Chomik syryjski, chomik złoty ( Mesocricetus auratus ) (Waterhouse, 1839) - gryzoń z podrzędu myszokształtnych ( Myomorpha ), z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny Cricetinae .
Występuje w zachodniej Azji ( pogranicze Syrii i Turcji ).
Zamieszkuje obecnie głównie obszary upraw roślin uprawnych, takich jak pszenica, jęczmień, groch, soczewica oraz warzyw na wysokości 280 - 380 m n.p.m.
chomik syryjski ( Mesocricetus auratus ) - osobnik w warunkach naturalnych
Aktywny od lutego do listopada, głównie od zmierzchu do świtu. W okresie listopad - luty zapada w marazm. Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rui.
Jest terytorialny, rewir osobnika jednak nie został dokładnie poznany. Jest bardzo agresywny wobec osobników tego samego gatunku, z wyjątkiem okresu rui. Terytorium oznacza wykorzystując gruczoły zapachowe na bokach. Osobnik pociera swoje boki o podłoże w celu rozprzestrzeniania się zapachu.
Kopie nory do 9 metrów głębokości. Nora składa się z komory gniazdowej i spiżarni oraz toalety. Na okres marazmu wejście jest zatykane ziemią. W lutym jest odtykane i nora jest widoczna.
Dzień spędza w norze i dopiero po zmierzchu ją opuszcza w poszukiwaniu pokarmu.
Szlaki komunikacyjne obejmują całe terytorium, w poszukiwaniu pokarmu osobniki dość znacznie oddalają się od bezpiecznej nory. W trakcie poszukiwania pożywienia posługują się świetnym węchem, który służy im także do oceny jakości pokarmu. Pokarm jest przenoszony do nory lub w jej pobliże w charakterystycznych torbach policzkowych.
Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Dorosły osobnik waży od 100 do 125 g. Jest znacznie mniejszy niż Cricetus cricetus ale większy niż Phodopus roborovskii. Długość ciała to 13 do 13,5 cm. Posiada stosunkowo małe oczy, duże uszy i krótki ogon (1.5 cm). Futro jest złoto-brązowe na grzbiecie i szare lub białe na brzuchu. Niektóre osobniki mogą posiadać ciemną łatę na czole i czarny pasek po każdej stronie pyszczka biegnący od policzka do szyi. Łapki są nieowłosione, przednie mają 4 wykształcone palce, kciuk jest zredukowany do małego wyrostka. Tylne łapki mają 5 palców i wyposażone są w zgrubienia na podeszwach ułatwiające wspinanie się.
Do komunikacji używa głównie sygnałów zapachowych i wokalizy. Dźwięki są wytwarzane w sytuacjach stresowych, agresji czy w opiece nad młodymi. Młode chomiki są w stanie produkować ultradźwiękowe piski, które prawdopodobnie są ważne w opiece samicy nad młodymi. Ważne znaczenie ma też postawa ciała w interakcjach z przedstawicielami tego samego gatunku.
Odżywia się przede wszystkim pokarmem roślinnym ale nie gardzi też pokarmem zwierzęcym. Na okres marazmu gromadzi zapasy pokarmu w spiżarni nawet do 16 kg.
Sezon rozrodczy od lutego do sierpnia. System krycia poligamiczny.
Ciąża trwa 16 - 19 dni. Samica rodzi 4 - 15 młodych ( średnio 8 - 12 ) w miocie. 3 - 4 mioty w sezonie. Młode rodzą ślepe i bezradne. Po 12 - 14 dniach otwierają oczy. Odstawienie następuje po 19 - 21 dniach od narodzin. Po ukończeniu miesiąca przez młode następuje rozproszenie i rodzina rozpada się.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
W okresie ograniczonych zasobów pokarmowych dochodzi do kanibalizmu. Samica redukuje wielkość miotu do wielkości, którą może wyżywić. W niewoli często dochodzi do kanibalizmu na skutek stresu wywołanego przez hodowcę.
Dojrzałość płciową uzyskuje : samica w wieku 26 - 30 dni a samiec 42 - 48 dni.
Żyje w warunkach naturalnych około 1,5 - 2 lat.
W niewoli może dożyć 4 lat.
chomik syryjski ( Mesocricetus auratus ) - dorosły osobnik w warunkach naturalnych
Opisane podgatunki :
- Mesocricetus auratus auratus - (Waterhouse, 1839) - Syria, Aleppo
- Mesocricetus auratus turcicus - Mursaloglu, 1976 - Turcja
Gatunek uznawany za zagrożony ze względu na niewielki zakres mniejszy niż 20 000 km2 i potencjalnie mniejszy niż 5 000 km2, ograniczony do niewielkiego obszaru na granicy syryjsko-tureckiej. Główne zagrożenie stanowi utrata siedlisk i tępienie jako szkodnika upraw rolnych.
W Turcji uważany za bardzo rzadki, znany jedynie z trzech miejscowości.
Prawdopodobnie obecnie znanych jest w sumie z 10 lokalizacji gatunku.
Prawdopodobnie populacja jest mniejsza niż 2 500 dorosłych osobników ale brak odpowiednich danych aby to potwierdzić (N. Yigit i wsp. 2007 ).
Trwają badania gatunku, ale jest potrzeba większego nacisku na monitoring w celu określenia trendów populacji. Gatunek powinien być ponownie oceniony w ciągu kilku lat. Głównym obszarem dystrybucji jest żyzny, rolniczy i gęsto zaludniony Płaskowyż Aleppo w Syrii na wysokości 280-380 m n.p.m.
Podczas dwóch krótkich wypraw na głównym obszarze dystrybucji w Syrii znaleziono tylko ograniczoną liczbę osobników (Gattermann i in., 2001).
Tereny tureckie i syryjskie mogą tworzyć łączny obszar dystrybucji, ale trzeba potwierdzić te dane. Jednak nie jest to możliwe z powodu ograniczonego dostępu do chronionego obszaru wojskowego w obszarze granicznym między Syrią i Turcją (Gattermann & wsp., 2001). Obecnie ten obszar obejmują działania wojenne.
Brak jest dostatecznych danych na potwierdzenie gęstości osobniczej populacji ( Gattermann & wsp., 2001 ). Rejestracja osobników stepowych prawdopodobnie wynika z zamieszaniem z Mesocricetus brandti (Gattermann i in. 2001).
Wydaje się, że wpływ naturalnych drapieżników na populację chomika syryjskiego jest znikomy.
Utrata siedlisk spowodowana zwiększoną liczbą nowych osiedli ludzkich oraz tępienie jako szkodnika upraw rolnych w Syrii stanowi główne zagrożenie. W chwili obecnej dochodzą jeszcze działania wojenne.
Rząd Syrii zapewnia dostarczanie rodentycydów rolnikom w nadziei na kontrolę populacji gatunku ( Gattermann i in., 2001 ). Rolnicy stosują duże ilości trucizny dostarczonej przez rząd. Od lutego gdy tylko wejście do nory jest widoczne, wykładana jest trucizna oraz zasypywane są nory. Na większości terenu w maju i czerwcu plony są zbierane, pozostałości upraw są palone i zaorywane. Na terenach trawiastych prowadzony jest intensywny wypas owiec co utrudnia znalezienie naturalnych osłon, pokarmu oraz gromadzenia odpowiedniej ilości karmy na okres zimy (Gattermann i in., 2001).
Brak jest jakichkolwiek środków ochrony na terenie Syrii.
Naukowcy z Niemiec zorganizowali dwie wyprawy. Jedną we wrześniu 1997 r. a drugą w marcu 1999 r. Naukowcy zlokalizowali 30 nor. Żadna nora nie należała do więcej niż jednego osobnika. Badacze schwytali 6 samic i 7 samców. Jedna z samic była w ciąży i urodziła 6 młodych. Wszystkie 19 osobników wysłano do Niemiec w celu utworzenia stada hodowlanego.
Potrzebne są badania w celu określenia trendów i wymogów w zakresie ochrony populacji. Jednak ze względu na działania wojenne w Syrii w najbliższym czasie nikt nie podejmie się tam jakichkolwiek badań naukowych.
portret Mesocricetus auratus - osobnik hodowlany
W niewoli.
Bardzo popularny jako zwierzę domowe. Wiele odmian barwnych zostało wyhodowanych w celu zwiększenia atrakcyjności w warunkach amatorskiej, domowej hodowli ( Gattermann i in., 2001 ; Lisk, 1985 ).
W roku 1839 gatunek został opisany przez brytyjskiego zoologa Waterhouse'a i nazwany Cricetus auratus. Jednak gatunek niczym specjalnym się nie wyróżniał i brak było zainteresowania. Z czasem odnotowywano coraz mniej obserwacji gatunku i uznano go za wymarły. W roku 1930 r. profesor Aharoni z University of Jerusalem w czasie prowadzonych prac wykopaliskowych w okolicach Aleppo w Syrii, znalazł samicę z 12 młodymi. Ze względu, że znalezione osobniki były większe od tych opisanych przez Waterhouse'a, zostały opisane pod nazwą Mesocricetus auratus.
Informacje dotyczące ich dalszych losów różnią się w zależności od źródła. Część autorów podaje, że większość zwierząt nie przeżyła drogi do Jerozolimy a pozostałe – samczyk i dwie samiczki, rozmnożyły się już po trzech miesiącach i ich potomstwo ruszyło w świat. Inni podają, że ta trójka (niektórzy uważają, że czwórka) młodych trafiła do Anglii, do Londynu, i tutaj doczekała się przychówku, zaś te, które pozostały w Syrii, padły.
Jednak jak było nie bardzo wiadomo, ale wiadomo, że wszystkie chomiki syryjskie na świecie pochodzą od trzech lub czterech zwierząt.
Dzięki łączeniu i rozmnażaniu odłowionych osobników otrzymano kolejne przychówki, w których na skutek mutacji pojawiły się nowe cechy budowy ciała i umaszczenia. Jednak mimo, że gatunek ocalono nie wzbudzał on dużego zainteresowania. W roku 1938 trafił do U.S.A. jako zwierzątko laboratoryjne i od tego momentu zyskał popularność jako domowy pupil.
Do Polski trafił około roku 1950.
W hodowli można wywołać marazm obniżając temperaturę poniżej 8 stopni C ( Gattermann i in., 2001 ; Burnie i Wilson, 2005 ; Heth & wsp., 1998 ; Johnston, 1985 ).
Oprócz hodowli amatorskiej chomik syryjski jest wykorzystywany do różnorodnych badań laboratoryjnych. Ze względu na ich krótki okres ciąży i zdolności do spontanicznych owulacji, gatunek stał się doskonałym organizmem modelowym. Chomiki syryjskie charakteryzują się 40-krotnie większą niż człowiek tolerancją na alkohol (w przeliczeniu na masę ciała). Ta nietypowa cecha powoduje, że są one używane w laboratoriach badawczych przy opracowywaniu leków dla ludzi uzależnionych od alkoholu.
Chomiki są bardzo wrażliwe na różne choroby infekcyjne. Z tego powodu używane były w badaniach laboratoryjnych nad gruźlicą, brucelozą, nosówką, grypą, wścieklizną, pryszczycą, tularemią, chorobą kala-azar ( leiszmaniozą ) i wieloma innymi. Wykorzystywano je również do badań modelowych nad próchnicą zębów i chorobami nowotworowymi.
Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz