Gerbillus allenbyi - Thomas, 1918 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Gerbillus. Synonim Gerbillus andersoni allenbyi - Gerbillus gerbillus allenbyi.
Uwaga : Gatunek ten jest na liście synonimów Gerbillus andersoni ( np. Harrison i Bates, 1991, Osborn i Helmy, 1980), ale Lay ( 1983 ) stwierdził iż obecne dowody nie potwierdzają związków tych form. Obecnie zawarty w Gerbillus andersoni.
Występuje w zachodniej Azji ( Izrael - region nadmorski od Gazy do Hajfy ).
Zamieszkuje nadmorskie równiny nadbrzeżne i nadmorskie piaszczyste wydmy.
Biologia, ekologia i sposób życia jak u Gerbillus andersoni.
Nie opisano żadnych podgatunków.
Gatunek uznawany za nie zagrożony.
Traktowany przez niektórych autorów jako endemit dla Izraela.
Gerbillus andersoni allenbyi
Myszoskoczka śniada ( Gerbillus aquilus ) - Schlitter i Setzer, 1972 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Gerbillus. Synonim Gerbillus cheesmani aquilus.
Występuje w południowej Azji ( południowo-wschodni Iran - Kerman Province, południowy Afganistan i zachodni Pakistan ).
Zamieszkuje umiarkowane lasy i łąki w pobliżu źródeł wody.
myszoskoczka śniada ( Gerbillus aquilus )
Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.
Wiadomo, że jest nocny, terytorialny, kopie nory i żyje w dużych skupiskach osobniczych.
Opisane podgatunki :
- Gerbillus aquilus aquilus - Schlitter i Setzer, 1972 - Iran ( Kerman Province ), Afganistan
- Gerbillus aquilus subsolanus - Schlitter i Setzer, 1973 - Pakistan ( na wschód od Nok Kundi, Kalat Division ) - synonim Gerbillus cheesmani subsolanus - traktowany jako podgatunek Gerbillus chesmani przez ( Schlitter i Setzer, 1973 )
Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo, że rzadko rejestrowany, jego dystrybucja jest szeroka, zamieszkuje odpowiednie siedliska, które nie wydają się być poważnie zagrożone oraz jest duże prawdopodobieństwo obfitych populacji co daje pogląd, że nie wystąpi szybki spadek aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Brak jest szczegółowych informacji na temat dystrybucji gatunku w Azji Południowej. Jednak został zarejestrowany z Iranu, Afganistanu i Pakistanu ( Musser i Carleton 2005; Molur et al 2005 ).
Nie ma dostępnych danych na temat liczebności populacji tego gatunku.
Zostało zarejestrowane brak zagrożenia dla tego taksonu lub jego siedliska ( Molur i wsp. 2005 ).
Nie wiadomo czy występuje w dowolnym obszarze chronionym.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące historii naturalnej, stanu i trendów oraz obfitości populacji.
W niewoli - brak danych.
Myszoskoczka Cheesmana, myszoskoczka średnia ( Gerbillus cheesmani ) - Thomas, 1919 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Gerbillus.
Występuje w zachodniej Azji ( Syria, Jordania, Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Katar, centralny i południowy Irak, południowo-zachodni Iran ).
Zamieszkuje suche tereny pustyń i półpustyń, tereny o piaszczystej i błotnistej glebie, obszary ze skalistym gruntem, obszary z piaszczystymi wydmami, słone równiny nadbrzeżne ale także obszary o gęstej roślinności złożonej z Haloxylon, Calligonum, Ephera alata i krzewów Artemesia od poziomu morza do wysokości 450 m n.p.m.
myszoskoczka średnia ( Gerbillus cheesmani )
Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu.
Typowy samotnik, łączący się w pary w sezonie rozrodczym.
Jest terytorialny ale zakres rewiru osobnika nie jest znany. Terytoria poszczególnych osobników zachodzą na siebie.
Kopie płytkie systemy nor i tuneli z 3 - 5 wejściami. Głębsze służą do mieszkania a w płytszych przechowuje zapasy pokarmu na gorsze okresy. W ciągu dnia wejścia są zamknięte piaskiem aby nora nie straciła chłodnego klimatu. Systemy nor poszczególnych osobników są umieszczane w pobliżu, co tworzy wrażenie kolonialnego trybu życia.
Prawdopodobnie wykorzystuje systemy szlaków komunikacyjnych do miejsc żerowania.
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Długość głowy i ciała to 50 - 130 mm. Ogon jest dłuższy niż głowa i ciało i wynosi 69 - 180 mm. Waga to 36 - 40 gram.
Tylne nogi ma długie i mogą one stanowić ponad 25% długości głowy i ciała. Podeszwy stóp ma owłosione. Jest stosunkowo szczupły i ma długie uszy oraz pazury. Jego duże, czarne oczy są umieszczone wysoko na głowie, dając temu małemu ssakowi szerokie pole widzenia.
Ubarwiony jest na grzbiecie piaskowo-beżowo z białym spodem. Środkowa linia grzbietu jest nieco ciemniejsza niż boki. Ogon ma puszysty, na górze w kolorze ciała a na spodzie w kolorze podobnym do koloru brzucha. Koniec ogona ma małą kitkę, która jest zwykle biała. Jego futerko jest miękkie i gęste.
Dzięki owłosionym podeszwom stóp może poruszać się po piaszczystych wydmach i innych lotnych piaskach. Może wykonywać dość długie skoki a jego długi ogon służy do utrzymywania równowagi.
Główną obroną przed drapieżnikami jest kamuflaż, szybka ucieczka do nory oraz możliwość zmylenia drapieżnika kitką na końcu ogona.
W celu oszczędnej gospodarki wodnej w organizmie wytwarza mocno zagęszczony kał i mocz. Brak danych czy gatunek ma gruczoły potowe.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, wzroku, słuchu, dotyku i postawy ciała. Nie ma informacji aby gatunek używał wokalizy.
Dzięki dużym uszom a zwłaszcza dużemu uchu środkowemu, może słyszeć dźwięki o niskiej częstotliwości np. bicie skrzydeł nadlatującej sowy.
Odżywia się głównie nasionami traw i roślin zielnych, trawami, łodygami. Jednak jeśli siedlisko jest bardziej zasobne staje się praktycznie wszystkożerny. Nie gardzi wtedy owadami i ich larwami czy owocami. W takim siedlisku staje się szybko nienasycony, jest to prawdopodobnie odpowiedź na dostępność zasobów pokarmowych.
Pokarm zjada na miejscu lub znosi do nory w celu przechowania na gorsze okresy. Wodę wykorzystuje zawartą w pokarmie lub spija krople rosy.
Brak danych czy przechowuje nawóz zwierząt kopytnych, w celu odzyskania nie strawionych nasion.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku, ale uważa się iż szczyt w okresie wysokiej dostępności pokarmowej.
Samce staczają walki o dominację i możliwość kopulacji z samicami. System krycia poligamiczny.
Ciąża trwa 20 - 22 dni. Samica rodzi 1 - 8 młodych w miocie ( średnio 4 - 5 ).
3 - 4 mioty w sezonie. Młode rodzą się gołe, ślepe, głuche i bezradne. Po około 14 - 16 dniach otwierają oczy i uszy oraz są już całkowicie porośnięte futerkiem.
Odstawienie następuje po około 30 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Dojrzałość płciową uzyskuje samica w wieku około 3 miesięcy a samiec wieku około 4 - 6 miesięcy.
Długość życia nie jest znana ale uważa się, że jest to około 2 - 3 lat.
Opisane podgatunki :
- Gerbillus cheesmani arduus - Cheesman & Hinton, 1924 - centralna część Arabii Saudyjskiej - synonim Gerbillus cheesmani aardus - uważany za oddzielny gatunek w innej taksonomii
- Gerbillus cheesmani cheesmani - Thomas, 1919 - Pustynia Syryjska, dolny bieg Eufratu, Irak, południowo-zachodni Iran, Oman, Kuwejt, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie
- Gerbillus cheesmani maritimus - Sanborn & Hoogstraal, 1953 - Jemen ( na południowy-wschód od Hodeidy )
Gerbillus cheesmani
Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na prawdopodobieństwo dużych populacji oraz brak widocznych zagrożeń w chwili obecnej. Jest małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Nazwę zawdzięcza oficerowi wojska, odkrywcy i ornitologowi, pułkownikowi Robertowi Ernestowi Cheesman.
W Jordanii, gęstość osobnicza gatunku waha się od 2,71 do 3,75 osobnika/ha ( Scott i Dunstone, 2000 ). W Syrii występuje nieznacznie ( jeden rekord D. Kock os. Comm ). Gatunek ten zaobserwowano w czasie żerowania na skraju Sabkha ( płaska, słona równina przybrzeżna).
W Arabii Saudyjskiej gatunek jest związany z obszarami z różnorodną roślinnością : Haloxylon, Calligonum, Ephera alata i krzewów Artemesia ( Qumsiyeh, 1996 ), które zapewniają mu schronienie.
Gatunek stanowi ważny składnik diety pustynnych lisów : Vulpes vulpes arabica i Vulpes rüppelli sabea.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.
W niewoli - zarówno w hodowli wiwaryjnej jak i amatorskiej.
Hodowany w obszernym wiwarium lub w warunkach domowych dużym akwarium. Trzyma się, samca z kilkoma samicami lub parę.
Zjada wszelkie dostępne mieszanki dla gryzoni. Dietę należy uzupełniać o owady.
Dobrze rozmnaża się w warunkach hodowlanych lecz należy oddzielać młode od osobników dorosłych lub zabierać samce gdyż może dochodzić do walk, kończących się śmiercią jednego z przeciwników.
Myszoskoczka Wagnera ( Gerbillus dasyurus ) - ( Wagner, 1842 ) - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Dipodillus. Synonim Dipodillus dasyurus - Meriones dasyurus.
Uwaga : Dawniej zawierał również Gerbillus amoenus i Gerbillus simoni, które są samodzielnymi gatunkami.
Występuje w północnej Afryce ( Egipt ) i zachodniej Azji ( Izrael, Palestyna, Liban, Jordania, Syria, Turcja, Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Bahrajn, Irak ).
Zamieszkuje różnorodne suche siedliska : pustynie, półpustynie, skaliste wzgórza, obszary górskie od poziomu morza do 2000 m n.p.m.
myszoskoczka Wagnera ( Gerbillus dasyurus )
Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu. Dzień spędza w norze.
Typowy samotnik, łączący się w pary w okresie rozrodczym. Jest terytorialny, jednak zakresy rewirów poszczególnych osobników nie są znane. Rewiry zachodzą na siebie a osobniki mieszkają w pobliżu.
Kopie płytkie systemy nor i tuneli. W obszarach skalistych za kryjówki służą im różnorodnego rodzaju rumowiska skalne czy zagłębienia pod skałami.
Wykorzystuje też opuszczone nory innych gatunków gryzoni.
Nieznaczny dymorfizm płciowy : samiec nieznacznie większy i cięższy niż samica.
Długość ciała i głowy: 7 cm - 11 cm . Długość ogona: 8,4 cm - 14,5 cm . Waga 27 gram.
Ubarwienie grzbietu koloru piaszczysto-brązowego, brzuch koloru białego. Boki ma koloru szarego. Ogon pokryty jest krótkimi włosami z pęczkiem drobniejszych włosów na końcówce.
Jego futerko jest jedwabiste i często zabarwienie jest zbliżone do otoczenia.
Główną obroną przed drapieżnikami jest kamuflaż, szybka ucieczka do nory oraz możliwość zmylenia drapieżnika kitką na końcu ogona.
W celu oszczędnej gospodarki wodnej w organizmie wytwarza mocno zagęszczony kał i mocz. Brak danych czy gatunek ma gruczoły potowe.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, słuchu, węchu, wzroku, dotyku i postawy ciała. Jest to jedyny gatunek, który do komunikacji z innymi osobnikami używa tupotu tylnych nóg.
Wykazuje tendencję w odżywianiu do zróżnicowanej diety, która zawiera owady, nasiona, zioła i sukulenty. W przeciwieństwie do innych gatunków, posiada zadziwiającą preferencje do spożywania ślimaków a ich muszle często otaczają wejścia do nory. Pokarm zjada na miejscu lub znosi do nory w celu przechowania na gorsze okresy. Wodę wykorzystuje zawartą w pokarmie lub spija krople rosy.
Sezon rozrodczy w okresie od stycznia do września ale potrafi się przedłużyć do listopada. System krycia poligamiczny.
Ciąża trwa 18 - 26 dni. Samica rodzi 3 - 9 młodych w miocie ( średnio 4 - 5 ). 3 - 4 mioty w sezonie. Młode rodzą się gołe, ślepe, głuche i bezradne.
Po około 6 dniach zaczynają im rosnąć włosy. Po 16 dniach otwierają oczy i uszy. Odstawienie następuje po około 32 dniach od narodzin.
W wieku 5 tygodni od narodzin następuje całkowite usamodzielnienie się młodych i rozproszenie.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Dojrzałość płciową uzyskuje samica w wieku około 3 miesięcy a samiec 4 - 6 miesięcy.
Żyje około 2,5 roku.
Opisane podgatunki :
- Gerbillus dasyurus dasyroides - Nehring, 1901 - Izrael, Palestyna, góry Moab - synonim Dipodillus dasyuroides - Gerbillus dasyurus dasyurus
- Gerbillus dasyurus dasyurus - ( Wagner, 1842 ) - zachodnie wybrzeże Arabii Saudyjskiej, Egipt ( Półwysep Synaj ), Izrael ( region górski ), Palestyna, Jordania, Syria, Liban, południowa Turcja, Irak - synonim Dipodillus dasyurus dasyurus
- Gerbillus dasyurus gallagheri - Harrison, 1971 - Oman ( Masifi ) - synonim Dipodillus dasyurus gallagheri - ciemno ubarwiony
- Gerbillus dasyurus leosollicitus - von Lehmann, 1966 - Syria ( Deir-el-Hajar, okolice Damaszku ), południowy i wschodni Izrael, Palestyna - synonim Dipodillus dasyurus leosollicitus - więcej ciemny niż Gerbillus dasyurus gallegheri - prawdopodobnie synonim Gerbillus dasyurus dasyurus
- Gerbillus dasyurus palmyrae - von Lehmann, 1966 - Syria ( Palmyra ) - synonim Dipodillus dasyurus palmyrae - świetliście kolorystyczna forma - prawdopodobnie synonim Gerbillus dasyurus dasyurus
Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na brak większych zagrożeń, mimo, że część zakresu objęta jest działaniami wojennymi. Jednak wydaje się, iż jest małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Jest duże prawdopodobieństwo, że na pozostałym obszarze populacje są duże i liczne.
Uznaje się obecnie dwa podgatunki : Gerbillus dasyurus dasyurus i Gerbillus dasyurus leosollicitus, ten ostatni jest ciemniej ubarwiony.
Gatunek nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.
Rejestrowany z obszarów chronionych w Izraelu ( os G. Shenbrot, Comm. 2006 ).
W niewoli - zarówno w hodowli wiwaryjnej jak i amatorskiej.
Myszoskoczka jemeńska ( Gerbillus famulus ) - Yerbury i Thomas, 1895 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Hendecapleura.
Występuje w zachodniej Azji ( południowo-zachodnia część Półwyspu Arabskiego - Jemen ). Endemit dla Jemenu.
Zamieszkuje wzgórza porośnięte Euphorbia, czasami zarośla złożone z innych gatunków i odłogiem leżące pola uprawne.
Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.
Wiadomo, że prowadzi kolonialny tryb życia.
Nie opisano żadnych podgatunków.
Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na prawdopodobieństwo dużej populacji i szeroką dystrybucję co daje małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Brak jest w chwili obecnej widocznych zagrożeń dla gatunku dlatego uważa się go za częsty w odpowiednim siedlisku.
Gatunek uznawany jest też jako bardzo elastyczny i może mieć pewien stopień tolerancji na zmiany siedliskowe.
Brak dostępnych informacji czy występuje w dowolnym obszarze chronionym.
Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.
Potrzebne są aktualne badania dotyczące biologii, ekologii, dystrybucji, stanu i trendów populacji, jej obfitości, siedlisk, zagrożeń.
W niewoli - brak danych.
Myszoskoczka mezopotamska ( Gerbillus mesopotamiae ) - Harrison, 1956 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Hendecapleura.
Występuje w zachodniej Azji ( Irak - dolina rzek Tygrysu i Eufratu, południowo-zachodni Iran - dolina rzeki Karun, w prowincji Khuzistan, wschodnia Syria - dolina rzeki Khabur ).
Zamieszkuje strefę graniczną między dnem doliny a łęgową suchą pustynią, na obszarach o rzadkiej roślinności.
Aktywny w ciągu całego roku, szczyt aktywności od zmierzchu do świtu.
Prowadzi kolonialny tryb życia. Osobniki zajmują wspólnie systemy nor i tuneli.
Kopie rozległe systemy nor i tuneli w rzecznych glebach.
Prawdopodobnie korzysta systemów szlaków komunikacyjnych do miejsc żerowania.
Porusza się szybko ale korzysta też z ubarwienia jako kamuflażu.
Jak wszystkie gatunki z tego rodzaju prowadzi oszczędną gospodarkę wodną wytwarzając zagęszczony mocz i kał.
Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, węchu, słuchu, wzroku, dotyku i postawy ciała. Brak informacji czy wykorzystuje wokalizę.
Odżywia się głównie nasionami roślin zielnych i traw, bulwami, kłączami, korzonkami, jagodami i owocami oraz owadami.
Pokarm zjada na miejscu lub przenosi do nory. Gromadzi zapasy na gorsze okresy.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku. System krycia poligamiczny.
Ciąża trwa około 22 dni. Samica rodzi 2 - 8 młodych w miocie ( średnio 5 ).
2 - 3 mioty w sezonie. Młode rodzą się gołe, głuche, ślepe i bezradne. Po około 16 dniach od narodzin otwierają oczy i uszy oraz są porośnięte całkowicie futerkiem.
Po około 30 dniach następuje odstawienie.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Żyje prawdopodobnie do około 3 lat.
Nie opisano żadnych podgatunków.
Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję i prawdopodobieństwo dużych populacji oraz małe prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby kwalifikować gatunek w bardziej zagrożonych kategoriach.
Jednak jest duże prawdopodobieństwo, że populacje maleją z powodu rozwijającego się rolnictwa i systemów nawadniania. Mimo to tempo spadku na razie nie jest na tyle niepokojące aby uruchomić kwalifikację jako bliskie zagrożenia.
Gatunek jako całość powinien zostać poddany kontroli w przyszłości, po zakończeniu konfliktów zbrojnych.
W roku 1970 gatunek był powszechny wzdłuż brzegów rzeki Eufrat.
Siedlisko, w którym gatunek występuje jest pod presją rozwoju rolnictwa oraz systemów nawadniania. W obszarach intensywnych upraw rolnych gatunek nie potrafi przetrwać. Dlatego populacje są nie równo rozłożone i często rozproszone. Wymaga to zachowania odpowiedniego siedliska.
Brak informacji czy występuje w dowolnym obszarze chronionym.
Nie zbędne są aktualne badania dotyczące zagrożeń i działań ochronnych ale dopóki trwają działania wojenne na terenie Iraku nic nie może zostać przeprowadzone.
W niewoli - brak danych.
Gerbillus poecilops - Yerbury i Thomas, 1895 - gryzoń z nadrodziny Muroidea, z rodziny Muridae, z podrodziny Gerbillinae, z podrodzaju Hendecapleura.
Występuje w zachodniej Azji ( Półwysep Arabski - nadmorskie pasmo górskie nad Morzem Czerwonym w Jemenie i południowo-zachodniej Arabii Saudyjskiej ).
Zamieszkuje piaszczyste tereny w pobliżu wsi i osiedli ludzkich, pól uprawnych i pastwisk.
Gatunek słabo poznany.
Nie wiele wiadomo na temat biologii, ekologii i sposobu życia tego gatunku.
Wiadomo, że sezon rozrodczy występuje u tego gatunku w ciągu całego roku ale szczyt jesienią i zimą. Uznaje się, że jest mniej przystosowany do suchych siedlisk niż inne gatunki.
Nie opisano żadnych podgatunków.
Gatunek uznawany jako nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję, pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk i prawdopodobieństwo dużych populacji.
Brak jest widocznych symptomów aby populacja spadała wystarczająco szybko i małe jest prawdopodobieństwo kwalifikowania gatunku w bardziej zagrożonych kategoriach.
Takson ten jest uważany za ważny gatunek na podstawie analizy R- i C- wąskich płaszczyzn chromosomów u Gerbillus poecilops, Gerbillus nanus i Gerbillus henleyi. Stwierdzono, że wszystkie 3 pochodzą od wspólnego przodka a Gerbillus poecilops jest najbardziej plezjomorficzny i jest "żywą skamieliną" w izolowanych pasmach górskich nad Morzem Czerwonym ( Volobouev et al., 1995 ). Ważność gatunku potwierdzają też Musser i Carleton ( 2005 ), Harrison i Bates ( 1991 ) oraz Pavlinov et al. ( 1990 ).
Jest to gatunek endemiczny dla przybrzeżnych pasm górskich nad Morzem Czerwonym i w najbardziej wysuniętej na zachód części Zatoki Adeńskiej w zachodniej i południowej części Jemenu i w południowo-zachodniej Arabii Saudyjskiej ( Harrison i Bates 1991 ).
Uważa się, gatunek za bardzo elastyczny i jest małe prawdopodobieństwo istotnych zagrożeń w chwili obecnej.
Brak danych czy występuje w dowolnym obszarze chronionym.
Potrzebne są aktualne badania dotyczące biologii, ekologii, stanu i trendów populacji, jej obfitości, siedlisk i ewentualnych zagrożeń.
W niewoli - brak danych.
Gerbillus nanus
zdjęcie dzięki Agnes Magnes
Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz