sobota, 20 sierpnia 2011

Zagrożone ssaki Ameryki Południowej i Środkowej część II

Tamaryna białoczuba, tamaryna grzywiasta, tamaryna Lista ( Saguinus oedipus ) naczelny ssak z rodziny pazurkowcowatych ( Callithricidae ). Synonim Oedipus titi - Hapales doguin - Seniocebus meticulosus.


Występuje w Ameryce Południowej, w północno-zachodniej Kolumbii.

Zamieszkuje nizinne lasy tropikalne.

tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) po lewej : dorosły osobnik , po prawej : młody

Aktywna od świtu do zmroku. Żyje w stadach rodzinnych od 2-8 osobników. Stada rodzinne składają się z jednej dorosłej samicy i samca oraz ich potomstwa. Czasami w takim stadzie przebywa drugi samiec.
Jest terytorialna i grupa znakuje swój rewir znakami zapachowymi. Porusza się po gałęziach w koronach drzew, potrafi przebyć nawet 2 km w ciągu dnia. Dociera do najcieńszych gałęzi, które nie są dostępne dla innych gatunków.
Odżywia się owocami, kwiatami, pączkami liści, sokiem drzew ale także bezkręgowcami, małymi kręgowcami, jajami czy pisklętami ptaków.
Okres godowy występuje w styczniu - lutym.
Samica po 140-145 dniach, rodzi 1-2 młode rzadziej 3. Samiec uczestniczy w odchowie potomstwa nosząc młode i oddając je samicy tylko do karmienia. Po 18-24 dniach młode zaczynają samodzielnie wspinać się po  gałęziach. Ale dopiero po około 3 miesiącach samiec przestaje je nosić.

  portret - Saguinus oedipus 

Opisane podgatunki :
- Saguinus oedipus meticulosus - Rio San Jorge, Bolivar ( Kolumbia ) synonim Seniocebus meticulosus
- Saguinus oedipus oedipus - Rio Atrato, Cauca, Magdalena ( Kolumbia ) - zagrożony
- Saguinus oedipus titi - Brazylia - synonim Oedipus titi

tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) w warunkach wiwaryjnych

Saguinus oedipus oedipus

Gatunek uznany za krytycznie zagrożony. Głównie na skutek wylesiania i zamiany obszarów leśnych w obszary rolne. Zakres jego występowania drastycznie się zmniejszył. 
Został objęty ochroną prawną w Kolumbii od roku 1969, objęty zakazem wywozu w 1974 roku. Ujęty w Załączniku CITES I .
W przeszłości dużym zagrożeniem był odłów i handel żywymi osobnikami na potrzeby ogrodów zoologicznych, laboratoriów i prywatnych hodowców. Indianie polowali na nią dla mięsa.
Obecnie tamaryna białoczuba występuje w trzech obszarach chronionych :
- Paramillo National Park
- Los Colorados Sanctuary
- Reserve Forestal Cerro de Coraza - de Monte Marja
oraz została wprowadzona do Tayrona National Natural Park w 1974 roku.
W roku 1987 powstał program ochrony tamaryn Proyecto Titi. W ramach programu prowadzone są długoterminowe badania terenowe na temat tego gatunku. Obejmuje on nie tylko czynniki powodujące zagrożenia ale także działania edukacyjne. Ocenia się wszechstronnie siedliska zwłaszcza te będące ostatnimi twierdzami dla gatunku. Dostarczanie tych istotnych informacji ma wpływ na ocenę liczebności populacji, biorąc pod uwagę obecne tempo niszczenia siedlisk.

 tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) - Śląski Ogród Zoologiczny

Saguinus oedipus - młody osobnik

W ogrodach zoologicznych ten gatunek jest często "eksponowany". Trzyma się go w stadach rodzinnych. Wymaga przestronnych wolier o urozmaiconej zabudowie. Dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych, co jest dobrą prognozą dla gatunku. Objęta wieloma programami hodowlanymi.
W niewoli może dożyć 15 lat.

  tamaryna białoczuba ( Saguinus oedipus ) w warunkach wiwaryjnych




Tamaryna wąsata, tamaryna cesarska ( Saguinus imperator ) naczelny ssak z rodziny  pazurkowcowatych ( Callithricidae ). Synonim Leontocebus imperator.

Występuje w Ameryce Południowej, w zachodniej Brazylii, we wschodnim Peru i w północno-wschodniej Boliwii.

Zamieszkuje deszczowe lasy i suche wiecznie zielone zarośla.

portret tamaryny wąsatej ( Saguinus imperator )

Aktywna od świtu do zmroku. Żyje w grupach rodzinnych od 2-10 osobników. Grupa składa się z jednej dorosłej samicy, samca przywódcy oraz 2-3 samców podporządkowanych i młodych.
Jest terytorialna i broni swojego terytorium przed innymi grupami swojego gatunku. Przebywają najczęściej w niższej partii lasu, w gęstym listowiu roślin pnących się po drzewach. 
Strategia jej polega na żywieniu się roślinami, które stopniowo owocują. Dzięki temu tamaryna wąsata nie potrzebuje zbyt dużego terytorium, a mimo to ma stale dość świeżego pożywienia. Na jednym miejscu grupa przebywa stosunkowo krótko, ucztując i zaraz przenosząc się dalej. Po 2-3 dniach powraca w te same miejsca.
Odżywia się różnymi częściami roślin pnących, owocami, orzechami, nektarem kwiatów ale także owadami, małymi kręgowcami czy jajami ptaków.
Okres godowy przypada od maja do czerwca.
Samica po 140-145 dniach rodzi 2 rzadko 3 młode. Samiec uczestniczy w odchowie potomstwa nosząc młode i oddając je samicy tylko do karmienia. Po 18-24 dniach młode zaczynają samodzielnie wspinać się po gałęziach drzew. Dopiero jednak po około 3 miesiącach usamodzielniają się i samiec przestaje je nosić.

    Saguinus imperator

Opisane podgatunki :
- Saguinus imperator imperator - zachodnia Brazylia, Boliwia, Peru - zagrożony
- Saguinus imperator subgrisescens - południowo-wschodnie Peru, północno-zachodnia Boliwia, północno-zachodnia Brazylia - zagrożony

Saguinus imperator - dorosły osobnik z młodym w warunkach zoo

Gatunek uważany za zagrożony. Głównie na skutek wylesiania i zamiany obszarów leśnych w obszary rolne.
Saguinus imperator znajduje się na oficjalnych krajowych listach gatunków zagrożonych w Brazylii i Peru. Notowana w Załączniku CITES II.
Duże zagrożenie stanowi nielegalny handel dzikimi zwierzętami, który dostarcza tamarynę wąsatą jako zwierzę domowe do prywatnych hodowców ( głównie U.S.A., Kanada i kraje arabskie ).
Występuje w kilku obszarach chronionych :
- Rio Acre Ecological Station
- Chico Mendes Extractivist Reserve
- Macaua National Forest
- Antimari Forest
- Manu National Park
- Manuripi Heath Nature Reserve
Potrzebne są długoterminowe badania dotyczące trendów i dystrybucji populacji, oceny siedlisk oraz zagrożeń.

 tamaryna wąsata ( Saguinus imperator ) w warunkach wiwaryjnych

W warunkach wiwaryjnych jest często "eksponowana". Trzymana jest w grupach rodzinnych. Wymaga przestronnej woliery o urozmaiconej zabudowie. Dobrze rozmnaża się w warunkach zoo. Objęta jak poprzedni gatunek wieloma programami hodowlanymi.
W niewoli dożywa do 23 lat.




Wełniak szary, małpa wełnista ( Lagothrix lagotricha ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelidae ).

Występuje w Ameryce Południowej, od Wenezueli, Kolumbii aż po wschodni Ekwador, północne Peru, Brazylię i Boliwię.

Zamieszkuje gęste deszczowe lasy.

porteret wełniaka szarego ( Lagothrix lagotricha )


Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i późno popołudniowych.
Żyje w stadach 10-20 osobników. Stada często się mieszają i osobniki przechodzą z jednego do drugiego.
Mieszka w koronach drzew, na wysokości do 35 metrów. Porusza się mimo swojej masywności zwinnie, przeskakując z drzewa na drzewo, zmierzając przeważnie ku ziemi. Na ziemię schodzi wyjątkowo, biegając na tylnych nogach z wyprostowanym ogonem. Stadom poruszających się wełniaków towarzyszą często inne gatunki, zwłaszcza z rodzaju Cullitrix, które ostrzegają o niebezpieczeństwie.
Odżywia się owocami, liśćmi, orzechami, jagodami, korą drzew, kwiatami, nektarem ale także owadami i ich larwami a czasami jajami i pisklętami ptaków.
Rozmnaża się przez cały rok.
Samica w rui sama poszukuje partnera. Po 207-211 dniach rodzi 1 młode rzadko 2. Młode pierwsze tygodnie życia spędza trzymając się mocno sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na plecy i towarzyszy matce w ten sposób przez 1 rok życia.

    wełniak szary ( Lagothrix lagotricha ) młody osobnik

Opisane podgatunki :
- Lagothrix lagotricha caroarensis - Amazonas, Iower Rio Iga, Lago Caroaro ( Brazylia )
- Lagothrix lagotricha castelnaui - Brazylia, Peru
- Lagothrix lagotricha geoffroyi - Cayenne ( Gujana Francuska )
- Lagothrix lagotricha humboldtii - Kolumbia
- Lagothrix lagotricha infumatus - Rio Ica, Dolina Peruwiańskiej Amazonii, Dolina Rio Copataza ( Brazylia ), Macas ( Ekwador )
- Lagothrix lagotricha lagotricha - południowa Kolumbia
- Lagothrix lagotricha puruensis - Redencao, Lago Beruri, Aruma, Rio Purus ( Brazylia )
- Lagothrix lagotricha thomasi - Cuzco ( Peru )
- Lagothrix lagotricha ubericola - wschodnie Peru, Igarape Grande, Rio Jurua, Upper Amazon, Rio Solimoens ( Brazylia )

portret samicy wełniaka szarego ( Lagothrix lagotricha )

Gatunek uważany za zagrożony. Główne zagrożenia to polowanie dla mięsa i skóry, utrata siedlisk, wylesianie i zamiana obszarów leśnych w obszary rolne, nielegalny handel dzikimi zwierzętami, poszukiwanie kopalin i surowców.
Południowoamerykańscy Indianie zawsze chętnie jadali mięso wełniaków. Dzięki swej ufności małpa ta jest stosunkowo łatwym łupem.
Ujęty został w Załączniku CITES II.
Występuje w szeregu obszarach chronionych :
- Juami-Japura Ecological Station
- Amacayacu National Park
- La Paya National Natural Park
- Cahuinari National Park
- Serrenia de Chribiquete National Park
- Nukak National Reserve Sanctuary
- Sumaco-Napo Galeras National Park
- Cayambe-Coca Ecological Reserve
- Cofan-Bermejo Ecological Reserve
- Cuyabeno Ecological Reserve


wełniak szary ( Lagothrix lagotricha ) w warunkach zoo 

W warunkach wiwaryjnych potrzebuje przestronnych wolier.
Trzymany jest z reguły parami lub 1-2 samce i 1 samica. Dobrze się rozmnaża w niewoli.
Dożywa do 25 lat.




Uakari szkarłatny ( Cacajao calvus ) naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Synonim Oukaria calva.

Występuje w Ameryce Południowej, w Kotlinie Amazońskiej od rzeki Rio Japura w Brazylii po Rio Huallaga w Peru i przedgórze Andów.

Zamieszkuje wilgotne, deszczowe lasy zalewowe ( zalewane dwa razy w roku podczas powodzi - Igapos ).

uakari szkarłatny ( Cacajao calvus ) - samica z młodym

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach wczesnoporannych i późno popołudniowych. Mieszka w koronach drzew na wysokości 35 metrów nad ziemią. Zręcznie wspina się po gałęziach drzew, przeskakując z gałęzi na gałąź nawet do 10 metrów.
Żyje w stadach 10-20 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników różnej płci i wieku. Stado uakari gromadzi się na drzewach, które kwitną lub owocują.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym, który stanowią niedojrzałe orzechy, ale także owoce, kwiaty, liście, nasiona. W razie braku pokarmu roślinnego żywi się też owadami i ich larwami.
Rozmnaża się przez cały rok.
Samica łączy się z wieloma samcami. Również samce stale rozglądają się za kolejnymi partnerkami.
Po ciąży trwającej około 6 miesięcy, samica rodzi 1 młode bardzo rzadko 2.
Młode pierwsze tygodnie życia spędza trzymając się mocno sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce w ten sposób około 3 lat. Okres laktacji wynosi 1 rok.
Samica rodzi raz na 2-3 lata.

Cacajao calvus calvus

Cacajao calvus rubicundus 

Opisane podgatunki :
- Cacajao calvus calvus - Rio Japura ( Brazylia ) - zagrożony
- Cacajao calvus novaesi - Rio Tarauaca, Rio Eiru, Rio Jurua ( Brazylia ) - zagrożony
- Cacajao calvus rubicundus - uakari czerwony - synonim Cacajao rubicundus - Oukaria rubicunda - Rio Solimoes, Rio Ica ( Brazylia ) - zagrożony
- Cacajao calvus ucayallii - Rio Javari ( Brazylia ), Rio Ucayali, Rio Amazona ( Peru ) - zagrożony
 
Gatunek uważany za zagrożony. Główne zagrożenie to utrata siedlisk ( wyręb lasu ) i polowanie dla mięsa. Występowanie wzdłuż rzek powoduje, że gatunek jest podatny na wpływ człowieka. Specyficzne siedliska i wymagania żywieniowe powodują dużą wrażliwość na niszczenie środowiska naturalnego.
W Brazylii chroniony przez prawo krajowe.
Cacajao calvus calvus - ten podgatunek nie jest zagrożony polowaniem przez Indian ( wygląd zbyt podobny do ludzkiego ). Głównym zagrożeniem jest zmniejszanie i przekształcanie zalewowych siedlisk leśnych.  
Cacajao calvus rubicundus - jest zagrożony polowaniem dla mięsa oraz niszczeniem środowiska naturalnego. Uważa się, że populacje blisko Ucayali i Amazonki zostały wytępione. Rio Yovari i jej dopływ Rio Yaguerana stanowią ostatnie twierdze tego podgatunku.
Cacajao calvus novaesi - jest zagrożony polowaniem i eksploatacją zasobów naturalnych. 
Ujęty w Załączniku CITES I.
Centro de Protecao de Primatas Brasileiros i Instituto Chico Mendes wspiera i koordynuje programy ochrony naczelnych w całej Brazylii.
W Peru objęty Dekretem ( Nr 34-2004-AG ) opublikowanym przez rząd Peru w 2004 roku.
Cacajao calvus calvus - chroniony w Mamiraua Ecological Station Reserve
Cacajao calvus novaesi - nie ma pewnej ochrony nad Rio Jarua, gdzie polowanie i eksploatacja zasobów naturalnych jest dozwolone.
Cacajao calvus rubicundus - chroniony w Jutai-Solimoes Ecological Station.
Cacajao calvus ucayallii - chroniony w Tamshiyacu Tahuayo C Reserve, Sierra del Divisor Reserved Zone, Lago ( LPCC ) oraz rozszerzenie Yavari Ecological Station Reserve wzdłuż Rio Yavari i Rio Yavari-Mirin.


Cacajao calvus calvus w warunkach wiwaryjnych - zoo Berlin


W warunkach wiwaryjnych - rzadki.
Trzymany w wysokich i przestronnych wolierach. Dobrze rozmnaża się w warunkach zoo.
Objęty wieloma programami hodowlanymi.

uakari szkarłatny ( Cacajao calvus )

Cacajao calvus calvus z lewej: portret z prawej: w warunkach naturalnych




Cacajao hosomi - naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Odkryty i opisany w 2008 roku przez kilku autorów ( Boubli, Silva, Amado, Hrbek, Pontual, Farias ) na podstawie odrębnej genetyki, morfologii i ekologii.

Występuje w Ameryce Południowej, w północnej Brazylii i południowej Wenezueli.

Zamieszkuje nizinne lasy deszczowe, głównie lasy zalewowe ( igapos ).

Cacajao hosomi

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Należy do ściśle nadrzewnych gatunków, rzadko schodzących na ziemię. Mieszka w koronach drzew na wysokości 30-35 metrów nad ziemią. Żyje w dość elastycznych stadach 10-30 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników różnej płci i wieku. Osobniki dość swobodnie przechodzą z jednej grupy do innej. W stadach tych nie stwierdzono hierarchii. Duże skupiska do 100 osobników występują na obszarach o wysokiej obfitości pokarmowej. Jest sezonowym wędrowcem przenoszącym się do różnych obszarów leśnych w ślad za dostępnością preferowanego pożywienia.
Odżywia się głównie nie dojrzałymi nasionami drzew, owocami, liśćmi i owadami.
Rozmnaża się przez cały rok, ale okres godowy przypada w marcu i kwietniu.
Samica łączy się z kilkoma samcami. Po ciąży trwającej 6 miesięcy, samica rodzi 1 młode.
Młode pierwsze tygodnie życia spędza uczepione sierści na brzuchu matki. Po około 1-2 miesiącach przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce przez 2-3 lata. Okres laktacji trwa około roku.
Samica rodzi co2-3lata.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za narażony. Główne zagrożenie to polowanie ze strony Indian Yanomami ( zamiast dmuchawek używają broń palną ) oraz poszukiwaczy złota i innych minerałów.
Ujęty w Załączniku CITES I. 
Chroniony w Pico da Neblina National Park ( Brazylia ) i Serrania de la Neblina National Park ( Wenezuela ). Szczątkowe populacje mogą występować w lasach nad Rio Baria i Rio Interfluvium Manipitiri.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.




