Myszorówki z rodzaju Mastomys. Przegląd gatunków. Część II.

Myszorówka czadyjska ( Mastomys kollmannspergeri ) - Petter, 1957 - gryzoń z nadrodziny Muroidea Illiger, 1811 - z rodziny Muridae Illiger, 1811 - z podrodziny Murinae Illiger, 1811. Synonim Mastomys verheyeni - Robbins & Van der Straeten, 1989. 

Występuje w Afryce ( północny Niger, północno-wschodnia Nigeria, północny Kamerun, Czad, wschodni Sudan i Sudan Południowy ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska ( piaszczyste pola prosa, krzewy otaczające ogrody, wyschnięte oczka wodne i inne źródła wody, tereny zalewowe, równiny żwirowe, suche sawanny ).  

myszorówka czadyjska ( Mastomys kollmannspergeri )

Aktywna w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu.
Żyje samotnie, w parach ( okres rui ) i grupach rodzinnych ( samica i potomstwo ).
Prawdopodobnie samce mają większe zakresy rewirów niż samice. Jednak wielkości zakresów osobniczych nie są dokładnie znane.
Na kryjówki wykorzystuje różnorodne naturalne schronienia : szczeliny w gliniastej glebie na skutek suszy, zagłębienia pod głazami i kamieniami, kępy traw, gęste krzewy, powalone drzewa, puste pnie itp. Gniazda buduje z trawy oraz suchych roślin zielnych.
Jest to średniej wielkości szara mysz, jeden z największych gatunków Mastomys. 
Ubarwiona średnio szaro na warstwie grzbietowej. Brzuch bledszy, włosy szare u nasady, zwykle z białą końcówką. 
Górna powierzchnia przednich i tylnych kończyn z dość długimi białymi włosami. 
Ogon długi ( 85% długości głowy i tułowia ) z dość długimi włosami. 
Czaszka typowa dla Mastomys, ale trzonowce szersze i przedtrzonowce dłuższe niż u innych gatunków Mastomys. Posiada zwężenie między zębowe. 
Samce nieco większe niż samice w okazach z okolic jeziora Czad.
Sutki: 9 - 12 ( równomiernie rozmieszczone od pachy do okolicy pachwinowej ) = 18 - 24.
Długość głowy i tułowia :
Samiec - 142 ( w zakresie 118 - 166 ) mm
samica - 132 ( w zakresie 120 - 148 ) mm
Długość ogona :
samiec 118 ( w zakresie 90 - 137 ) mm
samica 113 ( w zakresie 96 - 131 ) mm
Długość tylnej stopy :
samiec 27,2 ( w zakresie 26 - 29 ) mm
samica 26,0 ( w zakresie 24 - 28 ) mm
Waga :
samiec 105,9 ( w zakresie 54 - 160 ) g
samica 83,4 ( w zakresie 60 - 116 ) g
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku i postawy ciała. Brak danych czy używa wokalizy.
Odżywia się głównie pokarmem zwierzęcym ( owady, stawonogi, dżdżownice ) ale w skład jego diety wchodzi również pokarm roślinny - głównie nasiona traw i innych roślin zielnych. W warunkach ograniczonego dostępu do bazy pokarmowej dochodzi do kanibalizmu. Prawdopodobnie w warunkach naturalnych wodę pobiera z pokarmu.
Sezon rozrodczy prawdopodobnie w okresie pory deszczowej. System krycia poligamiczny ale występuje też poliandria. 
Okres ciąży to 21 - 22 dni. Samica rodzi od 1 - 12 młodych w miocie ( średnio 8 ). Po porodzie rusza spontaniczna owulacja. Występuje ruja poporodowa w ciągu kilku godzin od porodu, a następnie po kilku dniach.
Młode rodzą się gołe, ślepe i bezradne. Po około 14 dniach od narodzin otwierają oczy. W wieku 21 dni następuje odstawienie. Rozproszenie następuje po 30 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia szacowana jest na 1 - 2 lata.

Opisane podgatunki :
- Mastomys kollmannspergeri azrek - Wroughton, 1911 - Sudan Południowy ( Roseires, Nil Błękitny ) - synonim Epimys azrek - Mastomys coucha azrek - uważany za synonim Mastomys  macrolepsis dla niektórych autorów, dla innych jest synonimem Mastomys  natalensis lub Mastomys erythroleucus lub Mastomys kollmannspergeri 
- Mastomys kollmannspergeri blainei - Wroughton, 1907 - Sudan Południowy ( Bahr-el-Ghazal ) - synonim Mus blainei - Rattus coucha blainei - Mastomys natalensis blainei - Mastomys coucha blainei - uważany za synonim Mastomys natalensis lub Mastomys erythroleucus lub Mastomys kollmannspergeri
- Mastomys kollmannspergeri limbatus - Wagner, 1845 - Sudan Południowy ( Sennaar ) - synonim Mus limbatus - Mastomys coucha limbatus - uważany za synonim Mastomys macrolepsis dla niektórych autorów, dla innych jest synonimem Mastomys natalensis lub Mastomys erythroleucus lub Mastomys kollmannspergeri 
- Mastomys kollmannspergeri macrolepis - Sundevall, 1842 - Sudan Południowy ( Sennaar ) - synonim Mus macrolepis - Rattus coucha macrolepis - Mastomys natalensis macrolepis - Mastomys coucha macrolepis - uważany za synonim Mastomys natalensis lub Mastomys erythroleucus lub Mastomys kollmannspergeri
- Mastomys kollmannspergeri verheyeni - Robbins & Van der Straeten, 1989 - Nigeria i Kamerun ( pas suchej sawanny ) oraz południowa część Jeziora Czad - synonim Mastomys verheyeni kollmannspergeri - Mastomys verheyeni - Mastomys verheyeni był traktowany jako młodszy synonim Mastomys kollmannspergeri przez Musser & amp; Carleton ( 2005 ), klasyfikacja potwierdzona przez ostatnie analizy molekularne i cytogenetyczne ( Dobigny i in. 2008 )


