Pręgowce z zachodniej części Ameryki Północnej.

Tamias amoenus - gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias amoenus - Neotamias amoenus.


Występuje w Ameryce Północnej, w zachodniej części od środkowej Kolumbii Brytyjskiej i Alberty ( Kanada ) do Kalifornii, Newady i Utah ( U.S.A. ).

Zamieszkuje zarośla i zakrzewienia iglaste przeplatane otwartymi terenami trawiastymi oraz zaroślami i pojedynczymi krzewami liściastymi. Preferuje wyżyny i płaskowyże od 975 - 2900 m n.p.m.

Tamias amoenus

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przypada na wczesny ranek i późne popołudnie. W dni pochmurne lub deszczowe może być aktywny cały dzień.
Żyje samotnie, w pary łączy się w okresie rui. Między listopadem a lutym zapada w odrętwienie, z którego wychodzi co 5-7 dni odwiedzając jedną ze swoich spiżarni.
Gniazdo zakłada w kłodzie, pod korzeniami drzew, w norze lub szczelinie skalnej ale także w krzewie lub na drzewie.
Pokarm zbiera zarówno na ziemi, jak i na drzewach i krzewach. Dobrze wspina się po drzewach i skałach. Zebrany pokarm przenosi w torbach policzkowych do gniazda lub magazynuje w jego pobliżu.
Odżywia się różnego rodzaju nasionami drzew i krzewów, jagodami, owocami, grzybami, różnymi częściami roślin, korzonkami a także owadami, jajami i pisklętami ptaków, małymi kręgowcami a nawet padliną.
Ruja odbywa się w marcu-kwietniu.
Po 28-40 dniach ciąży ( średnio 30 dni ) samica rodzi 3-8 ( 4-5 średnio ) młodych. 1 miot w roku rzadziej 2.
Odsadzenie następuje po około 6 tygodniach. Na początku jesieni rodzina rozpada się.

Tamias amoenus

Opisane podgatunki :
- Tamias amoenus affinis - Washington ( U.S.A. ), Kolumbia Brytyjska ( Kanada )
- Tamias amoenus albiventris - Asolin-Garfield County ( Washington ), Idaho
- Tamias amoenus amoenus - Oregon, Kalifornia
- Tamias amoenus canicaudus - wschodni Washington
- Tamias amoenus caurinus - Olympic Mountains ( Washington )
- Tamias amoenus celeris - Big Creek, Pine Forest Mts, Humboldt Co. ( Newada )
- Tamias amoenus cratericus - Craters of the Moon ( Idaho )
- Tamias amoenus felix - Kolumbia Brytyjska
- Tamias amoenus ludibundus - Kolumbia Brytyjska
- Tamias amoenus luteiventris - Alberta, Kolumbia Brytyjska, Montana
- Tamias amoenus monoensis - Mono Co. ( Kalifornia )
- Tamias amoenus ochraceus - Oregon, Siskiyou Mts ( Kalifornia )
- Tamias amoenus propinquus - Maiheur County ( Oregon )
- Tamias amoenus septentrionalis - Kolumbia Brytyjska
- Tamias amoenus vallicola - Missoula ( Montana )

Tamias amoenus

Gatunek uważany za nie zagrożony. Zagrożone są jedynie lokalne populacje przez wylesianie.
Występuje w kilku obszarach chronionych. 


W warunkach wiwaryjnych może dożyć do 8 lat.




Tamias canipes - gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias canipes - Tamias cinereicollis canipes - Neotamias canipes. Do niedawna uważany za podgatunek Tamias cinereicollis.

Występuje w Ameryce Północnej, w górach południowo-wschodniego Nowego Meksyku i zachodniego Teksasu. Uważany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje górskie lasy iglaste i mieszane oraz zarośla iglaste od 1600 do wysokości 3600 m n.p.m.

Tamias canipes

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem.
Żyje samotnie, w pary łączy się tylko na okres rui.
Gniazdo zakłada w szczelinie skalnej, kłodzie lub pod korzeniami przewróconych drzew.
Dobrze wspina się zarówno po drzewach i krzewach jak i po skałach. Pokarmu poszukuje na ziemi jak i na drzewach czy krzewach. Magazynuje pokarm na okres zimowy.
Między listopadem a lutym zapada w stan odrętwienia, z którego wychodzi co 5-7 dni w celu odwiedzenia jednej ze swoich spiżarni.
Odżywia się wszelkimi nasionami, orzechami, owocami, jagodami ale także owadami, jajami i pisklętami ptaków, małymi kręgowcami oraz czasami padliną.
Ruja po okresie odrętwienia w marcu.
Ciąża trwa około 30 dni. Samica rodzi średnio 4 młode. Okres laktacji 60-90 dni. Może być 2 mioty w sezonie. We wrześniu rodzina rozpada się.

rycina - Tamias canipes

Opisane podgatunki :
- Tamias canipes canipes - El Paso County ( Teksas ), Arizona
- Tamias canipes sacramentoensis - Arizona, Sacramento ( Nowy Meksyk )

Gatunek uważany za nie zagrożony.
Występuje dość licznie w wielu obszarach chronionych. W Teksasie w Guadalupe Mountains National Park, w Nowym Meksyku w Lincoln National Forest.
Nie jest objęty żadnym programem ochronnym. Nie są znane żadne zagrożenia dla tego gatunku.


W warunkach wiwaryjnych może dożyć 10 lat.




Tamias cinereicollis - gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias cinereicollis - Neotamias cinereicollis.


Występuje w Ameryce Północnej, w górach środkowej i wschodniej Arizony i środkowego i południowo-zachodniego Nowego Meksyku. Uznawany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje górskie lasy iglaste, wzdłuż brzegów strumieni ale także obszary podmiejskie i wiejskie w pobliżu siedzib ludzkich.

Tamias cinereicollis

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach wczesnoporannych i późnopopołudniowych. Żyje samotnie, w pary łączy się w okresie rui.
Gniazdo zakłada w szczelinach skalnych, w kłodach drzew, pod korzeniami, w żywopłotach lub pod tarasami, w budynkach gospodarczych czy mieszkalnych.
Pokarm zbiera zarówno na ziemi jak i na drzewach. Zakłada spiżarnie na okres zimowy.
W stan odrętwienia zapada od listopada do marca. W ciepłe słoneczne dni wychodzi na zewnątrz odwiedzając spiżarnie.
Odżywia się głównie nasionami, orzechami, jagodami, owocami, grzybami ale także owadami, jajami i pisklętami ptaków, padliną.
Ruja dwa razy w roku - wczesną wiosną i wczesnym latem.
Ciąża trwa 30,5 dnia. Samica rodzi 2-5 młodych ( średnio ). Okres laktacji trwa 41-45 dni. 2 mioty w roku.
Rodzina rozpada się we wrześniu.

