Beszamel i spółka bez ograniczeń: Gatunki z rodzaju Apodemus z Europy, Bliskiego Wschodu i zachodniej Azji. Przegląd gatunków. Część II

Myszarka turańska ( Apodemus fulvipectus ) - Ognev, 1924 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Apodemus sylvaticus fulvipectus - Sylvaemus sylvaticus fulvipectus.
Uwagi : obecnie ujęta w Apodemus witherbyi.

Występuje w południowo-wschodniej Europie ( na wschód od rzeki Dniepr - Ukraina, Krym, południowo-zachodnia część europejskiej Rosji, północny Kaukaz, Transkaukazja - Gruzja, Armenia, Azerbejdżan ) i Azji ( północna Turcja, północny Iran, wschodnie góry Kopet Dag, południowo-zachodni Turkmenistan ).

Zamieszkuje stepy, górskie płaskowyże i równiny.

myszarka turańska ( Apodemus fulvipectus )

Opisane podgatunki :
- Apodemus fulvipectus chorassanicus - Ognev i Heptner, 1928 - południowo-zachodni Turkmenistan, północno-wschodni Iran ( góry Kopet Dag ) - synonim Apodemus sylvaticus chorassanicus - Mus sylvaticus chorassanicus - Apodemus chorassanicus - Mezhzherin i Zykov (1991) należy traktować falzfeini jako identyczne z chorassanicus, który pierwotnie został opisany jako podgatunek Apodemus sylvaticus
- Apodemus fulvipectus falzfeini - Mezhzherin, Zagorodnjuk, 1989 - południowo-wschodnia Europa - synonim Apodemus falzfeini - Sylvaemus falzfeini - Mezhzherin i Zagorodnyuk ( 1989 ref ) opisali falzfeini jako gatunek
- Apodemus fulvipectus fulvipectus - Ognev, 1924 - południowo-zachodnia europejska Rosja - północny Kaukaz
- Apodemus fulvipectus planicola - ( Sviridenko, 1936 ) - południowo-zachodnia europejska Rosja ( Levokumsk, Stawropolski Kraj, Ciskaukazja ) - synonim Sylvimus fulvipectus planicola - Apodemus sylvaticus planicola - uważany za synonim Apodemus whitei lub sylvaticus
- Apodemus fulvipectus saxatilis - Krass. 1929, Kuznetzov i Bobrinskii, 1944/( Sviridenko, 1936 ) - południowo-zachodnia europejska Rosja ( Inguszetia ) - synonim Apodemus fulvipectus saxatilis - uważany za synonim Apodemus whitei lub sylvaticus

Gatunek obecnie zawarty w Apodemus witherbyi. Apodemus witherbyi był zaliczany jako podgatunek lub łączony z Apodemus sylvaticus.
Różne populacje z różnych obszarów były opisywane jako samodzielne gatunki. Tak jest w przypadku Apodemus fulvipectus.

Myszarka syryjska ( Apodemus hermonensis ) - Filippucci, Simson & Nevo, 1989 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Apodemus iconicus hermonensis.
Uwagi : obecnie zawarta w Apodemus witherbyi i uznawana za jej synonim.

Występuje w Azji ( Bliski Wschód - zachodnia Syria, góra Hermon, Jordania, Liban, Izrael, Palestyna, zachodnia Turcja ).

Zamieszkuje górskie stepy i płaskowyże.

rycina - myszarka syryjska ( Apodemus hermonensis )

Opisane podgatunki :
- Apodemus hermonensis hermonensis - Filippucci, Simson & Nevo, 1989 - Syria, Mt. Hermon
- Apodemus hermonensis iconicus - Heptner, 1948 - Turcja ( Anatolia ), zachodnia Syria, północno-zachodnia Jordania, Liban, północno-zachodni Iran, Izrael, Palestyna, Liban - synonim Apodemus sylvaticus iconicus - Mus sylvaticus tauricus - Apodemus iconicus - uważany jako synonim Apodemus hermonensis w jakiejś taksonomii lub synonim Apodemus witherbyi

Apodemus hermonensis

Obecnie zawarta w Apodemus witherbyi i uważana za jej synonim.

Myszarka kaukaska ( Apodemus hyrcanicus ) - Vorontsov, Boyeskorov i Mezhzherin, 1992 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Sylvaemus hyrcanicus.

Występuje w południowo-wschodniej Europie ( wschodni Kaukaz, region Tałyski w południowo-wschodnim Azerbejdżanie ) i zachodniej Azji ( południowe wybrzeże Morza Kaspijskiego, Iran, południowo-zachodni Turkmenistan ).

Zamieszkuje górskie lasy liściaste, lasy mieszane od poziomu morza do 2000 m n.p.m.

myszarka kaukaska ( Apodemus hyrcanicus )

Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat jego biologii, ekologii i sposobu życia.
Prawdopodobnie gatunek nie różni się szczególnie od innych gatunków z tego rodzaju.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany jako bliski zagrożenia ze względu na utratę siedlisk. Na podstawie wskaźników wylesiania w tym obszarze liczebność gatunku spadła w tempie około 20% w ciągu ostatnich 10 lat. Zakres występowania jest wyższy niż 20 000 km2 ale gatunek zamieszkuje wyspecjalizowane siedlisko ( las liściasty ), które jest zagrożone.
Jest bardzo możliwe, że zakres występowania może być mniejszy ( np. 2 000 km2, co daje próg na podstawie kryterium B2 - wrażliwy ).
Jednak gatunek jako całość jest oceniany jako bliski zagrożenia.
W odpowiednich siedliskach wydaje się, iż jest powszechna w szczególności lasy liściaste.
Pas nizin na południowym wybrzeżu Morza Kaspijskiego została wylesiona i zamieniona w pola uprawne. Około 50% tych lasów zostało wyciętych w ciągu ostatnich 30 lat.
Gatunek nie został zarejestrowany z żadnego obszaru chronionego w jego zakresie, chociaż takie istnieją.
Na obszarze Azerbejdżanu klasyfikowany jako nie wystarczające dane.
Potrzebne są aktualne informacje na temat ekologii, biologii, sposobu życia, stanu i trendów populacji oraz ewentualnej rejestracji z obszarów chronionych.

W niewoli - brak danych.

Myszarka skalna ( Apodemus mystacinus ) - ( Danford i Alston, 1877 ) - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Sylvaemus mystacinus.
Uwagi : Apodemus mystacinus został podzielony na dwa odrębne gatunki: Apodemus mystacinus i Apodemus epimelas (Wilson i Reeder 2005).

Występuje w południowo-wschodniej Europie ( Grecja, wyspy Rodos i Kreta, południowa Gruzja, europejska część Turcji ) i zachodnia Azja ( Turcja, Syria, północno-zachodnia Jordania, Izrael, Palestyna, Liban, północny Irak ).

Zamieszkuje lasy na skalistych obszarach z rzadko porośnięte krzewami i trawami od poziomu morza do 2700 m n.p.m.

myszarka skalna ( Apodemus mystacinus )

Aktywna w ciągu całego roku, głównie od świtu do zmierzchu. Jednak w okresie lata i jesieni także w ciągu dnia.
Żyje samotnie lub w niewielkich grupach rodzinnych.
Na kryjówki wybiera rumowiska skalne, różnego rodzaju jaskinie i groty, zagłębienia pod głazami oraz wykopane samodzielnie płytkie nory w odpowiednim gruncie.
Prawdopodobnie jest terytorialna ale zakresy osobnicze nie są znane.
Wykorzystuje też prawdopodobnie systemy szlaków komunikacyjnych, które są osłonięte naturalnymi osłonami.
Jest dobrym wspinaczem i potrafi dobrze skakać na tylnych kończynach.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku, dotyku i postawy ciała. Wokaliza jest używana w momentach zagrożenia, agresji i zalotów.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. W skład jej diety wchodzą nasiona traw i roślin zielnych, nasiona sosen, żołędzie, orzechy, owoce i jagody, ale nie gardzi też ślimakami czy owadami, gdy są dostępne. Prawdopodobnie gromadzi pokarm na okres zimowy ale nie jest tego zbyt dużo.
Sezon rozrodczy od końca marca - kwietnia do sierpnia - września. System krycia poligamiczny. Dominujące samce kryją samice z sąsiadujących terytoriów.
Ciąża trwa około 21 - 25 dni. Samica rodzi średnio 5 - 6 młodych w miocie. Zakres od 1 - 8 młodych. 2 - 3 mioty w sezonie.
Młode rodzą się częściowo porośnięte sierścią i mają zamknięte oczy. W wieku około 2 tygodni są już całkowicie porośnięte sierścią oraz mają otwarte oczy. Odstawienie następuje w wieku 21 - 25 dni od narodzin.
Dojrzałość płciową uzyskują w wieku około 2 miesięcy. Samice z pierwszych miotów w sezonie rozmnażają się w tym samym roku, pozostałe po przezimowaniu.
Dominujące samce i niektóre samice mogą zagrażać potomstwu, samica musi bronić młodych aby nie doszło do kanibalizmu.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Długość życia to prawdopodobnie około 12 - 18 miesięcy.

Apodemus mystacinus mystacinus

Opisane podgatunki :
- Apodemus mystacinus euxinus - G.Allen, 1915 - wybrzeże północnej Turcji ( Bursa ), zachodnia Gruzja - synonim Sylvaemus mystacinus euxinus
- Apodemus mystacinus mystacinus - Danford, 1877 - południowa Turcja ( Zebil, Bulgar Dagh ), Syria, Liban, Izrael, wyspa Kreta
- Apodemus mystacinus pohlei - Aharoni, 1932 - Syria ( góry Nussarijeh, Kefrun ), zachodnia Jordania, północno-wschodni Liban, północny Izrael - synonim Apodemus pohlei - Apodemus flavicoliis pohlei
- Apodemus mystacinus rhodius - Festa, 1914 - wyspy Kreta i Rodos - uznawany za synonim Apodemus mystacinus mystacinus
- Apodemus mystacinus smyrnensis - Thomas, 1903 - Grecja ( Smyrna ), zachodnia Turcja ( region Taurus ) - uznawany za synonim Apodemus mystacinus mystacinus - błędny podgatunek jakiegoś autora

rycina - Apodemus mystacinus

Gatunek uznawany za nie zagrożony w swym globalnym zasięgu, bez oznak spadku, powszechny w odpowiednich siedliskach i bez większych zagrożeń.
Mimo ograniczonego zakresu występowania w Europie ( mniejszy niż 20 000 km2 ), jednak jest powszechna w odpowiednich siedliskach, bez oznak spadku i bez większych zagrożeń. W Europie oceniana jako najmniejszej troski z opisanych wyżej powodów.
Tendencja populacji jest stabilna ( Storch, 1999 ). Skaliste obszary są ważne dla tego gatunku ( Storch, 1999 ).
W globalnym zakresie tego gatunku brak jest poważniejszych zagrożeń.
Rejestrowana z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.
W chwili obecnej nie są zalecane żadne działania ochronne w krajach występowania gatunku.

Apodemus mystacinus

W niewoli - brak danych.

rycina - Apodemus mystacinus

Myszarka pontyjska, myszarka czarnomorska ( Apodemus ponticus ) - Sviridenko, 1936 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Apodemus flavicollis ponticus - Sylvaemus flavicollis ponticus.
Uwagi : Apodemus flavicollis i Apodemus ponticus stanowią prawdopodobnie ten sam gatunek, gdyż są konspecyficzne a uznanie za różne gatunki powstało na skutek zimnej wojny i braku porównania populacji po dwóch różnych stronach " żelaznej kurtyny "( B. Kryštufek i V. Vohralik os. comm. 2006 ).

Występuje w południowo-wschodniej Europie ( południowa część europejskiej Rosji, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan ).

Zamieszkuje lasy mieszane, laso-stepy, obszary trawiaste oraz obszary porośnięte zaroślami do 2000 m n.p.m.

rycina - myszarka pontyjska ( Apodemus ponticus )

Biologia, ekologia i sposób życia jak u Apodemus flavicollis.

Opisane podgatunki :
- Apodemus ponticus argyropuloi - Heptner, 1948, - Armenia - synonim Apodemus tauricus argyropuloi - Apodemus ponticus argyropuli - nazwy argyropuli Ellerman i Morrison-Scott, 1951, i argyropuloi Heptner, 1948 ( patrz Harrison i Bates, 1991 ref ) zaproponowano zastąpienie parvus. Nowa nazwa Apodemus flavicollis parvus Argyropulo,1945
- Apodemus ponticus brevicauda - Sviridenko, 1936 - południowo-wschodnia europejska Rosja ( Krasnodar, Maikop State ) - synonim Sylvaemus flavicollis ponticus brevicauda - uznawany za synonim Apodemus ponticus
- Apodemus ponticus parvus - Vinogradov & Argyropulo, 1941 - Armenia ( Delizhan ) - synonim Apodemus ( Sylvimus ) flavicollis parvus - uznawany za synonim Apodemus ponticus argyropuloi
- Apodemus ponticus ponticus - Sviridenko, 1936 - Ukraina ( Czarnomorski Dystrykt ), Armenia ( Kaukaz )
- Apodemus ponticus samariensis - Ognev, 1922 - południowo-wschodnia europejska część Rosji ( Samara, Woroneż, Tambov ) - synonim Apodemus flavicollis samariensis

Apodemus flavicollis

Gatunek uznawany jako nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużych populacji. Nie istnieją w chwili obecnej główne zagrożenia, które by doprowadziły gatunek do szybkiego spadku aby go kwalifikować w bardziej zagrożonych kategoriach.
Jest bardzo prawdopodobne iż Apodemus flavicollis i Apodemus ponticus stanowią jeden gatunek gdyż są konspecyficzne. Uznanie jako dwa różne gatunki powstało w wyniku zimnej wojny, które uniemożliwiło porównanie populacji po obu stronach " żelaznej kurtyny " ( B. Kryštufek i V. Vohralik os. comm. 2006 ). Rosyjscy autorzy zgłaszali Apodemus ponticus z Kaukazu i Zakaukazia. Autorzy którzy studiowali Apodemus na obszarze północno-wschodniej Turcji - w pobliżu granicy z Gruzją nie znaleźli żadnej różnicy między tymi populacjami a ich tureckimi odpowiednikami czyli Apodemus flavicollis ( Frynta et al., 2001, Macholan et al., 2001, B. Kryštufek nie opubl. dane ). Osobniki złapane na granicy Turcji i Gruzji utworzyły płodne mieszańce z Apodemus flavicollis z Austrii ( Steiner 1978 ).
Zatem, zakres ponticus arbitralnie określają granice polityczne: populacje od skrajnej północno-wschodniej Turcji ( w pobliżu granicy gruzińskiej ) są klasyfikowane jako flavicollis, te po drugiej stronie granicy, jako ponticus. Jeśli azjatycka grupa Apodemus flavicollis jest rzeczywiście niezależnym gatunkiem, to arianus wyprzedza wszystkie inne nazwy, w tym ponticus ( os B. Kryštufek. Comm., 2006 ).
Powszechny gatunek w całym zakresie w odpowiednim siedlisku.
Obecnie nie ma większych zagrożeń dla gatunku jako całości.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi w krajach występowania.
Rejestrowany z niektórych obszarów chronionych w swoim zakresie.

W niewoli - brak danych.

Myszarka stepowa ( Apodemus witherbyi ) - Thomas, 1902 - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Apodemus sylvaticus witherbyi - Apodemus arianus witherbyi - Apodemus fulvipectus Ognev, 1924 - Apodemus hermonensis Filippucci, Simson & Nevo, 1989 - Apodemus iconicus Heptner, 1948
Uwagi : Myszarka stepowa została opisana naukowo w 1902 roku przez O. Thomasa. Była zaliczana jako podgatunek lub łączona z myszarką zaroślową ( Apodemus sylvaticus ), różne populacje były także opisywane jako osobne gatunki ( Apodemus fulvipectus, Apodemus falzfeini, Apodemus hermonensis ).

Występuje w południowo-wschodniej Europie ( południowa Ukraina - na wschód od Dniepru, południowa europejska część Rosji, Armenia, Gruzja, Azerbejdżan oraz wyspa Rodos ) i w zachodniej Azji ( Turcja, Syria, Jordania, Liban, Izrael, Palestyna, Iran, Afganistan, Pakistan ).

Zamieszkuje równiny, górskie stepy, stepowe płaskowyże, półpustynie do wysokości 2100 m n.p.m. Nie jest spotykana w pustynnych depresjach. Obszary które zamieszkuje muszą być porośnięte zaroślami lub pojedynczymi krzewami.

myszarka stepowa ( Apodemus witherbyi )

Aktywna w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
W okresie jesiennym czasami w ciągu dnia.
Żyje samotnie, w grupach rodzinnych ( samica z młodymi ) lub w niewielkich grupach.
Jest prawdopodobnie terytorialna, ale zakresy rewirów poszczególnych osobników nie są znane. Jednak przypuszcza się iż nie przekraczają około 0,5 ha na osobnika.
Na kryjówki wybiera naturalne zagłębienia wśród korzeni krzewów lub kopie samodzielnie nory u podstawy krzewu. Nora składa się z dwóch lub trzech komór. W jednej znajduje się gniazdo a w pozostałych spiżarnie. Każda z nich posiada dwa lub trzy otwory wejściowe.
Korzysta również z systemu szlaków komunikacyjnych do miejsc żerowania.
Zaniepokojona kryje się w krzewach.
Jest dobrym wspinaczem potrafiącym wspiąć się szybko na gałęzie krzewu.
Pokarm jest zjadany na miejscu lub przenoszony w pobliże nory lub do niej.
Gromadzi niewielkie zapasy pokarmu na gorsze okresy ( susze, zima ).
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych, słuchu, wzroku, postawy ciała, dotyku. Wokaliza jest używana w momentach agresji, zagrożenia i zalotów.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym ale nie gardzi też owadami gdy są dostępne.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku ale najczęściej od wiosny do jesieni.
System krycia poligamiczny. Dominujące samce kopulują z samicami z pobliskich rewirów.
Ciąża trwa około 21 - 25 dni. Samica rodzi 3 - 8 młodych w miocie ( średnio 4 - 6 ). 2 - 4 mioty w sezonie.
Młode rodzą się częściowo porośnięte sierścią i mają zamknięte oczy. W wieku około 2 tygodni są już całkowicie porośnięte sierścią oraz mają otwarte oczy. Odstawienie następuje w wieku 21 - 25 dni od narodzin.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku około 2 miesięcy od narodzin. Samice z pierwszych miotów rozmnażają się w tym samym roku, pozostałe w następnym.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi. Dominujące samce i niektóre samice mogą zagrażać potomstwu, samica musi bronić młodych aby nie doszło do kanibalizmu.
Żyje prawdopodobnie około 12 - 24 miesięcy.

Opisane podgatunki :
- Apodemus witherbyi witherbyi - Thomas, 1902 - północny Iran, południowo-wschodni Turkmenistan

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję, brak widocznych zagrożeń w chwili obecnej oraz powszechność występowania w odpowiednich siedliskach. W chwili obecnej nic nie wskazuje szybkiego spadku populacji aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Prawdopodobnie wystepuje na terenie Afganistanu i północnego Iraku ale nie istnieją na ten temat żadne zapisy. Kopalne ślady tego gatunku znaleziono w plejstocenie ( Izrael ).
Gatunek ten prawdopodobnie posiada liczne populacje, które mogą przechodzić sezonowe wahania.
Obecnie nie są znane żadne główne zagrożenia dla tego gatunku.
Gatunek nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi w krajach swojego występowania.
Brak danych czy występuje w obszarach chronionych w swoim zakresie.

W niewoli - brak danych.