Uakari czarny, uakari czarnogłowy ( Cacajao melanocephalus ) naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Synonim  Ouakaria spixii - Ouakaria melanocephala.

Występuje w Ameryce Południowej, w południowo-zachodniej Wenezueli i północno-zachodniej Brazylii.

Zamieszkuje deszczowe, nizinne lasy głównie zalewowe wzdłuż rzek ( igapos ).

  uakari czarny ( Cacajao melanocephalus ) w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Jest gatunkiem nadrzewnym schodzącym rzadko na ziemię. Mieszka w koronach drzew. Żyje w elastycznych stadach 5-40 osobników. Grupy są mieszane i składają się z osobników rożnej płci i wieku. Osobniki dość swobodnie przechodzą z jednej grupy do innej. W stadach tych nie stwierdzono hierarchii. Większe skupiska występują w wyniku zgromadzenia kilku grup na obszarze o dużej obfitości pokarmowej, może być 100 i więcej osobników. Jest wędrowcem chociaż większą część roku spędzają w lasach igapos. Mniejsze grupy 1-10 osobników występują w okresach, gdy jest mniejsza dostępność pokarmu.
Odżywia się głównie nie dojrzałymi nasionami, ale także owocami, liśćmi i owadami.
Rozmnaża się prawdopodobnie przez cały rok.
Samica po 6 miesięcznej ciąży rodzi 1 młode, które spędza 4-6 tygodni uczepione sierści na brzuchu matki. Po około 1-1,5 miesiąca przenosi się na grzbiet i towarzyszy matce przez 2-3 lata. Okres laktacji wynosi około 1 roku. Samica rodzi co 2-3 lata.

   uakari czarny ( Cacajao melanocephalus ) w warunkach naturalnych

Opisane podgatunki :
- Cacajao melanocephalus melanocephalus - Wenezuela, Brazylia
- Cacajao melanocephalus ouakary - wschodnia Kolumbia ( wzdłuż Rio Guaviare i Rio Apaporis ), Brazylia ( wzdłuż Rio Negro, Rio Solimoes, Rio Araca i Rio Japura )
- Cacajao melanocephalus roosevelti - Amazon Basin ( Brazylia )

 portret młodego uakari czarnego ( Cacajao melanocephalus )

Gatunek uznawany za zagrożony w całym zakresie występowania. Główne zagrożenie to globalne zmiany klimatyczne powodujące obniżenie obecnego zakresu zalewowego lasu.
Innymi zagrożeniami są wycinka lasu, polowania oraz poszukiwanie i eksploatacja surowców mineralnych.
Ujęty w Załączniku CITES I.
Chroniony w Kolumbii w rezerwatach Nukak i Puinawai.
W Brazylii w Jau National Park i Amana Station Reserve.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.




Cacajao ayresi - naczelny ssak z rodziny Pitheciinae. Opisany w 2008 roku przez Jean-Phillipe Boubli.

Występuje w Ameryce Południowej, w północno-zachodniej Amazonii, w dorzeczu rzek Rio Curuduri i Rio Araca na pograniczu Brazylii i Wenezueli.

Zamieszkuje deszczowe, nizinne lasy zalewowe ( igapos ) porośnięte gajami palmowymi ( Mayrifia flexuosa ).

Cacajao ayresi - młody osobnik

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i popołudniowych. Jest gatunkiem ściśle nadrzewnym, nie schodzącym na ziemię. Mieszak w koronach drzew. Żyje w elastycznych grupach 10-30 osobników. Większe skupiska do 100 i więcej osobników występują w wyniku zgromadzenia kilku grup na obszarze o dużej obfitości pokarmowej. Stada nie posiadają zhierarchizowanych struktur i osobniki dowolnie przechodzą z jednej grupy do innej. Grupy składają się z osobników różnej płci i wieku. W ciągu dnia mogą wędrować około 6 kilometrów.
Odżywia się nie dojrzałymi nasionami i orzechami ale także owocami, liśćmi i owadami.
Nie wiele wiadomo na temat biologii rozrodu tego gatunku, ale przypuszcza się, że rozród jest tożsamy jak u innych gatunków uakari. Rodzi się 1 młode co 2-3 lata.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za zagrożony. Głównym zagrożeniem jest polowanie dla mięsa ( Indianie Yanomani ), wycinanie lasu oraz poszukiwanie i eksploatacja surowców naturalnych.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Chroniony na obszarze Pico da Neblina National Park w Brazylii i Serrania de la Neblina National Park w Wenezueli.

W warunkach wiwaryjnych - brak danych.




Czepiak belzebub, czepiak długowłosy, czepiak szatan ( Ateles belzebuth ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ).

Występuje w północnej części Ameryki Południowej ( Kolumbia, Wenezuela i północne Peru ) w górach Cordillera Oriental.

Zamieszkuje wyżynne deszczowe lasy do wysokości 1800 m n.p.m.

czepiak belzebub ( Ateles belzebuth ) w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności wczesnym rankiem i późnym popołudniem, czasami w nocy przy jasno świecącym księżycu. Żyje w grupach 20-40 osobników, z przewagą samic ( 1 samiec - 3 samice ). Jest gatunkiem społecznym i towarzyskim. Nie jest zbyt agresywny w stosunku do innych członków grupy ale wykazuje wyraźnie dominującą hierarchię. Jest terytorialny, średnia powierzchnia rewiru dla 1 grupy wynosi 150-250 hektarów. Mieszka w koronach drzew, porusza się za pomocą brachiacji oraz chwytnego ogona. Na ziemię schodzi wyjątkowo poruszając się na tylnych kończynach z wyprostowanym ogonem, przyjmuje wtedy pozycję wyprostowaną.
Odżywia się owocami, nasionami, orzechami, liśćmi a czasami martwym drewnem.
Może rozmnażać się w ciągu całego roku.
Samica łączy się z kilkoma samcami. Ciąża trwa 210-225 dni i samica rodzi 1 młode. Okres laktacji wynosi 12-15 miesięcy. Młode przebywa z matką 17-18 miesięcy, po tym okresie usamodzielnia się. Dojrzałość uzyskuje w wieku 4-5 lat. Samica rodzi co 2-4 lata.

 portret czepiaka belzebuba ( Ateles belzebuth )

Opisane podgatunki :
- Ateles belzebuth bartlettii - wschodnie Peru
- Ateles belzebuth belzebuth - Wenezuela - wrażliwy
- Ateles belzebuth chuva - Peru
- Ateles belzebuth fuliginosus - Kolumbia
- Ateles belzebuth variegatus - Peru, Wenezuela, Kolumbia

Ateles belzebuth na ziemi

Gatunek uznawany za zagrożony. Głównym zagrożeniem jest polowanie dla mięsa, nielegalne plantacje koki i związane z nimi problemy oraz wyręb lasu.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Występuje lub może występować na wielu obszarach chronionych. 
Brazylia :
- Pica de Neblina National Park
- Maraca Ecological Station
- Juami-Japura Ecological Station
- Serra da Mocidade National Park
- Niquia Ecological Station
- Amazonas National Forest
- Roraima National Forest
Kolumbia :
- Amacayacu Natural National Park
- Cahuinari Natural National Park
- Serrania de Chiribiquete Natural National Park
- Cordillera de los Picachos Natural National Park
- Cueva de los Guacharos Natural National Park
- La Paya Natural National Park
- Tinigua Natural National Park
- Serrania de la Macarena Natural National Park
- Nukak Natural National Reserve
- Puinawai Natural National Reserve
Ekwador :
- Podocarpus National Park
- Sumaco-Napo Galeras National Park
- Yasuni National Park
- Cayambe-Coca Ecological Reserve
- Cofan-Bermejo Ecological Reserve
Peru :
- Pacaya-Semiria National Reserve
Wenezuela :
- Serrania de la Neblina National Park
- Parima Tapirapeco National Park
- Duida-Marahuaca National Park
- Jaua-Sarisarinama National Park
- Yapacana National Park


  czepiak belzebub ( Ateles belzebuth ) 

W warunkach wiwaryjnych wymaga przestronnej i wysokiej woliery.
Trzymany w grupie składającej się z 1 samca i 3-4 samic. 
W odpowiednich warunkach może dożyć 40 lat.
Jest gatunkiem rzadziej spotykanym w ogrodach zoologicznych niż inne gatunki czepiaków.




Czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ). Synonim Ateles paniscus chamek - Ateles belzebuth chamek - Simia chamek - Cebus chamek.

Występuje w Ameryce Południowej, w półnono-wschodnim Peru, wschodniej Boliwii i zachodniej Brazylii ( dorzecze Rio Jurua i Rio Solimoes ).

Zamieszkuje pierwotne tropikalne deszczowe lasy oraz skraj tego lasu i sawanny.

  czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) w warunkach zoo

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Mieszka w koronach drzew, porusza się za pomocą brachiacji i chwytnego ogona. Na ziemię schodzi bardzo rzadko, porusza się wówczas w postawie wyprostowanej na tylnych kończynach i z wyprostowanym ogonem.
Żyje w grupach 20-30 osobników lub mniejszych. Często są to grupy składające się z 2-4 sztuk. Skład grupy jest elastyczny i osobniki przechodzą z jednej grupy do innej, zmieniając skład jak i wielkość grupy. Rewir 1 grupy to 259-388 ha.
Odżywia się głównie dojrzałymi owocami ale również młodymi liśćmi i kwiatami, nasionami, korzeniami powietrznymi roślin pnących, martwym drewnem, miodem i bardzo rzadko owadami.
Może rozmnażać się przez cały rok.
Samica łączy się z kilkoma samcami. Ciąża trwa 226-232 dni, samica rodzi 1 młode raz na 2-4 lata. Okres laktacji wynosi 12-15 miesięcy. Po 17-18 miesiącach młode usamodzielnia się . Dojrzałość uzyskuje w wieku 4-5 lat.

 Ateles chamek w warunkach naturalnych

Opisane podgatunki :
- Ateles chamek peruvianus - Peru - wrażliwy

czepiak peruwiański ( Ateles chamek )

Gatunek uznawany za zagrożony. Główne zagrożenia to polowanie dla mięsa, wyręb lasu oraz eksploatacja i poszukiwanie surowców naturalnych.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Występuje lub może występować w wielu obszarach chronionych.
Boliwia :
- Manuripi Heath National Park
- Amboro National Park
- Carrasco National Park
- Noel Kempf Mercado National Park
- Isiboro-Secure  National Park
- Blanco y Nero Rios National Reserve
- Biosphere Reserve Beni
- Beni Biological Station
Brazylia :
- Amazonia National Park
- Serra dio Divisor National Park
- Serra da Cutia National Park
- Mapinguari National Park
- Abufari Biological Reserve
- Jaru Biological Reserve
- Guapore Biological Reserve
- Jutai-Salimoes Ecological Reserve
- Rio Acre Ecological Station
- IQue Ecological Station
- Cunia Ecological Station
Peru :
- Manu National Park
- Bahuaja-Sonene National Park
- Pacaya-Samiria Narional Reserve

czepiak peruwiański ( Ateles chamek ) samica z młodym w warunkach naturalnych

W niewoli - brak danych.




Czepiak srebrny ( Ateles argenteus ) naczelny ssak z rodziny czepiaków ( Atelinae ). Opisany w 2003 roku przez Marca van Roosmalena.

Występuje w Ameryce Południowej, w Brazylii ( dorzecze rzek Rio Negro, Rio Branco i Rio Uraricoeira ).

Zamieszkuje nizinne deszczowe lasy.

 portret czepiaka srebrnego ( Ateles argenteus )

Ekologia i biologia jak u innych gatunków czepiaków.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Zagrożenia jak u wszystkich naczelnych Ameryki Południowej.

W niewoli - brak danych.




sobota, 23 lipca 2011

Nieświszczuki - Cynomys.

Nieświszczuk białoogonowy ( Cynomys leucurus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).


Występuje w Ameryce Północnej, w środkowo-południowej Montanie, w zachodnim i środkowym Wyoming, w północno-wschodnim Utah i północno-zachodnim Kolorado ( U.S.A. ). Uznany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje na wyżynach i płaskowyżach, otwarte tereny porośnięte trawami w pobliżu lasów.

 nieświszczuk białoogonowy ( Cynomys leucurus )

Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności w godzinach porannych i popołudniowych.
Żyje w koloniach od 11 - 100 osobników. Kopie nory tworzące system komór i korytarzy. Gniazda zakłada w jednej z komór, wyścielając ją suchą trawą. Samiec jest nieco większy niż samica.
W okresie zimowym hibernuje, lecz może się budzić. Wiosną pierwsze pojawiają się dojrzałe samce, już pod koniec lutego-na początku marca, później po 2-3 tygodniach samice. W sen zimowy zapadają dorosłe osobniki pod koniec sierpnia. Młode we wrześniu.
Odżywia się głównie nasionami, roślinnością zielną i trawami. Nie gardzi też owadami.
Ruja odbywa się pod koniec marca i na początku kwietnia.
Ciąża trwa około 30 dni. Samica rodzi 2-4 ( 1-6 ) młodych w miocie. 1 miot w roku. Młode opuszczają norę  po 5-7 tygodniach od porodu. Zaczynają się samodzielnie odżywiać.

młody nieświszczuk białoogonowy ( Cynomys leucurus )

Nie opisano żadnych podgatunków.
Chociaż Cynomys parvidens uważany jest za podgatunek Cynomys leucurus przez niektórych autorów.

grupka nieświszczuków białoogonowych ( Cynomys leucurus )

Gatunek uznawany jest za wrażliwy, chociaż nie zagrożony. Tempo spadku populacji jest obecnie na dość niskim poziomie, co nie kwalifikuje gatunku do kategorii zagrożonych.
Jest dość powszechny w części historycznego zasięgu mimo, że większość kolonii została zredukowana.
Lokalnie może być zagrożony na skutek chorób, zatruć, przekształcania obszarów w tereny rolnicze oraz urbanizację. Gatunek ten nie występuje w żadnym obszarze chronionym.

W niewoli - brak danych.




Nieświszczuk Utah ( Cynomys parvidens ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Dawniej uważany za podgatunek Cynomys leucurus.

Występuje w Ameryce Północnej, jedynie w środkowopołudniowym Utah ( U.S.A. ). Uznany za endemit dla U.S.A.

Zamieszkuje łąki i otwarte tereny porośnięte niską trawą. Obszar ten musi być suchy z miękką glebą, w której nieświszczuk musi wykopać norę przynajmniej poniżej 1 metra.

 nieświszczuk Utah ( Cynomys parvidens )

Jest to najmniejszy gatunek nieświszczuka.
Aktywny w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych oraz popołudniowych.
Żyje w koloniach do 100 osobników. Kopią rozbudowane systemy komór i korytarzy. Gniazdo jest zakładane w jednej z komór i wyścielane suchą roślinnością.
W okresie zimowym hibernuje, chociaż nie zapada w całkowite odrętwienie. Dorosłe osobniki w sen zimowy zapadają od końca sierpnia do połowy września. Młode od października do listopada. Wiosną pierwsze wychodzą samce od końca lutego do początku marca. Samice po 2-3 tygodniach od przebudzenia samców.
Odżywia się głównie kwiatami i nasionami, chociaż nie gardzi trawami i roślinnością zielną, zjada także owady.
Ruja odbywa się na początku kwietnia.
Ciąża trwa 30-35 dni. Samica rodzi 3-4 młode, możliwe jest 6 młodych w miocie. Młode opuszczają nory po 5-7 tygodniach od porodu i zaczynają samodzielnie się odżywiać.

Cynomys parvidens przed okresem hibernacji

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za zagrożony ze względu na mały zakres występowania.
Znane są trzy podstawowe obszary nasycenia kolonii tego gatunku : Awapa Plateau, East Fork i Sevier River oraz wschodni Iron County.
Wiele czynników powoduje zagrożenie dla tego gatunku :
- klimat ( susze i mroźne zimy )
- bariery biologiczne i fizyczne 
- konkurencja ze strony Spermophilus armatus
- choroby
- zatrucia 
- utrata siedlisk
- nadmierny wypas zwierząt domowych
- przekształcanie obszarów w tereny rolnicze
W latach 1972-1989 objęty programem przesiedlenia z prywatnych terenów rolniczych na ziemie federalne ( stanowe ). Program zakończył się sukcesem.

W niewoli - brak danych.






Nieświszczuk czarnoogonowy ( Cynomys ludovicianus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).
Zwany też często pieskiem preriowym, ze względu na dźwięki podobne do szczekania psa, które wydaje.

Występuje w Ameryce Północnej, od południowo-środkowej Kanady po północno-wschodni Meksyk.

Zamieszkuje suche, otwarte tereny porośnięte trawą - prerie. Jest typowym mieszkańcem Wielkich Równin.

pozostałe informacje patrz :
po lewej : nieświszczuk meksykański ; po prawej : nieświszczuk czarnoogonowy


Nieświszczuk meksykański ( Cynomys mexicanus ) gryzoń z rodziny wiewiórkowatych ( Sciuridae ).

Występuje w Ameryce Północnej, w północnym Meksyku. Jego zasięg jest ograniczony do południowej Coahuila i północnej San Louis Potosi. Jest endemitem dla Meksyku.

Zamieszkuje wyżynne i skaliste obszary na wysokości 1600-2200 m n.p.m.

pozostałe informacje patrz :


Nieświszczuk Gunnisona ( Cynomys gunnisoni ) gryzoń z rodziny wiewiórek (Sciuridae ).

Występuje w Ameryce Północnej, w południowej części Gór Skalistych, w stanach Utah, Kolorado, Nowy Meksyk i Arizona. Jest endemitem dla U.S.A.

Zamieszkuje górskie doliny i płaskowyże na wysokości 1830-3660 m n.p.m.
pozostałe informacje patrz :







sobota, 9 lipca 2011

Króliki z rodzaju Sylvilagus z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej część II

Tapeti, królik brazylijski, królik leśny ( Sylvilagus brasiliensis ) gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ).


Występuje od Ameryki Północnej ( południowy Meksyk - Tamaulipas ) do Ameryki Południowej ( północna Argentyna ).

Zamieszkuje wilgotne lasy deszczowe, sawanny oraz zarośla i zakrzewienia.

tapeti ( Sylvilagus brasiliensis )

Aktywny w ciągu całego roku, w godzinach nocnych. Żyje samotnie lub w parach. 
Dobrze pływa i może uciekać do wody w razie niebezpieczeństwa. Ścigany przez drapieżnika ucieka zygzakiem.
Kryjówki wybiera w gęstym poszyciu na dnie lasu, w zaroślach, wśród korzeni drzew lub w norach innych zwierząt.
Odżywia się pokarmem roślinnym, głównie trawą i liśćmi krzewów.
Sezon rozrodczy trwa cały rok.
Ciąża trwa 42-45 dni. Samica rodzi 2 młode w miocie. Młode rodzą się z otwartymi oczami i opuszczają gniazdo w wieku 12-18 dni. Odstawienie następuje po około 25-30 dniach.
Gatunek ten rozmnaża się raz w roku.
Dojrzałość płciową młode osobniki mogą osiągnąć już w wieku 80 dni, ale do rozrodu przystępują w następnym roku. W warunkach naturalnych dożywa około 5 lat.

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus brasiliensis andinus - Ekwador
- Sylvilagus brasiliensis apollinaris - Kolumbia
- Sylvilagus brasiliensis brasiliensis - północno-wschodnia Brazylia
- Sylvilagus brasiliensis canarius - Canar ( Ekwador )
- Sylvilagus brasiliensis capsalis  - Peru
- Sylvilagus brasiliensis caracasensis - Wenezuela
- Sylvilagus brasiliensis carchensis - Carchi ( Ekwador )
- Sylvilagus brasiliensis chapadae - Peru, Mato Grosso, Chapada ( Brazylia )
- Sylvilagus brasiliensis chillae - Kordyliera Zachodnia ( Ekwador )
- Sylvilagus brasiliensis chimbanus - zachodnie stoki Mt. Chimborazo ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis chotanus - Imbabura, Pimanpiro ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis consobrinus - Panama
Sylvilagus brasiliensis daulensis - Coastal ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis defilippi - wschodni Ekwador
Sylvilagus brasiliensis ecaudatus - Quito ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis fulvescens - zachodnie Andy ( Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis fuscescens - zachodnie Andy ( Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis gabbi - Kostaryka, Panama, wyspa Rey
Sylvilagus brasiliensis gibsoni - Salta Prov ( Boliwia ), Formosa Prov, Gran Chaco, północno-wschodnie Santiago, Tucuman ( Argentyna )
Sylvilagus brasiliensis inca - Madre de Dios ( południowo-wschodnie Peru )
Sylvilagus brasiliensis incitatus - Panama, wyspa Rey, wyspa San Miguel
Sylvilagus brasiliensis kelloggi - Kordyliera Zachodnia, Loja Prov ( środkowy Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis meridensis - Wenezuela, Kordyliera Wschodnia ( Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis messorius - północno-wschodnia Kolumbia, Santa Cruz de Cana ( wschodnia Panama )
Sylvilagus brasiliensis minensis - Urugwaj, Minas Gerais ( wschodnia Brazylia )
Sylvilagus brasiliensis nicefori - Medellin ( Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis nivicola - Mt. Antisana ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis paraguensis - Mato Grosso ( południowo-wschodnia Brazylia ), Dpt. Santa Cruz ( wschodnia Boliwia ), Paragwaj, północno-wschodnia Argentyna
Sylvilagus brasiliensis peruanus - Huallaga y el Maranon ( północno-wschodnie Peru )
Sylvilagus brasiliensis salentus - Salento ( Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis sanctamartae - Magdalena ( północna Kolumbia )
Sylvilagus brasiliensis surdaster - Esmeraldas ( Ekwador )
Sylvilagus brasiliensis tapetillus - wschodnie Rio de Janeiro ( południowo-wschodnia Brazylia )
Sylvilagus brasiliensis truei - Veracruz ( Meksyk ), Belize 
Sylvilagus brasiliensis tumacus - Tuma ( Nikaragua )

tapeti ( Sylvilagus brasiliensis )

Gatunek uważany za niezagrożony. Jest dość pospolity w swoim zasięgu.
Poluje się na niego dla mięsa, futra i sportu.
Nie jest gatunkiem chronionym przez CITES lub IUCN.

Sylvilagus brasiliensis w warunkach zoo

W niewoli - może dożyć 9 lat.



Królik meksykański ( Sylvilagus cunicularius )  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ).

Występuje w Ameryce Północnej, od południowego Sinaloa do wschodniego Oaxaca i Veracruz ( Meksyk ). Jest endemitem dla Meksyku.

Zamieszkuje tropikalne, półsuche i umiarkowane lasy, zarośla i zakrzewienia, użytki zielone ( łąki i pastwiska ).

królik meksykański ( Sylvilagus cunicularius )

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Żyje samotnie, ale w siedlisku o obfitej bazie pokarmowej i obfitującym w kryjówki może być zagęszczenie osobników.
Na kryjówki wybiera gęste zarośla, wysoką trawę, zagłębienia w ziemi lub nory innych zwierząt.
Odżywia się pokarmem roślinnym, głównie trawą.
Sezon rozrodczy od marca do października.
Ciąża trwa około 30 dni. Samica rodzi 2-6 młodych w miocie.

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus cunicularius cunicularius - Zacualpan ( Meksyk )
- Sylvilagus cunicularius insolitus - Jalisco ( Meksyk )
- Sylvilagus cunicularius pacificus - Acapulco, Guerrero ( Meksyk )
- Sylvilagus cunicularius veraecrucis ? - Las Vigas, Veracruz ( Meksyk )

Sylvilagus cuniculiarius 

Gatunek uważany za zagrożony, ze względu na degradację siedlisk, nadmierny wypas zwierząt domowych i łowiectwo.
Innym zagrożeniem są pożary wywoływane przez człowieka i działalność wulkaniczną.
Konkurencja ze strony innych zajęczaków w tym :
- Romerolagus diazi 
- Sylvilagus audubonii i Sylvilagus floridanus
- Lepus callotis i Lepus californicus
Występuje na terenie La Malinche National Park Tlaxcala. 
Potrzebne są badania i ekspertyzy odnośnie utraty siedlisk związanych ze zmianami klimatycznymi, głównie dla podgatunku Sylvilagus cunicularius pacificus.

W niewoli - brak danych.




Sylvilagus dicei  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ).


Występuje w Ameryce Środkowej w górach Cordillera de Talamanca w południowo-wschodniej Kostaryce i północno-zachodniej Panamie.

Zamieszkuje wilgotne tropikalne i mgliste lasy.

rycina - Sylvilagus dicei

Nie wiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.

Nie opisano żadnych podgatunków.

rycina - Sylvilagus dicei

Gatunek uważany za zagrożony.
Potrzebne są badania na temat zagrożeń, trendów i dystrybucji populacji, ekologii, biologii i historii naturalnej gatunku.

W niewoli - brak danych.




Sylvilagus insonus  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ).
Uważany za wymarły przez nie które źródła. Gatunek jest znany z mniej niż 10 okazów. Ostatni okaz ( skóra ) uzyskano w 1998 roku od lokalnych myśliwych. Uznany za endemit dla Meksyku.

Występuje w Ameryce Północnej, w górach Sierra Madre del Sur ( Guerrero, Meksyk ).

Zamieszkuje górskie mgliste, iglaste lasy.

Aktywny przeważnie nocą.
Niewiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.

Sylvilagus insonus ?

Nie opisano żadnych podgatunków.

Ostatnia obserwacja żywego osobnika była w roku 1991. Gatunek uznany za krytycznie zagrożony.
Głównym zagrożeniem jest wyrąb lasów, utrata siedlisk oraz nadmierny wypas bydła.
Sylvilagus insonus został wpisany w Dziennik Norm NOM - 059 - ECOL - 2001 przez rząd Meksyku. Ostatnie miejsce uzyskania skóry zostało uznane za rezerwat przyrody ( Omiltemi Ekological National Park ). 
Programy ochrony siedlisk i ich zarządzania, regulacji łowiectwa i własne programy hodowlane są niezbędne do ochrony Sylvilagus insonus. Niezbędne są też badania do określenia stanu, zasięgu i trendów populacji ( jeśli jakowaś jeszcze istnieje ) oraz określenia skutków zagrożeń. 

W niewoli - brak danych.




Sylvilagus mansuetus  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ). Opisywany też jako podgatunek Sylvilagus bachmani.

Występuje w Ameryce Północnej, na wyspie San Jose ( Zatoka Kalifornijska, Baja California Sur, Meksyk ). Uznany za endemit dla Meksyku.

Zamieszkuje suche zarośla, zwarte grupy kaktusów i innych sukulentów.

Aktywny głównie w nocy.
Nie wiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.

 eksponat muzealny - Sylvilagus mansuetus

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznany za krytycznie zagrożony. Wpisany przez rząd Meksyku do Dziennika Norm NOM - 059 - ECOL - 2001.
Wyspa San Jose jest uznana za teren rezerwatu przez rząd meksykański.
Głównym zagrożeniem jest utrata siedlisk, konkurencja ze strony udomowionych zwierząt ( kozy ) oraz zdziczałe koty domowe i szczury ( Rattus norvegicus i Rattus rattus ).
Niezbędne są badania do określenia stanu populacji, zagrożeń i wymagań siedliskowych. Należy też podjąć zdecydowane działania w celu zwalczania gatunków inwazyjnych ( koty, szczury ).

W niewoli - brak danych.




Sylvilagus varynaensis  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Logomorpha ). Został opisany jako nowy gatunek w 2000 roku. Jest to największy przedstawiciel rodzaju.

Występuje w Ameryce Południowej, w zachodniej Wenezueli.

Zamieszkuje nizinne sawanny, w pobliżu suchych lasów oraz zarośla i zakrzewienia.

Nie wiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.
Jest typowym roślinożercą.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Nie wiele wiadomo na temat stanu populacji, jej trendów i zagrożeń.
Potrzebne są badania zarówno ekologii, zachowania i sposobu życia jak i stanu populacji, jej trendów i zasięgu oraz zagrożeń.

W niewoli - brak danych.






sobota, 2 lipca 2011

Króliki z rodzaju Sylvilagus z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej część I

Królik bagienny ( Sylvilagus aquaticus ) gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).


Występuje w Ameryce Północnej, od południowego Illinois i południowo-zachodniej Indiany, poprzez południowo-zachodnie Missouri i południowo-wschodnie Kansas aż do zachodniego Kentucky i zachodniego Tennessee, wschodniej Oklahomy, wschodniego Teksasu, Luizjany, Alabamy, Mississipi i północno-zachodniej Karoliny Południowej ( U.S.A. ). Uznawany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje bagniste niziny, tereny podmokłe, tereny zalewowe, wzdłuż dopływów większych rzek, bagna, lasy cyprysowe. Zawsze w pobliżu wody.


królik bagienny ( Sylvilagus aquaticus )

Żyje samotnie lub samica z młodymi. Aktywny o świcie, zmierzchu i w nocy w ciągu całego roku. W ciągu dnia pozostaje ukryty i nieruchomy. W razie niebezpieczeństwa ucieka zygzakowatym wzorem, często chroni się w wodzie zatrzymując się nieruchomo i wystawiając z niej tylko nos.
Kryjówki zakłada w zagłębieniach, w wysokiej trawie, wśród opadłych liści lub w kłodach drzew. Wszędzie tam, gdzie zapewnia mu to względne bezpieczeństwo.
Samice przed porodem budują gniazda w wysokiej trawie, w stertach gałęzi i opadłych liści, w ściółce ale także w kłodach, pniach lub wśród korzeni drzew. Są to wymoszczone własną sierścią budowle, posiadające boczne wejścia. Gniazda te mają zazwyczaj 5,5 cm głębokości, 15 cm szerokości i 18 cm wysokości. Dla zmylenia drapieżników samica buduje dodatkowo 1-2 gniazda jako atrapy.
Królik bagienny jest typowym roślinożercą, żywiącym się trawami, turzycami, liśćmi drzew i krzewów, gałązkami, korą itp. pokarmem.
Może rozmnażać się przez cały rok. Sezon rozrodczy trwa od połowy lutego do sierpnia.
Samica może mieć 1-6 miotów w roku, średnio 2-4.
Okres ciąży trwa od 35 do 40 dni. Samica rodzi 1-6 młodych w miocie, średnio 3. Po 12-15 dniach młode opuszczają gniazdo. Po około 20-25 dniach matka odstawia młode i rodzina rozpada się.

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus aquaticus aquaticus - wschodnia część Teksasu, Kansas, Karolina Południowa
- Sylvilagus aquaticus littoralis - Karolina Południowa
- Sylvilagus aquaticus attwateri - Teksas
- Sylvilagus aquaticus telmalemonus - Tennessee, Mississippi

Gatunek uważany za nie zagrożony. W południowo-wschodniej części U.S.A. jest drugim gatunkiem łownym. Na królika bagiennego poluje się dla mięsa, futra i sportu.
Populacje w stanach Alabama, Georgia, Mississippi, Teksas, Luizjana uważane są za bezpieczne.
W stanach Arkansas, Kentucky, Oklahoma i Karolinie Południowej uważane są za zagrożone.
Brak badań na temat zagrożeń dla tego gatunku.

W niewoli - rzadki.
Może dożyć 7-9 lat.




Królik pustynny ( Sylvilagus audubonii ) gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).

Występuje w Ameryce Północnej, od zachodniej i północnej części U.S.A. do środkowego i południowego Meksyku.

Zamieszkuje suche i górskie lasy, tereny pustyń i półpustyń, łąki, tereny skaliste a także skrajnie suche i gorące obszary. Od poniżej poziomu morza ( Dolina Śmierci w Kalifornii ) do 1829 m n.p.m. lub nieco powyżej.

 królik pustynny ( Sylvilagus audubonii ) po lewej: samotny osobnik na pustyni, po prawej: grupa osobników

Aktywny w ciągu całego roku, w godzinach nocnych. Unika gorąca dnia. Żyje samotnie lub w małych grupkach ( samica z młodymi ).
Na kryjówki wybiera różnego rodzaju miejsca zapewniające mu bezpieczeństwo oraz względny chłód w godzinach południa dnia. Są to m.in. zarośla i zakrzewienia, wysoka roślinność zielna, szczeliny skalne, kłody drzew, nory itp.

Sylvilagus audubonii arizonae

W zależności od siedliska i pory roku, odżywia się różnorodnym pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą różne gatunki traw, roślinność zielna, gałązki drzew i krzewów, liście itp.
Sezon rozrodczy od grudnia i stycznia do sierpnia lub bardziej na południe nawet do października.
Ciąża trwa około 35 dni. Samica rodzi 2-6 młodych, średnio 3-4. W sezonie może być do 6 miotów.
Młode po 14-16 dniach opuszczają gniazdo i zaczynają się samodzielnie odżywiać. Odstawienie następuje po około 20-25 dniach i rodzina rozpada się.
Ten gatunek żyje bardzo krótko. W warunkach naturalnych nie stwierdzono osobnika żyjącego dłużej niż 2,5 roku. Przeciętnie dożywa wieku około 19 miesięcy.


królik pustynny ( Sylvilagus audubonii )

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus audubonii arizonae - Sonora ( Meksyk ), pustynia Anza-Borrego ( Kalifornia ), Yapavai County ( Arizona )
Sylvilagus audubonii audubonii -Sonora ( Meksyk )
- Sylvilagus audubonii baileyi - Utah, północne Kansas ?
Sylvilagus audubonii cedrophilus - Nowy Meksyk
Sylvilagus audubonii confinis - Baja California ( Meksyk )
Sylvilagus audubonii goldmani - Cullacan, Sinaloa ( Meksyk )
Sylvilagus audubonii laticinctus - San Bernardino County, pustynia Mohave ( Kalifornia )
Sylvilagus audubonii major - północno-zachodnie Durango ( Meksyk ), Arizona
Sylvilagus audubonii minor - Teksas
Sylvilagus audubonii neomexicanus - Teksas, Oklahoma, Kansas, Nowy Meksyk
Sylvilagus audubonii parvulus - Hidalgo ( Meksyk ), Teksas
Sylvilagus audubonii rufipes - Inyo County ( Kalifornia ), Hidalgo ( Meksyk )
Sylvilagus audubonii sanctidiegi - Meksyk, San Diego County
Sylvilagus audubonii vallicola - Kern County ( Kalifornia )
Sylvilagus audubonii warreni - Utah. Kolorado


Sylvilagus audubonii rufipes

Gatunek uważany za nie zagrożony, posiadający duży zasięg występowania.
Wpływ na nie które lokalne populacje mogą mieć : utrata siedlisk, nadmierny wypas bydła czy drapieżnictwo psów i kotów domowych.
Poluje się na niego dla mięsa, futra i sportu. Jest ważnym gatunkiem łownym w części stanów U.S.A..
Innymi zagrożeniami dla tego gatunku są pożary naturalne czy wywołane przez człowieka ( Kalifornia ) oraz konkurencja ze strony Lepus californicus.
Brak badań na temat ewentualnych zagrożeń oraz trendów i dystrybucji populacji tego gatunku.
Obecnie nie są podjęte żadne działania ochronne.

Sylvilagus audubonii baileyi

W niewoli - brak danych.




Królik nadmorski, królik nadbrzeżny ( Sylvilagus bachmani )  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).

Występuje wzdłuż wybrzeża Oceanu Spokojnego w Ameryce Północnej, od rzeki Columbia ( granica Oregon - Waszyngton ) na północy do południowych krańców Baja California ( Meksyk ). Od Oceanu Spokojnego na wschód do gór Sierra Nevada na zachód.

Zamieszkuje stare lasy łęgowe, zarośla wzdłuż rzek i strumieni, tereny porośnięte gęstymi, wysokimi roślinami zielnymi.

królik nadmorski ( Sylvilagus bachmani )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w godzinach nocnych. Niekiedy można go spotkać w ciągu dnia. Żyje samotnie, jeśli siedlisko obfituje w odpowiednie kryjówki oraz bazę pokarmową może być duże zagęszczenie osobników.
Na kryjówki wybiera gęste zarośla, nory innych zwierząt czy zagłębienia w ziemi w gęstwinie wysokich roślin zielnych. Gniazda buduje z liści, mchu, które są wyścielane sierścią.
Żeruje głównie na pograniczu zarośli, lasu czy gęstych, wysokich roślin zielnych. Stara się unikać terenów otwartych porośniętych niską trawą.
Jest typowym roślinożercą. W skład jego diety wchodzą głównie trawy. Inną roślinnością żywi się w zależności od dostępności sezonowej  ( liście drzew i krzewów, pędy i gałązki, rośliny zielne itp. ).
Sezon rozrodczy od grudnia do sierpnia.
Ciąża trwa około 27 dni. Samica rodzi od 2-4 młodych w miocie. W sezonie 3-4 mioty. Średnia roczna dla jednej samicy to 15 młodych w sezonie. Młode opuszczają gniazdo po 14 dniach. Odstawienie następuje po około 20-22 dniach i rodzina rozpada się.
Dojrzałość młode uzyskują po 4-5 miesiącach. Rozmnażają się dopiero w następnym sezonie.

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus bachmani bachmani - Kalifornia
- Sylvilagus bachmani cerrosensis - wyspa Cerros ( Meksyk )
- Sylvilagus bachmani cinerascens - Kent County, San Diego County ( Kalifornia ), Meksyk
- Sylvilagus bachmani exiquus - środkowa Baja California ( Meksyk )
- Sylvilagus bachmani howelli - Baja California ( Meksyk )
- Sylvilagus bachmani - macrorhinus - San Mateo County, Corral Hollow ( Kalifornia )
- Sylvilagus bachmani mariposae - Kern County, Mariposa County, zachodnie stoki Sierra Nevada ( Kalifornia )
- Sylvilagus bachmani peninsularis - południowa Baja California ( Meksyk )
-  Sylvilagus bachmani riparius - San Joaquin County, Stanislaus County ( Kalifornia ) - krytycznie zagrożony
-  Sylvilagus bachmani rosaphagus - San Quintin - El Rosario ( Baja California, Meksyk )
 Sylvilagus bachmani tehamae - Tehama ( Kalifornia )
 Sylvilagus bachmani trowbridgii - Kalifornia, Teksas ?
-  Sylvilagus bachmani ubericolor - Washington, Oregon, Kalifornia
 Sylvilagus bachmani virgulti - Monterey County ( Kalifornia )

Gatunek uważany za nie zagrożony. Nie ma żadnych podjętych działań ochronnych w stosunku do całości gatunku. Poluje się na niego dla mięsa, futra i sportu.
Działaniami ochronnymi objęty jest tylko podgatunek Sylvilagus bachmani riparius, występujący w Caswell Memorial State Park ( San Joaquin County ) oraz z Stanislaus County ( National Wildlife Refuge ). Został wpisany na listę U.S. Fish and Wildlife Service 2000 stanu Kalifornia.
Zagrożeniami  są : pożary i powodzie, utrata siedlisk i ich degradacja z powodu urbanizacji i przekształcania w grunty rolne, drapieżnictwo psów i kotów domowych, choroby i genetyczne uwarunkowania stosunkowo małych populacji.
Sylvilagus bachmani riparius został objęty planem odbudowy, obejmującym zarządzanie siedliskami i hodowlę.


W niewoli - tylko Sylvilagus bachmani riparius w celu odbudowy populacji z doliny rzeki Stanislaus oraz z San Joaquin.
O gatunku jako całości w hodowli - brak danych.




Królik górski ( Sylvilagus nuttallii ) gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).


Występuje w Ameryce Północnej, zachodniej części Kanady ( południowa Kolumbia Brytyjska i południowy Saskatchewan ), zachodniej części U.S.A. aż po środkową Arizonę i Nowy Meksyk.

Zamieszkuje lasy i zarośla na stokach gór i wzniesień, zarośla i zakrzewienia wzdłuż rzek, obszary o gęstej, wysokiej roślinności zielnej.

królik górski ( Sylvilagus nuttallii )

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Żyje samotnie, jeśli siedlisko obfituje w odpowiednią ilość kryjówek i bazę pokarmową, może być więcej osobników. Prowadzi skryty i niewidoczny dla postronnego obserwatora tryb życia.
Na kryjówki wybiera nory, szczeliny skalne, zarośla, gęste skupiska wysokich roślin zielnych.
Typowy roślinożerca, odżywiający się głównie trawą. Z braku dostępności sięga po inny pokarm roślinny : jagody jałowca, liście i pędy drzew i krzewów, roślinność zielna.
Nie sprzyjające warunki atmosferyczne ograniczają zdolność jego żerowania.
Sezon rozrodczy od marca do lipca.
Samica po ciąży 28-30 dniowej, rodzi 4-8 młodych w miocie. Może mieć 4-5 miotów w sezonie.
Odstawianie następuje po około 30 dniach.
Młode uzyskują dojrzałość po 3 miesiącach, lecz w sezon rozrodczy wchodzą w następnym roku.

   królik górski ( Sylvilagus nuttallii )

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus nuttallii artemesia - Washington
Sylvilagus nuttallii grangeri - Kalifornia, Kolorado, południowa część Alberty, Saskatchewan ( Kanada )
Sylvilagus nuttallii nuttallii - Kolumbia Brytyjska
Sylvilagus nuttallii perplicatus - Hannopee Canon, Panamint Mountains, Coso Mountains, Inyo Range, Lone Pine, Hot Springs, Mount Whitney
Sylvilagus nuttallii pinetis - Arizona, Nowy Meksyk

Gatunek uważany za nie zagrożony. Jest dość pospolity w swoim zasięgu występowania. Jedynie w zachodniej części Dakoty Północnej populacje odnotowały spadek. Główną przyczyną może być rozprzestrzenianie się królika florydzkiego ( Sylvilagus floridanus ), które doprowadziło do przemieszczenia się lokalnych populacji w południowo-wschodniej części Dakoty Północnej.
Poluje się na niego dla mięsa, futra i sportu. Regulacje związane z ograniczeniami polowań stanowią agencje przyrody poszczególnych stanów U.S.A. i prowincji w Kanadzie.

W niewoli - brak danych.




Królik Appalachów ( Sylvilagus obscurus )  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ). Dawniej był zawarty w Sylvilagus transitionalis. Uważany za endemit dla U.S.A.

Występuje w Ameryce Północnej, we wschodniej części U.S.A., w południowej części Appalachów ( środkowa Pensylwania, Maryland, zachodnia i wschodnia Wirginia Zachodnia, wschodnie Tennessee, wschodnie Kentucky, zachodnia Karolina Północna, północno-zachodnia Karolina Południowa, północna Georgia, północna Alabama ).

Zamieszkuje górskie lasy iglaste, zarośla iglaste, wrzosowiska, lasy mieszane z gęstym poszyciem, na wysokości powyżej 1000 m n.p.m.

  królik Appalachów ( Sylvilagus obscurus ) - portret 

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Jest samotnikiem, jedynie gdy siedlisko obfituje w odpowiednie kryjówki i bazę pokarmową może być więcej osobników w jednym rewirze.
Prowadzi skryty tryb życia.
Na kryjówki wybiera gęsty podszyt, zarośla iglaków, nory, szczeliny skalne.
Odżywia się paprociami, trawami, liśćmi, pędami krzewów a także igliwiem. Jest to unikalne wśród królików ( spożywanie igliwia ).
Sezon rozrodczy od marca do początku września.
Ciąża trwa 28 dni. Samica rodzi 4-8 młodych w miocie. 4-6 miotów w sezonie.

Sylvilagus obscurus

Brak opisanych podgatunków.

Gatunek uważany za zagrożony. Populacja jego jest bardzo rozproszona i rzadka.
Główne zagrożenia dla tego gatunku to :

- zniszczenie, fragmentacja i utrata siedlisk
- urbanizacja
- rozprzestrzenianie się królika florydzkiego ( Sylvilagus floridanus ), który ma mniejsze wymagania siedliskowe
- polowanie na Sylvilagus floridanus, do którego Sylvilagus obscurus  jest podobny - powodujące straty tego drugiego
- brak wiedzy na temat biologii, istnienia oraz wymagań siedliskowych dla tego gatunku

Programy zachowawcze obejmują :
- zachowanie najważniejszych siedlisk, tworzenie i zarządzanie nowymi
- reklama i publiczne programy edukacyjne
- ekspertyzy i monitorowanie populacji
- badania dotyczące :

1. miejsc gniazdowania, rozproszenia, siedliska
2. korzystania z naturalnych korytarzy
3. zmian klimatycznych, naturalnych klęsk żywiołowych
4. efektów polowań sportowych
5. konkurencji z innymi zajęczakami ( Sylvilagus floridanus i Lepus sp. )
6. wpływu gatunków inwazyjnych

- opracowanie i wdrożenie planów zarządzania siedliskami
- edukacja i programy podnoszenia świadomości i informowanie myśliwych o siedliskach Sylvilagus obscurus
Trend populacji uważa się za spadkowy, ale ze względu na brak badań trudno jest ocenić jak poważny jest ten spadek. Ocenia się, że spadek populacji może być szybszy w oparciu o utratę siedlisk, ograniczenie zakresu występowania i obniżenia się jakości siedlisk.
Występuje w Monongahela National Forest ( Wirginia Zachodnia ) oraz  Great Smoky Mountains National Park ( Tennessee ), w tym ostatnim nie odnotowany od 1960 roku.

W niewoli - brak danych.




Królik błotny ( Sylvilagus palustris )  gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).

Występuje w Ameryce Północnej, w południowo-wschodniej części U.S.A. ( południowo-wschodnia Wirginia, południowa Georgia, wschodnia Alabama, Floryda i wyspy wzdłuż wybrzeża Florydy ). Uważany za endemit dla U.S.A.

Zamieszkuje tereny nizinne, w pobliżu bagien i estuariów słodkowodnych.

żerujący królik błotny ( Sylvilagus palustris )

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Żyje samotnie, ale w okolicy zasobnej w pokarm i kryjówki przebywa w pobliżu więcej osobników. Prowadzi skryty tryb życia.
Dobrze pływa i często chroni się w wodzie przed niebezpieczeństwem.
Buduje gniazda z trawy, roślin zielnych wyścielone sierścią, w gęstwinie traw lub w zaroślach.
Samce często są widziane w towarzystwie innych spokrewnionych gatunków : Sylvilagus floridanus i Sylvilagus aquaticus.
Odżywia się pokarmem roślinnym : kłączami i bulwami roślin bagiennych, roślinnością wodną, trawami i ziołami. W okresie zimowym także korą krzewów i drzew. Dieta jest zróżnicowana i zależna od sezonu.
Sezon rozrodczy od lutego do września.
Ciąża trwa 28-37 dni. Samica rodzi 2-4 młode w miocie. W sezonie może być 4 mioty. Młode rodzą się ślepe i bezradne. Po 12-15 dniach opuszczają gniazdo. Odstawienie następuje po 25-30 dniach.
W naturze może przeżyć około 4 lat.

  królik błotny ( Sylvilagus palustris )

Opisane podgatunki :
- Sylvilagus palustris douglasii - Teksas
- Sylvilagus palustris hefneri - Lower Keys ( Floryda ) - zagrożony
- Sylvilagus palustris paludicola - Georgia, Upper Keys ( Floryda )
- Sylvilagus palustris palustris - południowo-wschodnia Wirginia, Floryda, południowa Georgia

Gatunek uważany za nie zagrożony. Zagrożony jest Sylvilagus palustris hefneri z powodu fragmentacji siedlisk.
Poluje się na niego dla mięsa, futra i sportu.

W niewoli - brak danych.




Sylvilagus transitionalis gatunek z rodziny zającowatych ( Leporidae ), z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).

Występuje w Ameryce Północnej, we wschodniej części U.S.A. ( południowe Maine, Vermont, New Hampshire, Connecticut, wschodni New York, Massachusetts i Rhode Island ) oraz w południowej części prowincji Quebec ( Kanada ).

Zamieszkuje otwarte lasy i zarośla, w pobliżu strumieni, bagien, stawów i jezior.

żerujący Sylvilagus transitionalis

Aktywny w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu. Żyje samotnie, gdy siedlisko oferuje bazę pokarmową i zasobność w kryjówki może być więcej osobników na małej przestrzeni. Prowadzi skryty tryb życia.
Dieta jego obejmuje różnorodne rośliny zielne, owoce i nasiona, a zimą także korę i gałązki drzew i krzewów.
Sezon rozrodczy od marca do lipca.
Ciąża trwa około 28-30 dni. Samica rodzi 2-6 młodych w miocie. W sezonie 2-4 mioty.

 Sylvilagus transitionalis

Brak opisanych podgatunków.

Gatunek uważany za specjalnej troski ze względu na wyraźny spadek populacji oraz wyginięcie w niektórych obszarach zasięgu.
Główne zagrożenia dla tego gatunku to :
  • utrata i fragmentacja siedlisk, spadek ich jakości
  • urbanizacja, rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej
  • konkurencja i rozprzestrzenianie się Sylvilagus floridanus oraz możliwość hybrydyzacji z nim
  • brak edukacji o istnieniu, biologii i wymaganiach siedliskowych tego gatunku
  • polowanie na Sylvilagus floridanus powoduje straty Sylvilagus transitionalis 
  • brak ochrony w ramach Endangered Species Act
 Programy zachowawcze obejmują :
- wpis w US Fish and Wildlife Service
- zachowanie najważniejszych siedlisk, tworzenie i zarządzanie nowymi
- reklama i programy edukacyjne
- ekspertyzy i monitorowanie populacji
- badania dotyczące :
  1. miejsc gniazdowania, rozproszenia, siedliska
  2. pomiarów populacji
  3. korzystania z naturalnych korytarzy
  4. zmian klimatycznych, naturalnych klęsk żywiołowych
  5. efektów polowań sportowych
  6. konkurencji z innymi zajęczakami
  7. wpływu inwazyjnych gatunków
  8. hodowli w niewoli i reintrodukcji w odpowiednio ustalone i zabezpieczone siedlisko
Obecność tego gatunku stwierdzono na obszarach chronionych.

W niewoli - brak danych.




Królik florydzki ( Sylvilagus floridanus ) ssak z rodziny zającowatych ( Leporidae ).


Patrz  http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.com/2011/04/ssaki-ameryki-ponocnej-subiektywny.html




Sylvilagus graysoni - ssak z rodziny zającowatych ( Leporidae ), rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).


Patrz  http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.com/2011/05/krolik-z-wysp-tres-marias.htm





















KRS 0000069730