Drapieżniki z rodziny szopowatych ( Procyonidae ). Ostronos białonosy i południowy z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej.

Ostronos białonosy, ostronos meksykański, koati białonosy ( Nasua narica ) drapieznik z rodziny szopowatych ( Procyonidae ).

Występuje w Ameryce Północnej ( U.S.A. - południowa Arizona i południowo-zachodni Nowy Meksyk, Meksyk - oprócz Baja California i środkowej Sierra Madres ), w Ameryce Środkowej ( Belize, Honduras, Gwatemala, Nikaragua, Salwador, Kostaryka, Panama ) i w Ameryce Południowej ( północna Kolumbia - Gulf of Uraba i Wenezuela ).

Zamieszkuje różnorodne typy siedlisk : nizinne lasy, lasy galeriowe, lasy dębowe, lasy łągowe, chaparral, tropikalne lasy liściaste. Unika otwartych terenów trawiastych i pustyń.

 koati białonosy ( Nasua narica ) - portret

Aktywny w ciągu dnia, przez cały rok. Noc raczej przesypia niż aktywnie poszukuje pokarmu.

Prowadzi naziemny jak i nadrzewny tryb życia.

Żyje w grupach 4 - 30 osobników, średnio 12 osobników. Grupa składa się z młodych samców ( do 2 lat ) i nie związanych samic. Dorosłe samce żyją samotnie i przyłączają się do grupy jedynie w okresie rui.

W ciągu dnia poszukuje pokarmu głównie na ziemi. Noc spędza w koronach drzew.

Samce ustalają rewiry za pomocą moczu, przeciągając brzuchy po gruncie i rozprzestrzeniając wydzielinę gruczołów analnych. Rewiry samców nie pokrywają się i będą bronić terytorium przed intruzami. W czasie obrony rewiru używa przednich łap uzbrojonych w pazury i kłów. 

Terytorium grupy może pokrywać się z rewirami kilku samców.

Nowe grupy powstają w wyniku podziału starych grup. Tłumaczy to brak agresji między sąsiednimi grupami.

W czasie poszukiwania pokarmu grupa wędruje do 2 km.

Cały czas utrzymuje pysk blisko dna lasu i węszy szukając pożywienia.

Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wizualnych ( postawa ciała i pozycjonowanie ogona ), dotyku, wokalizy.

Jest gatunkiem wszystkożernym. W skład jego diety wchodzą różnego rodzaju bezkręgowce, drobne kręgowce ( gryzonie, płazy, gady, ptaki i ich jaja ), owoce, jagody czasami korzonki czy kłącza.

Sezon rozrodczy w lutym i marcu. System krycia poligamiczny.

Dorosły samiec dołącza do grupy i jeśli zostanie zaakceptowany to kopuluje ze wszystkimi samicami z tej grupy. Po tym okresie opuszcza samice i jeśli ma okazję to dołącza do innego zespołu samic. Kopulacja odbywa się na drzewie.

Często samice same przepędzają przyszłego ojca ich potomstwa ze względu, że samce zabijają młode osobniki.

Ciąża trwa około 77 dni. Na okolo 3 - 4 tygodnie przed porodem samica opuszcza grupę aby zbudować gniazdo na drzewie ( najczęściej na palmie ).

Samica rodzi 2 - 7 młodych ( średnio 3 - 4 ). Młode po urodzeniu są ślepe, głuche i bezradne. Ważą 100 - 180 gram.

Przez kilka tygodni pozostają w gnieździe. W wieku 11 dni otwierają oczy i zaczynają się interesować otoczeniem. Samica pozostawia je tylko na czas poszukiwania pokarmu.

Odstawienie następuje w wieku 4 miesięcy. Po 5 miesiącach samica i młode opuszczają gniazdo, razem z nią dołączają do grupy z której wywodzi się samica.

Samiec, który obcował z zespołem dołącza do niego w celu akceptacji młodych ( przebywa 2 - 7 dni ).

Młode osiągają wielkość dorosłych w wieku 15 miesięcy.

Dojrzałość płciową osiąga : samica w wieku 2 lat a samiec w wieku 3 lat.

Żyje średnio 14 lat.

     ostronos białonosy ( Nasua narica )

Nasua narica narica

Opisane podgatunki :

- Nasua narica bullata - Kostaryka ( Pozo Azul, San Jose Prov., Pirris Prov. ) - uznawany za synonim Nasua narica molaris lub narica

- Nasua narica isthmica - Meksyk ( Tapanatepec, południowe Oaxaca ), Salwador - uznawany za synonim Nasua narica narica

- Nasua narica mexicana - Meksyk ( Veracruz ) - synonim Nasua solitaria mexicana - uznawany za synonim Nasua narica narica

Nasua narica molaris - Meksyk ( Oaxaca, Veracruz, Jalisco, południowa Colima, Michoacan, Durango, Guerrero, Morelos, States of Mexico, Puebla ), U.S.A. ( południowa Arizona, południowo-zachodni Nowy Meksyk ) - synonim Nasus nasus molaris - Nasua nasua molaris - podgatunek Nasua nasua z jakieś taksonomii 

- Nasua narica narica - Meksyk ( Veracruz, Tabasco, północne Oaxaca, północne Chiapas ), Ameryka Środkowa według jakieś taksonomii

- Nasua narica nelsoni - Meksyk ( wyspa Cozumel, Quintana Roo ) - synonim Nasua nelsoni - Nasua thersites - być może stanowi osobny gatunek - zagrożony

- Nasua narica pallida - Meksyk ( Chihuahua, zachodnie stoki Sierra Madre Occidental, Sinaloa ), U.S.A. ( południowo-wschodnia Arizona ) - uznawany za synonim Nasua narica molaris 

- Nasua narica panamensis - zachodnia i wschodnia Panama ( Boqueron, Chiriqui ) - uznawany za synonim Nasua narica narica

- Nasua narica richmondi - wschodnia Nikaragua, Honduras - uznawany za synonim Nasua narica molaris lub narica

- Nasua narica rufa - południowa Ameryka Środkowa - synonim Nasua rufa

- Nasua narica tamaulipensis - Meksyk ( Coahuila, Nuevo Leon, Tamaulipas, Rio Grande Valley, Brownsville, zachodni Big Bend, Rio Pecos Valley ) - uznawany za synonim Nasua narica molaris

- Nasua narica thersites - Meksyk ( wyspa Cozumel, Quintana Roo ) - synonim Nasua thersites - uznawany za synonim  Nasua narica nelsoni

- Nasua narica vulpecula - Meksyk - synonim Viverra vulpecula - uznawany za synonim Nasua narica narica 

- Nasua narica yucatanica - Meksyk ( Półwysep Jukatan, States of Yucatan, Campeche, Quintana Roo ), północna Gwatemala, północne Belize 

   zespół ostronosów białonosych ( Nasua narica ) poszukujący pokarmu

Gatunek uznawany za nie zagrożony mimo, że lokalnie jest zagrożony w wyniku utraty siedlisk i łowiectwa, jednak tempo spadku nie kwakifikuje gatunku do bardziej zagrożonych kategorii.
Zawiera Nasua nelsoni ( Merriam 1901 ) ( Decker & Wozencraft 1991 ).
Gatunek był bardzo obfity do roku 1950, ale poniósł poważne spadki populacji na początku lat 60-tych XX w z nieznanych przyczyn. Populacje odbudowały się i rozszerzyły swój zakres na północ.

Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata i fragmentacja siedlisk
- polowanie dla mięsa
- chwytanie i trzymanie jako zwierzęta domowe
- nielegalny handel dzikimi zwierzętami
- choroby ( nosówka i wścieklizna )

Populacje z terenu U.S.A. stają się stopniowo genetycznie odizolowane od populacji z południa ze względu na sytuację w Meksyku. Meksykańskie populacje prawdopodobnie zostały znacznie zmniejszone i nawet wytępione w niektórych obszarach.
W Ameryce Środkowej stan populacji jest nie znany ale wszystko wskazuje, że populacje zostały zmniejszone ( Janson 1981 ). Gęstość osobnicza jest większa w Ameryce Środkowej niż w południowo-zachodnim U.S.A.
W U.S.A. Nowy Meksyk został wytępiony z Burro Mountains, w tym samym czasie co kampania trucia kojota ( Canis latrans ) ( Kaufmann & wsp.1976 ). Klasyfikowany w Nowym Meksyku ( U.S.A. ) jako gatunek zagrożony i objęty ochroną prawną. W Arizonie ( U.S.A. ) poluje się na niego przez cały rok.
Ujęty w Załączniku CITES III w Hondurasie.
Na innych obszarach brak oficjalnej ochrony prawnej dla tego gatunku.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zakresie.
Potrzebne są aktualne badania dotyczące stanu, trendów i dystrybucji populacji, jej gęstości, tempa utraty siedlisk.

  Nasua narica

ostronos białonosy ( Nasua narica ) w warunkach ogrodu zoologicznego

W niewoli.

Hodowany z powodzeniem europejskie i amerykańskie ogrody zoologiczne.

Trzymany często w wysokich wolierach lub w warunkach półwolnych ( różnego rodzaju wyspy lub grupy drzew ).

Dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych.

Jednak jest rzadszy niż Nasua nasua.

zespół ostronosów białonosych ( Nasua narica )

Koatimundi, koati południowy, ostronos południowy, ostronos południowoamerykański, ostronos rudy ( Nasua nasua ) drapieżnik z rodziny szopowatych ( Procyonidae ). Synonim Viverra nasua.

Występuje w Ameryce Południowej ( Argentyna, Boliwia, Brazylia, Kolumbia, Gujana Francuska, Surinam, Peru, Wenezuela, Paragwaj, Urugwaj ). Wprowadzony na wyspę Robonson Crusoe ( Juan Fernandez Islands ) i  w hrabstwie Cumbria w Wielkiej Brytanii.

Zamieszkuje głównie tropikalne lasy deszczowe, lasy galeriowe, mglisty las, chaco, cerrado, suche zarośla, czasami obrzeża lasów do wysokości 2500 m n.p.m.

ostronos południowoamerykański ( Nasua nasua ) - osobnik na gałęzi drzewa

Aktywny w ciągu dnia i całego roku. Noc przesypia w koronach drzew.

Żyje w grupach do 30 osobników ( średnio 12 - 15 ). Zespół to nie związane samice i młode samce. Dojrzałe samce żyją samotnie, jedynie w czasie sezonu rozrodczego łączą się z grupą .

Niewielki dymorfizm płciowy : samce nieco większe i cięższe niż samice.

Prowadzi zarówno naziemny jak i nadrzewny tryb życia. Dobrze pływa.

Samce są czasami aktywne w ciągu nocy. Jednak większość osobników przesypia noc w koronie drzewa zwinięta, chowając swój charakterystyczny pysk pod brzuchem.

Samce ustalają rewiry za pomocą moczu i wydzieliny gruczołów analnych.

Rewiry grup zachodzą na rewiry kilku dojrzałych samców. Grupa wędruje w poszukiwaniu pokarmu 1,5 - 2 km w ciągu dnia.

Cały czas utrzymuje pysk w pobliżu dna lasu ( żerując na ziemi ) lub wzdłuż pokonywanych gałęzi i konarów, węsząc w poszukiwaniu pożywienia. Ogon jest używany do utrzymywania równowagi w czasie nadrzewnych węrówek.

Do komunikacji używa sygnałów chemicznych, wizualnych ( postawa ciała i pozycjonowanie ogona ), dotyku i wokalizy.

Jest gatunkiem wszystkożernym. W skład jego diety wchodzą różnego rodzaju bezkręgowce, drobne kręgowce oraz owoce, jagody, nasiona. Zjada również padlinę gdy dostępna. Zaobserwowano również wykradanie młodych naczelnych ( kapucynki - Cebus ), preferują w tym samce. Zdarza się także atakowanie gniazd z potomstwem własnym lub  innych samców ( kanibalizm ).

  ostronos rudy ( Nasua nasua ) - osobnik poszukujący pokarmu

Sezon godowy od października do lutego lub stycznia do lutego w zależności od lokalizacji.

System krycia poligamiczny. Samiec dołącza do zespołu samic i po akceptacji kopuluje z każdą samicą z grupy. Po tym czasie opuszcza grupę i jeśli ma okazję to dołącza do innej grupy. Jednak często samice same przeganiają samca ze względu na to, że zabija młode osobniki.

Porody często występują od marca do kwietnia lub kwiecień - czerwiec.

Ciąża trwa 74 - 77 dni. Samica na około 3 - 4 tygodnie przed porodem opuszcza grupę i buduje gniazdo na drzewie.

Rodzi 3 - 7 młodych ( średnio 3 - 4 ), ślepych, głuchych i bezradnych. Młode ważą około 78 - 100 gram. Oczy otwierają po około 10 dniach. Samica opuszcza je tylko w momencie poszukiwania pokarmu.

Młode po około 26 dniach od narodzin próbują opuszczać gniazdo. Odstawienie następuje po okolo 4 miesiącach. W wieku około 5 miesięcy samica z młodymi dołącza do grupy, z której się sama wywodzi. Samiec, który obcował z samicami dołącza do zespołu w celu akceptacji młodych ( przebywa w grupie do 7 dni ).

Wiele młodych ginie na skutek porwań przez naczelne ( kapucynki - Cebus ), które w ten sposób jak gdyby rekompensowały straty swoich młodych.

W wieku 13 - 15 miesięcy młode osiągają wielkość dorosłych.

Dojrzałość płciową osiaga : samiec w wieku około 3 lat a samica w wieku około 2 lat.

W naturze żyje około 7 - 8 lat.

W niewoli 1 osobnik dożył 17 lat i 8 miesięcy.

 Nasua nasua - osobnik w zoo ( Antwerpia )

Opisane podgatunki :

- Nasua nasua aricana - południowa Brazylia ( Mato Grosso ), Argentyna ( Formosa Prov ), Boliwia ( Santa Cruz Dpt ), Paragwaj

- Nasua nasua boliviensis - Boliwia ( Cochabamba, Yungas )

- Nasua nasua candace - Kolumbia ( północne Andy, Antioquia Dpt ) - synonim Nasua candace

- Nasua nasua cinerascens - Argentyna ( Chaco ) - synonim Nasua henseli cinerascens

- Nasua nasua coati - Gujana Francuska - synonim Nasua coati - traktowany jako synonim Nasua nasua nasua

- Nasua nasua dichromatica - Wenezuela ( Mt.Auyantepul ) - synonim Nasua candace dichromatica - traktowany jako synonim Nasua nasua vittata

- Nasua nasua dorsalis - Wenezuela, wschodnie Peru, Ekwador, Brazylia ( Amazonia ) - synonim Nasua dorsalis

- Nasua nasua gualeae - Ekwador ( Gualea, Pichincha ) - synonim Nasua gualeae - traktowany jako synonim Nasua nasua manium

- Nasua nasua henseli - Brazylia ( Santa Catarina ) - synonim Nasua henseli - traktowany jako synonim Nasua nasua solitaria

- Nasua nasua jivaro - Ekwador ( Baeza, Napo Province ) - synonim Nasua quichua jivaro - traktowany jako Nasua nasua quichua lub Nasua nasua dorsalis

- Nasua nasua judex - Kolumbia ( Bogota, Cundinamarca Dpt ) - synonim Nasua judex - traktowany jako Nasua nasua candace

- Nasua nasua manium - zachodni Ekwador ( Zaruma, El Oro Prov ) - synonim Nasua manium

- Nasua nasua mephisto - Peru, wschodni Ekwador - synonim Nasua mephisto - traktowany jako Nasua nasua dorsalis

- Nasua nasua mexiana - Mexiana Island, Brazylia - Para - synonim Nasua socialis mexiana - traktowany jako synonim Nasua nasua nasua

- Nasua nasua mondie - Brazylia - synonim Nasua mondie - traktowany jako synonim Nasua nasua spadicea lub Nasua nasua nasua

- Nasua nasua montana - Peru ( Porto Velho, Rondonia ), Brazylia - synonim Nasua montana - stara nazwa Nasua monticola

- Nasua nasua monticola - Peru - synonim Nasua monticola - być może nowa nazwa Nasua nasua montana

- Nasua nasua nasica - Meksyk ( Chiapas ) ? - synonim Nasua nasua narica ? - Nasua nasica

- Nasua nasua nasua - Gujana Francuska, północno-zachodnia Brazylia ( Bahia )

  Nasua nasua nasua - młode osobniki w warunkach wiwaryjnych

- Nasua nasua obfuscata - Brazylia - synonim Nasua obfuscata - traktowany jako synonim Nasua nasua spadicea lub Nasua nasua nasua

- Nasua nasua phaeocephala - Wenezuela ( Suapure, Rio Caura ) - stara nazwa Nasua nasua dichromatica - traktowany jako synonim Nasua nasua vittata

- Nasua nasua pusillus - Gujana Francuska - synonim Nasua pusillus - synonim Nasua nasua nasua

- Nasua nasua quasje - Surinam - synonim Viverra quasje - stara nazwa - synonim Nasua nasua nasua 

- Nasua nasua quichua - Ekwador ( Zaruma, Azuay Prov ) - synonim Nasua quichua

- Nasua nasua rufa - Ameryka Południowa - synonim Nasua narica rufa - Nasua rufa - Nasua socialis var. rufa - traktowany jako synonim Nasua nasua nasua

- Nasua nasua sociabilis - Brazylia - synonim Nasua sociabilis - niejasność statusu samców, które żyją samotnie doprowadziły wczesnych badaczy do wyznaczenia odrębnych nazw gatunków ( Nasua solitaris i Nasua sociabilis ) - traktowany jako synonim Nasua nasua solitaria

- Nasua nasua socialis - Brazylia ( Morro d'Arara, Rio Mucuri, Bahia ) - traktowany jako synonim Nasua nasua solitaria lub Nasua nasua nasua

- Nasua nasua solitaria - południowo-wschodnia Brazylia ( Minas Gerais, Bahia ), północny Urugwaj, północno-zachodnia Argentyna ( Misiones ) - synonim Nasua solitaria mexicana - Nasua solitaris - niejasność statusu samców, które żyją samotnie doprowadziły wczesnych badaczy do wyznaczenia odrębnych nazw gatunków ( Nasua solitaris i Nasua sociabilis )

- Nasua nasua spadicea - Paragwaj, Urugwaj, południowa Brazylia - synonim Nasua spadicea

- Nasua nasua vittata - Wenezuela, Gujana, Surinam, Gujana Francuska 

    ostronos południowy ( Nasua nasua ) - osobnik w warunkach zoo

ostronos rudy ( Nasua nasua ) - samica z młodym

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroki zakres i dość powszechne występowanie w obszarach siedlisk nienaruszonych lub stosunkowo nienaruszonych.

Gęstość osobnicza jest zróżnicowana w zależności od regionu.

W rejonie nizinnych lasów liściastych to 6,2 osobnika/km2 do 13 osobników w lasach wyżynnych i galeriowych.

Główne zagrożenie stanowi :

- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego

- utrata i fragmentacja siedlisk

- polowanie dla mięsa

- rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej

- nielegalny handel dzikimi zwierzętami

- rozwój rolnictwa

- tępienie jako szkodnika przez hodowców drobiu

Ucieczka dwóch ciężarnych samic przyczyniła się do wprowadzenia Nasua nasua na wyspę Robinson Crusoe w Juan Fernandez Islands. Populacja gatunku na wyspie rozrosła się i ma wpływ na miejscowy ekosystem.

Uszkodzenia rodzimej flory przyczyniają się do spadku fernandezika wyspowego ( Sephanoides fernandensis ), ptaka z rodziny kolibrowatych.

Nasua nasua został wprowadzony do Wielkiej Brytanii ( Umbria ) na skutek ucieczek z ogrodów zoologicznych i prywatnych kolekcji lub celowych uwolnień. Uważa się, że może konkurować z miejscowymi gatunkami ale na razie nie wiadomo jaki ma wpływ na miejscowy ekosystem.

Ujęty w Załączniku CITES III w Urugwaju ( Nasua nasua solitaria ).

Rejestrowany z wielu obszarów chronionych.

Potrzebne są aktualne badania wpływu działalności człowieka na gatunek, zwłaszcza na obszarze Amazonii.

  Nasua nasua 

Nasua nasua nasua - Tierpark Hagenbeck w Hamburgu

W niewoli.

Hodowany z powodzeniem przez europejskie i amerykańskie ogrody zoologiczne.

Występuje też w hodowlach prywatnych.

Trzymany często w wysokich wolierach z dużą ilością konarów.

"Eksponowany" też w warunkach półotwartych w kępach drzew lub na różnego typu wyspach.

Dobrze rozmnaża się w warunkach wiwaryjnych.

W hodowli dożywa średnio 10 - 14 lat, 1 osobnik przeżył 17 lat i 8 miesięcy.

W Polsce zobaczyć go można min. w Krakowie i Chorzowie.

  Nasua nasua nasua - Nahariyya Zoo

Nasua nasua w warunkach zoo

młody osobnik Nasua nasua 

Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.