Środowisko naturalne i warunki geograficzne
Madagaskar położony jest w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Afryki.
Jest to czwarta co do wielkości wyspa świata.
Powierzchnia wyspy to 587 040 km2, długość 1500 km a szerokość 450 km. Linia brzegowa liczy 4828 km.
Od zachodu poprzez wody terytorialne ( Kanał Mozambicki ) graniczy z Mozambikiem.
Na północnym-zachodzie w odległości 280 km leży Majotta a na wschód w odległości 670 km Reunion.
Rozciągłość wyspy północ - południe to 1580 km a zachód - wschód 570 km.
charakterystyczne drzewa wyspy - baobaby ( Adansonia grandidieri )
Według teorii podziału kontynentów Madagaskar jest częścią dawnego superkontynentu Gondwany.
Wschodnia część wyspy zbudowana jest ze skał krystalicznych. Cokół prekambryjski tworzą skały metamorficzne, przykryte są osadami pochodzącymi z górnego karbonu po czasy współczesne. Najstarsze skały Madagaskaru szacuje się na 2,6 mld lat, które leżą w południowej części wyspy. Drugi pokład tych skał znajduje się w północno-wschodniej części. W skład tych skał wchodzą min. granity i łupki kwarcytowe.
Obecnie na wyspie nie ma czynnych wulkanów ale jest dużo śladów dawnej aktywności wulkanicznej.
W zachodniej części wyspy występują występują skały osadowe, które powstały w wyniku ruchów epejrogenicznych. Wypiętrzyły one wyspę od czasów karbońskich. Skały te składają się głównie z wapieni, które zawierają różne skamieniałości ( amonity i dinozaury ).
obszar - Tsingy d'ankarana
Rzeźba Madagaskaru jest bardzo zróżnicowana z przewagą wyżyn i gór. Niziny to obszary zachodnie i południowe oraz wąski pas nabrzeżny na wschodzie.
Trzy regiony morfologiczne układają się względem siebie w równoległych pasach.
Są to Wschodnie Wybrzeże, Zachodnie Wybrzeże i Płaskowyż Centralny.
Na północnym krańcu wyspy leży Masyw Tsaratanana, zbudowany z gór wulkanicznych z najwyższym szczytem Maromokotro ( 2876 m n.p.m. ), który jest wygasłym wulkanem .
W środkowej części wyspy wznosi się Masyw Ankaratra ze szczytem Tsiafajavona ( 2643 m n.p.m. ) a na południu w Masywie Andringitra szczyt Pic Boby ( 2658 m n.p.m ).
Wybrzeże Wschodnie to wąski 50 km pas nizin ciągnący się na całej długości wyspy. Jest to teren względnie płaski, przechodzący ku zachodowi w pagórki i tarasy.
Płaskowyż Centralny wznosi się na wysokości 800 - 1800 m n.p.m. Znajdują się tam zarówno łagodne pagórki, strome krawędzie, masywy granitowe czy stożki wygasłych wulkanów. Na płaskowyżu tym znajduje się też wysoko położony płaski bagnisty obszar.
Wybrzeże Zachodnie to obszar około 200 km szerokości zbudowany ze skał wapiennych ze zjawiskami krasowymi szczególnie na północno-zachodnich i południowych krańcach.
obszar objęty erozją związaną z wycinką lasów
Klimat wyspy jest zróżnicowany. Wpływ ma rozciągłość południkowa oraz rzeźba terenu.
W okresie zimowym przeważa pasat południowo-wschodni a latem Niż Równikowy sprawia, że większa część Madagaskaru znajduje się wpływem monsunu z północy.
Dzięki temu występują wyraźnie dwie pory roku.
Pora deszczowa od listopada do kwietnia i pora sucha od maja do października.
Opady deszczu są na wyspie wyższe niż na kontynencie.
Roczna suma opadów waha się od poniżej 400 mm na południowej części Zachodniego Wybrzeża do ponad 3000 mm na Wschodnim Wybrzeżu.
Charakterystyczne jest, że temperatura latem ( od listopada do kwietnia ) wynosi od +27 do +33 stopni Celsjusza. Najwyższe temperatury są na zachodnich nizinach.
Temperatura w zimie ( maj - październik ) rzadko spada poniżej +20 stopni Celsjusza, dochodząc na północy do ponad +30 stopni Celsjusza.
Różnice temperatur są widoczne w nocy. Lato charakteryzuje się temperaturami +20 - +23 stopnie Celsjusza, jednak rzadko spadając poniżej +20 stopni Celsjusza.
Jednak w zimie temperatury w nocy mogą spaść poniżej +10 - +12 stopni Celsjusza.
Bliżej równika ( północna część wyspy ) temperatura dochodzi do +20 stopni Celsjusza.
Zdarzają się czasami sytuacje anormalne kiedy dochodzi do spadku temperatury nawet poniżej 0 stopni Celsjusza ( w 1967 roku zarejestrowano w Antserana, w sierpniu -14,6 stopnia Celsjusza ).
tropikalny las - Perinet Reserve
Wyspa obfituje w wody powierzchniowe : rzeki i jeziora.
Rzeki płynące na wschód są krótkie i bystre. Najdłuższa z nich - Mangoro o długości 300 km.
Rzeki płynące na zachód są długie i spokojne. Najdłuższa to Mangoky - 821 km.
Rzeki z południowo-zachodniej części wyspy mają charakter okresowy, łącznie z najdłuższą z nich - Mandrare.
Jezior na wyspie jest najwięcej na Płaskowyżu Centralnym. Największe jezioro Alaotra ( powierzchnia 900 km2 ) jest pochodzenia tektonicznego a jezioro Itasy jest pochodzenia wulkanicznego.
Wzdłuż Wschodniego Wybrzeża występuje pas jezior przybrzeżnych, połączonych Kanałem Pangalanes. Kanał ten biegnie równolegle do wybrzeża na długości 600 km.
krajobraz Masywu Centralnego i jeziora
Dominującym typem gleb są czerwone gleby ferralitowe, charakteryzujące się niskim poziomem żyzności ( tzw. Czerwona Wyspa ). Lepsze gleby są na wulkanicznym podłożu.
Na niektórych obszarach Płaskowyżu Centralnego można znaleźć gleby spotykane w strefach klimatu umiarkowanego.
Duży udział w występowaniu ferralitów ma klimat oraz krystaliczne podłoże.
Młoda rzeźba terenu sprzyja erozji, która odsłania starsze pokrywy glebowe oraz skały macierzyste.
Pokrywa glebowa odróżnia Madagaskar od Afryki.
Nepethes madagascarensis - Fort Dauphin
Szata roślinna Madagaskaru jest inna niż spotykana na Czarnym Lądzie.
Występuje wiele gatunków endemicznych i reliktowych. Powodem tego jest wczesne oddzielenie się od kontynentów a to spowodowało odmienny tor ewolucyjny rozwoju roślinności.
Wschodnie Wybrzeże charakteryzuje się bogatą liczbą gatunków i dużym zagęszczeniem.
Nadmorski pas to lasy parkowe z palmami i pandanusami a brzegi lagun porośnięte są roślinnością bagienną. Na zachód od lagun, wzgórza porasta sawanna z gęstymi zaroślami oraz miejscowymi odrostami lasów wtórnych.
Charakterystyczną rośliną jest drzewo pielgrzymów, pielgrzan madagaskarski ( Ravenala madagascariensis ), którego tkanki zawierają ciecz nadajacą się do picia.
Wiecznie zielone lasy zachowały się jedynie wokół Zatoki Antogil.
Płaskowyż Centralny jest prawie pozbawiony lasów. Obszar ten jest zdominowany przez łąki zdegradowane gospodarką żarową i odłogową. Wiele terenów zostało obszadzonych mimozami i eukaliptusami w celu ochrony gleby przed erozją i degradacją rolniczą.
Zachodnia część wyspy jest pokryta trawiastą sawanną z baobabami i odpornymi na ogień palmami.
Wzdłuż rzek rosną resztki lasów galeriowych. Wiele drzew z tych lasów traci liście w porze suchej .
Na obszarze południowo-zachodnim występują suche tereny porośnięte sukulentami i kserofitami. Charakterystyczna roślinność to euforbie, aloesy i gęste kolczaste zarośla.
