Królik z wysp Tres Marias

Sylvilagus graysoni - ssak z rodziny zającowatych ( Leporidae ), rzędu zajęczaków ( Lagomorpha ).
Gatunek jest zbliżony do pokrewnego Sylvilagus cunicularius.

Występuje w Ameryce Północnej, na wyspach Tres Marias ( Meksyk ). Jest endemitem dla Meksyku.


Zamieszkuje głównie skupiska drzew, zarośla i zakrzewienia, gęste skupiska wysokich roślin zielnych. Unika otwartych obszarów. Są tereny od poziomu morza do 350 m n.p.m.

portret Sylvilagus graysoni

Aktywny w ciągu całego roku, głównie w nocy, chociaż często widywany jest również w ciągu dnia.

Gatunek ten na gniazda zajmuje nory wykopane przez inne zwierzęta, pod wykrotami drzew lub w gęstej roślinności zielnej.

Nie wiele wiadomo czy prowadzi samotny czy społeczny tryb życia.

Jest zwierzęciem skrytym i cichym, mogącym pozostawać bez ruchu do 15 minut po mimo zbliżania się drapieżnika. Pozwalało mu to być nie dostrzeżonym. Gatunek tego królika mimo niebezpieczeństwa nie stara się uciekać, gdyż na wyspach nie było naturalnych wrogów do przybycia człowieka.

W skład jego diety wchodzi duża gama roślin i ich części, w miesiącach chłodniejszych żywi się gałązkami drzew i krzewów.

Brak informacji na temat okresu ciąży, liczby młodych oraz liczby miotów w roku.

Opisane podgatunki :

- Sylvilagus graysoni graysoni - z wysp: Maria Madre, Maria Magdalena i Maria Cleofas - zagrożony

- Sylvilagus graysoni badistes - wyspa San Juanito - krytycznie zagrożony

Sylvilagus graysoni znajduje się na liście krytycznie zagrożonych gatunków w Meksyku ( Dziennik Norm NOM - 059 - ECOL - 2001 ).

Głównymi przyczynami zagrożenia dla tego gatunku było nadmierne polowanie dla sportu, mięsa i futra na początku XX wieku ( zwierzę jest łatwym celem dla myśliwego, gdyż nie ucieka a zastyga w bezruchu ). Zmiany siedliskowe związane z usunięciem naturalnej roślinności, wprowadzenie gatunków inwazyjnych ( głównie zwierzęta domowe : świnie, kozy ale także jeleń wirginijski ( Odocoileus virginianus ) czy szczur śniady ( Rattus rattus ). Innym zagrożeniem jest rozwój osiedli ludzkich.

Ale najprawdopodobną przyczyną spadku populacji było niszczenie siedlisk. Populacje na nie zamieszkałych wyspach : Maria Cleofas i San Juanito były do końca lat 80 - tych dość obfite ale niestety wyspę Maria Cleofas pozbawiono w połowie z jej rodzimej roślinności, co miało ujemny wpływ na populację gatunku. Na wyspie San Juanito nie ograniczone polowania spowodowały ten sam skutek.

Obecnie utworzono rezerwę siedliskową na wyspie Maria Madre.

Wyspa San Juanito zostanie przekształcona w teren rezerwatu a także wyspa Maria Magdalena przez rząd meksykański.

Podnosi się o zaprzestanie polowania oraz inicjowanie badań w celu poznania biologii, ekologii oraz stanu populacji.

W niewoli - brak danych.

Gryzonie z rodzaju Oryzomys, szczury ryżowe - przegląd nie których gatunków z Ameryki Północnej

 Ryżak ( Oryzomys palustris ) - gryzoń z rodziny myszowatych ( Muridae ).


Występuje w Ameryce Północnej, w południowo-wschodnim U.S.A. ( południowo-wschodnie Kansas do wschodniego Teksasu i od południowego New Jersey do Półwyspu Floryda ). Uznawany za endemit dla U.S.A.


Zamieszkuje bagniste tereny, podmokłe łąki czasami wilgotne lasy. Zawsze w pobliżu zbiorników wodnych.

Oryzomys palustris - młody osobnik

Aktywny w ciągu całego roku i praktycznie przez całą dobę. Prowadzi ziemno-wodny tryb życia. Doskonale pływa i nurkuje.

Buduje kuliste gniazda z trawy, turzyc lub chwastów powyżej poziomu wody na roślinności bagiennej. Czasami przejmuje ptasie gniazda i przerabia je na swój użytek.

Jest wszystkożerny. W jego diecie znajduje się za równo pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Chociaż rodzaje pokarmu zależą od sezonu i dostępności.

Rozmnaża się praktycznie w ciągu całego roku. W zależności od siedliska i dostępności pokarmu może być 4-6 miotów w roku.

Ciąża trwa około 25 dni. Samica rodzi 6-8 młodych ( średnio 4 ) w miocie. Młode są ślepe, bezradne i prawie nagie. Bardzo szybko rosną, w 5-6 dniu otwierają oczy. Odstawienie następuje po około 11 dniach. Dojrzałość płciową uzyskują w 40-45 dniu życia.

rycina - Oryzomys palustris

Opisane podgatunki :

- Oryzomys palustris argentatus - Floryda - nieokreślony status zagrożenia

- Oryzomys palustris coloratus - Cape Sable, Floryda

- Oryzomys palustris natator - Floryda - zagrożony

- Oryzomys palustris oryzivora - Karolina Południowa

- Oryzomys palustris palustris - New Jersey, Wirginia, Great Smoky Mountains

- Oryzomys palustris planirostris - wyspa Pine, Floryda

- Oryzomys palustris sanibeli - wyspa Sanibel, Floryda - zagrożony

- Oryzoys palustris texensis - Arkansas, Teksas

Gatunek uważany za nie zagrożony. Zagrożone są nie które podgatunki z Florydy.

Jest uznawany za szkodnika zwłaszcza na terenach upraw ryżu, ze względu na duże spożycie i dużą płodność.

W niewoli - w warunkach laboratoryjnych.

Badania nad rozrodczością gatunku. Uważa się, że osobniki rosną przez całe życie.

Długość życia w niewoli do 3 lat.

+ Oryzomys antillarum - gryzoń z rodziny myszowatych ( Muridae ). Uważany jest za synonim lub podgatunek Oryzomys couesi. Gatunek uznany za wymarły, gdyż nie był rejestrowany od 1877 roku.

Występował na Jamajce.

Wymarł gdyż został wytępiony przez wprowadzoną mangustę ( Herpestes sp. ).

Ostatnia rejestracja gatunku nastąpiła w 5 lat po wprowadzeniu tego drapieżnika.

Oryzomys couesi - gryzoń z rodziny myszowatych ( Muridae ).

Występuje w Ameryce Północnej ( południowy Teksas - U.S.A. i Meksyk ), w Ameryce Środkowej oraz w Ameryce Południowej ( północno-zachodnia Kolumbia ). Introdukowany na Jamajkę i wyspę Cozumel.

Zamieszkuje wilgotne siedliska, bagna, tereny podmokłe, wilgotne łąki a także suche lasy. Zawsze w pobliżu wody.

  Oryzomys couesi

Aktywny w ciągu całego roku, głównie od zmierzchu do świtu. Prowadzi głównie ziemno-wodny tryb życia, chociaż doskonale się wspina. Dobrze pływa i nurkuje.

Gniazdo buduje nad ziemią, w dziupli drzewa lub wśród gałęzi krzewów i niskich drzew. Do budowy wykorzystuje materiał roślinny.

W skład jego diety wchodzi zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Chociaż rodzaje pokarmu zależą od dostępności i sezonu.

Rozmnaża się praktycznie przez cały rok. Chociaż ma tendencje do krycia w czasie dużej dostępności pokarmowej. W sezonie może być 4-5 miotów.

Ciąża trwa 21-28 dni, samica rodzi 2-7 młodych ( średnio 4 ) w miocie. Młode szybko rosną i odstawienie następuje po 11-12 dniach. Dojrzałość płciową uzyskują w 40-45 dniu życia.

rycina - Oryzomys couesi

Opisane podgatunki :

- Oryzomys couesi albiventer - Jalisco ( Meksyk )

- Oryzomys couesi apatelius - Veracruz ( Meksyk )

- Oryzomys couesi aquaticus - Meksyk, Teksas ( Cameron County )

- Oryzomys couesi aztecus - Morelos ( Meksyk )

- Oryzomys couesi azuerensis - Azuero ( Panama )

- Oryzomys couesi bulleri - Jalisco ( Meksyk )

- Oryzomys couesi couesi - Meksyk, Gwatemala

- Oryzomys couesi cozumelae - wyspa Cozumel ( Meksyk )

- Oryzomys couesi crinitus - Meksyk

- Oryzomys couesi fulgens - dolina Meksyku

- Oryzomys couesi gatunensis - Gatun, strefa kanału ( Panama )

- Oryzomys couesi goldmani - Coalzacoalcos, Veracruz ( Meksyk )

- Oryzomys couesi jalapae - Jalapa ( Meksyk )

- Oryzomys couesi lambi - Sonora ( Meksyk )

- Oryzomys couesi mexicanus - Jalisco, Hacienda San Marcos, Tonila ( Meksyk )

- Oryzomys couesi peninsulae - Baja California ( Meksyk )

- Oryzomys couesi peragrus - San Luis Potosi ( Meksyk )

- Oryzomys couesi pinicola - Belize

- Oryzomys couesi regillus - Michoacan ( Meksyk )

- Oryzomys couesi richardsoni - Nikaragua

- Oryzomys couesi richmondi - dolina rzeki Escondido ( Nikaragua )

- Oryzomys couesi rufinus - Veracruz ( Meksyk )

- Oryzomys couesi rufus - Santiago ( Meksyk )

- Oryzomys couesi teapensis - Tabasco ( Meksyk )

- Oryzomys couesi zygomaticus - Meksyk, Gwatemala

Uważany za gatunek nie zagrożony, gdyż jest dość szeroko rozpowszechniony. Ma też dużą tolerancję siedliskową, zwłaszcza na obszarach chronionych. Po mimo to jest ciągle narażony na utratę siedlisk.

Oryzomys couesi należy do najrzadszych gryzoni U.S.A. ze względu na preferencje siedliskowe.

Jest on ujęty jako zagrożony na terenie Teksasu, związane jest to z kurczeniem się naturalnych siedlisk tego gatunku.

Również na wyspie Cozumel odnotowano spadek populacji o prawie połowę gdyż zakłócono siedliska i z powodu drapieżnictwa wprowadzonych gatunków ( np. kot domowy, pies domowy ).

W niewoli - brak danych. 

Xenomys nelsoni - meksykański endemiczny gryzoń

Xenomys nelsoni - gryzoń z rodziny chomikowatych ( Cricetidae ) a właściwie myszowatych ( Muridae ). Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Xenomys.


Występuje w Ameryce Północnej, w Colima i w południowo-zachodnim Jalisco ( Meksyk ). Znany jedynie z trzech stanowisk. Uważany jest za endemit dla Meksyku.


Zamieszkuje nadbrzeżne tropikalne lasy liściaste od poziomu morza do 450 m n.p.m. Preferuje obszary z dużą gęstością drzew i winorośli drzewiastych, zamkniętych baldachimem z liści.

Xenomys nelsoni

Aktywny od 1do 1,5 godziny po zmroku aż do północy. Prowadzi nadrzewny tryb życia.

Jest typowym samotnikiem, w pary łączy się w okresie rui.

Gniazda zakłada w naturalnych dziuplach drzew lub buduje w rozwidleniu gałęzi.

Odżywia się pokarmem roślinnym, głównie nasiona, owoce, pąki i młode liście, kwiaty.

Xenomys nelsoni

Ruja występuje pod koniec pory suchej i w porze deszczowej.

Samica rodzi 1-2 młode w miocie. Może być 2 mioty w sezonie.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek jest uważany za zagrożony. Jego dystrybucja jest mocno rozdrobniona oraz ma charakter stałego ograniczenia w zakresie i jakości siedlisk.

Główne zagrożenie stanowi fragmentacja i utrata siedlisk z powodu wylesiania. Związane jest to z rozwojem rolnictwa ( plantacje bananów ) i rozwojem turystyki.

Gatunek występuje w jednym obszarze chronionym - Chamela - Cuixmala Rezerwat Biosfery.

Jest chroniony przez prawo meksykańskie.

Potrzebne są dalsze badania nad trendami i dystrybucją populacji, ekologią i historią naturalną gatunku.

Xenomys nelsoni

W niewoli - brak danych.

Otonyctomys hatti - jedyny przedstawiciel rodzaju Otonyctomys

Otonyctomys hatti - gryzoń z rodziny myszowatych ( Muridae ). Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Otonyctomys.


Występuje w Ameryce Północnej, od Jukatanu ( Meksyk ) do północnej i północno-wschodniej Belize i Gwatemali w Ameryce Środkowej.

Zamieszkuje lasy tropikalne oraz zarośla i zakrzewienia w pobliżu wody.

Otonyctomys hatti - eksponat muzealny

Prowadzi nadrzewny tryb życia. 

Żywi się nasionami i miękkimi owocami. Pożywienie zdobywa zarówno na drzewach i krzewach jak i na ziemi. 

Biologia tego gatunku jest słabo poznana.

Nie opisano żadnych podgatunków.

Gatunek uważany za nie zagrożony. Występuje w szeregu obszarach chronionych.

Uznawany  jest za rzadki gatunek, gdyż znany jest tylko z 18 okazów.

Gryzoń ten ma dość szeroki zasięg i uważa się, że jest dość odporny na zmiany siedliskowe.

Potrzebne są badania szczególnie w odniesieniu do stanu populacji oraz zagrożeń, ekologii i historii naturalnej gatunku.

W warunkach wiwaryjnych - prowadził nadrzewny tryb życia, przejawiając aktywność w godzinach nocnych.

Jest gatunkiem bardzo nieśmiałym i skrytym. W pożywieniu tolerował głównie nasiona i miękkie owoce.

Jest to trudny gatunek do hodowli oraz chwytania w pułapki.

Nadrzewny jeżozwierz - koendu meksykański

Koendu meksykański ( Spihiggurus mexicanus ) - gryzoń z rodziny ( Erethizontidae ). Synonim Coendou mexicanus.


Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, od gór w południowym i środkowym Meksyku aż po zachodnią Panamę.

Zamieszkuje góry i wzniesienia porośnięte wszystkimi typami lasów, do wysokości 3200 m n.p.m. Chociaż jest rzadki w wilgotnych lasach zimozielonych.

portret koendu meksykańskiego ( Sphiggurus mexicanus )

Aktywny w ciągu całego roku, w godzinach nocnych. Uważa się, że większą aktywność przejawia w ciemne bezksiężycowe noce. Prowadzi samotniczy nadrzewny tryb życia. Jest bardzo cichym ssakiem, którego trudno dostrzec.

Dzień spędza śpiąc w dziupli lub na gałęzi drzewa. Chwytny ogon jest zwykle owinięty wokół gałęzi. Na ziemię schodzi bardzo rzadko, przechodząc przez polany lub inne naturalne albo sztuczne przeszkody.

Żywi się nasionami, owocami, pąkami, młodymi liśćmi, kwiatami.

W okresie rui samiec koendu głośno piszczy i nawołuje samicę.

Samica rodzi raz w roku 1 młode, rzadziej 2. Młode pozostają z matką około 3 miesięcy.

Opisane podgatunki :

- Sphiggurus mexicanus laenatus - Boqueron, Chiriqui ( Panama )

- Sphiggurus mexicanus liebmani?- Meksyk

- Sphiggurus mexicanus mexicanus - góry w Meksyku, Belize

- Sphiggurus mexicanus novaehispaniae?- Meksyk

- Sphiggurus mexicanus yucataniae - Jukatan ( Meksyk )

Gatunek uważany za nie zagrożony, ponieważ występuje w wielu obszarach chronionych.

Występujące  zagrożenia to utrata siedlisk, polowanie dla mięsa na nie których obszarach oraz ginięcie pod kołami samochodów podczas przekraczania dróg. Nie kiedy też obiekt handlowy w nielegalnym obrocie dzikimi zwierzętami.

Jest wymieniony w Załączniku III CITES w Hondurasie.

Potrzebne są badania dotyczące zagrożeń, trendów populacji oraz nad ekologią i historią naturalną gatunku.

W warunkach wiwaryjnych - bardzo rzadki. Chociaż jest gatunkiem bardzo ciekawym.

Ameryka Południowa - zarys historyczny

rezerwat Pampas

Amerykę Południową zasiedliły ludy myśliwsko-zbierackie, które przybyły tu pokonując Cieśninę Beringa pomostem lądowym. Prowadząc koczowniczy tryb życia przesuwały się z terenu dzisiejszej Alaski przez całą Amerykę Północną i Środkową aż do kontynentu południowo-amerykańskiego.
Ich ślady znaleziono w jaskiniach Pikimachay w Peru.

gorące źródła w Puna de Atacama

Na skutek zmian klimatycznych część ludów zaczyna prowadzić osiadły tryb życia i zajmować się rolnictwem.

Na Wyżynie Meksykańskiej około 4 tysięcy lat temu wyodrębniono plenną odmianę kukurydzy, która stała się podstawowym składnikiem pożywienia. Od tego momentu nastąpiła ekspansja rolnictwa, które staje się główną formą gospodarki. W tym samym czasie w Andach Peruwiańskich rozwija się drugi ośrodek rolnictwa. Dzięki rolnictwu w Ameryce Środkowej powstaje silne państwo Olmeków z dużymi miastami  ( San Lorenzo i La Venta ).

W Ameryce Południowej powstaje kultura Chavin. Z jej dorobku korzystają późniejsze kultury Moche i Nazca.

typowa roślinność Gran Chaco

Pod koniec VI w n.e. powstają królestwa Huari  i Tiahuanaco. Około 1000 r. powstaje imperium Chimu ze stolicą w Chan - Clan ( północne Peru ).

Imperialne tradycje przejęło niewielkie królestwo z południowego Peru ze stolicą w Cuzco. Od drugiej połowy XV w znane jako imperium Inków. Rozciągało się ono od dzisiejszej Kolumbii po Chile  i Argentynę.

 ruiny miasta Inków w dolinie Urumbamby

W Ameryce Środkowej korzystając z dorobku kultury olmeckiej powstają dwie cywilizacje : Majów na Jukatanie ( IV w p.n.e. - IX w n.e. ) i Teotihuacan w Dolinie Meksyku ( II - VIII w n.e. ).

Około IX w n.e. na gruzach Teotihuacan powstaje państwo Tolteków, które rozpada się w XII w.

Rozpad dużych ośrodków miejskich w XII w spowodował liczne migracje i walki mieszkańców Ameryki Środkowej. Zwycięstwo odniosły tzw. ludy Mexica, zwane później Aztekami. Stworzyły imperium ze stolicą Tenochtitlan.

