Najbardziej zagrożone wyginięciem ssaki - Azja - część XII

Cyjon, azjatycki dziki pies, indyjski dziki pies, czerwony pies ( Cuon alpinus ) drapieżnik z rodziny psowatych.

Występuje wyspowo od Azji Środkowej - Kazachstan, południowa Syberia ( Rosja ) po Indie na południu.
Na wschodzie Indochiny, Półwysep Malajski i Sumatrę.

Zamieszkuje zarówno otwarte tereny równinne jak i lasy monsunowe oraz pierwotne lasy tropikalne.

Cuon alpinus dukhunensis z Indii

Żyje w stadach, pod przywództwem pary alfa, która jako jedyna się rozmnaża. Reszta grupy wspólnie zajmuje się zdobywaniem pokarmu oraz pomocą przy wychowie młodych.

Dymorfizm płciowy nie jest wyraźny. W miocie może być do 12 szczeniąt, średnio 8. Różnią się one wielkością i masą ciała.

Stado poluje na kopytne ssaki, w okresach ograniczenia zdobyczy również na gryzonie a także płazy i gady, oraz ptaki.

Obecnie całą populację szacuje się na ok. 2500 osobników.

Cuon alpinus infuscus w ogrodzie zoologicznym

Opisano około 14 podgatunków różniących się ubarwieniem oraz wielkością.

- Cuon alpinus alpinus - ze wschodniej Rosji - ma grubą sierść o czerwonym płaszczu, szarej szyi i brązowym pysku

- Cuon alpinus adustus - z północnej Birmy i Indochin - ma czerwono-brązową sierść

- Cuon alpinus dukhunensis - opisany na południe od Gangesu w Indiach - ma czerwoną sierść, krótki włos na łapach i czarne wąsy ( wibrysy )
- Cuon alpinus fumosus - z wschodniego Syczuanu, Chin i Mongolii - o bujnej żółto-czerwonej sierści z tyłu ciemnej i szarej szyi
- Cuon alpinus infuscus - z południowej Birmy, Malezji, Tajlandii i Wietnamu - o ciemnobrązowej sierści
- Cuon alpinus javanicus - z Jawy - o krótkiej jasnoczerwonej sierści
- Cuon alpinus laniger - z Kaszmiru i południowego Tybetu - żółto-szarej sierści
- Cuon alpinus lepturus - z południowych Chin - o grubym czerwonym futrze
- Cuon alpinus primaevus - z himalajskich rejonów Nepalu, Indii i Bhutanu - o grubym czerwonym futrze i długich włosach na łapach
- Cuon alpinus sumatrensis - z Sumatry - o krótkiej jasnoczerwonej sierści i ciemnych wąsach ( wibrysach )
- Cuon alpinus hesperius - ze wschodniego Turkiestanu, południowej Syberii i zachodnich Chin ( Ałtaj i Tienszan ) - o długiej jasnożółtej sierści z białym spodem i bladymi wąsami ( wibrysami )
- Cuon alpinus antiquus
- Cuon alpinus clamitans
- Cuon alpinus grayiformis
- Cuon alpinus rutilans

 Cuon alpinus lepturus w ogrodzie zoologicznym

W wyniku ostatnich badań wyróżnia się tylko 3 podgatunki:

- Cuon alpinus alpinus - do którego zaliczono populacje - adustus, antiquus, clamitans, dukhunensis, fumosus, grayiformis, infuscus, javanicus, laniger, lepturus, primaevus, rutilans.

- Cuon alpinus sumatrensis

- Cuon alpinus hesperius

 portret Cuon alpinus javanicus

Sierść podgatunków północnych jest bardziej żółtawa lub brązowa oraz dłuższa od tych z południa, która jest czerwona i krótsza. Podgatunki z himalajskich rejonów mają żółtawe futro.

Główne zagrożenia dla gatunku : 

- niszczenie i degradacja środowiska naturalnego

- utrata siedlisk

- kłusownictwo dla skór

- trucie 

- wycinka lasów

- choroby przenoszone przez psy domowe ( wścieklizna, parwowiroza, nosówka, itp. )

- przeludnienie

- zanik lub wytępienie potencjalnej zdobyczy

 Cuon alpinus laniger - portret

W warunkach wiwaryjnych nielicznie reprezentowany: głównie w ogrodach zoologicznych Ameryki Północnej i Europy a także Azji.
Dość dobrze się rozmnaża, chociaż nie ma jednoznacznych badań mówiących o pochodzeniu zwierząt będących w niewoli. Samice mają cieczkę co 2 lata.
Potrzebuje sporych wybiegów, gdzie grupa tych zwierząt może kopać nory lub skryć się w razie potrzeby przed zwiedzającymi. W ciasnych pomieszczeniach cyjony stają się pobudliwe i wpadają w stereotypie zachowań.

Cuon alpinus alpinus - zoo Moskwa

 Cuon alpinus lepturus

Cuon alpinus javanicus  w warunkach naturalnych

Pantera mglista, pantera szara ( Neofelis nebulosa ) drapieżnik z rodziny kotów.

Występuje od Nepalu i Indii do Azji Południowo-Wschodniej oraz Tajwanie.

Zamieszkuje pierwotne i wtórne lasy tropikalne a także łąki, zarośla i bagna mangrowe.

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) dwa osobniki śpiące w ogrodzie zoologicznym

Dobrze się wspina i skacze po drzewach. Odżywia się drobnymi kręgowcami ale potrafi upolować też mundżaka lub jelonka bengalskiego. Prowadzi skryty tryb życia. Unika człowieka i stara się ukryć przed nim. Potrafi schodzić głową w dół po pniu oraz zawisać na gałęzi używając tylnych łap i ogona dla równowagi.

Aktywna głównie nocą, chociaż szczyt działalności jest o zmierzchu lub świcie. Dobrze pływa, co stwierdzono na małych wyspach poza kontynentem.

Spośród innych drapieżnych kotów posiada bardzo długie kły, w stosunku do wielkości ciała.

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) w zoo

Żyje samotnie, w pary łączy się tylko w okresie rui. Samica sama wychowuje 1-5 młodych. Młode po urodzeniu są ciemniejsze niż dorosłe.

Istnieją trzy uznane podgatunki:

- Neofelis nebulosa macrosceloides - z zachodniej Azji ( Indie, Nepal )

- Neofelis nebulosa nebulosa - z Azji Południowo-Wschodniej

- Neofelis nebulosa brachyuran - z Tajwanu - prawdopodobnie wymarły

 Neofelis nebulosa w zoo

Mimo dość dużego zasięgu pantera mglista ma niewielką populację szacowaną na ok. 10 000 osobników. W hodowli jest mniej niż 1000 dorosłych osobników.

Zagrożeniem dla gatunku jest :

- degradacja i niszczenie naturalnego środowiska

- utrata siedlisk

- wycinanie lasów

- kłusownictwo dla mięsa ( podawane w restauracjach Tajlandii i Chin ), skór, zębów oraz kości  ( używane w medycynie tradycyjnej )

- przeludnienie

- nielegalny handel dzikimi zwierzętami oraz ich częściami

pantera mglista ( Neofelis nebulosa ) - portret

W hodowli pantera mglista jest objęta programem zmierzającym do utrzymania zdrowej populacji tych zwierząt. Niestety chów tego gatunku jest bardzo problematyczny. Samce są bardzo agresywne i nadpobudliwe. Występuje też duża śmiertelność wśród młodych osobników. Prowadzi to często do zmniejszenia działalności hodowlanej.

Jednak dzięki międzynarodowej współpracy pomiędzy ogrodami zoologicznymi Stanów Zjednoczonych Ameryki i Tajlandii, stworzono program hodowlany w oparciu o osobniki amerykańskie i azjatyckie. Program prowadzony jest w ogrodach zoologicznych Tajlandii. Być może przyczyni się to do przezwyciężenia trudności w hodowli tego gatunku w warunkach wiwaryjnych.


  

Pantera borneańska, pantera z Borneo ( Neofelis diardi ) drapieżnik z rodziny kotów. Uznawany wcześniej za podgatunek  pantery mglistej ( Neofelis nebulosa  diardi ) został niedawno uznany za odrębny gatunek. Jest nieco mniejszy i bardziej ciemny niż kontynentalny gatunek.

 pantera borneańska ( Neofelis diardi ) w warunkach naturalnych

Występuje na Borneo i Sumatrze.

Zamieszkuje górskie lasy deszczowe na Sumatrze i nizinne lasy deszczowe na Borneo Może też zamieszkiwać wtórne lasy oraz obrzeża plantacji palm olejowych.

Istnieją dwa podgatunki:

- Neofelis diardi borneensis - z Borneo

- Neofelis diardi diardi - z Sumatry

.Neofelis diardi w warunkach naturalnych

Biologia i sposób życia jak u poprzedniego gatunku.

Pantera borneańska ma większe i bardziej ostre kły niż jej kontynentalny kuzyn. Spędza też mniej czasu na drzewach, zwłaszcza na terenach gdzie nie występują tygrysy czy lamparty.

Zagrożenia jak u poprzedniego gatunku.

W ogrodach zoologicznych rzadsza od poprzedniego gatunku lub nieopisana jako pantera borneańska. Brak na obecną chwilę programu hodowlanego w niewoli oraz nie wiadomo dokładnie jaka liczba osobników się w niej znajduje.

Z uwagi na jej nowy status, zostaną podjęte wysiłki zmierzające do ustanowienia zdrowej populacji żyjącej w niewoli.

pantera borneańska ( Neofelis diardi )

Jeleń kalamiański ( Axis calamianensis ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleni.

Występuje jedynie na wyspach Calamian ( Filipiny )

Zamieszkuje podmokłe tereny w pobliżu rzek i strumieni, mokradła i bagna.

jeleń kalamiański ( Axis calamianensis ) - samiec w warunkach naturalnych

Bytują przeważnie samotnie, rzadko tworzą małe stada.

Wyraźny dymorfizm płciowy: dorosłe samce posiadają poroże z trzema odgałęzieniami. Samice są bezrogie. Podobnie jak jelonek bengalski wystraszone biegną z opuszczoną głową w dół, przypominając świnię.

Aktywny o zmierzchu i o świcie, ale może żerować też w nocy jeśli jest nie niepokojony. Głównie trawożerny, ale zjada też liście i owoce.

samiec, z tyłu samica jelenia kalamiańskiego w warunkach naturalnych

Samce wykazują terytorialność. W okresie godowym staczają walki z rywalami. Samica rodzi 1 - 2 młode w miocie, pozbawione cętek.

Zagrożeniem dla tego gatunku jest :

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- zdziczałe psy domowe

- przeludnienie

grupa Axis calamianensis w warunkach naturalnych

W ogrodach zoologicznych jeleń kalamiański potrzebuje obszernych wybiegów, na których tworzy się grupy składające się z dorosłego byka i kilku łań. Niekiedy łączy się go na tym samym wybiegu z innymi przedstawicielami rodzaju Axis oprócz czytala. Nie stwarza większych problemów hodowlanych, chociaż zdarza się duża śmiertelność młodych osobników. Jest objęty programem hodowlanym mającym na celu zachowanie tzw. " populacji zabezpieczającej ".

Jelonek bengalski, jeleń świński ( Axis porcinus ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleniowatych. Dawniej opisywany jako ( Cervus porcinus ).

 Axis porcinus - para w ogrodzie zoologicznym w San Diego

Występuje w północnych Indiach i Półwyspie Indochińskim.

Introdukowany w Australii i Stanach Zjednoczonych.

Zamieszkuje gęste zarośla, lasy z gęstym poszyciem, wysokie trawy oraz namorzyny.

Prowadzi samotny tryb życia, rzadko łącząc się w grupy.

Występuje dymorfizm płciowy: samiec jest większy od samicy i ma poroże z trzema odgałęzieniami, rzadziej dwoma. Samica jest mniejsza i bez poroża.

samica podgatunku Axis porcinus porcinus 

Aktywny głównie w nocy, chociaż szczyt aktywności przypada na zmierzch i świt. Samiec wykazuje terytorializm znakując swój rewir substancjami zapachowymi. Dobrze pływa i chętnie chroni się w wodzie w razie niebezpieczeństwa. Zaniepokojony ucieka z opuszczoną głową, przypominając świnię.

   jelonek bengalski ( Axis porcinus ) - samica

Trawożerny, dietę uzupełnia liśćmi i owocami.

W okresie godowym samce staczają walki z konkurentami, przepychając się porożami. Samica w miocie rodzi 1 - 2 młode.

Istnieją dwa podgatunki:

- Axis porcinus annamiticus - jelonek tajski lub annamski - z Indochin - krytycznie zagrożony

- Axis porcinus porcinus - z Indii

grupa jelonków bengalskich ( Axis porcinus ) - Tierpark Zoo Berlin

Zagrożenia dla gatunku:

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- wycinanie lasów 

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- przeludnienie

- nielegalny handel zwierzętami i ich częściami

Axis porcinus - zoo Pekin

W ogrodach zoologicznych jelonek bengalski potrzebuje obszernych wybiegów, na których tworzy się grupę składającą się z byka i kilku łań lub trzyma się je parami. Łączony jest też często z innymi przedstawicielami rodzaju Axis. Hodowla łatwiejsza niż poprzedniego gatunku, co nie oznacza, że nie stwarza problemów.

Jeleń baweański ( Axis kuhlii ) parzystokopytny ssak z rodziny jeleni. Przez niektórych badaczy uważany za podgatunek Axis porcinus.

Występuje jedynie na wyspie Bawean.

Zamieszkuje pierwotne i wtórne górskie lasy. Woli tereny rzadziej porośnięte drzewami. Tereny o gęstym poszyciu wykorzystuje do odpoczynku i ukrywania się.

para Axis kuhlii - ogród zoologiczny w San Diego

Prowadzi samotniczy tryb życia, czasami w parach.

Dymorfizm płciowy: samiec nieco większy niż samica, posiada poroże złożone z trzech odgałęzień. Samica bez poroża.

portret jelenia baweańskiego - zoo San Diego

Aktywny głównie nocą, chociaż szczyt aktywności przypada o zmierzchu i o świcie.

Jeleń ten nie ma naturalnych wrogów oprócz dużych pytonów, zdarza się też, że młode padają ofiarą dzików czy makaków, ale brak dowodów na poparcie tej tezy.

Trawożerny, dietę uzupełnia liśćmi i owocami. Najchętniej żeruje na dużych polanach leśnych. Na tych otwartych terenach może spotykać się z innymi przedstawicielami swojego gatunku.

Axis kuhlii w azjatyckim zoo

Nie są to stada, gdyż zaniepokojone zwierzęta rozbiegają się z opuszczonymi głowami w różnych kierunkach.

W okresie godowym samce walczą z konkurentami wyzywając przeciwnika głośnym szczekaniem.

młody samiec jelenia baweańskiego w warunkach naturalnych

g

grupa jeleni baweańskich ( Axis kuhlii ) w ogrodzie zoologicznym

Samica rodzi 1 rzadziej 2 młode, które bardzo szybko traci cętkowaną sierść.

Oprócz szczekania na konkurentów, obie płcie z pomocą tej wokalizy komunikują się z otoczeniem oraz innymi osobnikami swojego gatunku. Nie stwierdzono alarmowych zawołań ani ostrzegawczych.

Główne zagrożenia dla gatunku :

- niszczenie i degradacja środowiska naturalnego

- wycinanie lasu

- utrata siedlisk

- kłusownictwo

- zdziczałe psy domowe

- przeludnienie

- nielegalny handel zwierzętami i ich częściami

jeleń baweański ( Axis kuhlii ) - ogród zoologiczny w Poznaniu

W ogrodach zoologicznych chętnie eksponowany, często łączony z innymi jeleniami z rodzaju Axis oprócz czytala. W niewoli samce znaczą swoje terytorium wydzieliną gruczołów przyodbytniczych. Objęty programem hodowlanym mającym na celu zachowanie tzw. " populacji zabezpieczającej ".

samiec Axis kuhlii w zoo