt, uwaga i obrona.
Osobniki są bardzo podatne na czynniki stresogenne, głównie zagrożenie przez drapieżniki. Ich defensywne zachowania to szczerzenie zębów i wokaliza w wysokim tonie.
Odżywia się głównie owadami i ich larwami, drobnymi kręgowcami, jajami i pisklętami ptaków, ślimakami ale także owocami i jagodami. Z owoców zjada tylko miąższ odrzucając twarde i włókniste części.  Wodę piją ze zbiorników wodnych, gdyż jej brak w organizmie dłużej niż 1 dzień może prowadzić do śmierci osobnika.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku bez szczytowych okresów.
System krycia monogamiczny. Do kopulacji dochodzi po odparciu przez samca agresywnych zachowań samicy.
Samica ma 8 - 12 dni cyklu rujowego.
Okres ciąży to około 41 - 45 dni. Samica buduje osobne gniazdo, w którym rodzi 1 - 5 młodych w miocie. Może być 2 - 3 mioty w roku.
Młode rodzą się ślepe, gołe, głuche i bezradne. Oczy otwierają po około 20 dniach a uszy już po około 10 dniach. Ważą w momencie urodzenia 6 - 10 gramów.
Odstawienie następuje po 35 dniach od narodzin. Samica karmi młode co 48 godzin, spożywają one 5 - 10 ml mleka o wysokiej zawartości tłuszczu ( około 25% ). Mleko to pozwala im na szybki wzrost oraz utrzymanie dość wysokiej temperatury ciała ( 37 stopni C ). Samica pozostawia silny zapach w gnieździe jak i jego pobliżu, który odstrasza samca i inne osobniki tego samego gatunku.
Po odstawieniu przenoszą się do gniazda pary gdzie pozostają około 3 - 4 tygodni.
W wieku 50 - 60 dni młode są przeganiane przez samicę, jednak samice mogą pozostać w pobliżu terytorium pary, której są potomstwem.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskuje w 2 - 3 miesiącu życia.
Żyje około 9 - 12 lat.


Tupaia belangeri - zoo Plzen 

Opisane podgatunki :
- Tupaia belangeri annamensis - środkowy Wietnam ( południowy Annam ) - synonim Tupaia glis annamensis - Tupaia dissimilis annamensis
- Tupaia belangeri assamensis - północno-wschodnie Indie ( Assam, Manipur ) 
- Tupaia belangeri belangeri - południowa Birma ( Tanintharyi State ), północno-wschodnie Indie ( Manipur ), Archipelag Mergui 
- Tupaia belangeri brunetta - południowa Birma ( Tanintharyi State ), Archipelag Mergui ( King Island ) - synonim Tupaia glis brunetta
- Tupaia belangeri cambodiana - Kambodża, południowo-wschodnia Tajlandia ( Kiong Yai, Trat Province ) - synonim Tupaia glis cambodiana
- Tupaia belangeri chinensis - północna Birma ( Kakhyen Hills, wschodnia część doliny rzeki Irrawaddy, Kachim State ), południowe Chiny, Sikkim - synonim Tupaia chinensis - Tupaia glis chinensis 
- Tupaia belangeri clarissa - południowa Birma ( Tanintharyi State, Mon State ) - synonim Tupaia clarissa - Tupaia glis clarissa
- Tupaia belangeri cochinchinensis - Wietnam, wschodnia Kambodża - synonim Tupaia glis cochinchinensis
- Tupaia belangeri concolor - Kambodża, południowy Wietnam ( Cochinchina, Annam, Nhatrang, Khanh Hoa Province ) - synonim Tupaia concolor - Tupaia glis concolor
- Tupaia belangeri dissimilis - wybrzeże południowego Wietnamu, Con Son Island = Pulau Condore ( Con Dao Island ) - synonim Tupaia glis dissimulis - Sciurus dissimilis
- Tupaia belangeri gaoligongensis - południowo-zachodnie Chiny ( Yunnan, Gaoligong Moutains )
- Tupaia belangeri gonshanensis - południowo-zachodnie Chiny ( Yunnan, Gonshan )
- Tupaia belangeri kohtauensis - Tajlandia ( wyspy przybrzeżne - Koh Tau = Koh Tao ), wschodnie wybrzeże północnej części Półwyspu Malajskiego - synonim Tupaia lacernata kohtauensis - traktowany jako synonim Tupaia belangeri
- Tupaia belangeri laotum - Laos, Tajlandia - synonim Tupaia glis laotum
- Tupaia belangeri lepcha - północno-wschodnie Indie ( północno-zachodni Bengal ), Bhutan - synonim Tupaia glis lepcha
- Tupaia belangeri modesta - południowo-zachodnie Chiny ( Yunnan ), wyspa Hainan, Wietnam ( Annam, Tonkin ), Laos - synonim Tupaia modesta - Tupaia glis modesta
- Tupaia belangeri olivacea - środkowa Tajlandia ( Pak Bu, Tachin ) - synonim Tupaia glis olivacea
- Tupaia belangeri peguanus - północno-wschodnie Indie ( Bengal Zachodni, Assam ), Bangladesz, Birma ( Arakan ) - być może synonim Tupaia belangeri - wymienione w odróżnieniu od indyjskich taksonomii
- Tupaia belangeri pingi - wyspa Hainan, Bao-peng - traktowany jako synonim Tupaia belangeri modesta
- Tupaia belangeri siccata - północno-zachodnia Birma ( Chin Hills, Mt.Popa, Mandalay, Shan States ) - synonim Tupaia glis siccata
- Tupaia belangeri sinus - południowo-wschodnia Tajlandia - synonim Tupaia concolor sinus 
- Tupaia belangeri tenaster - południowa Birma ( Tagoot, Great Tenasserim River, Tanintharyi ) - traktowany jako synonim Tupaia belangeri clarissa
- Tupaia belangeri tonquinia - północny Wietnam ( Tonkin ) - traktowany jako synonim Tupaia belangeri modesta
- Tupaia belangeri versurae - północno-wschodnie Indie ( północny Assam, Arunachal Pradesh, Mishmi Hills ), Birma ( Mt. Popa, Shan State, Mandalay ) - synonim Tupaia glis versurae
- Tupaia belangeri yaoshanensis - południowe Chiny ( Yaoshan, Guangxi ) 
- Tupaia belangeri yunalis - południowo-zachodnie Chiny ( południowy Yunnan ) - traktowany jako synonim Tupaia belangeri modesta


Tupaia belangeri belangeri

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg, prawdopodobieństwo dużych populacji i pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk.
Dawniej zawarty jako podgatunek Tupaia glis ale badania chromosomów ( Arrghi & wsp. i Elliot & wsp. 1969 ) wykazały odrębność gatunku. Inni autorzy uznali ten fakt ( Wilson 1993, Srinivasulu i Srinivasulu 2004, Helgen 2005 ).
Być może jest to kompleks gatunków ( Han 2000 ).
W chwili obecnej nie są znane bezpośrednie zagrożenia dla tego gatunku.
Lokalnie może być zagrożony przez fragmentację i utratę siedlisk ale w północnym Laosie żyje z dala od wysokiego lasu ( powyżej porzuconych suchych pól ryżowych ) ( W.Duckworth & wsp. ). Zamieszkuje też siedliska antropogeniczne ( plantacje palmy oleistej lub kokosowej, ogrody ).
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu min z : Kang Kachan National Park - Tajlandia, Mehao Wildlife Sanctuary, Namdapha National Park i Singhalila National Park - Indie.


szkic - Tupaia

portret wiewiórecznika północnego ( Tupaia belangeri )

W niewoli.
Hodowany przez miejscową ludność jako tępiciel owadów. W obrocie na targowiskach i sklepach zoologicznych w Chinach, Tajlandii, Wietnamie, Kambodży i Laosie.
W ogrodach zoologicznych rzadki. Hodowany w U.S.A., Azji i rzadziej w Europie ( Niemcy, Czechy, Węgry ).
Trzymany w monogamicznej parze,czasami w niewielkiej grupie ( samiec i 2 -4 samice ) w wysokiej wolierze zabudowanej konarami i gałęziami drzew. Dość dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych, chociaż samica w sytuacji stresowej może zjeść swój miot.
Podawane są owady i ich larwy ale spożywa też owoce, mięso wołowe i serca wołowe czy karmę dla zwierząt domowych.
Może dożyć do 12 lat.



wiewiórecznik północny ( Tupaia belangeri ) - osobnik w warunkach wiwaryjnych



Wiewiórecznik złotobrzuchy, tupaja złotobrzucha, wiewiórecznik mentawajski, tupaja mentawajska ( Tupaia chrysogaster ) ssak z rzędu wiewióreczników ( Scandentia ), z rodziny Tupaiidae. Synonim Tupaia glis siberu - Tupaia glis tephrura.

Występuje w Azji Południowo-Wschodniej (Indonezja - zachodnia Sumatra - wyspy Mentawai, Pagai Południowy, Pagai Północny, Sipora ).

Zamieszkuje tropikalne lasy nizinne.

wiewiórecznik złotobrzuchy ( Tupaia chrysogaster )

Aktywny w ciągu dnia, przez cały rok.
Biologia, ekologia i sposób życia jak u Tupaia glis.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za zagrożony ze względu na ograniczony zasięg, który jest mniejszy niż 2 000 km2 oraz utratę i fragmentację siedlisk ( wyręb lasów ).
Dawniej zawarty jako podgatunek Tupaia glis ( Corbet i Hill 1992 ) ale Helgen ( 2005 ) traktuje go jako samodzielny gatunek.
Wilson ( 1993 ) sugeruje, że Tupaia chrysogaster może zawierać siberu i tephrura, jednak Helgen ( 2005 ) utrzymuje je w synonimii Tupaia glis.
Główne zagrożenie stanowi fragmentacja i utrata siedlisk związana z wyrębem lasów.
W chwili obecnej brak aktualnej informacji o stanie i obfitości populacji.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Nie jest rejestrowany z żadnego obszaru chronionego.
Potrzebne są aktualne badania dotyczące obfitości, stanu, dystrybucji i trendów populacji, skutków utraty siedlisk oraz rejestracji z obszaru chronionego.

W niewoli - brak danych.
Może być prawdopodobnie trzymany przez miejscową ludność.




Wiewiórecznik pasiasty, tupaja pasiasta ( Tupaia dorsalis ) ssak z rzędu wiewióreczników ( Scandentia ), z rodziny Tupaiidae. Synonim Lyonogale dorsalis.

Występuje w Azji Południowo-Wschodniej ( Borneo - Sabah, Sarawak / wschodnia Malezja /, Brunei, Kalimantan / Indonezja /). Endemit dla Borneo.

Zamieszkuje nizinne tropikalne lasy od poziomu morza do 1200 m n.p.m.

Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat jego biologii, ekologii i sposobu życia.
Jest bardzo rzadkim gatunkiem.
Sugeruje się, że jednak biologia, ekologia i sposób życia jak u wszystkich gatunków z rodziny Tupaiidae.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek nie zdefiniowany ze względu, że nie został odnotowany w Sabah w ciągu ostatnich 20 lat. Prawdopodobnie przeszedł duże spadki związane z utratą siedlisk i ich fragmentacją. Został tymczasowo umieszczony w kategorii dane niewystarczające.
Znany jedynie z 20 - 30 próbek ( KH Han & wsp. ).
Nie wiele wiadomo o jego preferencjach siedliskowych.
Główne zagrożenie stanowi utrata i fragmentacja siedlisk związana z wyrębem lasów i przekształcaniem gruntów w plantacje palm oleistych.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Prawdopodobnie został zarejestrowany w Lanjak-Entimau Wildlife Sanctuary ( Han i Engkamat 2000 ) oraz Gunung Marut National Park.

W niewoli - brak danych.      




Wiewiórecznik pospolity, tupaja pospolita ( Tupaia glis ) ssak z rzędu wiewióreczników ( Scandentia ), z rodziny Tupaiidae.

Występuje w Azji Południowo-Wschodniej ( na południe od Przesmyku Kra na Półwyspie Malajskim, Tajlandia, Malezja, Singapur, Indonezja, wyspy Sumatra i Jawa oraz okoliczne wyspy - Siberut, Batu, Riau, Lingga, Anambas ).

Zamieszkuje nizinne tropikalne lasy, plantacje, sady owocowe, ogrody ale także parki miejskie lub grupy drzew w pobliżu osiedli ludzkich od poziomu morza do 1420 m n.p.m.


wiewiórecznik pospolity ( Tupaia glis glis ) w typowym ubarwieniu

Aktywny za dnia, w ciągu całego roku. Prowadzi samotny lub w monogamicznej parze tryb życia. Brak widocznego dymorfizmu płciowego.
Dobrze wspina się po drzewach ale rzadko w korony tworzące zwarty baldachim, raczej zajmuje średnie wysokości. Jednak dużo czasu spędza na ziemi buszując wśród zarośli i poszycia na dnie lasu. Potrafi poruszać się po spodniej stronie konaru lub gałęzi.
Na kryjówki wybiera dziuple drzew, rozwidlenia konarów, zagłębienia przy pniu drzewa czy naturalne otwory w bambusie. Buduje dwa rodzaje gniazd : jedno jako miejsce odpoczynku pary i drugie lęgowe. Gniazda są budowane z suchych liści i innego miękkiego materiału roślinnego.
Większość aktywnego czasu spędza na poszukiwaniu pokarmu i żerowaniu. W czasie poszukiwania pokarmu wykorzystuje pyszczek do chwytania ofiary. Przednie łapki używane są do chwytania przelatujących owadów lub do sięgania owoców będących poza zasięgiem pyszczka. Zjadając owoce odrzuca jak najwięcej włókna jeśli to możliwe aby skrócić czas ich trawienia. Ta strategia jest zbliżona do sposobu odżywiania się  nietoperzy owocożernych ( rudawki ). W czasie konsumowania pokarmu przysiada na tylnych kończynach.
Jest terytorialna, średni rewir samca to 10 174 m2 a samicy to 8 809 m2. Rewiry nakładają się i są oznaczone gruczołami zapachowymi oraz moczem i kałem. Para wspólnie odstrasza intruzów.
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych. Posiada dwa rodzaje gruczołów : na mostku i na brzuchu. Oznacza nimi zarówno obiekty na swoim terytorium jak i inne spokrewnione osobniki. Używa też wokalizy w momencie zagrożenia lub agresji w stosunku do innych osobników swojego gatunku.
Odżywia się zarówno pokarmem zwierzęcym jak i roślinnym. W skład jego diety wchodzą : owady i ich larwy, inne bezkręgowce, drobne kręgowce, jaja i pisklęta ptaków, owoce i jagody.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. Sugeruje się, że szczyt rozrodu występuje w lutym i czerwcu a nieaktywny rozrodczo jest między sierpniem a listopadem.
System krycia monogamiczny ale na niektórych obszarach występuje poligamia / Singapur /.
Ruja u samicy trwa 8 - 39 dni. Okres ciąży to 40 - 52 dni.
Samica buduje gniazdo lęgowe, które oznacza zapachem gruczołów. Chroni w ten sposób gniazdo zarówno przed samcem jak i innymi osobnikami swojego gatunku.
W miocie rodzi 1 - 3 młode, które są ślepe, głuche, gołe i bezradne o wadze 10 - 12 gram.
2 - 3 mioty w sezonie.
Po około 10 dniach otwierają uszy a w 20 dniu życia oczy. Samica karmi mlekiem co 48 godzin, które posiada wysoką zawartość tłuszczu ( około 26% ).
Odstawienie następuje po 36 dniach od narodzin, młode przypominają już miniatury dorosłych. Opuszczają gniazdo lęgowe i przenoszą si ę do gniazda pary.
W wieku 2 - 3 miesięcy dojrzewają płciowo. Młode są przepędzane, samce wędrują dalej od terytorium pary lecz samice pozostają w pobliżu.
Samica w wieku 4,5 miesiąca jest gotowa do rozrodu.
Żyje około 9 - 12 lat.


Tupaia glis chrysomalia

Opisane podgatunki :
- Tupaia glis anambae - Archipelag Riau ( wyspy: Jimaja, Anambas ) - synonim Tupaia anambae
- Tupaia glis batamana - Archipelag Riau ( wyspa Batam ) - synonim Tupaia ferruginea batamana
- Tupaia glis castanea - Archipelag Riau ( wyspa Bintan ) - synonim Tupaia castanea
- Tupaia glis chrysomalia - Archipelag Riau ( wyspy: Pulau Siantan, Anambas ) - synonim Tupaia chrysomalia
- Tupaia glis cognata - wyspy u zachodnich wybrzeży Tajlandii ( Ko Yao Yai, Panjang North, Junk Seyton )
- Tupaia glis demissa - północno-wschodnia Sumatra ( Tanjong Bringin, Lower Langkat ) - synonim Tupaia ferruginea demissa
- Tupaia glis discolor - wyspa Bangka - synonim Tupaia discolor
- Tupaia glis ferriginea - wyspa Singapore, Półwysep Malajski - synonim Tupaia ferriginea
- Tupaia glis glis - zachód Półwyspu Malajskiego, wyspy Penang
- Tupaia glis hypochrysa - Jawa - synonim Tupaia ferruginea hypochrysa
- Tupaia glis jacki - zachodnia Sumatra ( Siolak Daras, Korinchi Valley ) - synonim Tupaia glis jackii
- Tupaia glis lacernata - wyspy Langkawi i Terutau - synonim Tupaia lacernata
- Tupaia glis longicauda - Wschodnie i Zachodnie wyspy Perhentian - synonim Tupaia ferruginea
- Tupaia glis obscura - wyspa Great Redang - synonim Tupaia obscura
- Tupaia glis operosa - wyspa Koh Samul, północno-wschodni Półwysep Malajski - synonim Tupaia ferruginea operosa
- Tupaia glis pemanglis - wyspa Pemanggil - synonim Tupaia pemanglis
- Tupaia glis penangensis - wyspy Penang - synonim Tupaia ferruginea penangensis - traktowany jako synonim Tupaia glis glis
- Tupaia glis phaeniura - północno-wschodnia Sumatra - traktowany jako synonim Tupaia glis demissa
- Tupaia glis phaeura - Archipelag Riau ( wyspy: Singkep, Lingga ) - synonim Tupaia phaeura
- Tupaia glis pulonis - wyspa Aor, Półwysep Malajski  - synonim Tupaia pulonis 
- Tupaia glis raviana - wyspy Rawi, Adang, Butang - synonim Tupaia raviana
- Tupaia glis redacta - Archipelag Riau ( wyspa Mapor ) - synonim Tupaia castanea redacta
- Tupaia glis siaca - wschodnia Sumatra ( Little Siak River ) - synonim Tupaia siaca
- Tupaia glis siberu - wyspy Mentawai ( wyspa Siberut ) - synonim Tupaia siberu
- Tupaia glis sordida - Półwysep Malajski, wyspa Tioman - synonim Tupaia sordida
- Tupaia glis tephrura - wyspy Tana Bala i Batu - synonim Tupaia tephrura
- Tupaia glis ultima - wyspa Koh Pennan - synonim Tupaia ferruginea ultima
- Tupaia glis umbratilis - wyspa Telibon - synonim Tupaia glis umbratillis
- Tupaia glis wilkinsoni - południowa Tajlandia - synonim Tupaia ferruginea wilkinsoni


Tupaia glis ferruginea

Tupaia glis ferruginea

Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo, że występuje wysokie tempo utraty lasów w regionie występowania. Sugeruje się, że posiada pewien stopień tolerancji na modyfikacje siedlisk.
Uważa się, że zachowuje wiele form niepewnej rangi i ważności, które czekają na szczegółowe badania ( Helgen 2005 ).
Jest bardzo rzadki na Jawie, gdzie zarejestrowano 1 próbkę w ciągu ostatnich 100 lat ( Broeadi i wsp. ).
Gęstość osobnicza/ha w typowym siedlisku to 6 - 12 osobników w Tajlandii i 2 - 5 osobników w Malezji ( Półwysep Malajski ) ( Langham 1982 ).
Główne zagrożenie stanowi utrata i fragmentacja siedlisk ( wylesianie ) związane z rozwojem rolnictwa i przekształcaniem gruntów w plantacje palmy oleistej. Innym zagrożeniem jest chwytanie i obrót handlowy tym gatunkiem w Azji Południowo-Wschodniej / targowiska i sklepy zoologiczne /.
Trzymany przez miejscową ludność jako tępiciel owadów.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu, w tym z : Pasoh Forest Reserve i Krau Wildlife Reserve ( Malezja ).
Gatunek ze względu na wysokie tempo wylesiania powinien być monitorowany.


Tupaia glis ferruginea

W niewoli.
Hodowany z powodzeniem w ogrodach zoologicznych Azji, Europy i Ameryki Północnej. 
W Europie w Londynie, Pradze i Wiedniu.
Trzymany w wysokich wolierach z dużą ilością konarów i gałęzi. 
Hodowany w monogamicznej parze lub grupie złożonej z 1 samca i kilku samic. 



wiewiórecznik pospolity ( Tupaia glis ) - samica z młodym /zoo Budapeszt/



Wiewiórecznik smukły, tupaja smukła ( Tupaia gracillis ) ssak z rzędu wiewióreczników ( Scandentia ), z rodziny Tupaiidae . 

Występuje w Azji Południowo-Wschodniej ( Borneo - Sabah, Sarawak, Kalimantan, Brunei oraz wyspy Karimata, Belitung, Bangka ).

Zamieszkuje nizinne tropikalne lasy poniżej 1200 m n.p.m.


wiewiórecznik smukły ( Tupaia gracillis )

Aktywny w ciągu dnia, w czasie całego roku. Żyje zazwyczaj w monogamicznej parze, samotnie lub niewielkiej grupie ( para i potomstwo ).
Jest terytorialny, rewir samca jest większy niż rewir samicy ale oba terytoria się pokrywają i są oznakowane za pomocą gruczołów zapachowych, kału i moczu.
Prowadzi częściowo nadrzewny tryb życia ale wykorzystuje średnie wysokości. Jednak najczęściej buszuje w gęstych zaroślach i poszyciu na dnie lasu.
Na kryjówki wybiera dziuple drzew, zagłębienia przy pniu drzewa lub grube konary. Buduje gniazdo z miękkiego materiału roślinnego.
Potrafi poruszać się po spodniej stronie gałęzi lub konaru..
Na ziemi żerując, często przysiada na tylnych kończynach i zjada schwytaną ofiarę.
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych, wizualnych, wokalizy i dotyku.
Odżywia się głównie owadami i ich larwami ale również innymi bezkręgowcami, drobnymi kręgowcami, jajami i pisklętami ptaków, owocami i jagodami czasami padliną. Wodę pozyskuje ze zbiorników wodnych.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. System krycia monogamiczny ale może występować poligamia.
Okres ciąży to około 41 - 45 dni. Samica buduje osobne gniazdo lęgowe, w którym rodzi 1 - 5 młodych w miocie ( średnio 2 ). 2 - 3 mioty w sezonie.
Samica oznakowuje gniazdo za pomocą gruczołów zapachowych. Zapach odstrasza zarówno samca jak i inne osobniki tego samego gatunku.
Młode rodzą się ślepe, gołe, głuche i bezradne. Samica karmi je co 48 godzin mlekiem, dzięki czemu szybko rosną. W wieku 35 - 36 dni są odstawiane i opuszczają gniazdo lęgowe.
Przenoszą się do gniazda pary, skąd są przeganiane po około 3 tygodniach od opuszczenia gniazda.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku około 3 miesięcy.
Żyje prawdopodobnie około 10 lat.

Opisane podgatunki :
- Tupaia gracillis edarata - wyspa Karimata, zachodni Kalimantan /południowe Borneo/ - synonim Tupaia gracillis ederata - Tupaia gracillis edereta
- Tupaia gracillis gracillis - wyspa Banggi, Sabah /północne Borneo/ - synonim Tupaia gracillis
- Tupaia gracillis inflata - wyspy Bangka i Belitung - synonim Tupaia inflata

Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo, że jest stosunkowo rzadki. Wykazuje pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk oraz prawdopodobieństwo, że nie nastąpi gwałtowny spadek w okresie najbliższych 10 lat aby kwalifikować go w bardziej zagrożonych kategoriach.
W tych samych siedliskach na Borneo występują też : Tupaia minor, Tupaia longipes i Tupaia tana, jednak Tupaia gracilis jest najrzadsza z nich ( KH Han i wsp. ).  Sugeruje się, że jest obecny w niskich gęstościach tylko w niektórych miejscach ale nieobecny z innych obszarów zalesionych ( R.Stuebing i wsp. ).
Główne zagrożenie stanowi utrata siedlisk ( wylesianie ) z powodu rozwoju rolnictwa i przekształcania gruntów w plantacje.
Uważa się, że zachowanie i regeneracja obszarów zalesionych i naturalnych pozostałości lasów pozwoli na zwiększenie gęstości osobniczej tego gatunku.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie, w tym z : Lanjak-Entimau Wildlife Sanctuary ( Han i Engkamat 2000 ).

W niewoli - brak danych.       
  
 wiewiórecznik  pospolity ( Tupaia glis )


   


     Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.  
       

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz