środa, 19 lutego 2014

Kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - słabo poznany kotowaty z Andów.







Kot andyjski ( Leopardus jacobita ) /Cornalia 1865 / drapieżnik z rodziny kotowatych ( Felidae ). Synonim Felis jacobitus - Oreailurus jacobita - Oreailurus jacobitus.

Występuje w Ameryce Południowej ( północno-wschodnie Chile, północno-zachodnia Argentyna, południowe do środkowego Peru, południowa Boliwia ).

Zamieszkuje wysokie góry, powyżej granicy drzew, najbardziej skaliste i strome tereny powyżej 4000 m n.p.m


 kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - osobnik schwytany przez kamerę-pułapkę

Aktywny głównie w nocy i przed zmierzchem, rzadziej w ciągu dnia. Żyje samotnie, w parach w okresie godowym lub samica z młodymi.
Kryjówki zakłada prawdopodobnie w różnego rodzaju jaskiniach i grotach.
Jest terytorialny, udokumentowany zakres terytorium to 65,5 km2 ( samica z obrożą telemetryczną w okresie kwiecień - grudzień 2004 / L.Villalba ). Jednak jak większości kotowatych, obszary samców są większe niż samic i prawdopodobnie nakładają się na siebie.

 kot andyjski ( Leopardus jacobita ) w pobliżu ulubionych miejsc

Jest to średni kotowaty, którego wielkość to 740 - 850 mm.
Długość ogona 410 - 485 mm.
Osobniki młodociane : wielkość 577 - 600 mm a ogon 330 - 420 mm.
Jedynie dwa rekordy dotyczące masy ciała są znane. 
Jeden to młodociany osobnik o wadze 4 kg z Peru ( Pearson 1957, Garcia-Perea 2002 ),
drugi to dorosła samica z Boliwii o wadze 4,5 kg ( Delgado & wsp. 2004 ).
Ubarwienie futra to głównie popiel z brązowo-żółtymi plamami. Plamy są rozmieszczone w postaci pionowych linii po obu stronach korpusu, dając wrażenie ciągłych pasów.
Jego charakterystyczny, długi ogon stanowi 66 - 75 % długości ciała. Jest dość gruby, cylindryczny z puszystym akcentem. Ma 6 - 9 szerokich pierścieni koloru ciemnego brązu do czarnego ( Garcia-Perea 2002 ).
Nogi posiadają ciemne i węższe plamy lub paski ale nie są to kompletne pierścienie.
Jego nos jest czarny a brzuch blady z ciemnymi plamami.
Brak widocznego dymorfizmu płciowego pod względem koloru futra. Jednak badania porównawcze czaszek obu płci przeprowadzone przez Garcia-Perea ( 2002 ) sugerują, że dymorfizm płciowy jest obecny.
Stwierdzono również, że osobniki młodociane mają o ton jaśniejszą barwę i mniejsze plamy ( Garcia-Perea 2002 ). 
Z tego względu kot andyjski jest łatwo mylony z kotem pampasowym ( Leopardus colocolo ).

  Leopardus jacobita

Długi ogon prawdopodobnie jest pomocny w zachowaniu równowagi, podczas pogoni za gryzoniami. Ma wyostrzony zmysł słuchu, ze względu na dobrze rozwinięte błony bębenkowe. Zmysł ten jest pomocny w polowaniu. Wzrok ma dostosowany do nocnego widzenia.
Kot andyjski poszukuje zdobyczy pod i wokół głazów.
Nie stwierdzono zachowań komunikacyjnych u tego gatunku.
Brak informacji czy miauczy lub inny wokalny sposób zaznacza swoją obecność.
Uważa się, że kot andyjski jest wyspecjalizowanym drapieżnikiem.
Jego główną zdobyczą są : szynszyle ( Chinchilla chinchilla ) i ( Chinchilla lanigera ), wiskacze ( Lagidium sp. ). Jego dieta może zawierać również ptaki, gady czy inne gryzonie ( tukotuki ) ale brak potwierdzonych informacji na ten temat.

jedna z głównych ofiar kota andyjskiego - Lagidium peruanum

Leopardus jacobita - osobnik schwytany kamerą-pułapką

W zasadzie nic nie wiadomo na temat jego biologii i zachowań godowych.
Sezon godowy od lipca do sierpnia ( Villalba i Bernal 1998 ) ale okres ten może być przedłużony do listopada i grudnia, ze względu na kocięta widziane w październiku i kwietniu ( Villalba 2002, E.Delgado i wsp. ). 
Sugeruje się, że długość ciąży i wielkość miotów jest zbliżona do Leopardus colocolo ( Garcia-Perea 2002 ).
Prawdopodobnie jak u większości kotowatych, samica zapewnia opiekę i uczy młode polować aż do osiągnięcia wieku dojrzałości.
Samiec nie bierze udziału w opiece nad młodymi.
Brak informacji na temat długości życia oraz wieku dojrzałości płciowej.

 Leopardus jacobita w pobliżu kryjówki 

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony ze względu na swoją rzadkość, specyficzne warunki występowania oraz utratę bazy pokarmowej.
Wcześniej gatunek ujęty w monotypowym rodzaju Oreailurus ( Cabrera 1940, Wozencraft 1993, Nowell i Jackson 1996, Yensen i Seymour 2000 ).
Ujęty w rodzaju Leopardus przez Johnson i wsp. ( 2006 ) i Eizirik & wsp. ( 2008 ).
Rodzaj Leopardus obejmuje większość kotowatych z Neotropików - Ameryki Południowej ( Johnson i wsp. 2006 ). Jednak mimo analiz genetycznych związek z Leopardus colocolo pozostaje niejasny ( Eizirik & wsp. 2008 ).
Klasyfikację kota andyjskiego jako Oreailurus oparto na nielicznych próbkach wykazujących względną różnicę wielkości czaszek w komorach akustycznych ale ta cecha występuje równiez u innych kotowatych ( Johnson i wsp. 1998, Garcia-Perea 2002 ).
Specyficzna nazwa jacobita została nadana na część Jocobita Mantagazza ( Cornalia 1865 ) i nie powinna być pisana jako jacobitus jak jest czasami w literaturze ( Yensen i Seymour 2000 ).

     Leopardus jacobita

Nowell i Jackson ( 1996 ) zapisali, że nie jest jasne czy jego rzadkość jest zjawiskiem naturalnym, wynika z ludzkich działań czy jest nieporozumieniem wynikającym z braku uwagi. Jednak sondaże od tego czasu potwierdziły jego rzadkość, występowanie w niższych gęstościach w tym samym środowisku na dużych wysokościach, co jego kuzyn Leopardus colocolo ( Perovic i wsp. 2003, Cossios i wsp. 2007, Napolitano i wsp. 2008, Villalba i wsp. 2008 ).
Kot andyjski ma niski poziom zróżnicowania genetycznego ( Cossios i Angers 2007 ). Jego dystrybucja jest prawdopodobnie związana z niejednolitym charakterem kolonii preferowanej zdobyczy - wiskaczy ( Lagidium sp. ).
Uważa się, że całkowita efektywna wielkość populacji ( Ne ) może być poniżej 2500 dojrzałych osobników z tendencją spadkową związaną z utratą bazy pokarmowej i siedlisk ale także prześladowań i polowań dla tradycyjnych celów obrzędowych. Brak jest subpopulacji o efektywnej wielkości większej niż 250 dojrzałych osobników ( IUCN 2007 ).

   Leopardus jacobita

Kot andyjski był obserwowany tylko kilka razy w naturze przez badaczy ( Scrocchi Halloy 1986, Sanderson 1999, Sorli i wsp.2006 ) oraz kilka okazów ( Garcia-Perea 2002 ). Większość zdjęć wykonana jest przez kamery-pułapki.
Szacunkowe dane z powierzchni 25 000 ha, z północnego Chile, z Salar de Surire National Monument, oszacowane przez Napolitano i wsp. ( 2008 ) wynoszą 5 osobników, gdzie szacowana gęstość to 1 osobnik/km2.
Ostatnie dane na temat gatunku pochodzą z analizy odchodów z latryn w pobliżu miejsc skalistych i jaskiń ( Cossios i wsp. 2007, Walker i wsp. 2007, Napolitano i wsp. 2008 ).
Jeśli kot andyjski jest wyspecjalizowanym drapieżnikiem to od początku 1900 roku polowanie na Chinchilla chinchilla i Chinchilla lanigera dla ich futra, doprowadziło je na skraj wymarcia w warunkach naturalnych, co mogło mieć wpływ na kota andyjskiego zmniejszając jego bazę pokarmową.

Główne zagrożenie stanowi :
- zmniejszenie podstawowej bazy pokarmowej gatunku
- tradycyjne polowanie dla celów rytualnych
- częściowa utrata siedlisk i ich fragmentacja
- polowanie z wykorzystaniem psów domowych przez lokalnych pasterzy
- górnictwo i poszukiwanie rud metali

Na większej części zasięgu gatunku miejscowe społeczności przechowują suszone i wypchane okazy, wykorzystywane w miejscowych rytuałach.
Jest ujęty w Załączniku CITES I jako Leopardus jacobitus.
Gatunek posiada pełną ochronę na poziomie krajowym w całym zakresie, jednak egzekwowanie prawa jest problematyczne.
I tak w Argentynie na podstawie Ustawy 22421 O Ochronie Przyrody i ustawowego Rozporządzenia 666/97 oraz Uchwały nr 63/86 Sekretarza Rolnictwa.
W Boliwii chroni go Najwyższy Dekret nr 22641, opublikowany w 1990 roku.
W Chile od 1972 na podstawie Ustawy nr 19473.
W Peru na podstawie Supreme Dekret nr 013-99-AG z 1999 roku.

Leopardus jacobita - osobnik na głazie

Plan Działań Ochronnych kota andyjskiego ( Villalba i wsp. 2004 ) zawiera wykaz obszarów chronionych, gdzie został zarejestrowany i gdzie może się znajdować.
Plan ma sześć celów :
  1. Ustalić aktualny podział i rozpowszechnienie populacji oraz jej zagrożeń, które mają wpływ na gatunek i naturalne ekosystemy.
  2. Przeprowadzenie badań naukowych w celu zapewnienia podstawowych informacji na temat biologii i ekologii gatunku.
  3. Ograniczenie wpływu działalności człowieka na gatunek i naturalne ekosystemy poprzez edukację lokalnych społeczności i jej uczestnictwa w ochronie.
  4. Lepsze zarządzanie obszarami chronionymi z zarejestrowaną obecnością gatunku, wspieranie tworzenia nowych obszarów chronionych oraz korytarzy między nimi a także inicjatyw ochrony przyrody w regionie.
  5. Wspierać realizację i adekwatność przepisów ochrony przyrody i polityki dotyczącej gatunku i naturalnych ekosystemów.
  6. Ciągła ocena opracowanych działań w realizacji tego planu.
kot andyjski ( Leopardus jacobita ) - dwa młode osobniki

Według tradycji rdzennych Aymara i Quechua kot andyjski ( również kot pampasowy ) to święte zwierzę.

W niewoli.
Tylko jeden osobnik, który przeżył nie cały rok. 


kot pampasowy ( Leopardus colocolo ) - samica z młodymi / Uruguay's Parque M'Bopicua

Leopardus colocolo - młody osobnik / Uruguay's Parque M'Bopicua












Opracowano na podstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.

    

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz


KRS 0000069730