Karczowniki ( Arvicola ) - gryzonie z podrodziny Arvicolinae. Przegląd gatunków.

Karczownik południowy ( Arvicola sapidus ) /Miller 1908/ - gryzoń z podrzędu myszokształtnych ( Myomorpha ), z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Arvicola terrestris sapidus - Arvicola musiniani.

Występuje w zachodniej Europie ( Portugalia, Hiszpania, południowa Francja ).

Zamieszkuje w pobliżu wody, preferuje małe jeziora ( poniżej 8 ha ), stawy, wolno płynące rzeki i strumienie, bagna i mokradła czasami rowy melioracyjne od poziomu morza do 2300 m n.p.m.

karczownik południowy ( Arvicola sapidus )

Aktywny głównie za dnia, w ciągu całego roku. Szczyt aktywności późnym rankiem i wczesnym popołudniem. W okresach trudnych warunków pogodowych rzadko opuszcza schronienie.
Żyje w niewielkich grupach rodzinnych do 5 osobników. Jest terytorialny, każda grupa ma swój rewir. Rewiry poszczególnych grup zachodzą na siebie lub sąsiadują ze sobą.  
Brak widocznego dymorfizmy płciowego.
Kopie nory w wysokim brzegu, skarpie lub wśród roślinności nadwodnej. Nora posiada dwa wejścia : jedno poniżej lustra wody, drugie powyżej linii lokalnych powodzi. Nora oprócz dwóch wejść posiada komorę gniazdową lub sypialną. Buduje rodzaj gniazda z roślinności wodnej i nadwodnej, które umieszcza w komorze.
Jest dobrym pływakiem i nurkiem. W poszukiwaniu pokarmu stara się nie oddalać daleko od wody.
Brak informacji o sposobie komunikacji u tego gatunku ale prawdopodobnie dotyk, sygnały chemiczne, sygnały wizualne i wokaliza są brane pod uwagę.
Odżywia sie głównie pokarmem roślinnym ( trawy, zioła, bulwy, kłącza, korzonki, cebule, rośliny wodne ) ale pokarmem zwierzęcym też nie gardzi ( owady wodne i ich larwy, ryby, kijanki czy krewetki słodkowodne ).
Sezon rozrodczy od marca do października. System krycia monogamiczny ale nie wykluczona poligamia.
Ciąża trwa około 21 dni. Samica rodzi 2 - 8 młodych ( średnio 3 - 6 ) w miocie. 3 - 4 mioty w sezonie.
Młode rodzą się gołe i bezradne. Po około 3 dniach otwierają oczy i uszy a po 9 już porośniete sierścią.  Odstawienie następuje po około 14 - 18 dniach od narodzin.
Rozproszenie następuje po około 30 dniach. Samce wyruszają na poszukiwanie nowych rewirów a samice pozostają w pobliżu grupy rodzinnej.
Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 5 - 6 tygodni ale jedynie samice z pierwszych miotów rozmnażają się w tym samym roku. 
Żyje około 2 - 4 lat.

Arvicola sapidus sapidus

Opisane podgatunki :
- Arvicola sapidus sapidus /Miller 1908/ - Portugalia, Hiszpania, południowa Francja 
- Arvicola sapidus tenebricus /Miller 1908/ - Hiszpania ( Pireneje ), południowo-zachodnia Francja ( Basses-Pyrenees )

Arvicola sapidus sapidus - żerujący na jeżynach

Gatunek uznawany za zagrożony ze względu na znaczny spadek w tradycyjnym zakresie we Francji, Hiszpanii i Portugalii, trwającej modyfikacji siedlisk oraz konkurencji ze strony gatunków inwazyjnych. Podeirzewa się również, że znaczne tempo spadku populacji związane jest z geograficznym rozproszeniem i izolowaniem subpopulacji.
Główne zagrożenie stanowi :

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- utrata i fragmentacja siedlisk ( osuszenia, pogłębianie, budowa kanałów i nabrzeży, śluz i innych budowli wodnych )

- intensywne rolnictwo 

- używanie trucizn przeciw gryzoniom ( Bromadiol i Chlorophacinon )

- konkurencja gatunków inwazyjnych nutrii ( Myocastor coypus ) i piżmaka amerykańskiego ( Ondatra zibethicus ) w zakresie pokarmowym i siedlisk

- drapieżnictwo norki amerykańskiej ( Neovison vison ), szczurów : śniadego ( Rattus rattus ) i wędrownego ( Rattus norwegicus ) oraz kotów i psów domowych 

- drastyczne zmiany poziomu wody spowodowane przez susze lub tamy 

FRANCJA - Brak dokładnego określenia pełnego zakresu dystrybucji gatunku co wiąże się z niemożliwością określenia pełnego spadku populacji.

Słabo udokumentowane informacje o populacji np. Atlas Ssaków Francji ( 1984 Societe Francaise de i Etude et Protection des Mammferes - SFEPM ) w wydawnictwie tym nie wymieniono żadnych zagrożeń i zgłoszono ogólnokrajową dystrybucję gatunku z wyjątkiem północnej Korsyki, północno-wschodniej części kraju i Alp. O gatunku nie wspomniano w opublikowanym przez francuskie Ministerstwo Środowiska ( 1996 ) programie działań dla dzikiej fauny i flory. Mimo tego w ciągu ostatnich 10 lat nie zwraca się uwagi na gatunek, po mimo jego zniknięcia z wielu obszarów. Jest to powód do niepokoju dla gatunku z wysokim potencjałem rozrodczym. Wydaje się, że gatunek jest jeszcze dość powszechny w trzech regionach : Charente-Marotime, Brittany i południowo-zachodnia część francuskich Pirenejów gdzie dystrybucja jest nierówna. W departamentach Drome, Var, Alpes-Maritimes, Hautes-Alpes, Alpes-de-Haute-Provence, Loire, Rhone i Ain gatunek stał się rzadki z maksymalną lokalizacją 10 miejsc na departament. W Ain 1 miejsce, w Rhone 2 a w Hautes-Alpes 6 lub 7 .

HISZPANIA - Wcześniej mało znany i słabo badany ale prawdopodobnie populacje poniosły drastyczne spadki w ciągu ostatnich lat. Naukowcy są zgodni, że gatunek ma podobne zagrożenia jak i w innych krajach ( M.Delibes i wsp. 2007 ). Nie jest klasyfikowany jako zagrożony w żadnej części jego zasięgu w kraju. Jego dystrybucja jest ograniczona do północnej i wschodniej części kraju. Wyginął zupełnie z części środkowej.

PORTUGALIA - Najmniej udokumentowana dystrybucja gatunku. Badania 
przeprowadzone w kilku miejscach jednoznacznie prowadzą do wniosku, że gatunek jest rzadki i zagrożony. Tworzy ograniczone izolowane populacje i subpopulacje w kilku częściach kraju i tylko w nienaruszonych siedliskach.

Rejestrowany z niektórych obszarów chronionych w swoim zasięgu. Gatunek obecnie nie jest chroniony prawodastwem UE ( Cabral i wsp. 2005 ) ani prawem krajowym w żadnym kraju w którym występuje.

Powinien zostać objęty Programem Ochronnym obejmującym następujące działania :

• zakaz stosowania trucizn przeciwko gryzoniom w siedliskach występowania gatunku
• zakaz hodowli, importu i transportu gatunków inwazyjnych ( nutrii, piżmaka i norki amerykańskiej ) i ich uwalniania
• walka z gatunkami inwazyjnymi za pomocą pułapek klatkowych
• prace w zakresie ochrony prawnej gatunku zgodnie z Załącznikiem I lu II Dyrektywy Siedliskowej UE i Konwencji Berneńskiej
• kampanie informacyjne skierowane do zainteresowanych grup ( lokalni urzędnicy, inżynierowie gospodarki śródlądowej, organy zarządzające drogami wodnymi )
• zmiany w zarządzaniu dróg wodnych ( zakaz pogłębiania i niszczenia roślinności brzegowej )
• ograniczanie zanieczyszczania wód
• współpraca trzech krajów w ochronie gatunku oraz koordynacja badań w obszarach przygranicznych gdzie gatunek może występować
• stały program badawczy w celu dokładnej mapy siedlisk oraz monitoring istniejących populacji
• program hodowli w niewoli i ewentualne wprowadzenie gatunku w odpowiednio chronionym siedlisku

Arvicola sapidus sapidus 

W niewoli - brak danych.

Karczownik górski ( Arvicola scherman ) /Shaw 1801/ gryzoń z podrzędu myszokształtnych ( Myomorpha ), z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Arvicola terrestris scherman - Mus scherman - Arvicola scherman scherman.

Występuje w Europie ( wschodnia i środkowo-południowa Francja, północne Włochy, północna Hiszpania, południowa Holandia, Niemcy, Belgia, Luksemburg, Dania, Austria, Węgry, Czechy, Słowacja, Ukraina, południow-wschodnia Polska, Szwajcaria, Słowenia, Chorwacja, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, środkowa Rumunia ).

Zamieszkuje lasy i ich obrzeża, zarośla i zakrzewienia, doliny rzeczne, siedliska antropogeniczne ( pola, łąki, pastwiska, nieużytki ) na terenach wyżynnych i górskich do wysokości 2400 m n.p.m.

karczownik górski ( Arvicola scherman )

Aktywny przez całą dobę, w ciągu całego roku. Szczyt aktywności wczesnym rankiem i późnym popołudniem oraz po zmroku.
Żyje samotnie lub w niewielkich grupach rodzinnych ( do 5 - 6 osobników ).
Jest mniejszy od karczownika ( Arvicola amphibius ) i ma bardziej niż on miękkie futerko.
Niewielki dymorfizm płciowy : samiec nieco większy niż samica.
Jest bardziej gatunkiem ziemnym niż ziemnowodnym. Chociaż dobrze pływa, jednak obywa się bez wody. 
Prawdopodobnie jest terytorialny ale zakresy rewirów nie są znane.
Nory kopie wśród korzeni drzew, pod skałami, wśród krzewów i pod krzakami czy w wysokiej trawie ale również w brzegach strumieni i potoków. Nora posiada 2 - 3 wejścia  i jest zakończona komorą. Nora to system tuneli i korytarzy głębszych niż 1 metr. W komorze buduje gniazdo z pociętych roślin.
Prawdopodobnie wykorzystuje systemy szlaków komunikacyjnych prowadzących do miejsc żerowania.
Do komunikacji używa dotyku ( relacje między samicą a potomstwem czy samcem a samicą ), węchu, sygnałów chemicznych ( oznakowanie szlaków komunikacyjnych, nor i itp. ), wokalizy ( zagrożenie i atak drapieżnika ) a także wzroku.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym ( kłącza, bulwy, cebule, korzenie, trawy i rośliny zielne, nasiona, pąki, kora drzew ). Nie wykluczone, że zjada również różnego rodzaju bezkręgowce czy drobne kręgowce ( noworodki mysie, jaja i pisklęta ptaków, płazy ).
Sezon rozrodczy od wczesnej wiosny do poźnej jesieni.
System krycia poligamiczny ale nie jest wykluczona monogamia.
W sezonie może być nawet 6 miotów. Okres ciąży to około 21 - 25 dni.
Samica rodzi 2 - 8 młodych ( średnio 4 ) w miocie. Młode rodzą się gołe, ślepe, głuche i bezradne. Po około 10 dniach od narodzin są porośnięte sierścią i mają otwarte oczy i uszy.
Odstawienie następuje po około 14 - 21 dniach od narodzin.
W wieku okło miesiąca następuje rozproszenie się młodych.
Dojrzałość płciową osiaga : samica w wieku około 35 - 40 dni a samiec po około 60 dniach.
Występuje prawdopodobnie kanibalizm zarówno wśród samic jak i samców.
Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych.
Co 5 - 8 lat występuje zwiększony cykliczny przyrost demograficzny.
Dożywa do 2 - 4 lat.

       Arvicola scherman monticola 

Opisane podgatunki :

- Arvicola scherman albus ( Bechstein 1801 ) - Niemcy ( Turyngia ) - synonim Arvicola terrestris albus - Mus amphibius albus - traktowany jako synonim Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman argentoratensis /Desmarest 1822/ - Francja ( Starasbourg ) - synonim Arvicola terrestris argentoratensis - Arvicola argentoratensis - traktowany jako synonim  Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman cantabriae /Ventura & Gosalbez 1989/ - Hiszpania ( Cantabria ) - synonim Arvicola terrestris cantabriae - zawarty w grupie scherman

- Arvicola scherman canus ( Bechstein 1801 ) - Niemcy ( Turyngia ) - synonim Arvicola terrestris canus - Mus amphibius canus - traktowany jako synonim Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman castaneus /de Selys-Longchamps 1845/ - Szwajcaria ( Lozanna ) - synonim Arvicola terrestris castaneus - Arvicola terrestris var. castaneus - traktowany jako synonim Arvicola terrestris exitus lub Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman exitus /Miller 1910/ - Szwajcaria ( północne Alpy ) - synonim Arvicola terrestris exitus - zawarty w grupie scherman

- Arvicola scherman gutsulius /Zagorodnyuk 2000/ - Ukraina ( wschodnie Karpaty ) - synonim Arvicola terrestris gutsulius - Arvicola gutsulius - zawarty w grupie scherman

- Arvicola scherman minor /Leske 1779/ - Niemcy - synonim Arvicola terrestris minor - Spalax minor - traktowany jako synonim Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman monticola /de Selys-Longchamps 1838/ - Francja i Hiszpania ( Pireneje ) - synonim Arvicola terrestris monticola - Arvicola monticola - zawarty w grupie scherman

- Arvicola scherman niger /de Selys-Longchamps 1845/ - Szwajcaria ( Lozanna ) - synonim Arvicola terrestris niger - Arvicola terrestris var. niger - traktowany jako synonim Arvicola terrestris exitus lub Arvicola terrestris scherman

- Arvicola scherman scherman /Shaw 1801/ - Europa Południowa 

- Arvicola scherman schermaus /Herman 1804/ - wschodnia Francja ( Bas Rhin ) - synonim Arvicola terrestris schermaus - Mus schermaus - zawarty w grupie scherman

karczownik górski ( Arvicola scherman )

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na dość powszechne występowanie i szeroki zakres dystrybucji.

Dawniej zawarty w Arvicola amphibius ( Arvicola terrestris ).

Uznany za samodzielny gatunek na podstawie mitochondrialnej filogenezy ( Pantelejew 2001, Wilson & Reeder 2005 ). Badania potwierdzające samodzielność tego gatunku są nadal prowadzone ( IUCN ).

Uważany za szkodnika upraw rolnych i tępiony (np. Słowenia jako szkodnik w sadach ).

Nie jest objęty żadnymi działaniami ochronnymi.

Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.

W niewoli - brak danych.

karczownik ( Arvicola terrestris lub amphibius )


karczownik ( Arvicola amphibius ) ( Linnaeus 1758 ) patrz :
http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.com/2012/05/subiektywny-przeglad-ssakow-europy.html

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych. 

Hirara ( Eira barbara ) - drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ).

Hirara, tajra, norka szarogłowa ( Eira barbara ) /Linnaeus 1758 / - drapieżnik z rodziny łasicowatych ( Mustelidae ). Synonim Tayra barbara - Galictis barbara.

Występuje w Ameryce Północnej ( Meksyk - Sinaloa, Tamaulipas, Veracruz ), w Ameryce Środkowej ( Belize, Honduras, Gwatemala, Kostaryka, Nikaragua, Salwador, Panama ), w Ameryce Południowej ( Kolumbia, Wenezuela, Gujana Francuska, Gujana, Surinam, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Argentyna, Paragwaj, wyspa Trynidad ).

Zamieszkuje różnorodne siedliska : nizinne pierwotne i wtórne lasy deszczowe, mglisty las, las galeriowy, suche zarośla i lasy, plantacje, ogrody, pola uprawne oraz pobliża ludzkich siedzib od poziomu morza do wysokości 2000 - 2400 m n.p.m.

 hirara ( Eira barbara ) - osobnik w warunkach wiwaryjnych / zoo Praga /

Aktywna w ciągu dnia, w ciągu całego roku. Żyje samotnie, czasami w parach lub grupach 3 - 4 osobniki.

Prowadzi zarówno nadrzewny jak i naziemny tryb życia.

Jest terytorialna ale zakres jej rewiru nie jest znany. Na kryjówki wybiera dziuple drzew, puste pnie, opuszczone nory, jaskinie i groty, gęste zarośla, jamy i zagłębienia wśród korzeni drzew czy wysoką trawę.
Po ziemi porusza się skokami wyginając ciało w łuk łącznie z ogonem. Po drzewach porusza się zwinnie wzdłuż poziomych gałęzi a ogon służy do utrzymania równowagi.
Potrafi skakać na znaczne odległości, wbiegać na skaliste, strome klify czy przeskakiwać z gałęzi na gałąź. Jest dobrym pływakiem.
Zaniepokojona wydaje krótki okrzyk i szybko ucieka na najbliższe drzewo.
Do komunikacji w grupach używa wokalizy ( okrzyki, warknięcia czy kliknięcia ), sygnałów wizualnych ( postawa ciała i pozycjonowanie ogona ) czy dotyku.
Jest wszystkożernym drapieżnikiem. W skład jej diety wchodzą drobne kręgowce ( gryzonie, ptaki, gady, płazy ), bezkręgowce ( min. owady, stawonogi, pajęczaki ), padlina, miód, owoce i jagody. 
Zachowania godowe są mało znane. Uważa się, że sezon rozrodczy występuje w marcu i lipcu. Inni badacze uważają, że może rozmnażać się przez cały rok. Jeszcze inni, że cykl płciowy trwa około 17 dni w ciągu 2 - 3 dni dostępności samicy około 3 razy w roku ( Nowak 1999 ).
Wydaje się, że opóźniona implantacja zarodkowa jest możliwa.
System krycia monogamiczny ale nie wykluczona poligamia.
Ciąża trwa 63 - 70 dni. Samica rodzi 1 - 3 w miocie ( średnio 2 ).
Młode w momencie narodzin ważą około 74 - 92 gramy. Są ślepe, głuche i bezradne.
Po około 35 - 58 dniach otwierają oczy. Odstawienie następuje po 2 - 3 miesiącach od narodzin.
Brak informacji o wieku osiągnięcia dojrzałości płciowej ani długości życia.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Nie wiadomo w jakim wieku młode rozpraszają się.

         Eira barbara 

Opisane podgatunki :

- Eira barbara barbara / Linnaeus 1758 / - wschodnia Boliwia, środkowa Brazylia, północno-wschodnia Argentyna, Paragwaj - synonim Tayra barbara barbara  

- Eira barbara bimaculata / Martinez 1873 / - Kolumbia ( Bogota ) - synonim Eira bimaculata - Galera barbara var. bimaculata - traktowany jako synonim Eira barbara sinuensis

- Eira barbara biologiae / Thomas 1900 / - Ameryka Środkowa ( Kostaryka, Salwador, Gwatemala, Nikaragua, Panama - Calovevora, Veragua ) - synonim Galictis barbara biologia - Tayra barbara biologiae

- Eira barbara brunnea / Thomas 1907 / - zachodnia Boliwia ( Mapiri, La Paz Dpt., Upper Beni River ) - synonim Galera barbara brunnea - traktowany jako synonim Eira barbara peruana

- Eira barbara canescens / Lichtenstein 1825 / - Meksyk ( Oaxaca, Veracruz ) - synonim Gulo canescens - traktowany jako synonim Eira barbara barbara

- Eira barbara gulina / Schinz 1821 / - Paragwaj, południowa Brazylia ( Mato Gross, Rio Negro ) - synonim Tayra barbara gulina - Mustela gulina - traktowany jako synonim Eira barbara barbara
- Eira barbara ilya  / Hamilton Smith 1842 /- Morze Karaibskie, Bahamy, Nassau, New Providence Island ( Lucayan Archipelago ) - synonim Eira ilya - jest to odmiana lub forma - traktowany jako synonim Eira barbara poliosephalus
- Eira barbara inserta / J.A.Allen 1904 / - południowa Gwatemala, środkowa Kostaryka, Nikaragua, południowo-środkowy Honduras - synonim Tayra barbara inserta
- Eira barbara irara  / J.A.Allen 1904 / - północno-wschodnia Kolumbia ( Santa Marta district, Magdalena Dpt ) - synonim Eira barbara senex
- Eira barbara kriegi  / Krumbiegal 1942 / - południowa Brazylia ( Rio Grande do Sul ) - synonim Eira barbara barbara
- Eira barbara leira  / F.Cuvier 1849 / - Gujana, Gujana Francuska, Surinam - jest to odmiana lub forma - synonim Eira barbara poliocephalus
- Eira barbara madeirensis  / Lonnberg 1913 / - północno-wschodnia Brazylia ( Amazonas State, Rio Madeira ), wschodni Ekwador, Boliwia - jest ciemno-czekoladowa, z głową i karkiem lżejszym niż reszta ciała, drobne poprawki na gardle
- Eira barbara peruana  / Nehring 1886 / - Boliwia, Peru ( wschodnie stoki Andów, San Martin Dpt ) - synonim Eira barbara madeirensis
- Eira barbara poliocephalus  / Traill 1821 / - Gujana, Gujana Francuska, Surinam, wschodnia Wenezuela, północna Brazylia - synonim Viverra poliocephalus - Tayra barbara poliocephala
- Eira barbara senex  / Thomas 1900 / - środkowy Meksyk ( Veracruz, Jalapa ), Honduras, Belize ( Silkgrass ), Gwatemala ( Uaxactun, Peten Dpt ) - synonim Galictis barbara senex - Tayra barbara senex - zagrożony
- Eira barbara senilis / J.A.Allen 1913 / - północny Ekwador - synonim Tayra barbara senilis
- Eira barbara sinuensis / Humboldt 1812 / - wschodni Wenezuela, Kolumbia ( Bolivar ), Panama, Kostaryka - synonim Mustela sinuensis - Eira bimaculata
- Eira barbara trinitatis / Thomas 1900 / - Morze Karaibskie, wyspa Trynidad - synonim Tayra barbara trinitatis - prawdopodobnie synonim Eira barbara poliocephalus
- Eira barbara tucumana / Lonnberg 1913 / - Argentyna ( Tucuman ) synonim Eira barbara barbara

 Eira barbara barbara w warunkach wiwaryjnych

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szerokie rozpowszechnienie, pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk oraz brak widocznych zagrożeń w chwili obecnej. 

Jednak lokalnie może być zagrożony w wyniku działań człowieka.

Główne zagrożenia stanowią :

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- utrata i fragmentacja siedlisk

- rozwój rolnictwa

- tępienie przez hodowców drobiu i farmerów uprawiających kukurydzę

- chwytanie i trzymanie jako zwierzęta domowe

- nielegalny handel dzikimi zwierzętami

Rdzenni mieszkańcy Ameryki chwytali i oswajali tajrę wykorzystując jej zdolności do kontroli populacji gryzoni.

Ujęta w Załączniku CITES III w Hondurasie.

Podgatunek Eira barbara senex uznawany jest za wrażliwy lub zagrożony, szczególnie w Meksyku.

Potrzebne są aktualne badania dotyczące dystrybucji, stanu i trendów populacji ( zwłaszcza na terenach rolniczych ), biologii, ekologii, siedlisk i zagrożeń.

Eira barbara barbara

W niewoli.

Hodowana z powodzeniem w europejskich i amerykańskich ogrodach zoologicznych.

Trzymana zwykle w parach lub pojedynczo. Dobrze się oswaja i przyzwyczaja do swoich opiekunów.

Wymaga przestronnej woliery z dużą ilością konarów i kryjówek, w których zwierzęta mogą się schować przed zwiedzającymi.

Zjada zarówno pokarm zwierzęcy jak i roślinny.

Rozmnażana w warunkach zoo.

Ostatnio w ogrodzie zoologicznym w Pradze.

  hirara ( Eira barbara ) - osobnik w warunkach zoo

  

hirara ( Eira barbara ) - młody osobnik urodzony w zoo Praga

Eira barbara - młode osobniki urodzone w zoo Praga

hirara ( Eira barbara ) w warunkach naturalnych 

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych. 

27 lutego - Międzynarodowy Dzień Niedźwiedzia Polarnego.

niedźwiedź polarny ( Ursus maritimus )

Niedźwiedź polarny ( Ursus maritimus ) drapieżnik z rodziny niedźwiedzi ( Ursidae ).

wynurzający się niedźwiedź polarny - Zatoka Hudsona ( Kanada )

Obecnie w środowisku naturalnym prawdopodobnie ( liczby szacunkowe ) występuje około 20 000 - 25 000 niedźwiedzi polarnych.

wśród topniejących lodów

samice z młodymi żerujące na resztkach dużego walenia

Na spotkaniu CITES  w Bangkoku ( Tajlandia ) U.S.A. przy wsparciu Rosji proponuje międzynarodowy zakaz komercyjnego handlu gatunkiem oraz umieszczenie niedźwiedzia polarnego w Załączniku CITES I.
Jednak nie wszystkie z 176 krajów Stron Konwencji ( COP ) ratyfikowały wniosek U.S.A. veto postawiła Kanada. Brak informacji o stanowisku Polski w tej sprawie.

samica z młodymi płynąca w poszukiwaniu stałego lodu

W Kanadzie, gdzie występuje  około 15 000 światowej populacji niedźwiedzi polarnych legalne jest coroczne polowanie i zabicie około 440 osobników dla sportu ( trofeum ) i wymiany handlowej.

samica z młodym 

samica z młodymi - Churchill ( Kanada )

Mimo, że zmiany klimatyczne napędzają utratę siedlisk i stanowi to największe zagrożenie dla gatunku, jednak widoczny wzrost cen na pazury, zęby, czaszki i skóry aż o 375% może stanowić zwiększone zapotrzebowanie na części z tego gatunku. Na międzynarodowych aukcjach od 2007 do 2012 ceny szybko rosły aż do rekordowo wysokich w roku 2012.

młode kryjące się w gawrze lodowej

Jeżeli jednak nie zakaże się komercyjnego handlu gatunkiem to może się okazać, że populacja szacowana na około 25 000 osobników spadnie bardzo szybko i w roku 2020 może wynosić około 8 000 - 10 000 osobników.

     samica z młodym w warunkach wiwaryjnych

nurkujący niedźwiedź polarny - zoo D'Amneville

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

Kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - słabo poznany kotowaty z Andów.

Kot andyjski ( Leopardus jacobita ) /Cornalia 1865 / drapieżnik z rodziny kotowatych ( Felidae ). Synonim Felis jacobitus - Oreailurus jacobita - Oreailurus jacobitus.

Występuje w Ameryce Południowej ( północno-wschodnie Chile, północno-zachodnia Argentyna, południowe do środkowego Peru, południowa Boliwia ).

Zamieszkuje wysokie góry, powyżej granicy drzew, najbardziej skaliste i strome tereny powyżej 4000 m n.p.m

 kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - osobnik schwytany przez kamerę-pułapkę

Aktywny głównie w nocy i przed zmierzchem, rzadziej w ciągu dnia. Żyje samotnie, w parach w okresie godowym lub samica z młodymi.

Kryjówki zakłada prawdopodobnie w różnego rodzaju jaskiniach i grotach.

Jest terytorialny, udokumentowany zakres terytorium to 65,5 km2 ( samica z obrożą telemetryczną w okresie kwiecień - grudzień 2004 / L.Villalba ). Jednak jak większości kotowatych, obszary samców są większe niż samic i prawdopodobnie nakładają się na siebie.

 kot andyjski ( Leopardus jacobita ) w pobliżu ulubionych miejsc

Jest to średni kotowaty, którego wielkość to 740 - 850 mm.

Długość ogona 410 - 485 mm.

Osobniki młodociane : wielkość 577 - 600 mm a ogon 330 - 420 mm.

Jedynie dwa rekordy dotyczące masy ciała są znane. 

Jeden to młodociany osobnik o wadze 4 kg z Peru ( Pearson 1957, Garcia-Perea 2002 ),

drugi to dorosła samica z Boliwii o wadze 4,5 kg ( Delgado & wsp. 2004 ).

Ubarwienie futra to głównie popiel z brązowo-żółtymi plamami. Plamy są rozmieszczone w postaci pionowych linii po obu stronach korpusu, dając wrażenie ciągłych pasów.

Jego charakterystyczny, długi ogon stanowi 66 - 75 % długości ciała. Jest dość gruby, cylindryczny z puszystym akcentem. Ma 6 - 9 szerokich pierścieni koloru ciemnego brązu do czarnego ( Garcia-Perea 2002 ).

Nogi posiadają ciemne i węższe plamy lub paski ale nie są to kompletne pierścienie.

Jego nos jest czarny a brzuch blady z ciemnymi plamami.

Brak widocznego dymorfizmu płciowego pod względem koloru futra. Jednak badania porównawcze czaszek obu płci przeprowadzone przez Garcia-Perea ( 2002 ) sugerują, że dymorfizm płciowy jest obecny.

Stwierdzono również, że osobniki młodociane mają o ton jaśniejszą barwę i mniejsze plamy ( Garcia-Perea 2002 ). 

Z tego względu kot andyjski jest łatwo mylony z kotem pampasowym ( Leopardus colocolo ).

  Leopardus jacobita

Długi ogon prawdopodobnie jest pomocny w zachowaniu równowagi, podczas pogoni za gryzoniami. Ma wyostrzony zmysł słuchu, ze względu na dobrze rozwinięte błony bębenkowe. Zmysł ten jest pomocny w polowaniu. Wzrok ma dostosowany do nocnego widzenia.

Kot andyjski poszukuje zdobyczy pod i wokół głazów.

Nie stwierdzono zachowań komunikacyjnych u tego gatunku.

Brak informacji czy miauczy lub inny wokalny sposób zaznacza swoją obecność.

Uważa się, że kot andyjski jest wyspecjalizowanym drapieżnikiem.

Jego główną zdobyczą są : szynszyle ( Chinchilla chinchilla ) i ( Chinchilla lanigera ), wiskacze ( Lagidium sp. ). Jego dieta może zawierać również ptaki, gady czy inne gryzonie ( tukotuki ) ale brak potwierdzonych informacji na ten temat.

jedna z głównych ofiar kota andyjskiego - Lagidium peruanum

Leopardus jacobita - osobnik schwytany kamerą-pułapką

W zasadzie nic nie wiadomo na temat jego biologii i zachowań godowych.

Sezon godowy od lipca do sierpnia ( Villalba i Bernal 1998 ) ale okres ten może być przedłużony do listopada i grudnia, ze względu na kocięta widziane w październiku i kwietniu ( Villalba 2002, E.Delgado i wsp. ). 

Sugeruje się, że długość ciąży i wielkość miotów jest zbliżona do Leopardus colocolo ( Garcia-Perea 2002 ).

Prawdopodobnie jak u większości kotowatych, samica zapewnia opiekę i uczy młode polować aż do osiągnięcia wieku dojrzałości.

Samiec nie bierze udziału w opiece nad młodymi.

Brak informacji na temat długości życia oraz wieku dojrzałości płciowej.

 Leopardus jacobita w pobliżu kryjówki 

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony ze względu na swoją rzadkość, specyficzne warunki występowania oraz utratę bazy pokarmowej.

Wcześniej gatunek ujęty w monotypowym rodzaju Oreailurus ( Cabrera 1940, Wozencraft 1993, Nowell i Jackson 1996, Yensen i Seymour 2000 ).

Ujęty w rodzaju Leopardus przez Johnson i wsp. ( 2006 ) i Eizirik & wsp. ( 2008 ).

Rodzaj Leopardus obejmuje większość kotowatych z Neotropików - Ameryki Południowej ( Johnson i wsp. 2006 ). Jednak mimo analiz genetycznych związek z Leopardus colocolo pozostaje niejasny ( Eizirik & wsp. 2008 ).

Klasyfikację kota andyjskiego jako Oreailurus oparto na nielicznych próbkach wykazujących względną różnicę wielkości czaszek w komorach akustycznych ale ta cecha występuje równiez u innych kotowatych ( Johnson i wsp. 1998, Garcia-Perea 2002 ).

Specyficzna nazwa jacobita została nadana na część Jocobita Mantagazza ( Cornalia 1865 ) i nie powinna być pisana jako jacobitus jak jest czasami w literaturze ( Yensen i Seymour 2000 ).

     Leopardus jacobita

Nowell i Jackson ( 1996 ) zapisali, że nie jest jasne czy jego rzadkość jest zjawiskiem naturalnym, wynika z ludzkich działań czy jest nieporozumieniem wynikającym z braku uwagi. Jednak sondaże od tego czasu potwierdziły jego rzadkość, występowanie w niższych gęstościach w tym samym środowisku na dużych wysokościach, co jego kuzyn Leopardus colocolo ( Perovic i wsp. 2003, Cossios i wsp. 2007, Napolitano i wsp. 2008, Villalba i wsp. 2008 ).

Kot andyjski ma niski poziom zróżnicowania genetycznego ( Cossios i Angers 2007 ). Jego dystrybucja jest prawdopodobnie związana z niejednolitym charakterem kolonii preferowanej zdobyczy - wiskaczy ( Lagidium sp. ).

Uważa się, że całkowita efektywna wielkość populacji ( Ne ) może być poniżej 2500 dojrzałych osobników z tendencją spadkową związaną z utratą bazy pokarmowej i siedlisk ale także prześladowań i polowań dla tradycyjnych celów obrzędowych. Brak jest subpopulacji o efektywnej wielkości większej niż 250 dojrzałych osobników ( IUCN 2007 ).

   Leopardus jacobita

Kot andyjski był obserwowany tylko kilka razy w naturze przez badaczy ( Scrocchi Halloy 1986, Sanderson 1999, Sorli i wsp.2006 ) oraz kilka okazów ( Garcia-Perea 2002 ). Większość zdjęć wykonana jest przez kamery-pułapki.
Szacunkowe dane z powierzchni 25 000 ha, z północnego Chile, z Salar de Surire National Monument, oszacowane przez Napolitano i wsp. ( 2008 ) wynoszą 5 osobników, gdzie szacowana gęstość to 1 osobnik/km2.
Ostatnie dane na temat gatunku pochodzą z analizy odchodów z latryn w pobliżu miejsc skalistych i jaskiń ( Cossios i wsp. 2007, Walker i wsp. 2007, Napolitano i wsp. 2008 ).
Jeśli kot andyjski jest wyspecjalizowanym drapieżnikiem to od początku 1900 roku polowanie na Chinchilla chinchilla i Chinchilla lanigera dla ich futra, doprowadziło je na skraj wymarcia w warunkach naturalnych, co mogło mieć wpływ na kota andyjskiego zmniejszając jego bazę pokarmową.

Główne zagrożenie stanowi :

- zmniejszenie podstawowej bazy pokarmowej gatunku

- tradycyjne polowanie dla celów rytualnych

- częściowa utrata siedlisk i ich fragmentacja

- polowanie z wykorzystaniem psów domowych przez lokalnych pasterzy

- górnictwo i poszukiwanie rud metali

Na większej części zasięgu gatunku miejscowe społeczności przechowują suszone i wypchane okazy, wykorzystywane w miejscowych rytuałach.

Jest ujęty w Załączniku CITES I jako Leopardus jacobitus.

Gatunek posiada pełną ochronę na poziomie krajowym w całym zakresie, jednak egzekwowanie prawa jest problematyczne.

I tak w Argentynie na podstawie Ustawy 22421 O Ochronie Przyrody i ustawowego Rozporządzenia 666/97 oraz Uchwały nr 63/86 Sekretarza Rolnictwa.

W Boliwii chroni go Najwyższy Dekret nr 22641, opublikowany w 1990 roku.

W Chile od 1972 na podstawie Ustawy nr 19473.

W Peru na podstawie Supreme Dekret nr 013-99-AG z 1999 roku.

Leopardus jacobita - osobnik na głazie

Plan Działań Ochronnych kota andyjskiego ( Villalba i wsp. 2004 ) zawiera wykaz obszarów chronionych, gdzie został zarejestrowany i gdzie może się znajdować.

Plan ma sześć celów :

1. Ustalić aktualny podział i rozpowszechnienie populacji oraz jej zagrożeń, które mają wpływ na gatunek i naturalne ekosystemy.
2. Przeprowadzenie badań naukowych w celu zapewnienia podstawowych informacji na temat biologii i ekologii gatunku.
3. Ograniczenie wpływu działalności człowieka na gatunek i naturalne ekosystemy poprzez edukację lokalnych społeczności i jej uczestnictwa w ochronie.
4. Lepsze zarządzanie obszarami chronionymi z zarejestrowaną obecnością gatunku, wspieranie tworzenia nowych obszarów chronionych oraz korytarzy między nimi a także inicjatyw ochrony przyrody w regionie.
5. Wspierać realizację i adekwatność przepisów ochrony przyrody i polityki dotyczącej gatunku i naturalnych ekosystemów.
6. Ciągła ocena opracowanych działań w realizacji tego planu.

kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - dwa młode osobniki

Według tradycji rdzennych Aymara i Quechua kot andyjski ( również kot pampasowy ) to święte zwierzę.

W niewoli.

Tylko jeden osobnik, który przeżył nie cały rok. 

kot pampasowy ( Leopardus colocolo ) - samica z młodymi / Uruguay's Parque M'Bopicua

Leopardus colocolo - młody osobnik / Uruguay's Parque M'Bopicua

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.