Ryjoskoczek krótkouchy ( Macroscelides proboscideus ) ssak z rodziny Macroscelididae, z rzędu ryjkonosów ( Macroscelidea ), z kohorty Afrotheria. Synonim Sorex proboscideus.
Występuje w Afryce Południowej ( Botswana, R.P.A. ) oraz w Afryce Południowo-Zachodniej ( Namibia ).
Zamieszkuje bardzo suche obszary ( pustynie i półpustynie, suche stepy i łąki, suche zarośla i zakrzewienia, obszary skaliste ), również tereny w pobliżu rzek i źródeł wody.
ryjoskoczek krótkouchy ( Macroscelides proboscideus )
Aktywny w ciągu całego roku i całej doby. Szczyt aktywności zwykle w ciągu dnia, jest jednak uzależniony od aktywności drapieżników ( głównie dzienne ptaki drapieżne ) i następuje wtedy o zmierzchu. Preferuje samotniczy tryb życia, jedynie w sezonie godowym łączy się w pary.
Jest ssakiem terytorialnym, którego rewir może wynosić 1 km2. Na swoim terytorium ma długie, proste wydeptane ścieżki z okrągłymi zagłębieniami. Zagłębienia wykorzystuje podczas przemieszczania się po swoim szlaku komunikacyjnym. Zwykle porusza się bardzo szybko od zagłębienia do zagłębienia. Potrafi też wykopywać tunele, aby się skryć przed drapieżnikami. Szlaki komunikacyjne są utrzymywane w stałej czystości, aby móc się nimi poruszać sprawnie i szybko.
Jest bardzo czystym zwierzęciem, wykorzystującym piasek do kąpieli.
Na kryjówki wybiera gęste zarośla, zagłębienia pod głazami i kamieniami, opuszczone nory gryzoni lub wykonane samodzielnie, także puste pnie i jamy wśród korzeni drzew.
W czasie poszukiwania pokarmu porusza się szybko od krzewu do krzewu lub przebiega otwarte przestrzenie.
Żywi się głównie drobnymi bezkręgowcami ( różnorodne owady, głównie termity i mrówki ) ale także korzonkami, pędami krzewów i jagodami.
Sezon godowy w sierpniu i wrześniu.
Samica i samiec przeganiają konkurencję i łączą się w parę. Pozostają ze sobą około 2 - 3 dni.
Ciąża trwa zwykle około 56 dni. Samica rodzi 2 młodych ( rzadziej 1 ), które w kilka godzin po urodzeniu mogą już samodzielnie uciekać przed drapieżnikami. Młode są bardzo rozwinięte, porośnięte sierścią i z otwartymi oczami. Samica nie buduje gniazda lecz rodzi młode w miarę bezpiecznym miejscu na swoim terytorium. Młode nie są chronione przez matkę, która odwiedza je w okresie karmienia. Okres laktacji trwa 16 - 25 dni i młode się usamodzielniają. Samica przepędza je ze swojego rewiru. Dojrzałość uzyskuje w wieku 43 dni. Żyje 1 - 2 lata w warunkach naturalnych.
ryjoskoczek krótkouchy ( Macroscelides proboscideus ) w warunkach wiwaryjnych
Opisane podgatunki :
- Macroscelides proboscideus brandvleiensis - Afryka Południowa, Cape Province, Brandvlei - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus calviniensis - Afryka Południowa, na wschód od Calvinia - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus chiversi - Botswana, Beczuana, na północ od Upington - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus flavicaudatus - Namibia, na północ od Orange River, ujście rzeki Omaruru
- Macroscelides proboscideus harei - Afryka Południowa, Brospan, Brandvlei i van Wyka w Vlei, Cape Province - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus hewitti - Afryka Południowa, Cape Province, Cradock - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus isabellinus - Afryka Południowa, Port Nolloth, Cape Province - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus jaculus - wnętrze RPA - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
- Macroscelides proboscideus langi - Afryka Południowa, van Rhynsdorp, Cape Province - uważany za podgatunek Elefantulus brachyrhynchus
- Macroscelides proboscideus melanotis - Damaraland, północno-zachodnia Namibia
- Macroscelides proboscideus proboscideus - Południowa Afryka, Przylądek Dobrej Nadziei
- Macroscelides proboscideus typicus - Republika Południowej Afryki - uważany za tożsamy z Macroscelides proboscideus proboscideus
Macroscelides proboscideus proboscideus w typowej dla siebie kryjówce
Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo, że lokalnie może być rzadki.
Zagrożenie dla gatunku może stanowić :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata siedlisk
- działalność wydobywcza
- rozwój terenów rolniczych
- rozwój terenów miejskich
- nadmierny wypas kóz i owiec
Obecnie jest brak danych o dynamice populacji, zwłaszcza z terenów suchych, które stanowią większość siedlisk tego gatunku. Zmiany w siedliskach dotyczące pustynnienia obszarów oraz rozwoju buszu nie są powszechne aby zagrażać gatunkowi.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych.
Obecnie gatunek nie wymaga żadnych środków ochronnych ani się ich nie zaleca.
Brak prognoz co do przyszłości tego gatunku.
ryjoskoczek krótkouchy ( Macroscelides proboscideus ) w warunkach zoo
W niewoli dość częsty, mimo krótkiego życia. Dożywa 3 - 4 lat.
Wymaga obszernej szklanej, suchej woliery o stałej temperaturze.
Trzymany zwykle w parach lub pojedynczo.
Dobrana para hodowlana dość dobrze się rozmnaża.
para ryjoskoczków krótkouchych ( Macroscelides proboscideus ) w warunkach zoo
Długoszek czteropalczasty ( Petrodromus tetradactylus ) ssak z rodziny Macroscelididae, z rzędu ryjkonosów ( Macroscelidea ), z kohorty Afrotheria .
Występuje w Afryce Środkowej ( Demokratyczna Republika Konga, Kongo ) i Wschodniej ( południowo-wschodnia Kenia, południowa Uganda, Tanzania - w tym Mafia i Zanzibar, Mozambik, Zambia, Malawi, południowo-wschodnie Zimbabwe, północno-wschodnia Angola ) do północno-wschodniej części R.P.A.
Zamieszkuje gęste lasy, zarośla nadbrzeżne oraz tereny rolnicze, które mają obrzeża porośnięte drzewami i krzewami.
długoszek czteropalczasty ( Petrodromus tetradactylus )
Aktywny przez cały rok, szczyt aktywności tuż po zmroku i przed świtem. Żyje w monogamicznych parach.
Jest ssakiem terytorialnym, samica z samcem bronią terytorium przed innymi osobnikami swojego gatunku. Na terytorium znajduje się kilka miejsc, w których osobniki sypiają. Para nie buduje gniazd, jedynie wykorzystując zagłębienia lub płytkie jamy w zaroślach, wśród korzeni drzew lub wśród kamieni ale także puste pnie oraz opuszczone nory. Po terytorium porusza się bardzo szybko, wydeptanymi szlakami komunikacyjnymi, które są stale oczyszczane. Zaniepokojony ucieka długimi skokami. W czasie szybkiego przemieszczania się emituje dźwięki wytwarzane przez tylne nogi. Na wytwarzane dźwięki reagują mrówki, dzięki czemu długoszek łatwiej je odnajduje.
W skład jego diety wchodzą różnorodne owady, głównie mrówki i termity ale także inne drobne bezkręgowce oraz pokarm roślinny ( jagody, owoce, pędy ).
Sezon rozrodczy trwa cały rok.
Nie wiele wiadomo o biologii tego gatunku.
Przyjmuje się, że okres ciąży wynosi 42 - 65 dni a samica rodzi 2 młodych. Młode są bardzo dobrze rozwinięte i po paru godzinach mogą samodzielnie uciekać przed drapieżnikami.
Okres laktacji wynosi 14 - 25 dni. Samica odwiedza młode tylko w okresie karmienia. Po okresie laktacji młode są przepędzane z terytorium dorosłych.
Dojrzałość uzyskuje w wieku 35 - 50 dni.
Żyje 1 - 2 lata.
Petrodromus tetradactylus
Opisane podgatunki :
- Petrodromus tetradactylus beirae - Beira i Gorongoza ( Mozambik ), na południe od Zambezi,
- Petrodromus tetradactylus matschiei - Tanzania, Barungi - uważany za tożsamy z Petrodromus tetradactylus tetradactylus
- Petrodromus tetradactylus mossambicus - Mozambik, Cabaceira - uważany za tożsamy z Petrodromus tetradactylus rovumae
- Petrodromus tetradactylus nigriseta - Marui i Morogoro, Usaramo, Tanganika Territory - uważany za tożsamy z Petrodomus tetradactylus rovumae
- Petrodromus tetradactylus occidentalis - północno-zachodnie Zimbabwe, południowe Malawi - uważany za tożsamy z Petrodomus tetradactylus tetradactylus
- Petrodromus tetradactylus robustus - Demokratyczna Republika Konga, Górna Lufira River, Katanga - uważany za tożsamy z Petrodomus tetradactylus tetradactylus
- Petrodromus tetradactylus rovumae - wschodnia Tanzania, północny Mozambik, Rovuma River
- Petrodromus tetradactylus sangi - Kenia, Taita Hills - od 1994 na Czerwonej Liście w Kenii
- Petrodromus tetradactylus schwanni - Mozambik, Coguno, Inhambane - może być uznany za samodzielny gatunek
- Petrodromus tetradactylus sultan - przybrzeżny obszar Kenii i Tanzanii, wyspa Zanzibar - może być uznany za samodzielny gatunek
- Petrodromus tetradactylus swynnertoni - Zimbabwe, Montane Hills
- Petrodromus tetradactylus tetradactylus - od Zambezi przez Zambię i Malawi do Katangi, przez zachodnią Tanzanię do Rwandy ( Kondoa, Uluguru Mts. )
- Petrodromus tetradactylus tordayi - Demokratyczna Republika Konga, Misumba, Sankuru River - może stanowić oddzielny gatunek
- Petrodromus tetradactylus tumbanus - Demokratyczna Republika Konga, Jezioro Tumba
- Petrodromus tetradactylus venustusa - Zambia, północne Malawi - uważany za tożsamy z Petrodromus tetradactylus tatradactylus
- Petrodromus tetradactylus warreni - Republika Południowej Afryki, północna Zululand, wybrzeże regionu północnego Natalu i przylegająca część Mozambiku
- Petrodromus tetradactylus zanzibaricus - Wyspa Zanzibar
portret długoszka czteropalczastego ( Petrodomus tetradactylus )
Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zasięg oraz brak wyraźnych zagrożeń.
Jedynie utrata siedlisk ( wylesianie ) może być problemem w nie dalekiej przyszłości.
Lokalnie człowiek poluje na niego dla mięsa.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych.
Należy ustanowić nowe obszary chronione, które powinny być korzystne zarówno dla różnorodności biologicznej jak i miejscowej ludności. Powinny one stanowić zintegrowany system rozwoju terenów wiejskich i rolniczych.
Petrodomus tetradactylus tetradactylus
W niewoli jest gatunkiem rzadkim.
Trzymany w parach w wilgotnych szklanych wolierach o stałej temperaturze.
W odpowiednich warunkach może się rozmnażać.
Dożywa 3 - 4 lat.
para Petrodomus tetradactylus w warunkach zoo
Elephantulus brachyrhynchus
Elephantulus pilicaudus
Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz