Arborimus - drzewnice. Przegląd gatunków.

Drzewnice to małe gryzonie z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Wcześniej w rodzaju Phenacomys.
Charakterystyczną cechą jest budowa gniazd na drzewach, często na wysokości 2 - 50 metrów a nawet wyżej. Gniazda są wykorzystywane wielokrotnie przez wiele pokoleń. Do gniazda jest znoszony pokarm i zjadany w środku lub na wierzchu. 
Tylko częściowo naziemny tryb życia oraz stosunkowo mało liczne mioty ( 2 - 3 młode ).
Występuje widoczny dymorfizm płciowy : samica większa od samca i cięższa.
Wszystkie gatunki są zagrożone ze względu na występowanie w starych iglastych lub mieszanych lasach, które są wycinane przez człowieka.

drzewnica długoogonowa ( Arborinus longicaudus ) - w czasie zbierania i zjadania igieł daglezji zielonej ( Pseudotsuga menziesii )

Drzewnica białostopa ( Arborimus albipes ) ( Merriam, 1901 ) - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Phenacomys albipes.

Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( U.S.A. - wybrzeże Pacyfiku na południe od rzeki Columbia, przez zachodni Oregon, ekstremalnie do północno-zachodniej Kalifornii - Humboldt County ).

Zamieszkuje wszystkie typy lasów w swoim zakresie ale preferuje las liściasty wzdłuż rzek i strumieni od poziomu morza do 1067 m n.p.m.

rycina - drzewnica białostopa ( Arborimus albipes )

Aktywna w ciągu całego roku, prowadzi nocny tryb życia.
Jest samotnikiem, w pary łączy się w sezonie rozrodczym.
Na kryjówki wybiera miejsca z powalonymi drzewami, porośnięte leszczyną lub miejsca wokół olch rosnących w pobliżu strumieni.
Występuje dymorfizm płciowy : samica większa i cięższa niż samiec.
Długość ciała tego gatunku to 149 - 182 mm a waga 17 - 28,5 gram.
Jej futerko jest długie i miękkie w kolorze brązowym. Posiada cienki ogon, porośnięty cienkimi włosami u podstawy czarnymi a przy końcu białymi. 
Jej kończyny są białe na udach i stopach.
Prowadzi nadrzewny tryb życia. Samica cały czas przebywa na drzewie schodząc na ziemię w momencie zagrożenia, samiec prowadzi półnaziemny tryb życia. W sezonie godowym wspina się na drzewo w poszukiwaniu samicy.
Prawdopodobnym jest, że samica buduje gniazdo z liści i gałązek, które zajmuje zarówno w momencie opieki nad młodymi ale również poza nim. Samiec prawdopodobnie buduje tymczasowe gniazdo. Na jednym drzewie może znajdować się kilka ( 2 - 10 ) a nawet kilkanaście gniazd. Są one umieszczane w pobliżu pnia drzewa lub w dziupli i często wykorzystywane prze wiele pokoleń. Znajdują się one na wysokości 2 - 50 metrów w zależności od wieku drzewa. Jednak gatunek preferuje drzewa powyżej 50 lat.
Nie wiele wiadomo na temat komunikacji u tego gatunku ale przypuszcza się, że sygnały chemiczne, wokaliza, postawa ciała i dotyk odgrywają ważną rolę.
Odżywia się głównie różnego rodzaju liśćmi i igliwiem zebranym i przyniesionym do gniazda. W skład jej diety wchodzą również rośliny zielne, mchy, porosty, pąki, kwiaty, kora.
Uważa się, że może rozmnażać się przez cały rok ale sezon rozrodczy od lutego do września. System krycia poligamiczny ale nie jest wykluczona monogamia, chociaż jest to mało pewne.
Ciąża trwa 27 - 48 dni. Długość ciąży jest dłuższa u karmiących samic.
Samica rodzi 1 - 4 młode w miocie. 2 - 3 mioty w sezonie. Młode po urodzeniu ważą 2 -3 gramy i ich wzrost jest powolny. Odstawienie następuje po 30 - 35 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Długość życia nie jest znana ale przypuszcza się, że jest to około 24 miesięcy.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu, że zasięg występowania jest większy niż 
20 000 km2 i mimo tego, że jest stosunkowo rzadki małe jest prawdopodobieństwo szybkiego spadku aby go rozważać w bardziej zagrożonych kategoriach. 
Szacowana wielkość populacji nie jest znana ale może obejmować co najmniej kilka tysięcy osobników i jest prawdopodobnie bardziej powszechny niż się wydaje ( Maser i wsp. 1981 ).
Zagrożenie może stanowić utrata siedlisk spowodowana działalnością człowieka ale wymagania siedliskowe są słabo poznane i specyficzne zagrożenia trudne do zdefiniowania.
Gatunek ze względu na tryb życia jest trudny do badań, Manning i in ( 2003 ) zebrał 9 osobników w pułapki w ciągu trzech lat ( październik i listopad ) w Cascade Range w Oregonie.
Stanowi ważny składnik diety wielu drapieżników, w tym puszczyka ( Strix occidentalis ).
Brak rejestracji z obszarów chronionych chociaż być może jest w nich reprezentowany.         
Potrzebne są badania biologii, ekologii, wymagań siedliskowych, zakresu tolerancji na wycinkę i sezonowe pożary czy stanu i trendów populacji.

W niewoli - brak danych.




Drzewnica długoogonowa ( Arborimus longicaudus ) ( True, 1890 ) - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). Synonim Phenacomys longicaudus.

Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( U.S.A. - zachodni Oregon, zachodnie stoki Gór Kaskadowych na południe do granic Douglas-Jackson County i północno-zachodniej Kalifornii ).

Zamieszkuje wilgotne stare lasy iglaste i mieszane z przewagą drzew ( Pseudotsuga menziesii, Picca sitchensis, Abies grandis i Tsuga heterophylla ), czasami wtórne lasy ale wiek drzew musi być starszy niż 50 lat, od poziomu morza do 1100 m n.p.m.

typowe siedlisko drzewnic porośnięte daglezją zieloną ( Pseudotsuga menziesii )

rycina - drzewnica dłgoogonowa ( Arborimus longicaudus ), u góry ciemniejsza forma północna a u dołu jaśniejsza forma południowa 

Aktywna od zmierzchu do świtu, rzadko za dnia w ciągu całego roku.
Typowy samotnik łączący się w pary w okresie rui. Prowadzi nadrzewny tryb życia, chociaż samce żyją na ziemi a w okresie rozrodczym wspinają się na drzewo w poszukiwaniu samicy.
Występuje dymorfizm płciowy : samica większa niż samiec. Długość ciała to 166 - 187 mm a waga 25 - 50 gram.
Ubarwiona na grzbiecie rdzawo-brązowo lub cynamonowy z białawym brzuchem. Ogon ma barwę czarną lub brązową. Młode osobniki są bardziej brązowe i mają czarne ogony.
Samiec zamieszkuje norę u podstawy drzewa lub wśród jego korzeni. W czasie sezonu rozrodczego wspina się na drzewo gdzie buduje tymczasowe gniazdo, z którego wyrusza na poszukiwanie samicy.
Samica buduje gniazdo na różnej wysokości ( 2 - 65 m nad ziemią ) i różnej wielkości. Gniazdo umieszczone jest w pobliżu pnia drzewa lub na grubym konarze czy w dziupli. Jest ono wykorzystywane często z pokolenia na pokolenie.
Do komunikacji używa wokalizy, dotyku, sygnałów chemicznych i postawy ciała. W chwili zagrożenia ucieka na oślep w dół drzewa lub skacze z gałęzi na gałąź aż do osiągnięcia ziemi gdzie chroni się w runie leśnym lub ściółce.
Pokarm znosi do gniazda i spożywa wewnątrz lub na jego górze.
Gatunek ten specjalizuje się w odżywianiu się prawie wyłącznie na igliwiu jodły Douglasa. Inne igliwie i korę zjada tylko w minimalnych ilościach. Wodę wykorzystuje z igieł lub rosy skraplającej się na igłach. Jest to zrozumiałe ze względu na to, że występowanie jest ograniczone do wilgotnych lasów iglastych. Badania laboratoryjne wykazały, że w niewoli będzie zjadać inne pokarmy ale szybko ginie pozbawiona specjalistycznej diety.
Sezon rozrodczy od lutego do września chociaż uważa się, że może rozmnażać się przez cały rok. System krycia poligamiczny.
Cykl rujowy trwa średnio 5 - 6 dni. Długość ciąży od 27 do 48 dni, dłuższy okres ciąży występuje u karmiących samic ale mechanizm opóźnienia nie jest znany.
Samica rodzi 1 - 3 młode o wadze 2 - 3 gram w miocie. 2 - 4 mioty w sezonie rozrodczym.
Odstawienie następuje po około 30 - 35 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad młodymi.
Długość życia nie jest znana ale prawdopodobnie wynosi od 12 do 24 miesięcy.