Wschodnie Wybrzeże charakteryzuje się bogatą liczbą gatunków i dużym zagęszczeniem.
Nadmorski pas to lasy parkowe z palmami i pandanusami a brzegi lagun porośnięte są roślinnością bagienną. Na zachód od lagun, wzgórza porasta sawanna z gęstymi zaroślami oraz miejscowymi odrostami lasów wtórnych.
Charakterystyczną rośliną jest drzewo pielgrzymów, pielgrzan madagaskarski ( Ravenala madagascariensis ), którego tkanki zawierają ciecz nadajacą się do picia.
Wiecznie zielone lasy zachowały się jedynie wokół Zatoki Antogil.
Płaskowyż Centralny jest prawie pozbawiony lasów. Obszar ten jest zdominowany przez łąki zdegradowane gospodarką żarową i odłogową. Wiele terenów zostało obszadzonych mimozami i eukaliptusami w celu ochrony gleby przed erozją i degradacją rolniczą.
Zachodnia część wyspy jest pokryta trawiastą sawanną z baobabami i odpornymi na ogień palmami.
Wzdłuż rzek rosną resztki lasów galeriowych. Wiele drzew z tych lasów traci liście w porze suchej .
Na obszarze południowo-zachodnim występują suche tereny porośnięte sukulentami i kserofitami. Charakterystyczna roślinność to euforbie, aloesy i gęste kolczaste zarośla.
kolczasty las, Pachypodium sp. - Berenty Private Reserve
Świat zwierzęcy ewoluował podobnie jak świat roślinny. Wczesne odłączenie się od superkontynentu Gondwany pozwoliło ewoluować grupie naczelnych Strepsirhini.
Wyraźny brak dużych kopytnych jak i dużych drapieżnych ( kotowate, psowate ).
Wyizolowane lemury zajeły wiele nisz bez konkurencji i wobec braku naturalnych wrogów.
Oprócz lemurów ssaki są reprezentowane przez nietoperze, tenreki oraz gryzonie. Drapieżniki to gatunki wiwer i łasz, w tym fossa ( Cryptoprocta ferox ).
fossa ( Cryptoprocta ferox )
Hypogeomys antimena
Ornitofaunę reprezentują zarówno gatunki rodzime jak i wędrowne.
Do XVII w. żył na wyspie olbrzymi nielot - mamutak ( Aepyornis maximus ). Jego olbrzymie jaja o pojemności około 8 litrów znajdowane są na całej wyspie.
Dużą liczbą gatunków charakteryzują się gady i płazy. Gady są licznie reprezentowane przez jaszczurki, kameleony, żółwie i krokodyle. Występujące tu węże są niejadowite i należą do rodzin występujących w Ameryce Południowej ( boa ).
Płazy są reprezentowane przez żaby i ropuchy.
Ichtiofauna reprezentowana jest przez endemiczne gatunki.
Eulemur coronatus
Jednak najbardziej znanymi przedstawicielami fauny są lemury reprezentowane przez około 33 gatunki z pięciu rodzin i 14 rodzajów. Wszystkie one są endemitami dla Madagaskaru. Obecnie wszystkie są zagrożone przez degradację i niszczenie środowiska naturalnego, wylesianie i utratę siedlisk oraz polowanie.
Badacze przypuszczają, że około 10 - 20 gatunków może być jeszcze opisanych.
katta ( Lemur catta )
W celu zachowania różnorodności ekosystemów oraz zachowania naturalnych siedlisk i ochrony gatunków utworzono wiele terenów chronionych.
Są to min. :
- Andrigitra
- Zahamena
- Ranomafana
- Andasibe Mantadia
- Bemaraha
- Marotandrano
- Ankarana
- Masoala
- Kirindy Mitea
- Montagne d'Ambre
- Namoroka
- Zombitse-Vohibasia
- Isalo
- Kasijy
- Manombo
- Pic d'Ivohibe
- Bay de Bale
- Benarivo
- Bora
- Nosy Mangabe
- Tampoketsa-Analamaintso
- Tsimanampetsotsa
- Ambohijanahary
- Mantady
- Tsingy de Bemaraha
- Perinet
W ostatnich latach tworzy się kolejne nowe obszary chronione.
las deszczowy - Perinet Reserve
Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz