piątek, 24 lutego 2012

Subiektywny przegląd ssaków Ameryki Północnej po raz drugi.





Lis wirginijski ( Urocyon cinereoargenteus ) drapieżnik z rodziny psowatych ( Canidae ). Synonim Vulpes cinereoargentrus .


Występuje w Ameryce Północnej, w Ameryce Środkowej i w Ameryce Południowej ( od południowej Kanady po Wenezuelę i Kolumbię, z wyjątkiem części Wielkich Równin, górskich regionów północno-zachodniej części U.S.A. oraz wschodniego wybrzeża Ameryki Środkowej ).

Zamieszkuje głównie lasy liściaste, zarośla i zakrzewienia, doliny rzeczne ale także pola uprawne, rejony wyżynne i górskie do wysokości 3000 m n.p.m.

lis wirginijski ( Urocyon cinereoargenteus )

Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rui. Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu, ale czasami również w ciągu dnia.
Jest to jedyny przedstawiciel psowatych potrafiący wspinać się na drzewa.
Rewir łowiecki jednego osobnika wynosi od 1 - 7 km2 w zależności od zasięgu geograficznego ( średnio 2,1 km2 ). Terytorium jest oznakowane za pomocą gruczołów zapachowych, znajdujących się na odbycie oraz dodatkowych gruczołów na pysku i między podeszwami łap.
Na kryjówki wybiera naturalne schronienia : dziuple drzew, kłody, puste pnie, szczeliny skalne, podziemne nory, zagłębienia między korzeniami drzew. Czasami na wysokości 10 metrów nad dnem lasu w koronach drzew lub w pustych pniach.
Jest wszystkożerny. W skład jego diety wchodzą zarówno pokarmy roślinne jak i zwierzęce w zależności od pory roku i zasobności siedliska. Nadwyżka pokarmu jest zakopywana i oznaczana moczem.
Sezon godowy w zależy od regionu geograficznego, najczęściej między styczniem a końcem lutego aż do marca.
Samica łączy się z jednym samcem tworząc monogamiczną parę. Czasami w rzadkich przypadkach występuje poligamia lub poliandria.
Ciąża trwa około 2 miesięcy. Samica rodzi 3 - 8 szczeniąt. Samiec uczestniczy w odchowie młodych, aż do ich całkowitego usamodzielnienia. W wieku 2 - 3 tygodni życia szczenięta zaczynają być odstawiane. Okres laktacji kończy się w 6 tygodniu od narodzin. W wieku 3 - 4 tygodni młode zaczynają spożywać stały pokarm. Dojrzałość płciową uzyskują w wieku 10 miesięcy i rodzina rozpada się.
Żyje 6 - 8 lat, chociaż może dożyć i 10.

Urocyon cinereoargenteus californicus

Opisane podgatunki :
- Urocyon cinereoargenteus borealis - Nowa Anglia, południowe Ontario ( Kanada )
- Urocyon cinereoargenteus californicus - południowo-zachodnia Kalifornia, północna Baja California, San Jacirito Mountains ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus cinereoargenteus - wschodnia część U.S.A. do środkowej Karoliny Południowej
- Urocyon cinereoargenteus colimensis - Colima ( Meksyk )
- Urocyoon cinereoargenteus costaricensis - Kostaryka
- Urocyon cinereoargenteus floridanus - Floryda do południowej Karoliny Południowej i wschodniego Teksasu
- Urocyon cinereoargenteus fraterculus - Jukatan ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus furvus - Panama
- Urocyon cinereoargenteus guatemalae - południowy Meksyk, Nikaragua, Gwatemala
- Urocyon cinereoargenteus inyoensis - Inyo County ( Kalifornia - U.S.A.)
- Urocyon cinereoargenteus madrensis - południowa Sonora, południowo-zachodnie Chihuahua, północno-zachodnie Durango ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus nigrirostris - południowo-zachodni Meksyk
- Urocyon cinereoargenteus ocythous - południowa Manitoba, południowy Quebec ( Kanada ), Wisconsin, zachodnie Illinois, Missouri, Arkansas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, Dakota Południowa, Dakota Północna ( U.S.A. )
- Urocyon cinereoargenteus orinomus - południowy Meksyk
- Urocyon cinereoargenteus parvidens - Jukatan ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus penisularis - Baja California ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus pensylvanicus - Pennsylwania
- Urocyon cinereoargenteus scottii - Arizona, zachodni Teksas, północne Kolorado, Utah, południowa Newada, Kalifornia ( Sierra Nevada Mountains ), Chihuahua ( Meksyk )
- Urocyon cinereoargenteus sequolensis - Marin County ( Kalifornia )
- Urocyon cinereoargenteus texensis - Maverick County ( Teksas )
- Urocyon cinereoargenteus townsendi - Oregon, północna Kalifornia
- Urocyon cinereoargenteus venezuelae - Kolumbia, Wenezuela
- Urocyon cinereoargenteus virginianus - Wirginia, Karolina

lis wirginijski ( Urocyon cinereorgenteus ) - osobnik odpoczywający na drzewie

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg i dość duże populacje.
Uważany jest za szkodnika przez hodowców drobiu, chociaż ewentualne szkody powoduje lis rudy ( Vulpes vulpes ).
Może być nosicielem wścieklizny, tularemii czy nosówki.
Na terenach rolnych lis wirginijski może być pomocny w kontroli liczebności szkodników upraw, w tym gryzoni ( Rodentia ) i królików ( Leporidae ).
Mimo stosunkowo niskiej jakości futra poluje się na niego. W U.S.A. w sezonie 1991/92 upolowano 90604 osobniki.
Objęty jest prawem łowieckim w U.S.A. i Kanadzie.
Nie jest ujęty w Załącznikach CITES.
W Meksyku i krajach Ameryki Środkowej jest nielegalnie sprzedawany jako zwierzę domowe.
Występuje w wielu obszarach chronionych w całym swoim zasięgu. M.in w takich jak :
- Big Bend National Park
- San Joaquin National Wildlife Refuge
- Rocky Mountain National Park
- Everglades National Park
- Dry Tortuqas National Park
- Adirondack National Park
Ocenia się, że gatunek dobrze sobie radzi również na obrzeżach nie których obszarów miejskich.
Problem może dotyczyć regionów, gdzie liczba ludzi wzrasta szybko i ważne siedliska są przekształcane do celów rolniczych, przemysłowych i miejskich. Wiąże się to z degradacją i niszczeniem środowiska naturalnego, utratą siedlisk i ich fragmentacją.
Obecnie okazuje się, że brakuje badań przeprowadzonych dla tego gatunku. Brak jest podstawowych badań ekologicznych i demograficznych dla głównych siedlisk zajmowanych przez lisa wirginijskiego. Mało wiadomo na temat stanu i ekologii gatunku poza Kanadą i U.S.A.
Potrzebne są też badania na temat wpływu zmian siedliskowych ( obszary miejskie i podmiejskie ), pola uprawne ( tereny wiejskie ) oraz wpływu drapieżnika na mniejsze kręgowce w warunkach miejskich.


lis wirginijski ( Urocyon cinereorgenteus ) - osobnik na drzewie


W niewoli dożywa 12 lat.
W warunkach ogrodów zoologicznych często "prezentowany" w U.S.A. i Kanadzie zwłaszcza przez tzw. regionalne zoo. Często w ciasnych klatkach, gdzie lis wirginijski bardzo często bardzo tragicznie się "prezentuje".
Mimo to dość dobrze znosi warunki wiwaryjne i często się rozmnaża.
Duża liczba osobników znajduje się w prywatnych kolekcjach zwierząt i często ich stan jest opłakany.


Urocyon cinereoargenteus - osobnik w niewoli w Yellow River Game Ranch





Łasica długoogonowa ( Mustela frenata ) drapieżnik z rodziny ( Mustelidae ), z podrodziny ( Mustelinae ).

Występuje w Ameryce Północnej, w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej ( od południowej Kanady do Peru i Boliwii ).

Zamieszkuje różne siedliska : zarośla i zakrzewienia, widne lasy i ich obrzeża, tereny podmokłe ( bagna i mokradła, łąki łęgowe ) ale także obrzeża pól uprawnych i obrzeża miast. Unika gęstych lasów i terenów pustyń.

rycina - łasica długoogonowa ( Mustela frenata ) - od lewej : szata zimowa, w środku : szata letnia, po prawej : szata przejściowa 

Aktywna w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu, chociaż czasami poluje w ciągu dnia.
Typowy samotnik, w pary łączący się w okresie rui.
Widoczny dymorfizm płciowy : samiec większy niż samica.
Gatunek terytorialny - zakres rewiru łowieckiego to 4 - 120 ha, często się pokrywa, ale tylko terytoria kilku samic z jednym samcem. Osobniki tej samej płci są nietolerancyjne i agresywne wobec siebie.
Populacje północne na okres zimowy zmieniają szatę letnią na jesieni na białą a wiosną szatę zimową na brązową. Populacje południowe są brązowe przez cały rok.
Jest to zwinny i szybki drapieżnik, doskonale biegający, wspinający się i pływający. Potrafi ścigać swoje ofiary w ich kryjówkach i norach.
Na kryjówki wykorzystuje opuszczone nory lub swoich ofiar, puste pnie i kłody, stosy kamieni, szczeliny skalne, gęste zarośla, zagłębienia wśród korzeni drzew. Jeden osobnik korzysta często z wielu schronień.
Odżywia się głównie pokarmem zwierzęcym, chociaż w okresie letnim w skład jej diety wchodzą również owoce i jagody.
Sezon godowy występuje w miesiącach letnich.
Samica po kopulacji opóźnia implantację zapłodnionych jaj. Okres ciąży wynosi około 280 dni. Młode rodzą się od końca kwietnia do początku maja. Są bezradne i mają białe futro. W miocie 2 - 8 młodych ( średnio 6 ). W wieku 2 tygodni ich futerko gęstnieje i ciemnieje. Po 36 dniach młode są odstawiane i zaczynają spożywać stały pokarm. W wieku 56 - 60 dni usamodzielniają się i rodzina rozpada się. Samiec nie uczestniczy w odchowie i opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskują : samice w lecie tego samego roku, samce wiosną następnego roku.
Wiele z młodych osobników ginie przed osiągnięciem 1 roku.

Mustela frenata 

Opisane podgatunki :
- Mustela frenata affinis - Kolumbia, Wenezuela 
- Mustela frenata agilis - Znana tylko z dużych wysokości w Peru (Andy )
- Mustela frenata agilis - północny Nowy York
- Mustela frenata alleni - Dakota Południowa, Wyoming, Nebraska - czasem traktowany jako odrębny gatunek
- Mustela frenata altifrontalis - Oregon, Washington, południowo-zachodnia Kolumbia Brytyjska
- Mustela frenata arizonensis - Rocky Mountains, Sierra Nevada Mountains ( od Kolumbii Brytyjskiej po Arizonę i zachodni Nowy Meksyk ) - czasem traktowany jako odrębny gatunek
- Mustela frenata arthuri - południowo-wschodni Teksas, Luizjana, Mississippi
- Mustela frenata aureoventris -  Ekwador,( Pichincha )
- Mustela frenata boliviensis - Boliwia
- Mustela frenata brasiliensis -  Brazylia
- Mustela frenata cicognanii - Washington, Dakota Północna
- Mustela frenata costaricensis - Kostaryka, Panama, na południe przez zachodnie Andy w Kolumbii do północno-zachodniego Ekwadoru i Peru?
- Mustela frenata culbertsoni - Wyoming, Fort Laramie, Laramie Co
- Mustela frenata effera - wschodni Oregon, południowo-wschodni Washington
- Mustela frenata frenata - od  Doliny Meksyku na północ do południowego Teksasu
- Mustela frenata fusca -  Long Island, New York
- Mustela frenata goldmani - Pinabete, góry w południowo-wschodniej Chiapas w Meksyku
- Mustela frenata gracilis - Arkansas
- Mustela frenata helleri -  Rio Chinchao ( Peru)
- Mustela frenata inyoensis - Inyo Co ( Kalifornia )
- Mustela frenata jelskii - SYNONIMY Mustela jelskii - Putorius jelskii - Cutervo ( Peru )
- Mustela frenata latirostra - San Diego ( południowo-zachodnia Kalifornia )
- Mustela frenata leucoparia - Patzcuaro, Michoacan w Meksyku
- Mustela frenata longicauda - Saskatchewan, Alberta, południowa Manitoba ( Kanada ), wschodnia Montana, Dakota, Nebraska, południowo-wschodni Wyoming, północno-wschodnie Kolorado, zachodnie Kansas - uważany za odrębny gatunek  z 3 podgatunkami
- Mustela frenata macrophonius - Veracruz, Oaxaca ( Meksyk ) - uważany za odrębny gatunek 
- Mustela frenata macrura - Andyjski region Ekwadoru i Peru
- Mustela frenata macrurus - Kolumbia
- Mustela frenata meridana - Sierra de Merida, Wenezuela
- Mustela frenata mundus - Point Reyes, Marin Co, ( Kalifornia )
- Mustela frenata neomexicanus - Nowy Meksyk, południowo-wschodnia Arizona, zachodni Teksas, południowo-wschodnie Kolorado, południowo-zachodnie Kansas
- Mustela frenata nevadensis - Newada, Utah, północno-wschodnia Arizona, Idaho, północny Nowy Meksyk, Washington, południowa Kolumbia Brytyjska 
- Mustela frenata nicaraguae - Nikaragua, Honduras
- Mustela frenata nigriauris - Kalifornia, ( Santa Cruz Co )
- Mustela frenata notius - Karolina Północna ( Weaverville, Buncombe Co )
- Mustela frenata noveboracensis -  Massachusets, Ontario, Quebec, Karolina Południowa, Karolina Północna, Alabama, Missisipi, Georgia, Illinois, Maine - uważany za odrębny gatunek
- Mustela frenata occisor - Maine, w pobliżu ujścia rzeki Penobscot, Hancock Co
- Mustela frenata olivacea - Alabama, ( Autauga Co ), północna Floryda, wschodnie Mississippi, Karolina Południowa, północna Georgia
- Mustela frenata oregonensis - Oregon, Grants Pass, Rogue River Valley, Josephine Co, Kalifornia
- Mustela frenata oribasus - Źródło Kettle River, ( Kolumbia Brytyjska ), Alberta, Montana, północny Wyoming
- Mustela frenata panamensis - Panama, ( Rio Indio, w pobliżu Gatun, Strefa Kanału )
- Mustela frenata peninsulae - Floryda, ( Hudson, Pasco Co ) - zagrożony
- Mustela frenata perdus -  Teapa, Tabasco, ( Meksyk ), Gwatemala
- Mustela frenata perotae - Meksyk, ( Cofre de Perote - Veracruz )
- Mustela frenata primulina - Missouri, Arkansas, Iowa, wschodnie Kansas, Oklahoma, północna Luizjana, północno-wschodni Teksas - uważany za odrębny gatunek
- Mustela frenata pulchra - Kalifornia, ( Buttonwillow, Kern. Co )
- Mustela frenata saturatus - Cascade i Siskiyou Mountains ( Oregon, Washington ), południowa Kolumbia Brytyjska, północno-zachodnia Kalifornia
- Mustela frenata spadix - Minnesota
- Mustela frenata texensis - Teksas ( Kerr Co )
- Mustela frenata tropicalis - południowo-wschodni Meksyk do Gwatemali - uważany za odrębny gatunek z 3 podgatunkami
- Mustela frenata washingtoni - Washington
- Mustela frenata xanthogenys -  po obu stronach gór Sierra Nevada, Sacramento River? San Diego County ( Kalifornia )

Gatunek uznawany jako nie zagrożony ze względu na szeroki zakres dystrybucji oraz że, jest stosunkowo liczny.
Jest umiarkowanie odporny na zmiany środowiskowe i często korzysta z obecności człowieka. Mimo to populacja Mustela frenata często się waha i staje się lokalnie wymarła.
Futra łasicy długoogonowej były dostępne w handlu futrami, ale nigdy nie były popularne.
Wielu rolników chroni łasicę, w swoich gospodarstwach ze względu na ich kontrolę liczebności populacji gryzoni ( Rodentia ).
Obecnie zagrożenie dla gatunku może stanowić osuszanie terenów podmokłych i monokulturowe uprawy. Bezpośredni lub pośredni wpływ mają też pestycydy stosowane w rolnictwie ( reprodukcja, siedliska, pożywienie ).
Występuje w wielu obszarach chronionych w swoim zasięgu.
Nie jest ujęty w żadnym Załączniku CITES, ani chroniony prawem łowieckim na terenie Kanady i U.S.A.


W niewoli - brak danych.








Surillo białonosy ( Conepatus leuconotus ) drapieżnik z rodziny skunksów ( Mephitidae ).


Występuje w Ameryce Północnej ( południowo-wschodni Teksas, Arizona, południowy Nowy Meksyk [ U.S.A. ] i wschodni Meksyk ) oraz w Ameryce Środkowej ( północna Nikaragua, Gwatemala, Honduras ).

Zamieszkuje lasy, łąki, równiny nadbrzeżne, półpustynie, obszary skaliste, zarośla i zakrzewienia a czasami nawet pola uprawne. Unika gorących pustyń i tropikalnych wiecznie zielonych lasów.

rycina - surillo białonosy ( Conepatus leuconotus )

Typowy samotnik, w pary łączy się jedynie w okresie rui. Aktywny w ciągu całego roku, w godzinach nocnych. Jest ssakiem terytorialnym, lecz zakres terytorium nie jest znany. Prowadzi skryty tryb życia. Zimę spędza samotnie w kryjówce lub rzadko z innym skunksem.
Podobnie jak inne skunksy posiada przyodbytnicze gruczoły zapachowe. Zaniepokojony rozpyla gęstą, śmierdzącą ciecz w kierunku napastnika. Zarówno zwierzęta jak i ludzie unikają bezpośredniego kontaktu z tym skunksem.
Na kryjówki wybiera podziemne nory, jaskinie, szczeliny skalne, kłody i puste pnie, stare kopalnie, jamy wśród korzeni drzew, gęste zarośla.
Doskonale kopie w miękkim gruncie, za pomocą długich pazurów. Jest na tyle silnym zwierzęciem, że potrafi przewracać kamienie lub przesuwać puste pnie drzew lub kłody aby dostać się do larw owadów. Ma dobry węch i słuch, które są mu pomocne w wyszukiwaniu larw owadów i innych bezkręgowców.
Odżywia się głównie larwami owadów i innymi bezkręgowcami, małymi ssakami, gadami i płazami także jajami i pisklętami ptaków gniazdujących na ziemi oraz jagodami i owocami.
Sezon godowy w lutym i marcu.
Samiec często wędruje wiele kilometrów aby odnaleźć samicę.
Ciąża trwa około 2 - 2,5 miesiąca. Samica rodzi 2 - 4 młode w miocie. W wieku około 2 miesięcy młode są odstawiane. W wieku 30 - 35 dni zaczynają pobierać stały pokarm. Po okresie odstawienia młode przebywają z matką jeszcze kilka dni i rodzina rozpada się.
Dojrzałość uzyskują : samice w wieku 10 miesięcy, samce po roku.
Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa.

Opisane podgatunki :
- Conepatus leuconotus leuconotus - Veracruz ( Meksyk )
- Conepatus leuconotus texensis - Teksas - zagrożony

portret Coneopatus leuconotus

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg dystrybucji i różne siedliska zamieszkiwania. Jednak północne populacje gwałtownie i drastycznie spadły w ostatnich dziesięcioleciach.
US Fish and Wildlife Service i Texas Parks and Wildlife Departament rozpatrują możliwość umieszczenia surillo białonosego na liście gatunków zagrożonych.
Główne zagrożenia dla gatunku :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata i fragmentacja siedlisk
- konkurencja ze strony wprowadzonego dzika ( Sus scrofa )
- rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej ( częsta ofiara wypadków )
- stosowanie pestycydów w rolnictwie
- polowanie dla futra
W celu uzyskania danych na temat handlu, oszacowania poziomu eksploatacji i kontroli eksportu należałoby ująć surillo w Załączniku CITES II.
Obecnie na podstawie badań morfologicznych i molekularnych uznaje się, że Conepatus leuconotus i Conepatus mesoleucus stanowią jeden gatunek. Podgatunki Conepatus mesoleucus powinny być zawarte w Conepatus leuconotus. I tak podgatunek texensis oraz mearnsi, nelsoni, venaticus, sonoriensis i filipensis powinny być zawarte w Conepatus leuconotus leuconotus. Podgatunki figginsi i fremonti powinny być ujęte w Conepatus leuconotus figginsi. Conepatus mesoleucus telmalester powinien być traktowany jako Conepatus leuconotus telmalester.
Uważa się też, że taksony figginsi i telmalester mogą być nie ważne ale odnoszą się do konkretnych populacji ( jeśli nie wymarły ).
Gatunek nie jest rejestrowany z terenów chronionych.


W niewoli - brak danych.








Kret szerokołapy ( Scapanus latimanus ) owadożerny ssak z rodziny kretowatych ( Talpidae ).


Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( od Oregonu poprzez Kalifornię i Newadę do północnej Baja California w Meksyku ).

Zamieszkuje wilgotne gleby ale mieszka też na suchych obszarach z dużymi głazami od poziomu morza do 3000 m n.p.m. Preferuje obszary słabo porośnięte roślinnością.

kret szerokołapy ( Scapanus latimanus )

Aktywny przez cały rok. Prowadzi podziemny tryb życia, rzadko wychodząc na powierzchnię. Typowy samotnik, w pary łączy się w okresie rui.
Kopie i ryje podziemne chodniki i korytarze za pomocą szerokich łap. Jego oczy są lepiej widoczne niż u innych pokrewnych gatunków, co nie świadczy o tym, że lepiej widzi.
Gniazda zakłada w komorze, umieszczonej w głębszej części jego systemu korytarzy i chodników.
Odżywia się larwami owadów, pędrakami, dżdżownicami.
Sezon godowy w styczniu i lutym.
Okres ciąży trwa około 20 - 30 dni, ale dokładnie nie jest znany. Młode rodzą się w marcu - kwietniu. Jest ich 2 - 5 w miocie.

Opisane podgatunki :
- Scapanus latimanus alpinus - Oregon
- Scapanus latimanus anthonyi - Baja California, Sierra Pedro Martir ( Meksyk ) - krytycznie zagrożony - uważany czasem za odrębny gatunek
- Scapanus latimanus californicus - San Francisco Co ( Kalifornia )
- Scapanus latimanus campi - Merced County, Mariposa County ( południowa Kalifornia )
- Scapanus latimanus caurinus - wybrzeże od San Francisco Bay do Humboldt Bay
- Scapanus latimanus dilatus - środkowo-południowy Oregon, Siskiyou Mountains, zachodnia część Sierra Nevada
- Scapanus latimanus grinnelli - południowa część Sierra Nevada, Inyo County ( Kalifornia )
- Scapanus latimanus insularis - Angel Island, Marin County ( Kalifornia )
- Scapanus latimanus latimanus - południowy Oregon, zachodnia Kalifornia
- Scapanus latimanus minusculus - Eldorado County ( Kalifornia )
- Scapanus latimanus monoensis - wschodnia część Sierra Nevada
- Scapanus latimanus occultus - południowa Kalifornia
- Scapanus latimanus parvus - Almeda Island - zagrożony
- Scapanus latimanus sericatus - zachodnia część Sierra Nevada
- Scapanus latimanus truel - Modoc County ( Kalifornia )

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużych populacji.
Czasami uważany za szkodnika na terenach podmiejskich i w ogrodach.
W Meksyku znajduje się na liście zagrożonych gatunków.
Brak jest znanych zagrożeń dla tego gatunku.
Występuje w wielu obszarach chronionych w swoim zasięgu.


W niewoli - brak danych.




Choeronycteris mexicana - ssak z rzędu nietoperzy ( Chiroptera ), z rodziny Phyllostomidae, z podrodziny Glossophaginae.


Występuje w Ameryce Północnej ( Newada, Teksas, Nowy Meksyk, Arizona, Kalifornia - U.S.A. i Meksyk ), w Ameryce Środkowej i północnej części Ameryki Południowej ( Wenezuela ).

Zamieszkuje zarośla pustynne, liściaste i sosnowe lasy od nizin do 1900 m n.p.m.

portret Choeronycteris mexicana

Aktywny po zmierzchu, szczyt aktywności osiąga 1,5 godziny po zachodzie słońca do 3 godzin po nim. Dzień spędza w kryjówce. Żyje w niewielkich grupach, samice tworzą niewielkie kolonie rozrodcze do kilkudziesięciu osobników. Populacje z południowo-zachodnich U.S.A. migrują w okresie zimowym dalej na południe.
Na kryjówki wybiera jaskinie, opuszczone sztolnie i kopalnie, szczeliny skalne, głębokie kaniony rzadziej budynki. Osobniki wiszą w niższych temperaturach w klastrach a w wyższych w odległości 2 - 5 cm od siebie. Są bardzo czujne. Przebywają zazwyczaj w pobliżu wejścia do kryjówki i w momencie pojawienia się drapieżnika zaczynają nerwowo latać.
Odżywia się nektarem, owocami i pyłkiem, w rzadkich przypadkach owadami. Często przybywa do karmników dla kolibrów, gdy brakuje innych źródeł żywności ( w północnej części zasięgu - Arizona ). Przy pobieraniu nektaru z kwiatów posługuje się długim językiem.
Sezon rozrodczy zależy od zasięgu geograficznego.
Młode rodzą się w : populacje południowe - od kwietnia do maja, populacje północne - od czerwca do lipca.
Długość okresu ciąży nie jest znana. Samica rodzi 1 młode bardzo rzadko 2 w miocie. Samica opiekuje się młodym 2 - 3 tygodnie  dopóki samodzielnie nie zacznie latać. Na czas żerowania samica wykonuje loty z młodym, uczepionym między tylnymi kończynami.


Choeronycteris mexicana - samica z młodym


Opisane podgatunki :
- Choeronycteris mexicana mexicana - Kalifornia, Arizona, Nowy Meksyk, południowy Teksas ( U.S.A.), Meksyk przez całą Amerykę Środkową do Wenezueli ?
- Choeronycteris mexicana ponsi - północna Wenezuela - obecnie uznawany za podgatunek Choeroniscus periosus


Gatunek uznawany za bliski zagrożenia ze względu na utratę siedlisk, rozwój górnictwa i eksplorację grot i jaskiń.
Dzieli często kryjówki z Plecotus townsendii i Macrotus californicus.
Pobierając nektar z karmników zawisa w powietrzu. Jest jednym z gatunków, które zapylają agawy i kaktusy kolumnowe.
US Fish and Wildlife Service uznaje gatunek jako wrażliwy, gdyż odnotowano mniej niż 400 osobników od 1906 roku.
W Meksyku ujęty na liście zagrożonych gatunków w NOM - O59 - SEMARNAT - 2001.
Zarejestrowany z kilku obszarów chronionych.


Choeronycteris mexicana


W niewoli - brak danych.








Szczekuszka amerykańska, szczekuszka szara ( Ochotona princeps ) ssak z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ), z rodziny szczekuszek ( Ochotonidae ). Synonim Ochotona alpina princeps - Lagomys princeps.


Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( od środkowej Kolumbii Brytyjskiej - Kanada aż po północny Nowy Meksyk, Utah, środkową Newadę i środkowo-wschodnią Kalifornię - U.S.A. ).


Zamieszkuje góry powyżej linii drzew ( rumowiska skalne i piargi otoczone alpejskimi łąkami ). Są to chłodne i wilgotne siedliska, w północnej części zasięgu od poziomu morza do 3000 m n.p.m. W południowej części rzadko poniżej 2500 m n.p.m.


dorosła szczekuszka amerykańska ( Ochotona princeps )


Aktywna w ciągu całego roku, w dzień. W południowej części zasięgu tylko w godzinach porannych i późnopopołudniowych a nawet nocnych.
Jest terytorialna, terytoria poszczególnych osobników zachodzą na siebie. Terytoria są bronione przed osobnikami tej samej płci. Obrona polega na pościgu i walce, chociaż agresywne interakcje zdarzają się rzadko. Żyje samotnie, jedynie w czasie rui i odchowu młodych tworzy monogamiczne pary. W tym czasie oba terytoria są połączone. Terytoria zajmują średnio 500 m2. Rewiry są oznakowane za pomocą moczu, odchodów i znaków zapachowych z gruczołów policzkowych. Znaki zapachowe są produkowane z apokrynowych gruczołów potowych i są wykorzystywane również w celu przyciągnięcia potencjalnych partnerów. Granice też wyznaczają stogi suszonych roślin, które oznakowane są wokół moczem i kałem.
Szczekuszki komunikują się również za pomocą wokalizy. Wydają krótkie szczeknięcia jako sygnał alarmowy ( drapieżnik ) lub jako sygnał ostrzegawczy ( obrona terytorium ). Dłuższe szczekania są wydawane przez dorosłe samce najczęściej w trakcie sezonu rozrodczego. Wspólne poszczekiwania obu płci występują jesienią oraz w trakcie krycia ( charakterystyczne duety ).
Na kryjówki wybiera naturalne szczeliny skalne, groty, jaskinie, zagłębienia między kamieniami i głazami. W zimie kopie tunele w śniegu w celu uzyskania dostępu do miejsc żerowania i pozostawionych na jesieni stogów suszonych roślin. W czasie jesieni i zimy spędza więcej czasu w swojej kryjówce.
Odżywia się głównie roślinnością alpejską i trawami, czasami igliwiem i korą. W okresie zimowym wysuszonym sianem, mchem i porostami. Na okres zimowy szczekuszka ścina i suszy rośliny w stogach, które przed zimą przenosi do kryjówki. Wodę uzyskuje z roślin. Szczekuszka wytwarza dwa typy odchodów : twardy i brązowy kał w formie granulek oraz miękki i lśniący łańcuch ( tzw. ślepy pelet ). Odchody są ważną częścią pokarmu ( wysoka wartość białka i energetyczna ), są bezpośrednio spożywane lub gromadzone do późniejszego spożycia.

dorosły osobnik Ochotona princeps z zebranymi roślinami

Sezon rozrodczy rozpoczyna się na miesiąc przed topnieniem śniegów. Na niższych wysokościach już w marcu, na wyższych od kwietnia do czerwca.
 Okres ciąży trwa około 30 dni. Samica może mieć 2 mioty w sezonie, ale zwykle 1 miot. Rodzi 1 - 5 młodych ( średnio 3 ) w miocie. Młode rodzą się ślepe, lekko owłosione i posiadają wszystkie zęby. W wieku 9 dni otwierają oczy. Przez pierwsze 18 dni są całkowicie zależne od matki. Odstawienie następuje po 28 dniach. Po około 4 tygodniach młode usamodzielniają się. Po około 3 miesiącach osiągają wielkość dorosłych. Samiec nie bierze udziału w opiece nad młodymi. Młode po usamodzielnieniu się zostają przeganiane przez samicę. Młode osobniki muszą znaleźć wolne terytorium aby przetrwać zimę. Zazwyczaj zajmują miejsca pomiędzy terytoriami dorosłych. Są aktywne wówczas gdy dorosłe osobniki nie są aktywne. Osobniki młodociane oczekują na zwolnienie się któregoś z zajmowanych przez rezydentów terytoriów. Dorosłe szczekuszki mają tendencję do pozostawania tam, gdzie się osiedliły do końca swojego życia ( sporadycznie przenoszą się na puste terytorium, jeśli jest lepszej jakości niż ich własne - musi znajdować się w pobliżu ich własnej siedziby ).
Żyje 3 - 4 lata, choć mogą dożyć 6 -7 lat.

Ochotona princeps w pobliżu kryjówki

Opisane podgatunki :

- Ochotona princeps albata - Sierra Nevada, Inyo Co., Mt. Whitney ( środkowa Kalifornia )
- Ochotona princeps barnesi - Kolorado, Kansas, Montana, Nebraska, Dakota Północna, Dakota Południowa,Utah, Wyoming - zagrożony
- Ochotona princeps brooksi - Sicamous, Shuswap Lake area ( Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps brunnescens - Cascades Mountains (Oregon, Washington, południowo-zachodnia Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps cinnamomea - Utah - zagrożony
- Ochotona princeps clamosa - południowo-wschodnie Idaho
- Ochotona princeps cuppes - południowo-wschodnia Kolumbia Brytyjska, północno-wschodni Washington
- Ochotona princeps fenisex - północny Washington, południowa Kolumbia Brytyjska
- Ochotona princeps figginsi - zachodnie Kolorado, Wyoming
- Ochotona princeps fumosa - Oregon, Permilia Lake, Mount Jefferson, Marion Co.(Cascades Mountains)
- Ochotona princeps fuscipes - Utah, Brian Head, Parowan Mts., Iron Co. (Markagunt Plateau)
Ochotona princeps goldmani - Idaho, Echo Crater, Snake River Desert, Butte Co. (Echo Crater, Fissure Crater) - krytycznie zagrożony
- Ochotona princeps howelli - zachodnie Idaho, Summit of Smith Mountain, Bear Creek, Seven Devils Mountains, Adams Co. (Smith Mountain, Blake Lake)
- Ochotona princeps incana - północny Nowy Meksyk, Pecos Baldy, Santa Fe Co., Colorado? (Sierra Blanca)
- Ochotona princeps jewetti - południowo-wschodni Oregon ( Pine Creek, Cornucopia, południowe Wallows Mountains )
- Ochotona princeps lasalensis - południowo-wschodni Moab, LaSal Mountains  ( południowo-wschodni Utah ) - zagrożony
- Ochotona princeps lemhi - Timer Creek, Lemhi Mts., środkowo-południowe Idaho
- Ochotona princeps levis - góry w południowej Albercie i w północnej Montanie
- Ochotona princeps littoralis - Coastal Range Mountains, Cascade Range ( Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps lutescens - Mount Inglesmaldie ( Alberta ), Rocky Mountains ( Kolumbia Brytyjska ), Mount Robson ( Montana )
- Ochotona princeps minimus - Cascade Range ( Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps moorei - Manti National Forest, Sanpete Co. ( Utah ) - zagrożony
- Ochotona princeps muiri -  Near Ten Lakes, Yosemite National Park, Tuolumme Co., (Centralna Sierra Nevada - Kalifornia )
- Ochotona princeps nevadensis - Ruby Mts., Elko Co. ( Newada ) - krytycznie zagrożony
- Ochotona princeps nigrescens - Goat Peak, Jemez Mts.,( Arizona ) Nowy Meksyk, Kolorado (San Juan Mts.) - zagrożony
- Ochotona princeps obscura -  Bighorn Mountain ( Wyoming ) - zagrożony
- Ochotona princeps princeps - Alberta, wschodnia Kolumbia Brytyjska, Rocky Mountains, Mount Robson ( południowa Montana )
- Ochotona princeps saturata - Wells Gray Provincial Park ( Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps saxatilis - Kolorado, wschodnie Utah, Nowy Meksyk
- Ochotona princeps schisticeps - Donner, Placer Co.( Kalifornia ), północno-zachodnia Newada
- Ochotona princeps septentrionalis - Itcha Mountains ( Kolumbia Brytyjska )
- Ochotona princeps sheltoni - White Mountains ( Kalifornia ) - krytycznie zagrożony
- Ochotona princeps taylori - Warren Peak, Warner Mts, Modoc Co.( północno-wschodnia Kalifornia ), południowy Oregon
- Ochotona princeps tutelata - Greenmonster Canyon, Monitor Mts., Nye Co.( środkowa Newada ) - krytycznie zagrożony lub wymarły?
- Ochotona princeps uinta - Uinta Mountains ( Utah )
- Ochotona princeps utahensis - Utah ( Garfield Co. - Boulder Mountain Area )
- Ochotona princeps ventorum -  Fremont Peak, Wind River Mts., Fremont Co. ( Wyoming ), południowa Montana
- Ochotona princeps wasatchensis - Wasatch Mountains ( Utah ), Kolorado, Kansas, Montana, Nebraska, Dakota Północna, Dakota Południowa, Wyoming - zagrożony


Ochotona princeps na straży swojego terytorium


Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję. Zagrożone są nie które podgatunki. Tworzy często izolowane i wyspiarskie populacje i subpopulacje.
Największym zagrożeniem dla szczekuszki amerykańskiej, zwłaszcza w Great Basin, są prawdopodobnie globalne zmiany klimatyczne, gdyż gatunek jest bardzo wrażliwy na wysokie temperatury. Szczekuszka ginie w ciągu godziny jeśli temperatura otoczenia wzrasta powyżej 23 stopni C.
Najnowsze badania molekularne filogenetyczne oparte na allizynie elektroforezy i sekwencjonowaniu genomów mitochondrialnego i jądrowego wykazały istnienie pięciu linii filogenetycznych u szczekuszki amerykańskiej ( Galbreath i współpracownicy 2009 i 2010, Hafner i Sullivan 1995 ). Doprowadziło to do zmiany taksonomii podgatunków ( Hafner i Smith 2010 ).
Obecnie uznaje się jedynie 5 z 36 ważnych taksomów.
I tak w Ochotona princeps princeps - zawarto podgatunki : ciamosa, cuppes, figginsi, goldmani, howelli, lemhi, levis, lutescens, nevadensis, obscura, princeps, saturatus, część saxatilis, ventorum  i wasatchensis  - ( tzw. linia Rocky Mountains ).
Ochotona princeps fenisex - zawarto podgatunki : brooksi, brunnescens, fenisex, fumosa i littoralis - ( tzw. linia Coast Mountain i Cascade Range ).
Ochotona princeps saxatilis - zawarto podgatunki : incana, lasalensis, nigrescens i pozostałą część saxatilis - ( tzw. linia południowych Rocky Mountains ).
Ochotona princeps schisticeps - zawarto podgatunki : albata, cinnamomea, fuscipes, jewetti, muiri, schisticeps, sheltoni, taylori i tutelata - ( tzw. linia Sierra Nevada i Great Basin ).
Ochotona princeps uinta - zawarto podgatunki : barnsei, moorei, uinta i utahensis - ( tzw. linia Uinta Mountains i Bedfordshire Central Utah ).
USFWS wydał stwierdzenie, że gatunek nie jest zagrożony na mocy ustawy Endangered Species U.S.A.
Obecnie trwają badania na temat dystrybucji w całym zasięgu geograficznym, stanu i tendencji populacji w odniesieniu do czynników związanych ze współczesnymi zmianami klimatu.
Szczekuszka amerykańska jako gatunek jest kandydatem na wskaźnik skutków klimatycznych.
Szczekuszka występuje w wielu obszarach chronionych w Kanadzie i U.S.A.
Potrzebne są badania dotyczące konkurencji bydła wypasanego w Great Basin a szczekuszkami zwłaszcza pod kątem lokalnych wymierań. Zarządzając terenami powinno się eliminować wypas bydła sąsiadujący ze znanymi populacjami gatunku.


Ochotona princeps na straży terytorium


Należy też :
- długoterminowo monitorować populacje
- uwzględniać wpływy ostrego zimowego stresu, ostrego letniego stresu i przewlekłego ciepłego stresu na gatunek jako zmian klimatycznych w całym zakresie
- monitoring zachowań w odniesieniu do mikroklimatu w obecnym siedlisku
- ustalenie selektywności żywności w całej gamie spożywanych gatunków roślin i jak mogą one być narażone na zmiany klimatyczne
- ustalenie wymiernych objawów fizjologicznych, które oddziałują na gatunek : choroby, wzrost poziomu hormonu stresu, zmniejszona zdolność rozrodu, zmniejszona żywotność itp. w wyniku zmian klimatu
- zrozumienie relacji z innymi gatunkami jak : Marmota, Neotoma, Tamias
- zrozumienie addytywnych lub synergistycznych ról. klimatu typu - niższe opady w okresie wegetacyjnym w połączeniu ze średnią cieplejszą temperaturą w lecie lub zmianą opadów w zimie ( mniej śniegu więcej deszczu ) i wyższe temperatury 
Jednak jeśli okaże się, że skutki zmian klimatycznych wpływają negatywnie na zakres i zagrażają gatunkowi należy podjąć działania aktywnej ochrony nie tylko na szczeblu regionalnym czy krajowym ale międzynarodowym.


Ochotona princeps w typowym dla siebie siedlisku


W niewoli może dożyć 6 - 7 lat.
Jednak jest gatunkiem rzadkim, któremu trudno stworzyć odpowiednie warunki.




Królik karłowaty ( Brachylagus idahoensis ) ssak z rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ), z rodziny Leporidae. Synonim Microlagus idahoensis - Sylvilagus idahoensis.


Występuje w Ameryce Północnej ( południowo-zachodni Oregon, środkowo-wschodnia Kalifornia, Idaho, południowo-zachodnie Utah, północna i północno-zachodnia Montana, izolowane populacje w środkowo-wschodnim Washington i Wyoming ).

Zamieszkuje wzniesienia i doliny porośnięte szałwią pustynną ( Artemisia tridenta ), także w skupiskach Chrysothamnus spp. Rzadziej zamieszkuje obszary porośnięte Sarcobatus spp. Wykorzystuje również obszary z przewagą Artemisia tripartita, Tetradymia canecens, Leptodactylon pungens lub tereny trawiaste z Elymus lanceolatus, Calamagrostis montanensis, Carex spp. czy Koeleria macratha. Są to tereny na wysokości 1370 - 2135 m n.p.m.


królik karłowaty ( Brachylagus idahoensis )


Aktywny w ciągu całego roku, od świtu do zmierzchu. Żyje w niewielkich grupach.
Na kryjówki wybiera naturalne zagłębienia lub opuszczone nory innych zwierząt. Kopie duże, wielokomorowe schroniska z kilkoma wejściami, zwykle u podstawy dużej grupy szałwii.
Nie jest gatunkiem terytorialnym a zakres rewiru ogranicza się do dostępności pokarmu. Od nory prowadzą szlaki komunikacyjne do miejsc żerowania. Królik karłowaty porusza się blisko ziemi i rzadko skokami. Zaniepokojony osobnik piszczy.
Jest typowy roślinożercą, odżywiającym się głównie szałwią, trawami i liśćmi.
Ruja trwa od marca do maja ( Idaho ) i luty - marzec ( Utah ).
W sezonie rozrodczym 1 - 3 mioty.
Okres ciąży 27 - 30 dni, samica rodzi średnio 6 młodych. Po porodzie komora lęgowa jest oddzielona od pozostałych komór i posiada oddzielne wyjście. Nie wiele wiadomo jak długo młode przebywają z samicą.
Dojrzałość uzyskują w następnym roku.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo stałej utraty siedlisk, ich fragmentacji, wyspowych i izolowanych populacji. Na części historycznego zasięgu wymarły.
Wyspowa populacja z Washington jest genetycznie różna a hodowla i reintrodukcja nie przyniosła spodziewanych efektów. Brachylagus idahoensis w stanie Washington jest uznawany za gatunek zagrożony. Podobnie ma się w Idaho.
W marcu 2007 roku 20 królików zostało reintrodukowanych w Douglas County - Washington.
Głównymi zagrożeniami na terenach obecnego zasięgu są :
- pożary
- inwazyjne rośliny
- nadmierny wypas zwierząt domowych
Jest rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zasięgu.


W warunkach wiwaryjnych - hodowla w Oregon Zoo w ramach programu reintrodukcji.



   
Sewel, bóbr górski ( Aplodontia rufa ) gryzoń z rodziny Aplodontidae ( sewele ), z podrzędu Sciuromorpha. Synonim Aplodontia major.


Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( od Kolumbii Brytyjskiej do Rio Dell w Kalifornii i od Mt. Shasta w Kalifornii do zachodniej Newady ). Nieliczne populacje są znane z wybrzeży Kalifornii.

Zamieszkuje górskie lasy od poziomu morza do granicy lasu. Preferuje lasy liściaste, z krzewami i z potokami i strumieniami. Rzadziej w lasach iglastych.

sewel ( Aplodontia rufa )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w godzinach nocnych. Żyje samotnie lub w luźnych koloniach.
Rewir 1 osobnika to 0,12 ha powierzchni lasu. Każdy osobnik broni swojego rewiru i gniazda.
Osobniki komunikują się za pomocą gwizdów i huczenia. Podczas walk terytorialnych piszczą i zgrzytają zębami.
Kopie systemy nor z kilkoma wejściami. Komory sypialne są wyłożone suszonymi liśćmi.
Dobrze wspina się po drzewach i pływa.Ma słaby wzrok i słuch ale zmysł węchu i dotyku posiada bardzo rozwinięty. W okresie zimowym pozostaje głównie pod ziemią.
Odżywia się pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą liście i gałązki, trawy, paprocie, owoce. Zimą także igliwie.
Sezon rozrodczy luty - marzec.
1 miot w sezonie. Ciąża trwa 28 - 30 dni. Samica rodzi 2 - 6 ( średnio 3 - 4 ) młode w marcu - kwietniu a na północy z początkiem maja. Młode rodzą się ślepe i bezradne oraz prawie gołe. Odstawienie następuje po 6 - 7 tygodniach i młode się usamodzielniają.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 2 lat. Żyje około 5 - 6 lat.


Aplodontia rufa w warunkach wiwaryjnych


Opisane podgatunki :
- Aplodontia rufa californica - Mono Basin ( Kalifornia ) - zagrożony
- Aplodontia rufa chryseola - Siskiyou County ( Kalifornia )
- Aplodontia rufa columbiana - Kolumbia Brytyjska
- Aplodontia rufa grisea - Washington
- Aplodontia rufa humboldtiana - Newada, Humboldt Mountains ( Kalifornia )
- Aplodontia rufa major - Sierra Nevada Mountains, Placer County ( Kalifornia )
- Aplodontia rufa nigra - Mendocino County ( Kalifornia ) - zagrożony
- Aplodontia rufa olympica - Washington
- Aplodontia rufa pacifica - Oregon
- Aplodontia rufa phaea - Marin County ( Kalifornia ) - zagrożony
- Aplodontia rufa rainieri - Mt. Rainier, Lewis County ( Washington ), Cascades Mountains ( Kolumbia Brytyjska ) - wrażliwy
- Aplodontia rufa rufa - na południe od River Fraser do Aldergrove-Langley ( Kolumbia Brytyjska ) - zagrożony


Gatunek uznawany jako nie zagrożony ze względu na dość powszechne występowanie.
Zagrożony jest podgatunek Aplodontia rufa nigra posiadający zakres występowania 60 km2 w Mendocino County w Kalifornii. Inny podgatunek Aplodontia rufa phaea występuje tylko w zakresie 285 km2 w Marin County.
Gatunek ten często jest uważany za szkodnika zwłaszcza na obszarach ponownie zalesianych. W szkółkach leśnych sewel może doprowadzić do pewnych szkód zarówno ekonomicznych jak i środowiskowych. Na tych obszarach jest tępiony za pomocą herbicydów, pułapek, toksycznych przynęt. Wprowadzono też plastikowe siatki wokół sadzonek aby przeciwdziałać żerowaniu seweli na młodych drzewkach.
Reliktowe i wyspowe populacje z Kalifornii są zagrożone głównie przez : pożary, nadmierny wypas zwierząt domowych, ekspansję egzotycznych gatunków roślin, środki zwalczania gryzoni, zmiany naturalnych biegów strumieni, urbanizację, drapieżnictwo kotów i psów domowych, rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej.
W Kalifornii te populacje są chronione przez służby National Park Service.
Podgatunek Aplodontia rufa nigra chroniony jest przez rząd U.S.A. na mocy Ustawy z 1991 roku jako gatunek zagrożony.
W Kanadzie sewel został wpisany jako szczególnej troski ( 01.11.2001 ) przez COSEWIC ( The Commttee on the Status of Endangered Wildlife in Canada ).
Występuje w kilku obszarach chronionych.


rycina - Aplodontia rufa


W niewoli - brak danych.


  

Świstak żółtobrzuchy ( Marmota flaviventris ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Arctomys flaviventer.
    
Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( od środkowo-południowej Kolumbii Brytyjskiej i południowej Alberty do północnego Nowego Meksyku, południowego Utah i Kalifornii ).

Zamieszkuje górskie łąki, doliny, otwarte podgórskie tereny wolne od drzew i krzewów. Na północy poniżej 2000 m n.p.m. a na południu powyżej 2000 m n.p.m.

świstak żółtobrzuchy ( Marmota flaviventris )

Aktywny tylko od maja do początku września. Około 8 miesięcy spędza w stanie hibernacji. Żyje w koloniach, parach lub samotnie. Szczyt aktywności w godzinach wczesnoporannych i późnopopołudniowych.
Kopie systemy nor rozciągnięte 3,8 do 4,4 m poziomo do stoku na głębokości do 0,6 m w głąb ziemi. Komory są często połączone z innymi systemami. W norze przychodzą na świat młode, odbywa się hibernacja i jest to kryjówka przed drapieżnikami.
Kolonia składa się z 1 - 3 dorosłych samców, 1 - 5 samic i młodych ( rocznych i młodszych ). Gęstość osobnicza kolonii wynika z obszaru i dostępności pokarmu. Rewir kolonii to 0,01 do 70 ha powierzchni. Dominujący samiec oznakowuje teren kolonii za pomocą gruczołów policzkowych i analnych. Osobniki komunikują się za pomocą dźwięków i znaków wizualnych. Istnieją trzy główne formy dźwięków : gwizd, świst, zgrzytanie zębami. Dźwięki pełnią rolę ostrzeżeń i gróźb. Na ostrzegawcze sygnały reagują też inne gatunki ssaków i ptaków mieszkających w pobliżu, szczególnie pręgowce i szczekuszki.
Odżywia się przede wszystkim nasionami traw, trawami i ziołami. Nie gromadzi zapasów na okres zimy.
Sezon rozrodczy po okresie hibernacji.
Ciąża trwa około 30 dni. Samica rodzi 3 -8 młodych ( średnio 4 ). Młode pozostają w norze przez 20 - 30 dni. Na powierzchnię wychodzą od czerwca do połowy lipca. Młode zimują wspólnie. Reszta kolonii oddzielnie. Młode po przezimowaniu są przepędzane z macierzystej kolonii ( głównie samce roczniaki i około połowy samic ). Rozproszenie osobników jest zazwyczaj krótsze niż 4 km ale może wynosić do 15,5 km - samce i 6,4 km - samice.
Dojrzałość samice w 2 roku, samce w 3 i 4 roku.

Opisane podgatunki :
- Marmota flaviventris avara - południowa Kolumbia Brytyjska, wschodni Washington, wschodni Oregon. wschodnie Idaho
- Marmota flaviventris campioni - Kol.orado
- Marmota flaviventris dacota - środkowa Dakota Południowa ( Black Hills ), Wyoming ( Bear Lodge Mts. )
- Marmota flaviventris engelhardti - południowe Utah
- Marmota flaviventris flaviventris - Oregon, Kalifornia
- Marmota flaviventris fortirostris - White Mountains ( Kalifornia )
- Marmota flaviventris luteola - południowo-wschodni Wyoming, Kolorado
- Marmota flaviventris nosophora - Rocky Mountains ( Montana, Idaho, północno-wschodnia Newada, północno-wschodnie Utah, Wyoming )
- Marmota flaviventris notioros - Wet Mts., Greenhorn Range ( Kolorado )
- Marmota flaviventris obscura - północny Nowy Meksyk, zachodnie Kolorado
- Marmota flaviventris parvula - środkowa Newada
- Marmota flaviventris sierrae - środkowa Sierra Nevada Mts. ( Kalifornia )
- Marmota flaviventris warreni - Kolorado
W 2004 roku Armitage uznał tylko 11 podgatunków. Są nimi : avara, dacota, engelhardti, flaviventris, fortirostris, luteola, nosophora, notioros, obscura, parvula i sierrae.

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg i brak widocznych zagrożeń. Co prawda w nie których rejonach tworzy izolowane i wyspowe populacje przez nieobecność w dolinach. Wynikać może to z konkurencji międzygatunkowej z Marmota caligata. 
Obecność Marmota caligata ma wpływ na Marmota flaviventris, na jego dystrybucję i gęstość osobniczą.  
Na świstaka żółtobrzuchego poluje się na nie których obszarach dla futra, mięsa i sportu.
Może być nosicielem zarazy leśnej lub gorączki plamistej Gór Skalistych wywołanej przez bakterię Y.pestis.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.

W niewoli - brak danych.




Szczuroskoczek kalifornijski, szczur kangurowy ( Dipodomys agilis ) gryzoń z rodziny Heteromyidae, z podrodziny Dipodomyinae. Synonim Perodipus agilis - Dipodomys wagneri.
Do roku 1997 uważano Dipodomys agilis i Dipodomys simulans jako jeden gatunek - Dipodomys agilis. Po badaniach ( Sullivan i Best 1997 ) stwierdzono różnice morfologiczne pomiędzy tymi formami. Różnice te doprowadziły do podziału na dwa gatunki : Dipodomys agilis i Dipodomys simulans ( Baker & wsp. i Patton 2003 ) oraz ( Wilson & Reader 2005 ) przyjęli ten podział.

Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( w południowo-zachodniej i środkowo-południowej Kalifornii - U.S.A. i w północnej Baja California - Meksyk ). Prawdopodobnie populacje z Baja California należą do Dipodomys simulans.

Zamieszkuje tereny górskie porośnięte chaparralem do lasów iglastych. Preferuje piaszczyste lub żwirowe gleby.

rycina - szczuroskoczek kalifornijski ( Dipodomys agilis )

Typowy samotnik, w pary łączy się w okresie rui. Aktywny głównie w nocy, w ciągu całego roku. Rzadko poszukuje pokarmu w ciągu dnia.
Nieznaczny dymorfizm płciowy - samiec nieco większy niż samica.
Porusza się zarówno na czterech kończynach, jak i na dużych kończynach tylnych. Zagrożony ucieka skacząc na tylnych nogach i robiąc ostre zakręty. Jest też dobrym pływakiem. Nie jest silnym kopaczem.
Nory wykopuje w luźnej piaszczystej glebie na stromych zboczach. Są to rozległe systemy komór i korytarzy. W jednej z komór buduje z kłosów i trawy gniazdo. Pozostałe wykorzystuje jako spiżarnie do przechowywania nasion, traw, żołędzi, zielonych części roślin. Pożywienie jest przenoszone w torbach policzkowych do spiżarń.
Odżywia się głównie różnego rodzaju nasionami, zielonymi częściami roślin, kwiatami i ich pąkami, trawami oraz nie którymi owadami.
Nie wiele wiadomo na temat jego rozrodu.
Samica rodzi prawdopodobnie 1 - 4 młodych ( średnio 2 ).

Dipodomys agilis 

Opisane podgatunki :
- Dipodomys agilis agilis - Los Angeles Co. ( Kalifornia )
- Dipodomys agilis fuscus - Santa Barbara County ( południowa Kalifornia ) - uważany za tożsamy z Dipodomys agilis perplexus
- Dipodomys agilis perplexus - Walter Basin, Kern Co. ( Kalifornia )


Gatunek uważany za nie zagrożony pomimo, że obszar dystrybucji, wielkość populacji i gęstość osobnicza prawdopodobnie ulega zmniejszeniu. Jednak tempo spadku szczegółowo nie jest znane.
Wzrost populacji następuje po pożarach, które tworzą więcej otwartej przestrzeni.
Zagrożenie dla tego gatunku stanowi : degradacja i niszczenie środowiska naturalnego, utrata siedlisk, urbanizacja, rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej.
Prawdopodobnie występuje w kilku obszarach chronionych.


W niewoli. Tylko ogrody zoologiczne U.S.A.
 
Dipodomys agilis w warunkach zoo




 Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

poniedziałek, 13 lutego 2012

17 luty - Światowy Dzień Kota




Myszytos - kot europejski krótkowłosy czarnobiały

koty europejskie krótkowłose - Mela i Wasia

Beszamel i Myszytos

Mela

Wasia

Kot europejski krótkowłosy pręgowany z białym

Kot europejski krótkowłosy pręgowany

Kot europejski krótkowłosy rudy z białym

Kot norweski leśny pręgowany

 
przestraszony europejczyk

odpoczywający europejczyk 

ciekawski europejczyk

kolaż z europejczykami

duża Mela i mała Wasia

Mela 

Wasia

mała Wasia










wtorek, 7 lutego 2012

Gryzonie z rodziny Abrocomidae, z podrzędu Hystricomorpha - szczury szynszylowe lub szynszyloszczury. Przegląd gatunków.

Rodzinę Abrocomidae dzielimy obecnie na dwa rodzaje :
   rodzaj Abrocoma z 8 gatunkami :
- Abrocoma bennetti - szynszyloszczur Bennetta, szczur szynszylowy Bennetta 
- Abrocoma boliviensis - szynszyloszczur boliwijski, boliwijski szczur szynszylowy
- Abrocoma budini
- Abrocoma cinerea - szynszyloszczur szary, szary szczur szynszylowy
- Abrocoma famatina
- Abrocoma shistacea
- Abrocoma uspallata
- Abrocoma vaccarum
  rodzaj Cuscomys z 2 gatunkami :
- Cuscomys ashaninka - szynszyloszczur drzewny, nadrzewny szczur szynszylowy
- Cuscomys oblativa


eksponaty muzealne - rodzina Abrocomidae


Gryzonie te są z wyglądu nieco podobne do szynszyli, ale genetycznie są spokrewnione z koszatniczkami ( Octodontidae ).
Występują w Ameryce Południowej, w Andach ( od południowego Peru do północnego Chile ).
Zamieszkują obszary skaliste, rumowiska skalne, zarośla, łąki górskie do wysokości 5000 m n.p.m.
Brakuje dokładnych informacji na temat ekologii i sposobu życia tych średniej wielkości gryzoni ( 150 - 250 mm długości ciała ).
Żyją prawdopodobnie w niewielkich grupach do 6 osobników. Mieszkają w norach, które są położone blisko siebie ( średnio do 18 metrów ).
Są roślinożerne. Sezon rozrodczy w styczniu - lutym.
Samica rodzi po 115 - 118 dniach, 1 lub 2 młode.
Żyją 1 - 2 lata.
W niewoli rzadko występują.
Ich futra czasami są sprzedawane jako, szynszyle ( Chinchillidae ).

rycina - szynszyloszczur boliwijski ( Abrocoma boliviensis )


Szynszyloszczur Bennetta, szczur szynszylowy Bennetta ( Abrocoma bennetti ) gryzoń z rodziny Abrocomidae .

Występuje w Ameryce Południowej ( Chile - od Copiapo na północy do Rio Biobio na południu ).
Uznawany za endemit dla Chile.

Zamieszkuje nadmorskie wzgórza i zachodnie stoki Andów, zarośla i zakrzewienia, rumowiska i obszary skaliste do 2000 m n.p.m.

szynszyloszczur Bennetta ( Abrocoma bennetti )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w nocy.
Żyje w niewielkich koloniach, o dużym zagęszczeniu. Na kryjówki wybiera nory w ziemi lub w szczelinach skalnych czy w rumoszu. Często dzieli kryjówkę z koszatniczką ( Octodon degu ).
W pobliżu kolonii znajdują się miejsca pokryte gęstym, pozostawiającym czerwono-brązowy ślad, o intensywnym zapachu moczem. Miejsca te służą do komunikowania się wszystkich osobników kolonii z innymi osobnikami.
Abrocoma bennetti jest sprawnym wspinaczem zarówno po skałach jak i drzewach czy krzewach.
Odżywia się pokarmem roślinnym - liśćmi, owocami, pąkami i kwiatami, nasionami.
Ciąża trwa 115 - 118 dni. Samica rodzi 1 - 2 młode w lipcu lub sierpniu.

Opisane podgatunki :
- Abrocoma bennetti bennetti - prowincje Santiago, Valparaiso, Coquimbo ( Chile )
- Abrocoma bennetti cuvieri - Valparaiso ( Chile )
- Abrocoma bennetti helvina - Chile - uważany za tożsamy z Abrocoma bennetti bennetti
- Abrocoma bennetti laniger - środkowe Chile - uważany za tożsamy z Abrocoma bennetti bennetti
- Abrocoma bennetti murrayi - środkowo-północne Chile - uważany za tożsamy z Abrocoma bennetti bennetti

Abrocoma bennetti bennetti

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szerokie rozpowszechnienie.
Jednak postępująca degradacja i niszczenie środowiska oraz utrata siedlisk na skutek ekspansji górnictwa, rolnictwa i turystyki może mieć wpływ na ten gatunek.
Szynszyloszczur Bennetta pada też ofiarą polowań, ponieważ jego futro jest zbliżone do futra szynszyli i często jest sprzedawane jako szynszyla.
Występuje w czterech obszarach chronionych :
- Los Cipreses
- Rio Blanco
- Forest Chinchilla
- Bosque Fray Jorge
Gatunek ten korzysta pośrednio z działań ochronnych organizacji Save the Wild Chinchilla, Która przywraca siedliska w środkowo-północnym Chile dla Chinchilla lanigera.
Bezpośrednie działania ochronne dotyczące Abrocoma bennetti nie są znane.


Abrocoma bennetti bennetti


W niewoli 1 osobnik przeżył dwa lata i cztery miesiące.








Szynszyloszczur boliwijski, boliwijski szczur szynszylowy ( Abrocoma boliviensis ) gryzoń z rodziny Abrocomidae.


Występuje w Ameryce Południowej ( środkowa Boliwia - Comarapa ).


Zamieszkuje górski las mglisty oraz obszar skalisty porośnięty zaroślami na wysokości 1800 - 2500 m n.p.m.


szynszyloszczur boliwijski ( Abrocoma boliviensis )


Niewiele wiadomo na temat ekologii, biologii i sposobu życia tego gatunku.
Uważa się, że odżywia się pokarmem roślinnym i mieszka w norach.

Brak opisanych podgatunków.

rycina - Abrocoma boliviensis

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony, gdyż jego zakres występowania jest mniejszy niż 100 km2. Na obszarze tym występuje wyraźny spadek zakresu jak i jakości w lesie mglistym.
Główne zagrożenie to przekształcanie mglistego lasu w pastwiska dla bydła.
Gatunek nie rejestrowany z żadnego obszary chronionego.
Konieczne są dalsze badania w celu znalezienia dodatkowej populacji Abrocoma boliviensis oraz objęcie istniejącej działaniami ochronnymi.


W niewoli - brak danych.








Abrocoma budini - gryzoń z rodziny Abrocomidae. Synonim Abrocoma cinerea budini.
Uważany za odrębny gatunek od 2002 roku ( Mares & Braun ).


Występuje w Ameryce Południowej ( góry Sierra de Ambato - prowincja Catamarca i La Rioja w Argentynie ).


Zamieszkuje górskie łąki i obszary skaliste na wysokości 3000 m n.p.m.


Gatunek słabo poznany, prawdopodobnie ekologia, biologia i sposób życia zbliżony do Abrocoma cinerea, którego był częścią.

Brak opisanych podgatunków.

Wielkość populacji oraz jej trend nie są znane. Wiadomo, że celowe i kontrolowane spalanie roślinności przez hodowców bydła stanowi zagrożenie dla tego gatunku.
Abrocoma budini nie występuje w żadnym obszarze chronionym.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące zasięgu, stanu i trendów populacji oraz zagrożeń.


W niewoli - brak danych.








Szynszyloszczur szary, szary szczur szynszylowy ( Abrocoma cinerea ) gryzoń z rodziny Abrocomidae.


Występuje w Ameryce Południowej ( południowo-wschodnie Peru, południowo-zachodnia Boliwia, północne Chile i północno-zachodnia Argentyna ).


Zamieszkuje obszary skaliste, górskie łąki, zarośla na wysokości 3700 - 5000 m n.p.m.

rycina - szynszyloszczur szary ( Abrocoma cinerea )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w nocy.
Kryjówki zakłada w rumowiskach skalnych lub kopie nory u podstawy krzewów. Często kopie nory u podstaw kamiennych murów, zbudowanych przez człowieka.
Żyje w małych grupach do 6 osobników. Osobniki komunikują się ze sobą za pomocą różnego rodzaju dźwięków ( pomruki, piski, bulgoty ).
Jest dobrym wspinaczem zarówno po skałach jak i po drzewach i krzewach.
Odżywia się różnorodnym pokarmem roślinnym.
Sezon godowy w styczniu - lutym.
Samica po 115 - 118 dniach rodzi 1 - 2 młode.
Żyje 1,5 - 2 lata.

Opisane podgatunki :
- Abrocoma cinerea cinerea - północna Argentyna

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg i prawdopodobieństwo dużych populacji. Wykazuje pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk.
Obecnie brak widocznych zagrożeń dla gatunku.
Występuje w wielu obszarach chronionych, w tym w co najmniej dziesięciu w Boliwii ( m.in. w Los Andes i Pozuelo ).
W przeszłości polowano na niego dla futra mimo słabej jego jakości. Obecnie czasami handluje się jego skórkami jako szynszylami.        


W niewoli - brak danych.




Abrocoma famatina - gryzoń z rodziny Abrocomidae. Synonim  Abrocoma cinerea famatina.
Uważany za odrębny gatunek od 2002 roku ( Mares & Braun ).

Występuje w Ameryce Południowej ( góry Sierra de Famatina - Argentyna ).

Zamieszkuje górskie łąki i obszary skaliste na wysokości 3800 m n.p.m.

Gatunek słabo poznany. Ekologia, biologia i sposób życia prawdopodobnie jak u Abrocoma cinerea, którego był częścią.

Brak opisanych podgatunków.

Nie są znane żadne zagrożenia dla tego gatunku.
W jego zasięgu brak jest obszarów chronionych.
Potrzebne są dalsze badania w celu określenia zasięgu, stanu i trendów populacji, zagrożeń i ekologii.


W niewoli - brak danych.








Abrocoma shistacea - gryzoń z rodziny Abrocomidae. Synonim Abrocoma cinerea shistacea - Abrocoma schistacea.
Uważany za odrębny gatunek od 2002 roku ( Mares & Braun ).

Występuje w Ameryce Południowej ( góry Sierra del Tontal - Argentyna ).

Zamieszkuje górskie łąki i obszary skaliste porośnięte zaroślami.

Abrocoma shistacea 

Gatunek słabo poznany. Ekologia, biologia i sposób życia jak u Abrocoma cinerea, którego był częścią.


Brak opisanych podgatunków.


Nie są znane żadne zagrożenia dla tego gatunku.
Potrzebne są dalsze badania w celu określenia zasięgu, stanu i trendów populacji, ekologii i zagrożeń.  


W niewoli - brak danych.




Abrocoma uspallata - gryzoń z rodziny Abrocomidae. 
Opisany w 2002 roku ( Mares & Braun ).

Występuje w Ameryce Południowej ( prowincja Mendoza - Argentyna ).

Zamieszkuje górskie łąki i obszary skaliste porośnięte zaroślami na wysokości 1880 m n.p.m.

eksponat muzealny - Abrocoma uspallata

Gatunek słabo poznany. Ekologia, biologia i sposób życia prawdopodobnie jak u Abrocoma cinerea.


Brak opisanych podgatunków.

Nie są znane żadne zagrożenia dla tego gatunku. Nie występuje w żadnym obszarze chronionym.
Potrzebne są dalsze badania w celu określenia zasięgu, stanu i trendów populacji, ekologii i zagrożeń.


W niewoli - brak danych.




Abrocoma vaccarum - gryzoń z rodziny Abrocomidae. Synonim Abrocoma cinerea vaccarum.
Uważany za odrębny gatunek od 2002 roku ( Mares & Braun ).

Występuje w Ameryce Południowej ( Punta de Vacas - prowincja Mendoza w Argentynie ).

Zamieszkuje górskie łąki i skaliste obszary porośnięte krzewami na wysokości 3000 m n.p.m.

Gatunek słabo poznany. Ekologia, biologia i sposób życia jak u Abrocoma cinerea, którego był częścią.

Brak opisanych podgatunków.

Brak pewnych informacji co do zasięgu, stanu populacji, zagrożeń i ekologii.
Prawdopodobnie występuje w Aconcagua Provincial Park.
Potrzebne są dalsze badania w celu określenia zasięgu, stanu i trendów populacji, ekologii i zagrożeń. 


W niewoli - brak danych.








Szynszyloszczur drzewny, nadrzewny szczur szynszylowy ( Cuscomys ashaninka ) gryzoń z rodziny Abrocomidae.
Opisany w 1999 roku przez Louise Emmons.

Występuje w Ameryce Południowej ( Peru - w pobliżu ruin Machu Picchu w górach Cordillera de Vilcabamba ).

Zamieszkuje mglisty górski las na wysokości 3350 m n.p.m.

portret szynszyloszczura drzewnego ( Cuscomys ashaninka )

Gatunek słabo poznany. Wiadomo, że jest nadrzewnym gatunkiem.

Brak opisanych podgatunków.

Gatunek uważany za prawdopodobnie wymarły? lub krytycznie zagrożony.
Opisany przez dr Louise Emmons a znaleziony przez przypadek podczas wspinaczki.
Umieszczony w rodzinie Abrocomidae, ale na tyle różny, że utworzono nowy rodzaj Cuscomys w obrębie tej rodziny.
Obecnie jest brak potwierdzonych informacji co do zakresu występowania, stanu populacji, zagrożeń i wymagań ekologicznych.
Jedno z głównych zagrożeń występujących w tym rejonie, to przekształcanie mglistego lasu w plantacje kakao.
Został zarejestrowany z Apumaric Reserve Station.
Potrzebne są dalsze badania nad ekologią, dystrybucją i stanem populacji oraz zagrożeniami i siedliskami tego gatunku.


Cuscomys ashaninka


W niewoli - brak danych.








+ Cuscomys oblativa - gryzoń z rodziny Abrocomidae. Synonim Abrocoma oblavita - Cuscomys oblavita.


Gatunek uznany za wymarły od 1500 roku.
Znany jedynie z dwóch czaszek znalezionych w Cuzco ( Peru ), Ameryka Południowa.
Co prawda dr L.Emmons stwierdza, że brak jest widocznych powodów zaliczać gatunek do wymarłych ( 1999 ).
Obecnie nie zlokalizowano gatunku w regionie Cuzco czy Machu Picchu, ale pochodzenie czaszek też nie jest znane. Obecność czaszek w miejscu pochówku Inca sugeruje, że był być może hodowany jako żywność.





 Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

wtorek, 31 stycznia 2012

Norniki socjalne z podrodzaju Microtus. Przegląd gatunków część II.

Ciąg dalszy przeglądu gatunków


Nornik południowy ( Microtus levis ) gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus epiroticus - Microtus rossiaemeridionalis - Microtus subarvalis.

Występuje w Europie ( Półwysep Bałkański, Ukraina, Białoruś, kraje nadbałtyckie, południowa Finlandia, europejska część Rosji ) i w Azji ( Azja Mniejsza, Syberia do jeziora Bajkał ). Wprowadzony na Svalbard.

Zamieszkuje lasy, polany śródleśne, wrzosowiska, bagna i torfowiska, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia a także siedliska antropogeniczne : łąki i pastwiska, pola uprawne, ogrody i warzywniki, winnice od poziomu morza do 2500 m n.p.m.

nornik południowy ( Microtus levis )

Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu, chociaż w ciągu dnia także wyrusza na poszukiwanie pokarmu. Prowadzi częściowo podziemny tryb życia.
Żyje w bardzo licznych dochodzących nawet do 200.000 osobników koloniach ( zwłaszcza w południowej części zasięgu ). Kolonie tworzą blisko spokrewnione samice, które mieszkają razem ze swoim potomstwem. Samce tworzą grupy kawalerskie poruszające się w obrębie kilku kolonii. 
Kopie płytkie systemy komór i korytarzy w glebie lub w darni. Komory lęgowe i spiżarnie znajdują się na głębokości 15 - 20 cm. Szlaki komunikacyjne utrzymywane są stale w czystości, umożliwiając bezpieczne i szybkie poruszanie się i orientację. Osobniki rzadko poruszają się poza systemami komunikacyjnymi.
Odżywia się pokarmem roślinnym : podziemne części roślin ( bulwy, cebule, kłącza, korzenie ), nasiona, ziarna traw i zbóż, owoce i jagody, zielone części roślin, trawy.
Sezon rozrodczy od marca do października. 4-5 miotów w sezonie.
Co 3 - 5 lat występuje tzw. cykl reprodukcyjny. Zwiększa się wtedy gęstość osobnicza prowadząca do lokalnych migracji. Aby nastąpił zwiększony rozród muszą zaistnieć sprzyjające warunki siedliskowe.
Ciąża trwa 16 - 24 dni. Samica rodzi średnio 2 - 8 młodych ( w sprzyjających warunkach nawet 12 -15 ).
Młode są bezradne i nagie. Po około 20 - 22 dniach matka przestaje je karmić mlekiem.
Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 2,5 miesiąca.

Opisane podgatunki :
- Microtus levis caspicus - południowa Rosja
- Microtus levis epiroticus - Grecja
- Microtus levis ghalgai - Czeczenia, Inguszetia
- Microtus levis levis - Rumunia, Bułgaria, Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina
- Microtus levis muhlisi - Turcja
- Microtus levis relictus - Azja Mniejsza
- Microtus levis rhodopensis - Rodopy Centralne ( Bułgaria )
- Microtus levis rossiaemeridionalis - południowa Rosja, północny Kaukaz
- Microtus levis subarvalis - północno-wschodnia Rosja

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg występowania i liczną populację.
Stanowi ważny składnik diety wielu drapieżników.
Uważany za szkodnika upraw rolnych i lokalnie tępiony.
Występuje w wielu obszarach chronionych w swoim zasięgu.
Nie są prowadzone żadne działania ochronne względem tego gatunku.

W niewoli - brak danych.




Microtus lydius - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis lydius - Microtus guentheri lydius.

Występuje w zachodniej Azji ( Turcja ).

Zamieszkuje suche stepy i tereny rolne.


Microtus lydius ?

Gatunek słabo poznany . Opisany w 2002 roku - Colak & Yigit. 

Opisane podgatunki :
- Microtus lydius ankarensis - rejon Ankary ( Turcja )
- Microtus lydius lydius - rejon Izmiru ( Turcja )

Gatunek o dużej niepewności taksonomicznej.
Brakuje danych określających zakres, ekologię i ewentualne zagrożenia.
Uważa się, że jest ściśle związany z Microtus socialis lub Microtus guentheri.
Microtus lydius wymaga dalszych badań taksonomicznych.

W niewoli - brak danych.




Microtus paradoxus - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus irani paradoxus - Chilotus paradoxus.

Występuje w środkowej Azji ( południowy Turkmenistan, północno-wschodni Iran, północny Afganistan ).

Zamieszkuje stepy, zarośla i zakrzewienia, półpustynie, doliny rzeczne i wąwozy o wilgotnej i rumoszowej glebie. Również siedliska antropogeniczne : pastwiska, pola uprawne, winnice, sady, ogrody, warzywniki. Od wysokości 300 do 2500 m n.p.m.

Aktywny w ciągu całego roku, wiosną i latem od zmierzchu do świtu, jesienią i zimą w ciągu całej doby.
Kopie płytkie systemy korytarzy i komór o skomplikowanym wzorze z kilkoma otworami wyjściowymi. Czasami wyjścia są połączone ze sobą. Komory i spiżarnie umieszcza na głębokości do 70 cm pod powierzchnią.
Żyje w koloniach mogących obejmować 5 - 12 m2 powierzchni. Szlaki komunikacyjne tworzą rozległą sieć transportu.
Na gorsze okresy przechowuje zapasy pożywienia mogące ważyć do 3,5 kg.
Odżywia się pokarmem roślinnym : podziemne części roślin, nasiona, owoce, ziarno, trawy, zielone części roślin.
Sezon rozrodczy od maja do września. Może być 2 - 3 mioty w sezonie.
Ciąża trwa 20 - 22 dni, samica rodzi 2 - 8 młodych.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na umiarkowanie duży zasięg i lokalnie duże populacje w odpowiednich siedliskach. Jednak na niektórych obszarach odnotowano duże spadki występowania.
Głównie dotyczy to populacji z Turkmenistanu, którym zagrażają zmiany klimatyczne ( wzrost okresów suszy ) i nadmierny wypas zwierząt domowych.
Microtus paradoxus źle adaptuje się do nowych warunków siedliskowych.
Nie stwierdzono występowania gatunku na obszarach chronionych.


W niewoli - brak danych.




Microtus qazvinensis -  gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ).


Występuje w środkowej Azji ( północno-zachodni Iran - prowincja Qazvin ).


Zamieszkuje otwarte tereny trawiaste ( łąki i pastwiska ) i stepy.


Gatunek słabo poznany. Opisany w 2003 roku ( Goleniszczew - Golenishchev ).

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek wcześniej był przypisany do Microtus irani.
Prawdopodobnie jest szeroko rozpowszechniony, ale zakres występowania jest obecnie nieznany.
Gatunek ma podobne preferencje siedliskowe jak Microtus guentheri i Microtus irani, chociaż wydaje się, że jest bardziej elastyczny.
Brak wyraźnych zagrożeń dla tego gatunku.
Brak jest informacji czy występuje w jakimkolwiek obszarze chronionym.
Niezbędne są dalsze badania w celu określenia ważności gatunku i jego dystrybucji, trendów i stanu populacji oraz zagrożeń.


W niewoli - brak danych.








Microtus schidlovskii - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus socialis schidlovskii - Microtus colchicus schidlovskii.


Występuje w południowo-wschodniej Europie ( Zakaukazie - północno-zachodnia i środkowa Armenia, południowa i zachodnia Gruzja ) i w zachodniej Azji ( północno-wschodnia Turcja ).


Zamieszkuje stepy i łąki górskie i wyżynne na wysokościach 1400 - 1700 m n.p.m. oraz siedliska antropogeniczne ( pola uprawne i warzywniki ).


Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu. Prowadzi głównie podziemny tryb życia, chociaż poszukuje również pokarmu na powierzchni.
Kopie proste systemy komór i korytarzy na głębokości 5 - 15 cm pod powierzchnią gleby. Szlaki komunikacyjne są szeroko rozbudowane i prowadzą do miejsc żerowania.
Odżywia się głównie podziemnymi częściami roślin ( bulwy, cebule, kłącza, korzenie ), także nasiona i ziarna, zielone części roślin, owoce. Część pokarmu znosi do spiżarni na gorsze okresy ( zima ).
Sezon rozrodczy od marca do października. Może być do 4 miotów w sezonie.
Samica po 20 - 22 dniach rodzi 2 - 8 młodych. Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 3 miesięcy.
Żyje około 1,5 - 2 lata.

Opisane podgatunki :
- Microtus schidlovskii colchicus - Zakaukazie - uważany też za samodzielny gatunek Microtus colchicus
- Microtus schidlovskii goriensis - Gruzja - uważany też za samodzielny gatunek Microtus goriensis
- Microtus schidlovskii schidlovskii - północno-zachodnia Armenia

Gatunek uznawany za nie zagrożony. Brak jest większych znanych zagrożeń.
Podgatunki Microtus schidlovskii colchicus i Microtus schidlovskii goriensis często opisywane są jako samodzielne gatunki Microtus colchicus i Microtus goriensis lub jako podgatunki Microtus socialis.
Nie są znane żadne szczególne środki ochronne.
Brak jest informacji czy występuje w jakimkolwiek obszarze chronionym.


W niewoli - brak danych.




Microtus socialis - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 


Występuje w południowo-wschodniej Europie ( Kaukaz - Armenia, Gruzja ) oraz w zachodniej i środkowej Azji ( wschodnia Turcja, północno-zachodnia Syria, Liban, północny Irak, Iran ) aż po jezioro Bałchasz i północno-zachodnie Chiny ( Xinjiang ).

Zamieszkuje suche stepy na równinach i wysokie góry i wyżyny od poziomu morza do 2480 m n.p.m. ale także siedliska antropogeniczne ( pola uprawne, warzywniki ).

rycina - Microtus socialis

Aktywny przez cały rok, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje w złożonych koloniach, utworzonych przez spokrewnione samice.
Prowadzi głównie podziemny tryb życia, na powierzchnię wychodzi rzadko zwłaszcza w okresie lata. Kopie rozległe systemy komór i korytarzy, z wieloma wejściami, przejściami, komorami sypialnymi i spiżarniami. Schroniska te znajdują się na głębokości 5 - 10 cm pod powierzchnią, jedynie komory lęgowe i spiżarnie usytuowane są głębiej. Na jesieni zaopatruje spiżarnie, głównie w nasiona i ziarna na okres zimy.
Odżywia się głównie podziemnymi częściami roślin, nasionami i ziarnami, owocami, zielonymi częściami roślin.
Sezon rozrodczy trwa cały rok, może być 3 - 5 miotów w sezonie. Zmniejszona częstotliwość rozrodu lub całkowite zaniechanie zdarza się w warunkach suchych lat i mroźnych zim ( 1 miot ). Szczyty rozrodu występują podczas wilgotnego lata i powtarzających się ciepłych zim.
Podczas masowych cyklów reprodukcyjnych, gęstość osobnicza może osiągnąć nawet 90 000 otworów na hektar w części siedlisk.
Samica po 20 - 22 dniach, rodzi 4 - 18 młodych ( średnio 6 - 8 ). Młode rodzą się gołe i bezradne. W wieku 20 dni są odstawiane i usamodzielniają się. Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 2,5 miesiąca.

Microtus socialis 

Opisane podgatunki :
- Microtus socialis astrachanensis - stepy w rejonie Astrachania ( Rosja ) - zagrożony
- Microtus socialis binominatus - Zakaukazie ( Armenia )
- Microtus socialis bogdoensis - Xinjiang ( Chiny ) - zagrożony
- Microtus socialis gravesi - Kazachstan
- Microtus socialis hyrkania - północno-wschodni Iran
- Microtus socialis nikolajevi - Kyuk-Tuk Island, Krym ( Ukraina )
- Microtus socialis parvus - północno-wschodni Kaukaz - zagrożony
- Microtus socialis satunini - Kaukaz
- Microtus socialis socialis - dolina rzeki Ural ( Rosja )
- Microtus socialis syriacus - Syria - zagrożony


rycina - Microtus socialis


Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na duże rozpowszechnienie. Zagrożone mogą być izolowane populacje z północnej Osetii, Kałmucji, Astrachania, Syrii i Chin.
Uważany jest za szkodnika upraw rolnych i lokalnie tępiony.
Zagrożeniami dla izolowanych populacji są zmiany klimatyczne ( pustynnienie siedlisk ) i nadmierny wypas zwierząt domowych.
Microtus socialis uważany jest za gatunek silnie kopiący z grupy norników socjalnych - jest numerem 1 wśród pozostałych gatunków w tej dziedzinie.
Jest rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.


W niewoli - brak danych.




Microtus transcaspicus - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Microtus kermanensis.


Występuje w południowo-środkowej Azji ( półudniowo-zachodni Turkmenistan, północno-wschodni Iran, północny Afganistan ).

Zamieszkuje górskie i wyżynne stepy, doliny rzeczne, zarośla i zakrzewienia, tugai od 300 do 2000 m n.p.m.

Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
Żyje w niewielkich koloniach, zajmujących 3 - 5 m2 powierzchni.
Kopie płytkie systemy komór i korytarzy z 2 - 5 wyjściami, na głębokości 5 - 10 cm pod powierzchnią gleby.
Odżywia się głównie zielonymi częściami roślin ale także podziemnymi ich częściami, nasionami i ziarnem.
Sezon rozrodczy od kwietnia do września. W sezonie 2 - 3 mioty.
Samica rodzi po 20 - 22 dniach, 2 - 6 młodych.
Dojrzałość uzyskuje w wieku 2 - 3 miesięcy.

Opisane podgatunki :
- Microtus transcaspicus kermanensis - południowo-wschodni Iran - zagrożony
- Microtus transcaspicus khorkoutensis - północno-wschodni Iran
- Microtus transcaspicus transcaspicus - południowy Turkmenistan, północny Afganistan


Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo niewielkiego zasięgu. Brak jest podejrzenia o trend spadkowy populacji.
Brak znanych zagrożeń dla tego gatunku. Zagrożenie może stanowić utrata siedlisk ze względu na zmiany klimatyczne. Zagrożony jest podgatunek Microtus transcaspicus kermanensis ze względu na ma zasięg występowania. Dawniej opisywany jako samodzielny gatunek Microtus kermanensis.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
Brak jest podejmowanych działań ochronnych. 


W niewoli - brak danych. 








 Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.



  

KRS 0000069730