wtorek, 31 marca 2015

Mastacomys fuscus - endemiczny gryzoń z Australii.







Mastacomys fuscus - ( Thomas, 1882 ) - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Murinae. Synonim Pseudomys fuscus. 

Występuje w południowo-wschodniej Australii ( w Górach Śnieżnych w Nowej Południowej Walii i Australijskie Terytorium Stołeczne, w Barrington Tops, Nowa Południowa Walia, w Highlands, wschodnich Alpach wiktoriańskich, Otway  i Wilsons Cypel w Wiktorii, także w zachodniej Tasmanii ).  

Zamieszkuje subalpejskie łąki, wiecznie zielony twardolistny las, wilgotny zielony las, polany śródleśne, wilgotne doliny wzdłuż strumieni, rumowiska skalne porośnięte wysoką trawą, wrzosowiska i inne siedliska od poziomu morza do 2200 m n.p.m.


Mastacomys fuscus w warunkach naturalnych

Aktywny w ciągu całego roku, w miesiącach letnich i jesiennych głównie w nocy, w miesiącach zimowych późnym popołudniem i po zmierzchu.
Żyje głównie samotnie w okresie lata, w zimie gromadzi się w grupy. Jego najwyższa aktywność jest w styczniu i lutym a najniższa w okresie zimowym. 
Samica jest terytorialna w okresie odchowu młodych. Brak informacji czy gatunek poza tym okresem jest terytorialny, zwłaszcza dorosłe samce.
Kryjówki zakłada w norach, pod powalonymi pniami drzew, w rumowiskach skalnych, w zagłębieniach pod korzeniami drzew, w gęstych trawach i innych dostępnych miejscach. Buduje gniazdo z traw i innych miękkich materiałów.
W okresie zimowym mieszane grupy przytulone do siebie przebywają w gnieździe. Wykorzystuje też systemy szlaków komunikacyjnych wśród gęstej roślinności. W zimie jeśli spadnie śnieg są to tunele pod pokrywą śnieżną.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Długość ciała to 14 - 19,5 cm a ogona 9,5 - 13,5 cm. 
Ubarwiony jest piaskowo-brązowo do ciemnobrązowego na grzbiecie. Brzuch ma jasnoszary do ciemnoszarego. Nogi są ciemnobrązowe. Ogon jest w dużej mierze nie porośnięty sierścią. Uszy ma małe i okrągłe pokryte piaskowo-brązowymi drobnymi włosami. Ma krótką szeroką głowę i charakterystyczne szerokie siekacze i zęby trzonowe.
W czasie poszukiwania pokarmu wykorzystuje systemy szlaków komunikacyjnych wśród gęstych traw lub w zimie pod pokrywą śnieżną. Szlaki prowadzą do miejsc żerowania. Pokarm jest zjadany od razu lub przenoszony w pobliże gniazda i zjadany później. Porusza się jednak stosunkowo wolno, co nie daje mu przewagi nad drapieżnikami. 
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, dotyku i postawy ciała.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzi w większej części trawa z rodzin Poaceae i Cyperaceae, ale zjada również liście krzewów, nasiona, grzyby, mchy i korę. 
Trawa jest mielona przez szerokie siekacze i zęby trzonowe.
Sezon rozrodczy wiosną i latem. System krycia prawdopodobnie poligamiczny.
Ciąża trwa około 35 dni. Samica rodzi 1 - 4 młode w miocie. Dwa mioty w sezonie. Ruja dla pierwszego miotu występuje od połowy do końca października, a pierwszy miot rodzi się pod koniec listopada lub na początku grudnia. Ruja dla drugiego miotu odbywa się pod koniec grudnia lub na początku stycznia, a młode rodzą się pod koniec lutego lub na początku marca.
Odstawienie następuje po około 30 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Żyje około 24 - 28 miesięcy.


Mastacomys fuscus 

Opisane podgatunki :
- Mastacomys fuscus brazenori - Ride, 1956 - Australia ( Wiktoria - Olangolah, Beech Forest, Gellibrand River ) - synonim Pseudomys fuscus brazenori - uznawany za synonim Mastacomys fuscus mordicus
- Mastacomys fuscus fuscus - (Thomas, 1882) - Tasmania ( Long Plains ) - synonim Pseudomys fuscus fuscus 
- Mastacomys fuscus mordicus - Thomas, 1922 - Australia Południowa ( Mt. Gambier ) - synonim Pseudomys fuscus mordicus - Mastacomys mordicus  
- Mastacomys fuscus wombeyensis - Ride, 1956 - Australia ( Nowa Południowa Walia - Wombeyan ) - synonim Pseudomys fuscus wombeyensis 


Mastacomys fuscus - okaz muzealny

Gatunek uznawany jako bliski zagrożenia ze względu na znaczny spadek populacji choć jest on mniejszy niż 30% w ciągu ostatnich 10 lat, utraty siedlisk, zmian klimatu oraz drapieżnictwa lisów i kotów.
Ograniczone izolowane populacje są też narażone na pożary buszu. W styczniu 2003 roku spaliło się około 70% buszu na obszarze alpejskim, gdzie występuje ten gatunek.  Na Górze Kościuszki, populacja tego gatunku zmniejszyła się o ponad 50%, prawdopodobnie z powodu niskiej pokrywy śnieżnej i szybszych roztopów, jest to prawdopodobnie związane ze zmianami klimatu. Zmniejszona pokrywa śnieżna może prowadzić do wyższego drapieżnictwa przez lisy i dzikie koty. Istnieją również dowody na to, że lisy preferują Mastacomys fuscus nad innymi gatunkami gryzoni, może dlatego, że występuje w grupach rodzinnych lub dlatego, że jest wolniejszy i mniej agresywny niż inne rodzime gryzonie.
Gatunek jest szczególnie narażony na niekorzystne skutki zmian klimatu, ze względu że jest specjalistą dużych wysokości. Wydaje się, że w odpowiedzi na zmiany klimatyczne powinien przenieść się na wyższe wysokości. Jednak jeśli nie jest to możliwe narażony jest na ryzyko szybkiej utraty siedliska. 
Istnieje również możliwość, że jest narażony na zwiększoną konkurencję ze strony rodzimych gatunków szczurów ( Rattus lutreolus i Rattus fuscipes ),   które mogą rozwijać się w zakresie zmian klimatycznych.
Inne zagrożenia dla gatunku to przekształcanie siedlisk w ośrodki narciarskie, degradacja i niszczenie siedlisk przez dzikie konie, króliki, zające, świnie. Wprowadzone gatunki chwastów : Cytus i egzotycznej trawy, Kłosówka wełnista, w siedlisku gatunku w Barrington Tops. Gatunki wierzby ( Salix ) są zagrożeniem w alpejskiej Wiktorii. W Tasmanii, nieodpowiednie systemy przeciwpożarowe są potencjalnym zagrożeniem dla gatunku, również niedawne wprowadzenie lisów może być poważnym zagrożeniem. 
Grzyb Phytophthora cinnamomi powoduje zamieranie wrzosowisk w niektórych obszarach. 
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych, w tym Kosciuszko National Park, Park Narodowy Barrington Tops, Alpine National Park Wiktorii, Wilsons Promontory i ewentualnie Great Otway National Park, a także kilka innych obszarów chronionych, w Nowej Południowej Walii i Australijskie Terytorium Stołeczne. W Tasmanii ponad połowa siedliska znajduje się w Tasmanian Wilderness Word Heritage List.
Izolowana populacja w Barrington Tops otrzymała dodatkową ochronę jako zagrożona populacji na podstawie ustawy o ochronie zagrożonych gatunków 1995. W wyniku czego wprowadzono liczne plany naprawcze dla tej populacji. Obejmują one kontrolę lisów w okresie zimowym, kontrolę kotów wokół ośrodków narciarskich, kontrolę świń i chwastów. 
Inne zalecenia ochronne to kontrola królików i zająców, które niekorzystnie wpływają na siedliska, stosowanie pułapek do usuwania inwazyjnych ssaków, kontroli egzotycznych roślin, takich jak Cytus w Barrington Tops.
Populacja z Góry Kościuszko też posiada program kontroli lisów, która jest  przeprowadzana każdej zimy w obszarze Kościuszki od 1999 roku i od 2001 roku w Barrington Tops. Monitorowanie populacje Mastacomys fuscus na Górze Kościuszki w jednym miejscu jest prowadzone od 1978 roku, a kolejne siedem miejsc ( z lub bez kontroli lisa ) od 1999 roku, a w Barrington Tops od 2002 roku.
Gatunek nie został zarejestrowany w Otway zakresów przez ostatnie 30 lat.  Najnowsze trendy demograficzne w Wiktorii są nieznane. Nie było żadnego formalnego monitorowania populacji w Tasmanii, oprócz 12-letnich badań w Lake St Clair ( M. Driessen ). 
Potrzebne są dalsze badania biologii, ekologii, stanu i trendów populacji, siedlisk i zasięgu gatunku. 
Konieczne są dalsze badania na temat stanu populacji i zasięgu tego gatunku, zwłaszcza w Wiktorii i Tasmanii. Inne priorytety badawcze: możliwość reintrodukcji w wolne siedliska, skutków i środków kontroli dla inwazyjnych gatunków zwierząt i roślin, konkurencji z rodzimymi gatunkami Rattus oraz badań prowadzących do rzetelnego poznania kondycji populacji, siedlisk i modeli zmian klimatu.


Mastacomys fuscus 

W niewoli - brak danych.


czaszka Mastacomys fuscus 








Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.


KRS 0000069730