Dicrostonyx torquatus - gryzoń z palearktycznej tundry.

Leming obrożny ( Dicrostonyx torquatus ) (Pallas, 1778) - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Cuniculus torquatus. 

Występuje w północnej Europie ( europejska Rosja - wybrzeże Morza Białego, wyspa Nowa Ziemia ) i połnocnej Azji ( azjatycka Rosja - północno-wschodnia Syberia, Półwysep Czukotka, wyspy Nowej Syberii ).

Zamieszkuje arktyczną, bezdrzewną tundrę porośniętą niskimi krzewinkami, wrzosami, turzycami i trawami. Wykorzystuje też obszary przejściowe i graniczne między strefą lasu a tundrą. 

rycina - leming obrożny ( Dicrostonyx torquatus )

Aktywny w ciągu całego roku i całej doby. 2-godzinne cykle aktywności są przeplatane okresami odpoczynku. Żyje w niewielkich koloniach do kilkudziesięciu osobników. Kolonie stanowią płytkie systemy nor i tuneli, połączone naziemnnymi i podziemnymi szlakami komunikacyjnymi do miejsc żerowania. Kopie własne nory lub zajmuje istniejące innych gatunków. W zimie porusza się często po powierzchni śniegu, ale kopie też tunele między pokrywą śnieżną a zmarzniętą glebą. Buduje kuliste gniazda pod pokrywą śnieżną.
Nora składa się z dwóch komór : gniazdowej i spiżarni do przechowywania pokarmu.
Podejmuje często wędrówki w celu zmiany siedliska, jednak część osobników pozostaje w dotychczasowym miejscu.
Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Obie płcie są tej samej wielkości.
Długość ciała wynosi ok. 15 cm, a ogona około 1,2 cm. Sierść ma  czerwonobrązową z ciemną pręgą wzdłuż grzbietu, brzuch jasny. Na szyi ubarwienie układa się w charakterystyczną obrożę. W okresie zimowym futro zmienia barwę na białą (cecha unikalna wśród gryzoni). 
W zimie środkowy palec przedniej łapy wyraźnie się powiększa tworząc rodzaj kopytka, co ułatwia chodzenie po powierzchni śniegu. 
Do komunikacji używa sygnałów zapachowych, dotyku i prawdopodobnie wokalizy w momentach agresji, zagrożenia lub w czasie łączenia się podczas rui.
Żywi się pędami i liśćmi karłowatej brzozy i wierzby, mchami, porostami, turzycami, nasionami oraz  jagodami maliny moroszki, wielkiej borówki i innych gatunków. Musi spożywać duże ilości pokarmu ze względu na jego niską wartość odżywczą. W zimie korzysta ze zgromadzonych zapasów pokarmu lub poszukuje go pod pokrywą śnieżną.
Sezon rozrodczy od czerwca do sierpnia. System krycia poligamiczny ale nie jest wykluczona monogamia. Samica po urodzeniu młodych wchodzi w ruję poporodową.
Ciąża trwa 16 - 21 dni. Samica rodzi 5 - 6 młodych w miocie. 2 - 3 mioty w sezonie.
Młode są odstawiane po 14 - 16 dniach i po około 5 - 7 dniach od odstawienia następuje rozpad rodziny i rozproszenie się młodych po kolonii. Część młodych podejmuje migracje do nowych siedlisk, często towarzyszą im osobniki dorosłe.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskuje po 35 - 42 dniach od narodzin. Samica może być dojrzała płciowo już po 21 - 28 dniach od narodzin.
Żyje 18 - 24 miesiące.
Co 3 - 4 lata występuje cykl zwiększonej gęstości osobniczej. Jednak migracje nie mają tak spektakularnego poziomu jak u Lemmus lemmus.

Opisane podgatunki :
- Dicrostonyx torquatus chionopaes - (G, Allen, 1914) - północno-wschodnia azjatycka Rosja ( Kołymsk, rzeka Kołyma, Jakucja, Kamczatka ) - synonim Dicrostonyx chionopaes - uważany za synonim Dicrostonyx torquatus lenae dla jakiejś taksonomii
- Dicrostonyx torquatus lenae - Kerr, 1792 - azjatycka Rosja ( Półwysep Tajmyr, Jakucja, dolny bieg rzeki Leny, rzeka Indigirka, rzeka Kołyma, region Anadyr, Czukotka ) - synonim  Mus lenae  
- Dicrostonyx torquatus torquatus - (Pallas, 1778) - północna azjatycka Rosja ( północna Syberia, Północny Ural, rzeka Ob, Półwysep Tajmyr, Krasnojarski Kraj ), europejska Rosja ( wybrzeże Morza Białego )
- Dicrostonyx torquatus ungulatus - (von Baer, 1841) - europejska Rosja ( wyspa Nowa Ziemia ) - synonim Lemmus ungulatus 

 Dicrostonyx torquatus

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu szerokie rozpowszechnienie i duże populacje oraz brak widocznych zagrożeń w chwili obecnej. Jednak  podgatunek leminga z Nowej Ziemi (Dicrostonyx torquatus ungulatus) jest uważany za podatny na podstawie rosyjskiego prawodawstwa ochrony przyrody (ujęty w Czerwonej Księdze Federacji Rosyjskiej od 1998 roku).
Dawniej obejmował większość lub wszystkie populacje Ameryki Północnej, ale kariotypowe i hodowlane dowody potwierdzają ścisłe stosowanie Dicrostonyx torquatus tylko dla populacji Eurazji (patrz Wilson i Reeder 2005 i odnośniki tamże).
Nie występuje na Wrangel Island (Gromov i Erbaeva 1995, Pavlinov & wsp. 2002).
Widoczne spadki populacji w europejskiej części obszaru dystrybucji mogą być wynikiem naturalnych fluktuacji populacji.
Brak poważniejszych zagrożeń znanych obecnie, ale zmiany klimatu mogą zagrozić gatunkowi w przyszłości.
Występuje w kilku obszarach chronionych. 
Potrzebne są dalsze badania wpływu zmian klimatu na populacje, zwłaszcza w północnej Europie.

leming obrożny ( Dicrostonyx torquatus )

W niewoli - brak danych.

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.