Gatunek uznawany jako najmniejszy problem ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych i stabilnych populacji oraz brak widocznych zagrożeń dla gatunku jako całości. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Pierwotnie opisany w rodzaju Rattus. Gatunek został opisany naukowo w 1957 roku przez F. Pettera na podstawie holotypu z regionu Airu w północnym Nigrze, jako podgatunek myszorówki natalskiej ( Mastomys natalensis ). Próbki z pobliskiej lokalizacji typu ( w Nigrze ) mają kariotyp podobny do zgłoszonego wcześniej z Sudanu, Czadu i Nigru i uznany za ważny takson różny od Mastomys erythroleucus ( Volobouev i in. 2001; Dobigny i in. 2002b ). 
Wszystkie te okazy zostały zatem przypisane Mastomys kollmannspergeri, który pierwotnie został opisany jako podgatunek Mastomys natalensis. Dane morfometryczne, cytogenetyczne i molekularne wykazały, że okazy z regionu typu Mastomys verheyeni ( ograniczony obszar geograficzny wokół jeziora Czad ) są obecnie uważane za specyficzne z kollmanspergeri ( Robins i Van der Straeten 1989 ). Nazwa tego gatunku jest tymczasowo uznawana za Mastomys kollmanspergeri, z synonimem verheyeni ( C.Denys unpubl .; Musser i Carleton 2005 ), ale mogą być starsze, które można zastosować.
Holotyp Mastomys kollmannspergeri, chociaż opisywany jako dorosła samica, jest znacznie mniejszy niż najmniejszy samiec w serii typów użytych do opisu verheyeni, więc istnienie kilku gatunków Mastomys wokół jeziora Czad nie powinno być wyolbrzymione. 
Wyróżnia się kariotypem ( 38 par chromosomów, FN wynosi 40 - 41 ). Gryzonie znad jeziora Czad, opisane w 1989 roku jako Mastomys verheyeni, należą do tego samego gatunku. Liczba chromosomów: 2n = 38, FN = 40 - 41; 
Myszorówka natalska, myszorówka przylądkowa ( Mastomys coucha ), myszorówka białoruda ( Mastomys erythroleucus ) oraz myszorówka zalewowa ( Mastomys huberti ) tworzą grupę siostrzaną wobec tego gatunku. 
W Czadzie występuje głównie w zalanych corocznie siedliskach charakteryzujących się gliniastą glebą z szerokimi pęknięciami, często z Acacia seyal jako główną roślinnością. 
W Nigrze żyje w otwartych siedliskach trawiastych z pęknięciami osuszającymi, a także w pobliżu obozów i wsi ( Granjon i in. 2004 ). 
W Zakouma National Park w Czadie Mastomys kollmannspergeri i Mastomys  erythroleucus były obficie wodne i były około dwa razy częstsze niż inne gryzonie. 
Na innych obszarach Czadu nie jest rzadkością i może występować z innymi gatunkami Mastomys ( Robbins i Van der Straeten 1989; E.Van der Straeten pers.comm. ). W pobliżu jeziora Czad pod koniec listopada 1970 r. większość uwięzionych zwierząt była młoda, a cztery z ośmiu samic były w ciąży, w sierpniu 1972 r. prawie wszystkie zwierzęta były dorosłe, dziesięć na 17 samic było w ciąży lub niedawno rodziło. 
Wielkość miotu: 12 ( n = 1 ) ( Van der Straeten unpubl. ).
W Czadzie liczby zarodków wynosiły 12, 12, 8 i 7 / miot ( n = 4; Granjon i in. 2004).  
Rejestrowana z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.
Potrzebne są dalsze badania taksonomiczne zwłaszcza okazów opisanych jako Mastomys verheyeni.

W niewoli - brak danych. 




Myszorówka natalska ( Mastomys natalensis ) - ( Smith, 1834 ) - gryzoń z nadrodziny Muroidea Illiger, 1811 - z rodziny Muridae Illiger, 1811 - z podrodziny Murinae Illiger, 1811. Synonim Praomys natalensis - Mastomys coucha natalensis - Mus natalensis - Rattus coucha natalensis.