Opisane podgatunki :
- Tamias cinereicollis cinereicollis - Coconino County ( Arizona ), Nowy Meksyk
- Tamias cinereicollis cinereus - Grant Co. ( Nowy Meksyk ), Arizona?

rycina - Tamias cinereicollis

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Występuje dość licznie w wielu obszarach chronionych. Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi. Brak wyraźnych zagrożeń dla tego gatunku.

W warunkach wiwaryjnych dożywa 8 lat.




Pręgowiec kolorado ( Tamias quadrivittatus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias quadrivittatus - Neotamias quadrivittatus.

Występuje w Ameryce Północnej, w górach środkowego i zachodniego Kolorado, wschodniego Utah, środkowego i północnego Nowego Meksyku i północno-wschodniej Arizony. Uznawany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje górskie lasy iglaste, kamieniste obszary i rumowiska skalne, zarośla jałowca i innych iglaków.

żerujący pręgowiec kolorado ( Tamias quadrivittatus )

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem.
Żyje samotnie, w pary łączy się w okresie rui.
Doskonale wspina się po drzewach i skałach. Pokarm zbiera zarówno na ziemi jak i na drzewach i krzewach.
Magazynuje pokarm na okres zimowy. W stan odrętwienia zapada od listopada do marca. W czasie ciepłych słonecznych dni opuszcza kryjówkę i odwiedza spiżarnię.
Gniazda zakłada w szczelinach skalnych, kłodach drzew, pod korzeniami czy w zaroślach iglaków.
Odżywia się głównie nasionami drzew i krzewów, orzechami, owocami, jagodami, grzybami ale także owadami, małymi kręgowcami, jajami i pisklętami ptaków, padliną.
Ruja w kwietniu. Czasami druga w lipcu.
Ciąża trwa około 30-35 dni. Samica rodzi 2-6 młodych. Po 6-7 tygodniach następuje odstawienie. Może być 2 mioty w sezonie.

Opisane podgatunki :
- Tamias quadrivittatus animosus - Las Animas County ( Kolorado )
- Tamias quadrivittatus australis - Arizona, Organ Mountains ( Nowy Meksyk ) - wrażliwy
- Tamias quadrivittatus gracilis - Socorro Co. ( Nowy Meksyk )
- Tamias quadrivittatus hopiensis - Keam Canyon, Holbrook ( Arizona ), południowo-wschodnie Utah
- Tamias quadrivittatus oscuraensi - Oscura Mountains ( Nowy Meksyk )
- Tamias quadrivittatus quadrivittatus - Arkansas River, Pueblo County ( Kolorado )

rycina - u góry Tamias quadrivittatus australis ; u dołu Tamias quadrivittatus quadrivittatus

Gatunek uznany za nie zagrożony.
Występuje dość licznie na obszarach chronionych. Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi. Nie są znane wyraźne zagrożenia dla tego gatunku.


W warunkach wiwaryjnych dożywa 7-8 lat.








Tamias ruficaudus - gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias ruficaudus - Neotamias ruficaudus. 

Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej, od południowo-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej i południowo-wschodniej Alberty ( Kanada ) do północno-wschodniego Waszyngtonu, północnego Idaho i zachodniej Montany (  U.S.A. ).

Zamieszkuje górskie lasy iglaste i mieszane, zarośla iglaków i krzewów liściastych, krawędzie lasów na wysokości od 720 do 2400 m n.p.m.

rycina - Tamias ruficaudus u góry: szata letnia ; u dołu : szata zimowa 

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przypada na wczesne godziny poranne i późnopopołudniowe.
Żyje samotnie, w pary łączy się w okresie rui. Dobrze wspina się po drzewach i skałach. Pokarm zbiera zarówno na drzewach i krzewach jak i na ziemi. Zebrany pokarm magazynuje w spiżarniach lub w gnieździe na okres zimy. W stan odrętwienia zapada od października do marca. Podczas ciepłych i słonecznych dni opuszcza gniazdo odwiedzając spiżarnie.
Gniazdo buduje w zaroślach, w kłodach drzew, szczelinach skalnych czy pod korzeniami.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym : nasionami, owocami, jagodami, grzybami ale także liśćmi, pąkami i kwiatami. Brak informacji na temat spożywania pokarmu zwierzęcego, chociaż jest to prawdopodobne.
Ruja po okresie odrętwienia w kwietniu.
Ciąża trwa około 30-35 dni. Samica rodzi przeciętnie 4-6 młodych. 1 miot w roku, rzadziej 2. Okres laktacji trwa 39-45 dni. Młode po opuszczeniu gniazda zaczynają samodzielnie się odżywiać i rodzina po około 50-60 dniach rozpada się.

Opisane podgatunki :
- Tamias ruficaudus ruficaudus - Glacier County ( Montana ), południowo-wschodnia Kolumbia Brytyjska
- Tamias ruficaudus simulans - Kootenai County ( Idaho ), północno-zachodnia Montana, północno-wschodni Washington, południowo-wschodnia Kolumbia Brytyjska

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Występuje dość licznie w wielu obszarach chronionych. Jeżeli zakres występowania pokrywa się z Tamias amoenus, oba gatunki konkurują ze sobą lecz Tamias ruficaudus ma liczniejszą populację.   
Nie jest objęty żadnym programem ochronnym. Brak wyraźnych zagrożeń dla tego gatunku.

W warunkach wiwaryjnych dożywa 8 lat.




Pręgowiec hopi ( Tamias rufus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias rufus - Tamias quadrivittatus rufus - Neotamias rufus. Do niedawna uważany za podgatunek Tamias quadrivittatus.

Występuje w Ameryce Północnej, we wschodnim i południowym Utah oraz w zachodnim Kolorado i północno-wschodniej Arizonie ( U.S.A. ). Uznawany za endemit dla U.S.A.

Zamieszkuje górskie lasy iglaste, zarośla iglaków i obszary skaliste na wysokości 1290-2700 m n.p.m.

pręgowiec hopi ( Tamias rufus )

Sposób życia i ekologia jak u poprzednich gatunków.
Ruja w lutym - marcu.
Ciąża trwa 30-39 dni. Samica rodzi 2-5 młodych. Odstawienie po 6-7 tygodniach.

Tamias rufus

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Nie występuje na żadnych obszarach chronionych. Brak wyraźnych zagrożeń dla tego gatunku. Nie jest objęty żadnym programem ochronnym.

rycina - pręgowiec hopi ( Tamias rufus )

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.








Pręgowiec uinta ( Tamias umbrinus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Eutamias umbrinus - Neotamias umbrinus. 


Występuje w Ameryce Północnej, od północno-zachodniego i południowo-wschodniego Wyoming i południowo-zachodniej Montany po wschodnią i północną Kalifornię, północną Arizonę i północne Kolorado. Uznawany za endemit dla U.S.A. 

Zamieszkuje górskie lasy iglaste, zarośla iglaków, rumowiska skalne, krawędzie lasów na wysokości 1980-3350 m n.p.m.

pręgowiec uinta ( Tamias umbrinus )

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem.
Żyje samotnie, w pary łączy się w okresie rui.
Gniazda zakłada w szczelinach skalnych, pod krzewami, pod korzeniami drzew.
Doskonale wspina się po drzewach i skałach. Pokarm zbiera zarówno na drzewach jak i na ziemi. Magazynuje pokarm w spiżarniach na okres zimy. W okresie zimowym zapada w stan odrętwienia od listopada do marca. W ciepłe, pogodne dni opuszcza kryjówkę i odwiedza spiżarnie.
Odżywia się pokarmem roślinnym : nasiona, owoce, jagody, grzyby, orzechy ale także owady, jaja i pisklęta ptaków, małe kręgowce, padlina.
Ruja w kwietniu.
Ciąża trwa 30-35 dni. Samica rodzi średnio 4-5 młodych. 1 miot w roku. Młode są odstawiane po 5-7 tygodniach. Rodzina rozpada się na początku jesieni.

żerujący pręgowiec uinta ( Tamias umbrinus )

Opisane podgatunki :
- Tamias umbrinus adsitus - Utah, Coconino Co. ( Arizona )
- Tamias umbrinus fremonti - Uinta Co. ( Wyoming )
- Tamias umbrinus inyoensis - Utah, Newada, Inyo County ( Kalifornia )
- Tamias umbrinus montanus - góry środkowego i północnego Kolorado
- Tamias umbrinus nevadensis - Newada - krytycznie zagrożony
- Tamias umbrinus sedulus - Henry Mountains ( Utah )
- Tamias umbrinus umbrinus - Summit Co., Uinta Mts, Blacks Fork ( Utah )


Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Podgatunek Tamias umbrinus nevadensis jest uznany za krytycznie zagrożony na skutek utraty siedlisk i wylesiania. Występuje  w kilku obszarach chronionych.
Brak wyraźnych zagrożeń dla gatunku mimo bardzo rozrobnionego zasięgu występowania.

rycina - Tamias umbrinus umbrinus 

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.    
      

Nadrzewne wiewiórki ze wschodniej części Ameryki Północnej z rodzaju Sciurus.

Wiewiórka lisia, wiewiórka czarna ( Sciurus niger ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).


Występuje w Ameryce Północnej, od południowej Kanady przez wschodnie stany U.S.A. do Meksyku ( północno-wschodnie Coahuila i Nuevo Leon ). Wprowadzona do kilku zachodnich stanów U.S.A. i dwóch kanadyjskich prowincji ( Kolumbia Brytyjska i Ontario ).

Zamieszkuje otwarte lasy z rozproszonymi drzewami i o rzadkim poszyciu.

wiewiórka lisia ( Sciurus niger ) różne odmiany barwne

Aktywna w ciągu dnia w godzinach wczesnoporannych i popołudniowych, w ciągu całego roku.
Występuje w wielu odmianach barwnych.
Pokarmu poszukuje zarówno na drzewach jak i na ziemi. Doskonale wspina się po drzewach, często do wędrówek wykorzystuje linie elektryczne.
W okresie zimowym w czasie nie sprzyjającej pogody nie opuszcza gniazda.
Żyje samotnie, w pary łączy się tylko w okresie rui.
Gniazda buduje w dziuplach lub na gałęziach w pobliżu pnia drzewa.
Na okres zimy gromadzi zapasy pokarmu zarówno w dziupli jak i zakopując w ziemi.
Odżywia się głównie orzechami, owocami, jagodami, wszelkiego typu nasionami drzew liściastych i iglastych ale nie gardzi też pokarmem zwierzęcym : owady, pisklęta i jaja ptakow czy nawet padlinę.
Ruja odbywa się dwa razy w roku, w grudniu i czerwcu.
Ciąża trwa 44-45 dni. Samica rodzi od 1-8 młodych ( średnio 2-3 ). Może być 2 mioty w roku.
Młode rodzą się gołe i ślepe, oczy otwierają po 5 tygodniach życia. Odstawienie następuje po 8 tygodniach.
Samica opuszczając gniazdo przykrywa młode materiałem użytym do jego budowy.
Rodzina rozpada się na początku jesieni.

Sciurus niger : po lewej; wyglądający z dziupli, po prawej ; żerujący na ziemi 

Opisane podgatunki :
- Sciurus niger auduboni - Luizjana
- Sciurus niger avicennia - południowa Floryda
- Sciurus niger bachmani - Floryda, Luizjana
- Sciurus niger bryanti - Wirginia, Maryland
- Sciurus niger cinereus - południowo-wschodnia Pennsylwania, Delaware, New Jersey, Wirginia, Maryland ( Accomac County, Dorchester County ) - zagrożony
- Sciurus niger limitis - Teksas ( U.S.A. ), Meksyk
- Sciurus niger ludovicianus - wschodni Teksas, Luizjana
- Sciurus niger macroura - północno-wschodni Kansas
- Sciurus niger neglectus - Newcastle Co., Wilmington ( Delaware ), Karolina Północna
- Sciurus niger niger - Karolina Południowa, Karolina Północna, Wirginia
- Sciurus niger ruber - Missouri
- Sciurus niger rubicaudatus - Kentucky
- Sciurus niger rufiventer - Teksas, Wirginia, Floryda
- Sciurus niger sayii - Illinois, Michigan
- Sciurus niger shermani - Floryda
- Sciurus niger subauratus - Mississippi, Luizjana
- Sciurus niger texianus - Luizjana, Teksas ( U.S.A.), Meksyk
- Sciurus niger vicinus - Wirginia
- Sciurus niger vulpinus - Wirginia, Pennsylwania

Sciurus niger - odmiana czarna

portret wiewiórki lisiej ( Sciurus niger )

Gatunek uważany za nie zagrożony i o niskim ryzyku ze względu na szerokie rozpowszechnienie.
Występuje w wielu obszarach chronionych.
Część podgatunków może być zagrożonych z powodu utraty siedlisk, wyrębu lasu czy polowania. Poluje się na nią dla mięsa i futra ( chociaż skóry nie są zbyt cenne ).
Uważana za szkodnika w uprawach kukurydzy czy w ogrodach. Wyrządza też pewne szkody w karmnikach dla ptaków, wyjadając wyłożony pokarm. Podczas wędrówek po liniach elektrycznych może powodować przerwy w dostawach prądu.

wiewiórka lisia ( Sciurus niger )

W niewoli rzadka.
W warunkach wiwaryjnych może dożyć 18 lat.

żerująca wiewiórka lisia ( Sciurus niger )

Wiewiórka szara ( Sciurus carolinensis ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).


Występuje w we wschodniej części Ameryki Północnej, od południowej Kanady ( Quebec, Manitoba ), przez wschodnie stany do Teksasu i Florydy. Została wprowadzona w Kanadzie ( Ontario, Nowy Brunszwik, Saskatchewan, Kolumbia Brytyjska, Nowa Szkocja ), w U.S.A. ( Kalifornia, Oregon, Waszyngton, Montana ) oraz w Europie ( Wyspy Brytyjskie i Włochy ), Australii i Afryce Południowej ( R.P.A. ).

Zamieszkuje lasy liściaste i mieszane, miejskie parki i ogrody oraz tereny zalewowe.

wiewiórka szara ( Sciurus carolinensis ) okradająca karmnik dla ptaków

Aktywna w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia po południu i przed zmierzchem.
Pokarm poszukuje zarówno na drzewach jak i na ziemi.
Żyje samotnie, w pary łączy się tylko w okresie rui.
Gniazda buduje w dziuplach lub z gałązek i liści u nasady pnia ( 25 metrów lub wyżej ).W swoim rewirze często posiada kilka gniazd, jedno główne w dziupli.
Doskonale się wspina po drzewach.
W okresie zimy podczas nie sprzyjającej pogody, może nie opuszczać gniazda prze 1-2 dni. Robi zapasy na zimę, gromadząc pokarm w dziuplach lub zakopując w ziemi.
Odżywia się orzechami, owocami, jagodami, grzybami, różnego rodzaju nasionami drzew i krzewów, nie gardzi też pokarmem zwierzęcym takim jak owady, pisklęta i jaja ptaków, padlina. Stwierdzono także kanibalizm u tego gatunku.
Średnio dwa mioty w roku. Pierwszy w lutym-marcu. Drugi lipiec-sierpień.
Ciąża trwa około 44 dni. Samica rodzi 1-8 młodych ( średnio 2-4 ). Młode są nagie i ślepe, ale posiadają długie wibrysy. Oczy otwierają w tygodniu życia. Odstawienie następuje około 10-12 tygodnia.
Rodzina rozpada się na jesieni.

wiewiórka szara ( Sciurus carolinensis ): po lewej; spożywająca pokarm, po prawej; na pniu drzewa  

Opisane podgatunki :
- Sciurus carolinensis carolinensis - północna Floryda, Karolina Północna, zachodnie Missouri, wschodni Teksas
- Sciurus carolinensis extimus - Lake Placid ( Floryda )
- Sciurus carolinensis fuliginosus - Gulf Strip ( Alabama )
- Sciurus carolinensis hiemalis - New Jersey
- Sciurus carolinensis hypophaeus - Wisconsin, Minnesota ( Elk River )
- Sciurus carolinensis leucotis - Kolumbia Brytyjska, Ontario
- Sciurus carolinensis matecumbei - Upper Keys ( Floryda )
- Sciurus carolinensis pennsylvanicus - północno-wschodnie Kansas, Pennsylwania

wiewiórka szara ( Sciurus carolinensis ) spożywająca orzeszka ziemnego

Gatunek uważany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg występowania. Występuje w wielu obszarach chronionych. Nie są znane żadne poważne zagrożenia.
W nie których stanach U.S.A. ma znaczenie gospodarcze ( Mississippi ), gdzie każdego roku pozyskuje się około 2,5 mln osobników dla futra i mięsa.
Uważana często za szkodnika na terenach upraw kukurydzy i w ogrodach. Okrada też karmniki dla ptaków z pokarmu.

wiewiórka szara ( Sciurus carolinensis ) w warunkach naturalnych

W niewoli może przeżyć do 20 lat.

Zagrożone ssaki Ameryki Południowej i Środkowej część II

Tamaryna białoczuba, tamaryna grzywiasta, tamaryna Lista ( Saguinus oedipus ) naczelny ssak z rodziny pazurkowcowatych ( Callithricidae ). Synonim Oedipus titi - Hapales doguin - Seniocebus meticulosus.


Występuje w Ameryce Południowej, w północno-zachodniej Kolumbii.

Zamieszkuje nizinne lasy tropikalne.

tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) po lewej : dorosły osobnik , po prawej : młody

Aktywna od świtu do zmroku. Żyje w stadach rodzinnych od 2-8 osobników. Stada rodzinne składają się z jednej dorosłej samicy i samca oraz ich potomstwa. Czasami w takim stadzie przebywa drugi samiec.

Jest terytorialna i grupa znakuje swój rewir znakami zapachowymi. Porusza się po gałęziach w koronach drzew, potrafi przebyć nawet 2 km w ciągu dnia. Dociera do najcieńszych gałęzi, które nie są dostępne dla innych gatunków.

Odżywia się owocami, kwiatami, pączkami liści, sokiem drzew ale także bezkręgowcami, małymi kręgowcami, jajami czy pisklętami ptaków.

Okres godowy występuje w styczniu - lutym.

Samica po 140-145 dniach, rodzi 1-2 młode rzadziej 3. Samiec uczestniczy w odchowie potomstwa nosząc młode i oddając je samicy tylko do karmienia. Po 18-24 dniach młode zaczynają samodzielnie wspinać się po  gałęziach. Ale dopiero po około 3 miesiącach samiec przestaje je nosić.

  portret - Saguinus oedipus 

Opisane podgatunki :

- Saguinus oedipus meticulosus - Rio San Jorge, Bolivar ( Kolumbia ) synonim Seniocebus meticulosus

- Saguinus oedipus oedipus - Rio Atrato, Cauca, Magdalena ( Kolumbia ) - zagrożony

- Saguinus oedipus titi - Brazylia - synonim Oedipus titi

tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) w warunkach wiwaryjnych

Saguinus oedipus oedipus

Gatunek uznany za krytycznie zagrożony. Głównie na skutek wylesiania i zamiany obszarów leśnych w obszary rolne. Zakres jego występowania drastycznie się zmniejszył. 

Został objęty ochroną prawną w Kolumbii od roku 1969, objęty zakazem wywozu w 1974 roku. Ujęty w Załączniku CITES I .

W przeszłości dużym zagrożeniem był odłów i handel żywymi osobnikami na potrzeby ogrodów zoologicznych, laboratoriów i prywatnych hodowców. Indianie polowali na nią dla mięsa.

Obecnie tamaryna białoczuba występuje w trzech obszarach chronionych :

- Paramillo National Park

- Los Colorados Sanctuary

- Reserve Forestal Cerro de Coraza - de Monte Marja

oraz została wprowadzona do Tayrona National Natural Park w 1974 roku.

W roku 1987 powstał program ochrony tamaryn Proyecto Titi. W ramach programu prowadzone są długoterminowe badania terenowe na temat tego gatunku. Obejmuje on nie tylko czynniki powodujące zagrożenia ale także działania edukacyjne. Ocenia się wszechstronnie siedliska zwłaszcza te będące ostatnimi twierdzami dla gatunku. Dostarczanie tych istotnych informacji ma wpływ na ocenę liczebności populacji, biorąc pod uwagę obecne tempo niszczenia siedlisk.

 tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) - Śląski Ogród Zoologiczny

Saguinus oedipus - młody osobnik

W ogrodach zoologicznych ten gatunek jest często "eksponowany". Trzyma się go w stadach rodzinnych. Wymaga przestronnych wolier o urozmaiconej zabudowie. Dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych, co jest dobrą prognozą dla gatunku. Objęta wieloma programami hodowlanymi.

W niewoli może dożyć 15 lat.

  tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) w warunkach wiwaryjnych

Tamaryna wąsata, tamaryna cesarska ( Saguinus imperator ) naczelny ssak z rodziny  pazurkowcowatych ( Callithricidae ). Synonim Leontocebus imperator.

Występuje w Ameryce Południowej, w zachodniej Brazylii, we wschodnim Peru i w północno-wschodniej Boliwii.

Zamieszkuje deszczowe lasy i suche wiecznie zielone zarośla.

portret tamaryny wąsatej ( Saguinus imperator )

Aktywna od świtu do zmroku. Żyje w grupach rodzinnych od 2-10 osobników. Grupa składa się z jednej dorosłej samicy, samca przywódcy oraz 2-3 samców podporządkowanych i młodych.

Jest terytorialna i broni swojego terytorium przed innymi grupami swojego gatunku. Przebywają najczęściej w niższej partii lasu, w gęstym listowiu roślin pnących się po drzewach. 

Strategia jej polega na żywieniu się roślinami, które stopniowo owocują. Dzięki temu tamaryna wąsata nie potrzebuje zbyt dużego terytorium, a mimo to ma stale dość świeżego pożywienia. Na jednym miejscu grupa przebywa stosunkowo krótko, ucztując i zaraz przenosząc się dalej. Po 2-3 dniach powraca w te same miejsca.

Odżywia się różnymi częściami roślin pnących, owocami, orzechami, nektarem kwiatów ale także owadami, małymi kręgowcami czy jajami ptaków.

Okres godowy przypada od maja do czerwca.

Samica po 140-145 dniach rodzi 2 rzadko 3 młode. Samiec uczestniczy w odchowie potomstwa nosząc młode i oddając je samicy tylko do karmienia. Po 18-24 dniach młode zaczynają samodzielnie wspinać się po gałęziach drzew. Dopiero jednak po około 3 miesiącach usamodzielniają się i samiec przestaje je nosić.

    Saguinus imperator

Opisane podgatunki :

- Saguinus imperator imperator - zachodnia Brazylia, Boliwia, Peru - zagrożony

- Saguinus imperator subgrisescens - południowo-wschodnie Peru, północno-zachodnia Boliwia, północno-zachodnia Brazylia - zagrożony

Saguinus imperator - dorosły osobnik z młodym w warunkach zoo

Gatunek uważany za zagrożony. Głównie na skutek wylesiania i zamiany obszarów leśnych w obszary rolne.

Saguinus imperator znajduje się na oficjalnych krajowych listach gatunków zagrożonych w Brazylii i Peru. Notowana w Załączniku CITES II.

Duże zagrożenie stanowi nielegalny handel dzikimi zwierzętami, który dostarcza tamarynę wąsatą jako zwierzę domowe do prywatnych hodowców ( głównie U.S.A., Kanada i kraje arabskie ).

Występuje w kilku obszarach chronionych :

- Rio Acre Ecological Station

- Chico Mendes Extractivist Reserve

- Macaua National Forest

- Antimari Forest

- Manu National Park

- Manuripi Heath Nature Reserve

Potrzebne są długoterminowe badania dotyczące trendów i dystrybucji populacji, oceny siedlisk oraz zagrożeń.

 tamaryna wąsata ( Saguinus imperator ) w warunkach wiwaryjnych

W warunkach wiwaryjnych jest często "eksponowana". Trzymana jest w grupach rodzinnych. Wymaga przestronnej woliery o urozmaiconej zabudowie. Dobrze rozmnaża się w warunkach zoo. Objęta jak poprzedni gatunek wieloma programami hodowlanymi.

W niewoli dożywa do 23 lat.

Wełniak szary, małpa wełnista ( Lagothrix lagotricha ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelidae ).

Występuje w Ameryce Południowej, od Wenezueli, Kolumbii aż po wschodni Ekwador, północne Peru, Brazylię i Boliwię.

Zamieszkuje gęste deszczowe lasy.

porteret wełniaka szarego ( Lagothrix lagotricha )

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i późno popołudniowych.

Żyje w stadach 10-20 osobników. Stada często się mieszają i osobniki przechodzą z jednego do drugiego.

Mieszka w koronach drzew, na wysokości do 35 metrów. Porusza się mimo swojej masywności zwinnie, przeskakując z drzewa na drzewo, zmierzając przeważnie ku ziemi. Na ziemię schodzi wyjątkowo, biegając na tylnych nogach z wyprostowanym ogonem. Stadom poruszających się wełniaków towarzyszą często inne gatunki, zwłaszcza z rodzaju Cullitrix, które ostrzegają o niebezpieczeństwie.

Odżywia się owocami, liśćmi, orzechami, jagodami, korą drzew, kwiatami, nektarem ale także owadami i ich larwami a czasami jajami i pisklętami ptaków.

Rozmnaża się przez cały rok.

Samica w rui sama poszukuje partnera. Po 207-211 dniach rodzi 1 młode rzadko 2. Młode pierwsze tygodnie życia spędza trzymając się mocno sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na plecy i towarzyszy matce w ten sposób przez 1 rok życia.

    wełniak szary ( Lagothrix lagotricha ) młody osobnik

Opisane podgatunki :

- Lagothrix lagotricha caroarensis - Amazonas, Iower Rio Iga, Lago Caroaro ( Brazylia )

- Lagothrix lagotricha castelnaui - Brazylia, Peru

- Lagothrix lagotricha geoffroyi - Cayenne ( Gujana Francuska )

- Lagothrix lagotricha humboldtii - Kolumbia

- Lagothrix lagotricha infumatus - Rio Ica, Dolina Peruwiańskiej Amazonii, Dolina Rio Copataza ( Brazylia ), Macas ( Ekwador )

- Lagothrix lagotricha lagotricha - południowa Kolumbia

- Lagothrix lagotricha puruensis - Redencao, Lago Beruri, Aruma, Rio Purus ( Brazylia )

- Lagothrix lagotricha thomasi - Cuzco ( Peru )

- Lagothrix lagotricha ubericola - wschodnie Peru, Igarape Grande, Rio Jurua, Upper Amazon, Rio Solimoens ( Brazylia )

portret samicy wełniaka szarego ( Lagothrix lagotricha )

Gatunek uważany za zagrożony. Główne zagrożenia to polowanie dla mięsa i skóry, utrata siedlisk, wylesianie i zamiana obszarów leśnych w obszary rolne, nielegalny handel dzikimi zwierzętami, poszukiwanie kopalin i surowców.

Południowoamerykańscy Indianie zawsze chętnie jadali mięso wełniaków. Dzięki swej ufności małpa ta jest stosunkowo łatwym łupem.

Ujęty został w Załączniku CITES II.

Występuje w szeregu obszarach chronionych :

- Juami-Japura Ecological Station

- Amacayacu National Park

- La Paya National Natural Park

- Cahuinari National Park

- Serrenia de Chribiquete National Park

- Nukak National Reserve Sanctuary

- Sumaco-Napo Galeras National Park

- Cayambe-Coca Ecological Reserve

- Cofan-Bermejo Ecological Reserve

- Cuyabeno Ecological Reserve

wełniak szary ( Lagothrix lagotricha ) w warunkach zoo 

W warunkach wiwaryjnych potrzebuje przestronnych wolier.

Trzymany jest z reguły parami lub 1-2 samce i 1 samica. Dobrze się rozmnaża w niewoli.

Dożywa do 25 lat.

Uakari szkarłatny ( Cacajao calvus ) naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Synonim Oukaria calva.

Występuje w Ameryce Południowej, w Kotlinie Amazońskiej od rzeki Rio Japura w Brazylii po Rio Huallaga w Peru i przedgórze Andów.

Zamieszkuje wilgotne, deszczowe lasy zalewowe ( zalewane dwa razy w roku podczas powodzi - Igapos ).

uakari szkarłatny ( Cacajao calvus ) - samica z młodym

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach wczesnoporannych i późno popołudniowych. Mieszka w koronach drzew na wysokości 35 metrów nad ziemią. Zręcznie wspina się po gałęziach drzew, przeskakując z gałęzi na gałąź nawet do 10 metrów.

Żyje w stadach 10-20 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników różnej płci i wieku. Stado uakari gromadzi się na drzewach, które kwitną lub owocują.

Odżywia się głównie pokarmem roślinnym, który stanowią niedojrzałe orzechy, ale także owoce, kwiaty, liście, nasiona. W razie braku pokarmu roślinnego żywi się też owadami i ich larwami.

Rozmnaża się przez cały rok.

Samica łączy się z wieloma samcami. Również samce stale rozglądają się za kolejnymi partnerkami.

Po ciąży trwającej około 6 miesięcy, samica rodzi 1 młode bardzo rzadko 2.

Młode pierwsze tygodnie życia spędza trzymając się mocno sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce w ten sposób około 3 lat. Okres laktacji wynosi 1 rok.

Samica rodzi raz na 2-3 lata.

Cacajao calvus calvus

Cacajao calvus rubicundus 

Opisane podgatunki :

- Cacajao calvus calvus - Rio Japura ( Brazylia ) - zagrożony

- Cacajao calvus novaesi - Rio Tarauaca, Rio Eiru, Rio Jurua ( Brazylia ) - zagrożony

- Cacajao calvus rubicundus - uakari czerwony - synonim Cacajao rubicundus - Oukaria rubicunda - Rio Solimoes, Rio Ica ( Brazylia ) - zagrożony

- Cacajao calvus ucayallii - Rio Javari ( Brazylia ), Rio Ucayali, Rio Amazona ( Peru ) - zagrożony

 
Gatunek uważany za zagrożony. Główne zagrożenie to utrata siedlisk ( wyręb lasu ) i polowanie dla mięsa. Występowanie wzdłuż rzek powoduje, że gatunek jest podatny na wpływ człowieka. Specyficzne siedliska i wymagania żywieniowe powodują dużą wrażliwość na niszczenie środowiska naturalnego.
W Brazylii chroniony przez prawo krajowe.
Cacajao calvus calvus - ten podgatunek nie jest zagrożony polowaniem przez Indian ( wygląd zbyt podobny do ludzkiego ). Głównym zagrożeniem jest zmniejszanie i przekształcanie zalewowych siedlisk leśnych.  
Cacajao calvus rubicundus - jest zagrożony polowaniem dla mięsa oraz niszczeniem środowiska naturalnego. Uważa się, że populacje blisko Ucayali i Amazonki zostały wytępione. Rio Yovari i jej dopływ Rio Yaguerana stanowią ostatnie twierdze tego podgatunku.
Cacajao calvus novaesi - jest zagrożony polowaniem i eksploatacją zasobów naturalnych. 

Ujęty w Załączniku CITES I.
Centro de Protecao de Primatas Brasileiros i Instituto Chico Mendes wspiera i koordynuje programy ochrony naczelnych w całej Brazylii.
W Peru objęty Dekretem ( Nr 34-2004-AG ) opublikowanym przez rząd Peru w 2004 roku.
Cacajao calvus calvus - chroniony w Mamiraua Ecological Station Reserve
Cacajao calvus novaesi - nie ma pewnej ochrony nad Rio Jarua, gdzie polowanie i eksploatacja zasobów naturalnych jest dozwolone.
Cacajao calvus rubicundus - chroniony w Jutai-Solimoes Ecological Station.
Cacajao calvus ucayallii - chroniony w Tamshiyacu Tahuayo C Reserve, Sierra del Divisor Reserved Zone, Lago ( LPCC ) oraz rozszerzenie Yavari Ecological Station Reserve wzdłuż Rio Yavari i Rio Yavari-Mirin.

Cacajao calvus calvus w warunkach wiwaryjnych - zoo Berlin

W warunkach wiwaryjnych - rzadki.
Trzymany w wysokich i przestronnych wolierach. Dobrze rozmnaża się w warunkach zoo.
Objęty wieloma programami hodowlanymi.

uakari szkarłatny ( Cacajao calvus )

Cacajao calvus calvus z lewej: portret z prawej: w warunkach naturalnych

Cacajao hosomi - naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Odkryty i opisany w 2008 roku przez kilku autorów ( Boubli, Silva, Amado, Hrbek, Pontual, Farias ) na podstawie odrębnej genetyki, morfologii i ekologii.

Występuje w Ameryce Południowej, w północnej Brazylii i południowej Wenezueli.

Zamieszkuje nizinne lasy deszczowe, głównie lasy zalewowe ( igapos ).

Cacajao hosomi

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Należy do ściśle nadrzewnych gatunków, rzadko schodzących na ziemię. Mieszka w koronach drzew na wysokości 30-35 metrów nad ziemią. Żyje w dość elastycznych stadach 10-30 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników różnej płci i wieku. Osobniki dość swobodnie przechodzą z jednej grupy do innej. W stadach tych nie stwierdzono hierarchii. Duże skupiska do 100 osobników występują na obszarach o wysokiej obfitości pokarmowej. Jest sezonowym wędrowcem przenoszącym się do różnych obszarów leśnych w ślad za dostępnością preferowanego pożywienia.

Odżywia się głównie nie dojrzałymi nasionami drzew, owocami, liśćmi i owadami.

Rozmnaża się przez cały rok, ale okres godowy przypada w marcu i kwietniu.

Samica łączy się z kilkoma samcami. Po ciąży trwającej 6 miesięcy, samica rodzi 1 młode.

Młode pierwsze tygodnie życia spędza uczepione sierści na brzuchu matki. Po około 1-2 miesiącach przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce przez 2-3 lata. Okres laktacji trwa około roku.

Samica rodzi co2-3lata.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za narażony. Główne zagrożenie to polowanie ze strony Indian Yanomami ( zamiast dmuchawek używają broń palną ) oraz poszukiwaczy złota i innych minerałów.

Ujęty w Załączniku CITES I. 

Chroniony w Pico da Neblina National Park ( Brazylia ) i Serrania de la Neblina National Park ( Wenezuela ). Szczątkowe populacje mogą występować w lasach nad Rio Baria i Rio Interfluvium Manipitiri.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.

Uakari czarny, uakari czarnogłowy ( Cacajao melanocephalus ) naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Synonim  Ouakaria spixii - Ouakaria melanocephala.

Występuje w Ameryce Południowej, w południowo-zachodniej Wenezueli i północno-zachodniej Brazylii.

Zamieszkuje deszczowe, nizinne lasy głównie zalewowe wzdłuż rzek ( igapos ).

  uakari czarny ( Cacajao melanocephalus ) w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Jest gatunkiem nadrzewnym schodzącym rzadko na ziemię. Mieszka w koronach drzew. Żyje w elastycznych stadach 5-40 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników rożnej płci i wieku. Osobniki dość swobodnie przechodzą z jednej grupy do innej. W stadach tych nie stwierdzono hierarchii. Większe skupiska występują w wyniku zgromadzenia kilku grup na obszarze o dużej obfitości pokarmowej, może być 100 i więcej osobników. Jest wędrowcem chociaż większą część roku spędzają w lasach igapos. Mniejsze grupy 1-10 osobników występują w okresach, gdy jest mniejsza dostępność pokarmu.

Odżywia się głównie nie dojrzałymi nasionami, ale także owocami, liśćmi i owadami.

Rozmnaża się prawdopodobnie przez cały rok.

Samica po 6 miesięcznej ciąży rodzi 1 młode, które spędza 4-6 tygodni uczepione sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce przez 2-3 lata. Okres laktacji wynosi około 1 roku. Samica rodzi co 2-3 lata.

   uakari czarny ( Cacajao melanocephalus ) w warunkach naturalnych

Opisane podgatunki :

- Cacajao melanocephalus melanocephalus - Wenezuela, Brazylia

- Cacajao melanocephalus ouakary - wschodnia Kolumbia ( wzdłuż Rio Guaviare i Rio Apaporis ), Brazylia ( wzdłuż Rio Negro, Rio Solimoes, Rio Araca i Rio Japura )

- Cacajao melanocephalus roosevelti - Amazon Basin ( Brazylia )

 portret młodego uakari czarnego ( Cacajao melanocephalus )

Gatunek uznawany za zagrożony w całym zakresie występowania. Główne zagrożenie to globalne zmiany klimatyczne powodujące obniżenie obecnego zakresu zalewowego lasu.

Innymi zagrożeniami są wycinka lasu, polowania oraz poszukiwanie i eksploatacja surowców mineralnych.

Ujęty w Załączniku CITES I.

Chroniony w Kolumbii w rezerwatach Nukak i Puinawai.

W Brazylii w Jau National Park i Amana Station Reserve.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.

Cacajao ayresi - naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Opisany w 2008 roku przez Jean-Phillipe Boubli.

Występuje w Ameryce Południowej, w północno-zachodniej Amazonii, w dorzeczu rzek Rio Curuduri i Rio Araca na pograniczu Brazylii i Wenezueli.

Zamieszkuje deszczowe, nizinne lasy zalewowe ( igapos ) porośnięte gajami palmowymi ( Mayrifia flexuosa ).

Cacajao ayresi - młody osobnik

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Jest gatunkiem ściśle nadrzewnym, nie schodzącym na ziemię. Mieszak w koronach drzew. Żyje w elastycznych grupach 10-30 osobników. Większe skupiska do 100 i więcej osobników występują w wyniku zgromadzenia kilku grup na obszarze o dużej obfitości pokarmowej. Stada nie posiadają zhierarchizowanych struktur i osobniki dowolnie przechodzą z jednej grupy do innej. Grupy składają się z osobników różnej płci i wieku. W ciągu dnia mogą wędrować około 6 kilometrów.

Odżywia się nie dojrzałymi nasionami i orzechami ale także owocami, liśćmi i owadami.

Nie wiele wiadomo na temat biologii rozrodu tego gatunku, ale przypuszcza się, że rozród jest tożsamy jak u innych gatunków uakari. Rodzi się 1 młode co 2-3 lata.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za zagrożony. Głównym zagrożeniem jest polowanie dla mięsa ( Indianie Yanomani ), wycinanie lasu oraz poszukiwanie i eksploatacja surowców naturalnych.

Ujęty w Załączniku CITES II.

Chroniony na obszarze Pico da Neblina National Park w Brazylii i Serrania de la Neblina National Park w Wenezueli.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.

Czepiak belzebub, czepiak długowłosy, czepiak szatan ( Ateles belzebuth ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ).

Występuje w północnej części Ameryki Południowej ( Kolumbia, Wenezuela i północne Peru ) w górach Cordillera Oriental.

Zamieszkuje wyżynne deszczowe lasy do wysokości 1800 m n.p.m.

czepiak belzebub ( Ateles belzebuth ) w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności wczesnym rankiem i późnym popołudniem, czasami w nocy przy jasno świecącym księżycu. Żyje w grupach 20-40 osobników, z przewagą samic ( 1 samiec - 3 samice ). Jest gatunkiem społecznym i towarzyskim. Nie jest zbyt agresywny w stosunku do innych członków grupy ale wykazuje wyraźnie dominującą hierarchię. Jest terytorialny, średnia powierzchnia rewiru dla 1 grupy wynosi 150-250 hektarów. Mieszka w koronach drzew, porusza się za pomocą brachiacji oraz chwytnego ogona. Na ziemię schodzi wyjątkowo poruszając się na tylnych kończynach z wyprostowanym ogonem, przyjmuje wtedy pozycję wyprostowaną.

Odżywia się owocami, nasionami, orzechami, liśćmi a czasami martwym drewnem.

Może rozmnażać się w ciągu całego roku.

Samica łączy się z kilkoma samcami. Ciąża trwa 210-225 dni i samica rodzi 1 młode. Okres laktacji wynosi 12-15 miesięcy. Młode przebywa z matką 17-18 miesięcy, po tym okresie usamodzielnia się. Dojrzałość uzyskuje w wieku 4-5 lat. Samica rodzi co 2-4 lata.

 portret czepiaka belzebuba ( Ateles belzebuth )

Opisane podgatunki :

- Ateles belzebuth bartlettii - wschodnie Peru

- Ateles belzebuth belzebuth - Wenezuela - wrażliwy

- Ateles belzebuth chuva - Peru

- Ateles belzebuth fuliginosus - Kolumbia

- Ateles belzebuth variegatus - Peru, Wenezuela, Kolumbia

Ateles belzebuth na ziemi

Gatunek uznawany za zagrożony. Głównym zagrożeniem jest polowanie dla mięsa, nielegalne plantacje koki i związane z nimi problemy oraz wyręb lasu.

Ujęty w Załączniku CITES II.

Występuje lub może występować na wielu obszarach chronionych. 

Brazylia :

- Pica de Neblina National Park

- Maraca Ecological Station

- Juami-Japura Ecological Station

- Serra da Mocidade National Park

- Niquia Ecological Station

- Amazonas National Forest

- Roraima National Forest

Kolumbia :
- Amacayacu Natural National Park
- Cahuinari Natural National Park
- Serrania de Chiribiquete Natural National Park
- Cordillera de los Picachos Natural National Park
- Cueva de los Guacharos Natural National Park
- La Paya Natural National Park
- Tinigua Natural National Park
- Serrania de la Macarena Natural National Park
- Nukak Natural National Reserve
- Puinawai Natural National Reserve
Ekwador :
- Podocarpus National Park
- Sumaco-Napo Galeras National Park
- Yasuni National Park
- Cayambe-Coca Ecological Reserve
- Cofan-Bermejo Ecological Reserve
Peru :
- Pacaya-Semiria National Reserve
Wenezuela :
- Serrania de la Neblina National Park
- Parima Tapirapeco National Park
- Duida-Marahuaca National Park
- Jaua-Sarisarinama National Park
- Yapacana National Park

  czepiak belzebub ( Ateles belzebuth ) 

W warunkach wiwaryjnych wymaga przestronnej i wysokiej woliery.

Trzymany w grupie składającej się z 1 samca i 3-4 samic. 

W odpowiednich warunkach może dożyć 40 lat.

Jest gatunkiem rzadziej spotykanym w ogrodach zoologicznych niż inne gatunki czepiaków.

Czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ). Synonim Ateles paniscus chamek - Ateles belzebuth chamek - Simia chamek - Cebus chamek.

Występuje w Ameryce Południowej, w półnono-wschodnim Peru, wschodniej Boliwii i zachodniej Brazylii ( dorzecze Rio Jurua i Rio Solimoes ).

Zamieszkuje pierwotne tropikalne deszczowe lasy oraz skraj tego lasu i sawanny.

  czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) w warunkach zoo

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Mieszka w koronach drzew, porusza się za pomocą brachiacji i chwytnego ogona. Na ziemię schodzi bardzo rzadko, porusza się wówczas w postawie wyprostowanej na tylnych kończynach i z wyprostowanym ogonem.

Żyje w grupach 20-30 osobników lub mniejszych. Często są to grupy składające się z 2-4 sztuk. Skład grupy jest elastyczny i osobniki przechodzą z jednej grupy do innej, zmieniając skład jak i wielkość grupy. Rewir 1 grupy to 259-388 ha.

Odżywia się głównie dojrzałymi owocami ale również młodymi liśćmi i kwiatami, nasionami, korzeniami powietrznymi roślin pnących, martwym drewnem, miodem i bardzo rzadko owadami.

Może rozmnażać się przez cały rok.

Samica łączy się z kilkoma samcami. Ciąża trwa 226-232 dni, samica rodzi 1 młode raz na 2-4 lata. Okres laktacji wynosi 12-15 miesięcy. Po 17-18 miesiącach młode usamodzielnia się . Dojrzałość uzyskuje w wieku 4-5 lat.

 Ateles chamek w warunkach naturalnych

Opisane podgatunki :

- Ateles chamek peruvianus - Peru - wrażliwy

czepiak peruwiański ( Ateles chamek )

Gatunek uznawany za zagrożony. Główne zagrożenia to polowanie dla mięsa, wyręb lasu oraz eksploatacja i poszukiwanie surowców naturalnych.

Ujęty w Załączniku CITES II.

Występuje lub może występować w wielu obszarach chronionych.

Boliwia :

- Manuripi Heath National Park

- Amboro National Park

- Carrasco National Park

- Noel Kempf Mercado National Park

- Isiboro-Secure  National Park

- Blanco y Nero Rios National Reserve

- Biosphere Reserve Beni

- Beni Biological Station

Brazylia :

- Amazonia National Park

- Serra dio Divisor National Park

- Serra da Cutia National Park

- Mapinguari National Park

- Abufari Biological Reserve

- Jaru Biological Reserve

- Guapore Biological Reserve

- Jutai-Salimoes Ecological Reserve

- Rio Acre Ecological Station

- IQue Ecological Station

- Cunia Ecological Station

Peru :

- Manu National Park

- Bahuaja-Sonene National Park

- Pacaya-Samiria Narional Reserve

czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) samica z młodym w warunkach naturalnych

W niewoli - brak danych.

Czepiak srebrny ( Ateles argenteus ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ). Opisany w 2003 roku przez Marca van Roosmalena.

Występuje w Ameryce Południowej, w Brazylii ( dorzecze rzek Rio Negro, Rio Branco i Rio Uraricoeira ).

Zamieszkuje nizinne deszczowe lasy.

 portret czepiaka srebrnego ( Ateles argenteus )

Ekologia i biologia jak u innych gatunków czepiaków.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Zagrożenia jak u wszystkich naczelnych Ameryki Południowej.

W niewoli - brak danych.