Beszamel i spółka bez ograniczeń: Agutiowate (Dasyproctidae) - rodzina ssaków z rzędu gryzoni. Przegląd gatunków.

Agutiowate ( Dasyproctidae ) Bonaparte, 1838 – rodzina ssaków z rzędu gryzoni, z podrzędu Hystricomorpha, z infrarzędu Hystricognathi.
Obejmuje 2 rodzaje z 13 gatunkami znanych pod nazwami aguti i akuczi. Kopalne formy znalezione i znane od okresu oligocenu.

Występują w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej oraz zostały introdukowane na niektóre wyspy na Morzu Karaibskim.

Zamieszkują nizinne i górskie lasy, sawanny, pola uprawne i plantacje.

aguti oliwkowy ( Dasyprocta azarae ) - w lesie tropikalnym

Aktywne w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu. Szczyt aktywności tuż po zachodzie słońca i przed wschodem słońca. Ich aktywność dobowa zmieniła się ze względu na polowanie przez ludzi. W obszarach gdzie ludzie szczególnie nie ingerują prowadzą dzienny tryb życia.
Żyją samotnie, w parach lub małych grupach ( samica i potomstwo ), czasami spotyka się większą liczbę osobników w miejscu dużej dostępności pokarmu.
Na kryjówki wybierają naturalne schronienia : zagłębienia wśród korzeni drzew, gęste zarośla, puste pnie drzew, jamy w ziemi, niektóre kopią nory. Osobniki mają kilka kryjówek, które wykorzystują wielokrotnie.
Są terytorialne, ale rewiry osobnicze nie są zbytnio bronione. Zakresy rewirów osobniczych to średnio 2 ha.
Mają smukłe i zgrabne ciało z bardzo cienkimi i długimi nogami. Tylne kończyny są wyraźnie dłuższe niż przednie. Głowa jest duża, uszy małe i zaokrąglone, ale widoczne, a oczy duże. Cztery palce mają na każdej przedniej części stopy. Tylne nogi są z 3 palcami. Wszystkie palce mają ostre, przypominające kopytka pazury. W czasie chodzenia i biegania są palcochodne. Aguti mają bardzo krótki ogon, podczas gdy u akuczi jest on dłuższy. Owłosienie u członków tej rodziny jest grube, ale ma wyraźny błyszczący połysk. Włosy ponad zadem są szczególnie długie. Ich kolor zmienia się od prawie czarnego do żółtobrązowego z tyłu, przy czym spód zwykle jest bledszy, a długie włosy ponad zadem mogą być kontrastowo zabarwione.
Posiadają torby policzkowe, w których przenoszą nasiona i owoce.
Średnia długość ciała : 45 - 60 cm. Średnia długość ogona : 2,5 cm. Średnia waga to około 2 kg - 3 kg.
Wzór zębowy aguti i akuczi to : 1/1, 0/0, 1/1, 3/3 = 20
Aguti i akuczi to szybkie i wytrwałe biegacze, przypominające małe antylopy w niektórych cech ekologicznych i behawioralnych.
Do komunikacji wykorzystują głównie sygnały chemiczne, węch, wzrok, słuch, dotyk i postawę ciała. W celach sygnalizacji alarmowej bębnią przednimi nogami lub wywołują gwizdy przez nozdrza. Część gatunków głośno zachowuje się podczas zjadania pokarmu.
Są głównie roślinożerne. Zjadają różnorodne nasiona, orzechy, owoce, łodygi roślin, kwiaty, grzyby, gałązki, rośliny zielne. Pokarm zjadają przysiadając na tylnych kończynach i trzymają go w przednich. Często przyczyniają się do rozsiewania wielu drzew, ze względu na zakładanie wielu spiżarni.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. System krycia monogamiczny ale może występować poligamiczny.
Średni okres ciąży to 90 - 126 dni. Samica rodzi 1 - 4 młodych ( średnio 2 ).
Młode rodzą się bardzo rozwinięte i porośnięte futerkiem. Mają otwarte oczy i uszy.
Samica zajmuje się swoim potomstwem do 20 tygodni. Po tym okresie potomstwo zostaje przepędzone przez samicę lub parę.
Długość życia średnio powyżej 10 lat.

aguti złocisty ( Dasyprocta leporina )

Nazwą aguti określane są gryzonie z rodzajów Dasyprocta i Agouti. Jednak klasyfikacja tych rodzajów jest dyskutowana. Większość systematyków zalicza do agutiowatych rodzaje :
Dasyprocta – aguti i Myoprocta – akuczi
natomiast rodzaj Agouti jest obecnie wyodrębniany jako rodzina Agoutidae lub rodzina Cuniculidae ( z rodzajem Cuniculus jako synonim Agouti ), podrodzina Agoutinae lub Cuniculinae.

Patrz : http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.com/2013/09/cuniculidae-paki-rodzina-gryzoni-z.html

Przegląd gatunków :
Wymarłe taksony według McKenna i Bell, ze zmianami naniesionymi przez Kramarz.
† Alloiomys
† Australoprocta
† Branisamys
† Incamys
† Neoreomys
† Megastus
† Palmiramys

Rodzaj Dasyprocta :
- Dasyprocta azarae – aguti oliwkowy
- Dasyprocta coibae – aguti wyspowy
- Dasyprocta cristata – aguti czubaty
- Dasyprocta fuliginosa – aguti czarny
- Dasyprocta guamara – aguti deltowy
- Dasyprocta kalinowskii – aguti Kalinowskiego
- Dasyprocta leporina – aguti złocisty
- Dasyprocta mexicana – aguti meksykański
- Dasyprocta prymnolopha – aguti czarnozady
- Dasyprocta punctata – aguti środkowoamerykański
- Dasyprocta ruatanica – aguti honduraski

Rodzaj Myoprocta :
- Myoprocta acouchy – akuczi rudy
- Myoprocta pratti – akuczi zielony

akuczi zielony ( Myoprocta pratti )

Większość gatunków IUCN określa jako nie wystarczające dane ze względu na brak danych o zagrożeniach, ochronie i wielkości populacji. Część jest określana jako najmniejszej troski oraz jako zagrożone.
Główne zagrożenia to nadmierne polowanie dla mięsa, degradacja i niszczenie siedlisk oraz ich fragmentacja, wyspowe i izolowane populacje, nielegalny handel dzikimi zwierzętami, zdziczałe psy domowe, nadmierny wzrost ludności, nielegalne wydobywanie kopalin i surowców, rozwój rolnictwa, infrastruktury drogowej i kolejowej.
Gatunki stanowią ważny składnik diety wielu drapieżników, w tym jaguara ( Panthera onca ).
Rejestrowane z obszarów chronionych w regionach dystrybucji gatunku.

aguti czarny ( Dasyprocta fuliginosa )

W niewoli.
Hodowane zarówno w ogrodach zoologicznych Europy jak i Ameryki Północnej i Południowej.
Gatunki hodowane dobrze rozmnażają się w warunkach wiwaryjnych.