Występuje w Afryce Subsaharyjskiej ( Angola, Benin, Botswana, Burundi, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Czad, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Wybrzeże Kości Słoniowej, Gwinea, Gwinea Równikowa, Gwinea Bissau, Etiopia, Gabon, Ghana, Kenia, Lesotho, Malawi, Mali, Mauretania,Mozambik, Niger, Nigeria, Rwanda, Sierra Leone, Somalia, Sudan, Sudan Południowy, Suazi, Togo, Uganda, Zambia, Zimbabwe, Senegal, Republika Południowej Afryki - Western Cape Province, Eastern Cape Province, Transkei, KwaZulu-Natal, wschodni Transvaal, środkowa i północno-wschodnia Namibia, środkowo-wschodnia Tanzania ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska : sucha i wilgotna sawanna, suchy i wilgotny busz, lasy galeriowe, obrzeża lasów tropikalnych, pola uprawne i ogrody,  pobliże osiedli ludzkich, tereny zalewowe, doliny rzek, obrzeża pustyń. Unika suchego wnętrza pustyni Kalahari i Namib oraz skalistych rumowisk. 

myszorówka natalska ( Mastomys natalensis )

Aktywna w ciągu całego roku, głownie w godzinach nocnych.
Żyje samotnie, w parach ( okres rui ) i grupach rodzinnych ( samica i potomstwo ).
Prawdopodobnie jest terytorialna, ale zakresy osobnicze nie są znane. Szacuje  się iż, rewir samca jest większy niż rewir samicy i zachodzi na kilka rewirów samic. 
Na kryjówki wybiera różnorodne naturalne schronienia. Są to min. opuszczone nory innych gryzoni, różnorodne naturalne szczeliny w gruncie na skutek suszy, gęste zarośla, kępy traw, powalone drzewa, zagłębienia pod głazami i kamieniami itp.
Gniazdo buduje z suchych traw i roślin zielnych.
Mała, szara mysz. Pokrywa grzbietowa ciemno szara ( u młodych osobników ) do rdzawo brązowawej ( starsze dorosłe osobniki ). 
Brzuch brzuszny ciemnoszary; włosy z jaśniejszą końcówką. 
Oczy ciemne bulwiaste. Uszy duże, nagie, zaokrąglone na końcu. 
Przednie i tylne kończyny białawe. Ogon długi ( około 100% długości głowy i tułowia ), ciemny powyżej i poniżej.
Czaszka odróżniająca się od Mastomys coucha i Mastomys huberti wyłącznie technikami wielowymiarowymi, ale ze znaczną błędną klasyfikacją ( Dippenaar i in., 1993, Lecompte i in. 2002b ).
Plemniki i morfologia narządów płciowych nieznacznie różnią się od innych gatunków Mastomys ( Gordon i Watson 1986; Lavrenchenko i Baskevich 1996 ), ale te znaki są uciążliwe dla identyfikacji gatunków. 
Sutki: 12 ( równomiernie rozmieszczone od pachy do okolicy pachwinowej ) = 24.
Rozmiar Mastomys natalensis leży pomiędzy wielkością myszy i szczura. Całkowita długość dorosłych wynosi około 20 - 25 cm, w tym ogon około 10 cm. Waga może osiągnąć ponad 50 g.
Prowadzi naziemny tryb życia. Porusza się szybko do źródła pokarmu. Pokarm jest zjadany na miejscu lub zabierany do kryjówki. Gdy źródła pokarmu są rzadkie, będzie  odbywać dalekie wędrówki nawet do kilku mil w poszukiwaniu pokarmu. 
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku i postawy ciała. Brak danych czy używa wokalizy.
Żywi się głównie nasionami traw i roślin zielnych, ale nasiona zbóż stanowią podstawę bazy pokarmowej w niektórych obszarach. W skład jego diety wchodzi również pokarm zwierzęcy ( różnorodne owady, pająki, stawonogi, dżdżownice ). W okresach ograniczonego dostępu do bazy pokarmowej uprawia kanibalizm. Wodę pozyskuje z pokarmu.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. Szczyt sezonu przypada na koniec pory deszczowej, kiedy następuje obfitość bazy pokarmowej. Występuje zarówno system poligamiczny jak i poliandria. 
Okres ciąży to 21 dni. Samica rodzi 1 - 12 młodych w miocie. Średnia wielkość miotu to 6,6 - 8,5 młodych/miot. Im większa samica tym większa liczba młodych w miocie. Występuje ruja popołogowa.
Młode rodzą się ślepe, gołe i bezradne. Po około 14 dniach otwierają oczy a po 21 dniach następuje odstawienie. Rozproszenie następuje po około 30 dniach od narodzin. 
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia szacowana na 1 - 2 lata.