rycina - Arborimus longicaudus, po prawej fragment gniazda 

Opisane podgatunki :
 - Arborimus longicaudus longicaudus ( True,1890 ) - U.S.A. ( Monte Rio i Camp Meeker w Sonoma County, Bridgeville, Humboldt County, South Fork Mountain, Trinity County w północno-zachodniej Kalifornii, Columbia Riveroos County w Oregonie )
 - Arborimus longicaudus silvicola -  Howell,1921 - U.S.A. ( Tillmook County, Oregon, Northern Coast Range ) - synonim Phenacomys silvicola - Howell,1926 umieszcza silvicola w nominalnym podgatunku

stary drzewostan daglezji zielonej ( Psedotsuga menziesii )

Arborimus longicaudus

Gatunek bliski zagrożenia mimo, że ma duży zasięg.
Główne zagrożenie stanowi utrata i fragmentacja siedlisk zwłaszcza wycinanie starego iglastego lasu.
Łączna wielkość populacji nie jest znana ale być może przekracza 10 000 osobników.
Uważa się, że gatunek w swojej obfitości spada ale tempo spadku jest prawdopodobnie mniejsze niż 30% w ciągu ostatnich 10 lat.
Główną barierę dla rozprzestrzeniania się gatunku stanowi młody drzewostan.
Jest ważnym składnikiem diety puszczyka ( Strix occidentalis ), którego stanowi około 50% diety.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych w swoim zakresie.
Program ochrony dla tego gatunku został wycofany w marcu 2004 roku.
Arborimus longicaudus może korzystać z istniejących lub proponowanych środków ochrony obejmujących puszczyka ( Strix occidentalis ) ( Thomas i inni 1993 ).
Proponowane są podstawowe badania biologii tego gatunku ( Verts i Carraway 1998 ), w tym nawyków żywieniowych, genetyki populacji czy możliwości rozprzestrzeniania się.

Arborimus longicaudus

W niewoli.
Tylko w badaniach laboratoryjnych lecz osobniki przeżywają krótki okres ze względu na specyficzne wymagania pokarmowe.




Drzewnica kalifornijska ( Arborimus pomo ) Johnson i George,1991  - gryzoń z podrzędu Myomorpha, z nadrodziny Muroidea, z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ), z podrodziny nornikowatych ( Arvicolinae ). 

Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej ( U.S.A. - północno-zachodnia Kalifornia, na południe do Klamath Mtns i Sonoma County ).

Zamieszkuje głównie stary las mieszany z preferencją wilgotnych miejsc porośniętych drzewami iglastymi, głównie daglezją zieloną, od poziomu morza do 1100 m n.p.m.

drzewnica kalifornijska ( Arborimus pomo )

Aktywna w ciągu całego roku, od zmierzchu do świtu, rzadko w ciągu dnia.
Typowy samotnik łączący się w pary w sezonie rozrodczym.
Prowadzi nadrzewny tryb życia, chociaż samce żyją na ziemi a w okresie rui wspinają się na drzewa w poszukiwaniu gotowych do rozrodu samic.
Występuje dymorfizm płciowy : samica jest większa od samca.
Długość ciałą samicy to 170 - 187 mm a samca 158 - 176 mm, waga obu płci to  25 - 47 gram. Średnia długość samicy 182 mm a samca 166 mm .
Ubarwienie jest zbliżone do poprzedniego gatunku.
Samiec zajmuje norę wśród korzeni drzewa, z której wspina się na drzewo w czasie sezonu rozrodczego. Po wejściu buduje tymczasowe gniazdo, z którego wędruje w poszukiwaniu gotowych do kopulacji samic.
Samica buduje gniazdo z gałązek i igliwia na różnej wysokości ( 2 - 65 m nad ziemią ) i różnej wielkości. Często zajmuje opuszczone gniazda ptaków czy wiewiórek. Gniazda są czasami zamieszkane przez wiele pokoleń. Na jednym drzewie może znajdować się więcej niż 10 gniazd rozmieszczonych na różnych wysokościach. Gniazdo jest zbudowane w pobliżu pnia drzewa, na grubym konarze czy w dziupli.
W momencie zagrożenia stara się uciekać, często na oślep w dół drzewa lub skacze z gałęzi na gałąź aż do osiągnięcia ziemi gdzie chroni się w poszyciu leśnym.
Do komunikacji używa wokalizy, sygnałów chemicznych, postawy ciała i dotyku.
Pokarm znosi do gniazda lub pozostawia na górze gniazda.
Ożywia się głównie igłami daglezji zielonej, chociaż kora i igliwie innych gatunków jest też spożywane. Wodę pozyskuje z igieł lub rosy.
Sezon rozrodczy od lutego do września ale gatunek jest uważany, że może się rozmnażać w ciągu całego roku. System krycia poligamiczny.
Okres ciąży to 27 - 48 dni, średnio 31 dni. Samica w okresie laktacji może mieć wydłużony okres ciąży.
W miocie rodzi średnio 2 młodych ( 1 - 5 ). Odstawienie następuje po 25 - 45 dniach od narodzin.
Samiec nie uczestniczy w opiece nad potomstwem.
Długość życia to prawdopodobnie 12 - 24 miesiące.

Arborimus pomo 

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uznawany za bliski zagrożenia ze względu, że zasięg występowania jest większy niż 20 000 km2, ale jest mocno rozdrobniony i nadal istnieje spadek zakresu i jakości siedlisk leśnych.
Wcześniej był klasyfikowany jako Arborimus longicaudus ale na podstawie różnic chromosomowych, mniejszej całkowitej wielkości i różnic niektórych mięśni czaszki został uznany za odrębny gatunek ( Johnson i George,1991).
Musser & Carleton ( Wilson i Reeder,1993,2005 ) i Baker i inni ( 2003 ) przyjęli Arborimus pomo w odróżnieniu od gatunku Arborimus longicaudus.
Brak jest jednoznacznej zgody co do właściwej alokacji rodzajowej dla tego gatunku lecz Bellinger & wsp.,2005 zauważył iż uznanie Arborimus jako odrębnego rodzaju podlega interpretacji danych.
Uważa się, że jest dość powszechny w pewnych obszarach a ilość gniazd może znacznie się różnić w zależności od siedliska. Najwyższa liczba gniazd znajduje się bliżej wybrzeża ( do kilku na akr ) a dalej w kierunku lądu ich gęstość spada gwałtownie ( Gordon Gould & wsp.,1998 ).
Brylski ( 1990 ) ocenia, że gatunek jest rzadki w całym zakresie ale trudności w lokalizacji gniazd i w chwytaniu osobników sprawia, że trudno ocenić jego obfitość.
Obecnie brak informacji na temat aktualnego trendu populacji ale zakres i jakość siedlisk spada.
Główne zagrożenie stanowi utrata i fragmentacja siedlisk.
W latach 1984 - 1985 przeprowadzono badania w północnej Kalifornii w 9 miejscach na 20 - hektarowych obszarach porośniętych młodymi, dojrzałymi i starymi drzewami daglezji zielonej. Znaleziono 79 gniazd : z czego 39 w starodrzewie, 22 w dojrzałym lesie a 18 w młodym lesie. Pokazuje to, że gatunek jest bardziej elastyczny i lepiej się rozprasza niż dotychczas uważano ( Meiselman,1987 ). Jednak może mieć ograniczone możliwości rozprzestrzeniania ( Huff i inni,1992 , Adam i Hayes,1998 ).
Jest ważnym składnikiem diety wielu drapieżników, w tym puszczyka ( Strix occidentalis ).
Gatunek może występować w kilku obszarach chronionych lecz mniej niż 5% znanego zasięgu jest chronione ( Gourdon Gould & wsp.,1998 ).
Może korzystać z istniejących lub proponowanych środków ochrony puszczyka ( Strix occidentalis ) ( Thomas i inni,1993 ).
Potrzebne są badania w celu określenia całkowitego zakresu zasięgu, liczebności, monitorowania populacji i określenia jej  tendencji  oraz wpływu fragmentacji siedlisk na gatunek.

W niewoli - brak danych.

puszczyk plamisty ( Strix occidentalis ) - drapieżnik żerujący na drzewnicach

Opracowano napodstawie :
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.