Mastomys natalensis w hodowli 

Opisane podgatunki :
- Mastomys natalensis agurensis - Setzer, 1956 - Sudan ( Agur, Nuba Mountain Province, południowy Kordofan - uważany za synonim Mastomys erythroleucus lub Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis caffer - ( Smith, 1834 ) - Afryka Południowa - synonim Mastomys caffer - Rattus caffer - uważany za odrębny dla pierwszej taksonomii - synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis cuninghamei - ( Wroughton, 1908 ) - Kenia ( Chivi Island, Jezioro Wiktorii ) - synonim Mus cuninghamei - Mastomys coucha cuninghamei - Rattus coucha cuninghamei - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis durumae - ( Heller, 1912 ) - południowo-wschodnia Kenia ( Mazeras, Coast Province ) - synonim Epimys coucha durumae - Mastomys coucha durumae - Rattus coucha durumae - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis effectus - ( Dollman, 1911 ) - Kenia ( Baringo ) - synonim Epimys effectus - Mastomys coucha effectus - Rattus coucha effectus - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis evelyni - ( Dollman, 1911 ) - Kenia ( Baringo ) - synonim Epimys evelyni - prawdopodobnie synonim Mastomys natalensis effectus
- Mastomys natalensis fumatus - ( Peters, 1878 ) -  Kenia, pierwotnie opisana w Ukamba. Następnie jako Myomyscus fumatus występuje w środkowo-wschodniej  Tanzanii na północ przez Kenię i północną Ugandę w Somalii, Etiopii i Sudanie Południowym - synonim Mus fumatus - Myomys fumatus - Myomyscus fumatus - Praomys fumatus - teraz uważany za synonim Mastomys natalensis; starsza nazwa dla Myomyscus brockmani dla niektórych autorów. Van der Straeten i Robbins ( 1997 ) zademonstrowali holotyp fumatus jako przykład Mastomys, a nie Myomys
- Mastomys natalensis fusca - ( Bocage, 1890 ) - Angola ( Huilla & Quissange ) - synonim Mastomys fusca - Mus var. fusca - uważany za synonim Mastomys coucha coucha dla pierwszej taksonomii 
- Mastomys natalensis gardulensis - Frick C, 1914 - południowa Etiopia ( Gardula ) - synonim Mastomys hildebrandtii gardulensis - Mastomys coucha gardulensis - Rattus coucha gardulensis - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis hildebrandtii - ( Peters, 1878 ) - połuniowo-wschodnia Kenia ( Ndi, Taita Hills, Coast Province ) - synonim Epimys hildebranti - Mastomys coucha hildebrandtii - Rattus coucha hildebrandtii - Mastomys hildebrandtii hildebrandtii - Pierwotnie odrębne gatunki dla pierwszej taksonomii z 2 podgatunkami. Według Qumsiyeh & amp; glin. ( 1990 ), hildebrandtii to starsza nazwa huberti. Obecnie uważany za synonim Mastomys natalensis przez większość taksonomii
- Mastomys natalensis illovoensis - ( Jentink, 1909 ) - Afryka Południowa ( dolny bieg Illovo, KwaZulu-Natal ) - synonim Mastomys illovoensis - Rattus illovoensis - Mus illovoensis - uważany za odrębny dla pierwszej taksonomii - synonim Mastomys natalensis natalensis dla niektórych autorów
- Mastomys natalensis ismaillae - ( Heller, 1914 ) - Uganda ( Gondokoro ), Sudan Południowy ( Mongalla, Equatoria Prov ) - synonim Epimys concha (sic) ismailiae - Mastomys coucha ismaillae - Rattus coucha ismaillae - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis itigiensis - Hatt, 1935 - Tanzania ( Gwao's Village, Ikungi, Singida District ), Kenia ( Itigi ) - synonim Rattus coucha itigiensis - Mastomys coucha itigiensis - uważany za synonim Mastomys natalensis lub Mastomys microdon
- Mastomys natalensis kerensis - ( Heuglin, 1877 ) - Etiopia ( Keren, Bogos country ) - synonim Mus kerensis - uważany za synonim Mastomys natalensis lub Mastomys coucha macrolepsis
- Mastomys natalensis komatiensis - Roberts, 1926 - Zambia, R.P.A. ( Arnhemburg, Komati River, Carolina district, wschodni Transvaal, Mpumalanga) - synonim Mastomys coucha komatiensis - Rattus coucha komatiensis - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis kulmei - Setzer, 1956 - Sudan ( Kulme, Wadi Aribo, Darfur ) - synonim Mastomys kulmei - uważany za synonim Mastomys erythroleucus lub Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis lateralis - Heuglin, 1877 - Etiopia ( Dembea Province ) - synonim Mus lateralis - Rattus coucha lateralis - Mastomys coucha lateralis - uważany za synonim Mastomys coucha
- Mastomys natalensis longicaudatus - ( Noack, 1887 ) - Tanzania ( Gonda ) - synonim Mystromys longicaudatus - status niepewny; może być dołączony do Mystromys
- Mastomys natalensis marrensis - Setzer, 1956 - Sudan ( Djebel Marra, Darfur ) - synonim Mastomys marrensis - uważany za synonim Mastomys erythroleucus lub Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis microdon - ( Peters, 1852 ) - południowy Mozambik ( Tette Prov, Boror, Zambezia Prov ), Tanzania, R.P.A. ( wschodni Transvaal ), wschodnie Zimbabwe, Malawi ( Nyasaland ), Zambia ( Ndola ) - synonim Mastomys coucha microdon - Rattus microdon - Mus microdon - Rattus coucha microdon - uważany za odrębny dla pierwszej taksonomi - synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis muscardinus - ( Wagner, 1843 ) - R.P.A. - synonim Mastomys muscardinus - Rattus muscardinus - uważany za odrębny dla pierwszej taksonomii - synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis natalensis - ( Smith, 1834 ) - R.P.A. ( Port St.Johns, Port Natal, Zululand, KwaZulu-Natal, Swaziland, wschodni Transvaal,  Carolina district, Tzaneen, Zoutpansberg, Mpumalanga, Limpopo Prov )
- Mastomys natalensis neumanni - ( Heller, 1912 ) - Kenia ( Neuman's Boma, Northern Guaso Nyiro, Rift Valley Prov ) - synonim Epimys coucha neumani - Mastomys coucha neumanni - Rattus coucha neumanni - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis pallida - ( Dollman, 1914 ) - Uganda (  Kamchuru, Lobor, Central Province ) - synonim Epimys coucha pallida - Mastomys coucha pallida - Rattus coucha pallida - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis panya - ( Heller, 1910 ) - Kenia ( Central Prov, Juja Farm, Athi Plains ) - synonim Epimys panya - Rattus coucha panya - Mastomys coucha panya - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis rufa - ( Bocage, 1890 ) - Angola ( Gambos, Quillenges ) - synonim Mus var. rufa - uważany za synonim Mastomys coucha coucha dla pierwszej taksonomii 
- Mastomys natalensis silaceus - ( Wagner, 1842 ) - R.P.A. ( Albany district, Port Elizabeth, Grahamstown, Cape of Good Hope, Eastern Cape Province ) - synonim Mastomys coucha silaceus - Rattus coucha silaceus - Mus silaceus - Considered syn of M coucha for first taxonomy
- Mastomys natalensis somereni - ( Kershaw, 1923 ) - zachodnia Uganda (  Western foothills of Mt. Elgon ) - synonim Rattus somereni - uważany za synonim Mastomys coucha ugandae
- Mastomys natalensis tacaziena - Heuglin, 1877 - Etiopia ( Takazie River ) - synonim Mus tacaziena - Mastomys coucha tacaziena - uważany za synonim Mastomys natalensis lub erythroleucus
- Mastomys natalensis tana - ( True, 1893 ) - Kenia ( Tana River, between the coast and Hameye ) - synonim Myomys fumatus tana - Mus tana - Rattus fumatus tana - Rattus tana - uważany za synonim Mastomys natalensis - wymienione jako odrębne dla pierwszej taksonomii 
- Mastomys natalensis tinctus - Hollister, 1918/( Heller, 1918 ) - Kenia ( Kaimosi, Rift Valley Prov ), wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga - synonim Mastomys tinctus - Rattus coucha tinctus - Mastomys coucha tinctus - uważana za formę o ciemnym kolorze - zawarte w Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis ugandae - de Winton, 1897 - Demokratyczna Republika Kongo, Uganda ( Lado Enclave, północny brzeg jeziora Wiktorii ) - synonim Mus ugandae - Epimys ugandae - Rattus coucha ugandae - Mastomys coucha ugandae - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis victoriae - Matschie, 1911 - Tanzania ( Mwanza, południowe wybrzeże jeziora Wiktorii ) - synonim Mus (Epimys) microdon victoriae - Rattus coucha victoriae - Mastomys coucha victoriae - uważany za synonim Mastomys natalensis
- Mastomys natalensis zuluensis - ( Thomas & Schwann, 1905 ) - R.P.A. ( Zululand ) - synonim Mastomys coucha zuluensis - Rattus coucha zuluensis - uważany za synonim Mastomys natalensis natalensis, prawdopodobnie tak samo jak Mastomys  coucha microdon

Mastomys natalensis w hodowli 

Gatunek uznawany jako najmniejszej troski ze względu na szeroką dystrybucję, duże i stabilne populacje, występowanie w obszarach chronionych w swoim zakresie oraz brak wyraźnych zagrożeń ( mimo uznawania za poważnego szkodnika upraw rolnych w wielu obszarach Afryki ) dla gatunku jako całości. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.  
Pierwotnie opisany w rodzaju Mus. Przez wiele lat nazwa Mastomys natalensis była używana jako nazwa dla gryzoni z rodzaju Mastomys z całej Afryki ( wiele prac faktycznie używa nazewnictwa Praomys natalensis ). Ostatnie badania wykazały, że istnieje nie mniej niż osiem gatunków Mastomys, z których każdy charakteryzuje się własnym kariotypem, a teraz Mastomys natalensis ogranicza się do populacji z chromosomem 2n = 32, FN = 52 - 54.
Gatunek ma skrajnie duży zasięg geograficzny, a okazy z Południowej Afryki i Senegalu są uważane za konspecyficzne ( Granjon et al. 1996 ).
Jednakże zmienność chromosomalna w obrębie obecnie rozpoznawanych gatunków może wskazywać, że Mastomys natalensis jest grupą gatunków z dodatkowymi gatunkami, które wciąż muszą zostać rozpoznane.
Samce i samice stosują różne strategie kojarzenia i rzadko te strategie badano w warunkach polowych. Badano strategie hodowli zarówno samców jak i samic Mastomys natalensis, w terenie, stosując techniki wychwytywania i wychwytywania-znakowania-wychwytywania w połączeniu z analizami mikrosatelitarnymi. Łącznie genotypowano 36 miotów ( 359 młodych ) i 94 kandydatów na ojców. Wielokrotne ojcostwo ( więcej niż jeden samiec na miot ) występuje często we wszystkich próbkowanych siatkach ( > 47% wszystkich miotów ). Wskaźniki powodzenia przydziału ojcostwa są stosunkowo wysokie ( średnio 69% ). Samce są poligamiczne, ale jest to rzadsze niż poliandria żeńska. Duże różnice w sukcesie reprodukcyjnym samców występuje w dużej części populacji samców bez potomstwa w naszej próbie. Większe samice rodzą znacznie więcej potomstwa. Analizy przestrzenne nie wykazują ścisłej organizacji przestrzennej. Dane sugerują, że samce Mastomys natalensis wędrują dookoła, aby parzyć się z jak największą liczbą samic, podczas gdy samice łączą się w pary z kilkoma samcami, aby wyprodukować mioty urodzone z kilku samców. 
Gatunek ten może być interesującym kandydatem do testowania immunokontraccepcji wirusowej jako techniki zwalczania szkodników ze względu na rozwiązłą łączność i wysoką częstotliwość kontaktów seksualnych.
Mastomys natalensis jest ważnym szkodnikiem rolniczym w południowej i wschodniej Afryce, gdzie może powodować znaczne straty plonów. Wiadomo, że Mastomys natalensis spożywa różnorodne pokarmy w odpowiedzi na dostępność produktów spożywczych. Jednak obecnie nie wiadomo, czy etapy wzrostu kukurydzy wpływają na dietę przestrzenno-czasową tego gatunku.
Zbadano żywność spożywaną przez Mastomys natalensis w różnych siedliskach i porach roku w centralnej Tanzanii i Suazi. Dieta była badana w Tanzanii w czterech różnych siedliskach ( lasy, ogrody warzywne, pola kukurydzy i ugory ) podczas różnych etapów uprawy kukurydzy między marcem 2008 r. a lutym 2009 r. 
W Suazi przeprowadzono to w trzech siedliskach ( ugory, pola uprawne i dziewicza ziemia ) podczas trzech etapów wzrostu roślin ( przed sadzeniem, wegetatywnym i po zbiorach ) między marcem 2008 r. a kwietniem 2009 r. Wykonano badania mikroz histologicznie niestrawionych fragmentów żołądków uwięzionych zwierząt, dzięki czemu zachowana zawartość żołądka została umieszczona w szalce Petriego i posortowana za pomocą stereoskopu lornetkowego 25 × lub 50 ×. Zawartość żołądka została zidentyfikowana jako : ziarno i / lub nasiona ( zarówno trawy, jak i kukurydzy ), materiał roślinny ( korzenie, łodygi i liście ), bezkręgowce, strąki nasion, owoce ( owoce roślinne, takie jak pomidor ), sierść zwierząt i niezidentyfikowana materia. W razie potrzeby zastosowano roztwór lugolu w celu określenia obecności skrobi w nasionach lub ziarnach kukurydzy i trawy.
W obu krajach przeważało ziarno w diecie Mastomys natalensis. Analizy statystyczne wykazały, że nie było różnic z powodu pór roku lub siedlisk. W związku z tym procentowa objętość i względne znaczenie były takie same we wszystkich siedliskach i porach roku w obu krajach. Odkrycia to wyraźnie podkreśla, że Mastomys natalensis jest gatunkiem wszystkożernym, żywiącym się dostępnymi zasobami w zależności od pory roku i siedliska. Jego preferencja dla zboża może tłumaczyć jego obfitość na plantacjach kukurydzy i potwierdza, że jest jednym z głównych szkodników na plantacjach upraw, zwłaszcza zbóż. Informacja ta stanowi przydatne narzędzie do określania statusu agrofaga w różnych siedliskach i / lub porach roku. Wyniki tego badania mają wpływ na rolnictwo i ochronę przyrody.
Można uważać Praomys ( Mastomys ) natalensis jako półdomowego gryzonia na większości obszaru Afryki. Znajduje się on w ścisłym związku z zamieszkaniem człowieka. Rzeczywiście zasugerowano, że jego obecny rozkład jest prawdopodobnie zależny od tego, jak postępowały wczesne ruchy populacji ludzkiej na kontynencie afrykańskim.  
Gatunek jest odpowiedzialny za znaczne uszkodzenia zapasów żywności człowieka w szopach i domach, a także obserwowano, jak się ścina łodygi na polach ryżowych w Liberii.
Jest gospodarzem pcheł szczura orientalnego Xenopsylla cheopis i rezerwuarem kilku chorób pierwotniakowych, takich jak Toxoplasma gondii i Trypanosoma lewisi.
Gatunek ma średnią wielkość miotów znacznie wyższą niż kilka innych gatunków gryzoni testowanych w warunkach laboratoryjnych. Oczywiście duża liczba sutków u samicy sprawia, że jest wyjątkowo odpowiednia do odchowania dużej liczby potomstwa. Dodatkowo, hodowla rozpoczyna się w stosunkowo młodym wieku, odstęp między miotami jest krótki. Hodowla jest szczególnie preferowana gdy jest dostępność obfitego zaopatrzenia w żywność. Tendencja hodowli odbywa się przez cały rok, ale znaczny wzrost występuje w drugiej części pory deszczowej kiedy dojrzewa trawa i inne nasiona. Zauważył to również Smithers, w swoim badaniu - liczby samic grawitacyjnych zebranych podczas studiów w Botswanie były bardzo niskie w ciągu ostatnich 2 lat z  4-letniego okresu suszy, który dotknął całe południe Afryki w latach 1962 - 1965. Po zakończeniu suszy nastąpiła masowa eksplozja populacji gryzoni, jak zauważył Smithers. 
Mastomys natalensis jest używany w laboratoriach jako rutynowa diagnostyka zarazy, jak również w pracach eksperymentalnych, takich jak próby szczepionek przeciw dżumie i jej zjadliwości stadiów itp. Gryzoń ten ma wiele zalet jako zwierzę laboratoryjne, z których to łatwość, z jaką rodzi się w niewoli i duża liczba młodych, które produkuje jest chyba najważniejsza. Davis pokazał, że średnia liczba młodych urodzonych na dzień wynosi 0,12 na samicę, co było większe nawet niż u szczepu białej myszy badanej w tym samym czasie.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.
Uważany i zwalczany jako szkodnik upraw rolnych na wielu obszarach Afryki.
Potrzebne są dalsze badania statusu taksonomicznego tego gatunku, gdyż może stanowić on konglomerat kilku siostrzanych gatunków.

grupa Mastomys natalensis w hodowli 

W niewoli.
Obecnie hodowany zarówno w laboratoriach, ogrodach zoologicznych jak i w hodowli amatorskiej.

Mastomys natalensis 

Myszorówka karłowata ( Mastomys pernanus ) - ( Kershaw, 1921 ) - gryzoń z nadrodziny Muroidea Illiger, 1811 - z rodziny Muridae Illiger, 1811 - z podrodziny Murinae Illiger, 1811. Synonim Myomys pernanus - Rattus pernanus.

Występuje w Afryce ( południowo-zachodnia Kenia, północno-zachodnia Tanzania, Rwanda ).

Zamieszkuje sawannę, obrzeża lasów, obrzeża pól i pola uprawne, ogrody i prawdopodobnie pobliża siedzib ludzkich ( chociaż nie jest to do końca pewne ).

myszorówka karłowata ( Mastomys pernanus ) - okaz muzealny: czaszka od środka 

Gatunek słabo poznany. Nie wiele wiadomo na temat jego biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.
Przyjmuje się, iż jest on bardzo zbliżony do Mastomys natalensis ale nie jest to do końca pewne.
Długość głowy i tułowia to 78 ( w zakresie 73 - 88 ) mm; waga 18 - 20 g; długość ogona to 66 ( w zakresie 60 - 78 ) mm; długość tylnej stopy to 16,1 ( w zakresie 15 - 18 ) mm;

Mastomys pernanus - okaz muzealny 

Nie opisano żadnych podgatunków.

Mastomys pernanus - okaz muzealny 

Gatunek oznaczony jako nie wystarczające dane do bezpośredniej lub pośredniej oceny jej ryzyka wyginięcia.
Mastomys pernanus jest wyjątkiem. 
Ważne dla badań specyficznej różnorodności, biogeografii, ekologii populacji i społeczności oraz medycyny, gatunki Mastomys zostały zbadane w kilku kontekstach ( Granjon i in., 1997b; Keogh & Price, 1981; Leirs, 1992; Skinner i Smithers , 1990 i Taylor, 2000b ). Do późnych lat 90-tych definicja gatunków przez cechy chromosomalne i biochemiczne z niektórych regionów ( Duplantier i in., 1990a; Green i in., 1980; Hubert i in., 1983 ) przebiegała szybciej niż definicje oparte na morfologii, co doprowadziło do powstania nowego poglądu na różnorodność gatunków w rodzaju, ale także na nieznajomość granic morfologicznych tych gatunków i ich rzeczywistych rozkładów geograficznych. Niedawno jednak integracja danych chromosomalnych, molekularnych i morfometrycznych pozwoliła na ostrzejszą rozdzielczość granic gatunkowych, badania podsumowali Granjon i in. ( 1997b ), który zaprezentował również najnowszą i najlepszą recenzję systematyki Mastomys. Oprócz dodawania nowych danych i różnych komentarzy, śledzimy ich koncepcję zawartości gatunków.
Brak danych o rejestracji z obszarów chronionych w swoim zakresie.
Nie ma żadnych informacji dotyczących zagrożeń dla tego gatunku.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące statusu taksonomicznego, trendów i wielkości populacji, jej gęstości osobniczej, biologii, ekologii, siedlisk, ewentualnych zagrożeń dla gatunku jako całości.

W niewoli - brak danych.




Myszorówka bagienna ( Mastomys shortridgei ) - ( St, Leger, 1933 ) - gryzoń z nadrodziny Muroidea Illiger, 1811 - z rodziny Muridae Illiger, 1811 - z podrodziny Murinae Illiger, 1811. Synonim Myomys shortridgei - Myomys colonus shortridgei - Rattus shortridgei.

Występuje w Afryce ( północno-zachodnia Botswana, północno-wschodnia Namibia, region Okavango i Kwito River, wschodnia Angola ).

Zamieszkuje otwarte tereny trawiaste, sawannę, bagna, mokradła, brzegi i tarasy rzek do wysokości 400 m n.p.m.

rycina - myszorówka bagienna ( Mastomys shortridgei )

Aktywna w ciągu całego roku, głównie w godzinach nocnych. 
Żyje samotnie, w parach ( okres rui ) oraz w grupach rodzinnych ( samica i młode ).
Samce mają większy zasięg domowy niż samice i częściej się poruszają. Relacje między dorosłymi samcami są mniej agresywne niż u Mastomys natalensis i Mastomys erythroleucus.
Na kryjówki wykorzystuje różnorodne naturalne schronienia : opuszczone nory innych gatunków, naturalne zagłębienia wśród korzeni krzewów, zagłębienia pod kamieniami i głazami, puste pnie drzew i kłody, gęsta trawa itp.
Gniazdo buduje z suchej trawy i innych roślin.
Średniej wielkości ciemnoszara mysz. Pokrywa grzbietowa ciemnoszara, czasami prawie czarna. Włosy szare u nasady z końcówką jasną. Brzuch szary. Włosy szare w podstawie z białą końcówką. Górna powierzchnia przedniej i tylnej stopy biała. Ogon długi ( ok. 88% długości głowy i tułowia ), ciemny powyżej i poniżej.
Czaszka typowa dla Mastomys, ale szczęka szersza niż u innych Mastomys. 
W literaturze istnieje zamieszanie co do liczby sutków, ale Van der Straeten ( 2001 w litt. ) Potwierdził, że holotyp ma dwa rzędy po pięć sutków ( łącznie dziesięć ).
Długość głowy i tułowia to 120 ( w zakresie 103 - 137) mm; długość ogona to 105 ( w zakresie 86 - 118 ) mm; długość tylnej stopy 25 ( w zakresie 23 - 27 ) mm; waga 46 ( w zakresie 35 - 74 ) g;
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku i postawy ciała. Brak danych czy używa wokalizy.
Żywi się głównie nasionami traw i roślin zielnych. W skład jego diety wchodzi również pokarm zwierzęcy ( różnorodne owady, pająki, stawonogi, dżdżownice ). W okresach ograniczonego dostępu do bazy pokarmowej uprawia kanibalizm. Wodę pozyskuje z pokarmu.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. Szczyt sezonu przypada na koniec pory deszczowej, kiedy następuje obfitość bazy pokarmowej. Występuje zarówno system poligamiczny jak i poliandria. 
Okres ciąży to 21 dni. Samica rodzi 1 - 12 młodych w miocie. Średnia wielkość miotu to 6,6 - 8,5 młodych/miot. Im większa samica tym większa liczba młodych w miocie. Występuje ruja popołogowa.
Młode rodzą się ślepe, gołe i bezradne. Po około 14 dniach otwierają oczy a po 21 dniach następuje odstawienie. Rozproszenie następuje po około 30 dniach od narodzin. 
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia szacowana na 1 - 2 lata.

Opisane podgatunki :
- Mastomys shortridgei legerae - ( Ellerman, Morrison-Scott & Hayman, 1953 ) - północna Namibia ( Okavango-Omatako junction, Grootfontein district ) - synonim Mastomys angolensis legerae - Rattus angolensis legerae - uważany za synonim Mastomys shortridgei lub podgatunek Myomyscus angolensis

Gatunek uznawany jako najmniejszej troski ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych i stabilnych populacji, występowanie w obszarach chronionych oraz brak wyraźnych zagrożeń dla gatunku jako całości. Istnieje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku, aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Pierwotnie opisany w rodzaju Myomys. 
Van der Straeten i Robbins ( 1997 ) potwierdzili klasyfikację tego gatunku w rodzaju Mastomys. Sugeruje się, że Mastomys shortridgei był specyficzny dla Myomyscus angolensis, ale układy brodawek sutkowych są różne u obu gatunków, a angolensis jest teraz umieszczony w rodzaju Myomyscus. Określany jako Myomys shortridgei przez Shortrige ( 1934 ) i jako Praomys shortridgei przez Smithers ( 1971 ). 
Liczba chromosomów: 2n = 36, FN = 50;
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące statusu taksonomicznego, biologii, ekologii, obfitości populacji, jej stanu i trendów, ewentualnych zagrożeń,

W niewoli - brak danych. 

rycina - Mastomys natalensis

Mastomys - okaz muzealny 

Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.