W miejscach, gdzie nie dochodziły wpływy imperiów mieszkające tam ludy prowadziły myśliwsko-zbieracką gospodarkę.

 las deszczowy nad Orinoko

W roku 1492 Krzysztof Kolumb, Włoch w służbie hiszpańskiej dopłynął do Ameryki a właściwie do wyspy San Salvador lub Samana Cay a później do Kuby i Santo Domingo ( Haiti ).

Od tego momentu rozpoczęła się hiszpańska konkwista na kontynencie amerykańskim. 

W wyniku, której H.Cortez podbił państwo Azteków ( 1519-21 ) a F.Pizarro zniszczył imperium Inków ( 1531-35 ). D. de Almagro i P. de Valdivia podbija terytorium dzisiejszego Chile ( 1535-37 i 1540-48 ). Zdobyte terytoria Hiszpania organizowała w jednostki administracyjne zwane wicekrólestwami.

Oprócz Hiszpanii w Ameryce Południowej swoją kolonię posiadała też Portugalia ( wschodnia część dzisiejszej Brazylii ).

 dwa gatunki tapirów : z lewej - tapir Bairda, z prawej - tapir anta

Od XVI w do owych kolonii hiszpańskich i portugalskich zaczęto sprowadzać niewolników z terenu Afryki, do pracy na plantacjach trzciny cukrowej.

Na przełomie XVIII i XIX w. w Ameryce Południowej narodziła się idea niepodległości od metropolii.

W latach 1810-1826 powstało kilkanaście niepodległych państw ( Brazylia - 1822, Peru - 1822, Chile - 1818, Argentyna - 1816 ).

Mato Grosso

wodospad Iguacu

Nazwa Ameryka wzięła się od imienia Amerigo Vespucciego, którą to nazwę zaproponował M.Waldssemuller uważając go za odkrywcę nowej części świata ( 1507 ).

step południowo-amerykański czyli pampa

Wielkie odkrycia w Ameryce Południowej.

- V.Y.Pinzon - ujście Amazonki ( 1500 )

- P.A.Cabral - Brazylia ( 1500 )

- V.N.Balboa - Przesmyk Panamski ( 1513 ) i O.Spokojny

- F.Magellan - przejście z O.Atlantyckiego na O.Spokojny ( 1520 ) - Cieśnina Magellana

- F.Orellana - bieg Amazonki ( 1541-42)

Wiele wypraw poszukiwało w głębi lądu legendarnego kraju Eldorado.

Okres wielkich odkryć zakończył się około 1550 roku.

wielbłądowate - z lewej - gwanako, z prawej - wikunia

Obecnie kraje Ameryki Południowej i Środkowej określa się mianem Ameryki Łacińskiej.

Region ten obejmuje kraje położone na południe od U.S.A. tzn. południową część Ameryki Północnej ( Meksyk ), Amerykę Środkową ( Centralną ) z Antylami oraz Amerykę Południową.

W skład Ameryki Łacińskiej wchodzi 34 niepodległe państwa i 12 terytoriów zależnych.

mieszkańcy Amazonii w tanecznym korowodzie

Ludność Ameryki Łacińskiej to swoisty konglomerat : Indian, Europejczyków, Afrykanów, Azjatów i ich krzyżówek ( Metysi, Mulaci, Kreole ).

Pantanal

Nierówności w rozwoju gospodarczym, bieda i nędza społeczeństw prowadzą do rabunkowej gospodarki zasobami naturalnymi ( wycinanie lasów, eksploatacja kopalin ) a także do nielegalnego handlu dzikimi zwierzętami ( od bezkręgowców po kręgowce ) i kłusownictwo ( dla skór - jaguary, oceloty, kajmany, margaje ). Po mimo walki z tym procederem przez rządy Brazylii, Peru czy Kolumbii zawsze znajdą się odbiorcy zarówno na żywe zwierzęta czy skóry jaguarów, ocelotów albo kajmanów.

wycięty las deszczowy w Amazonii

dolina Rio Chagres w Panamie

małpy szerokonose: od lewej - kapucynka, uakari, tamaryna, uistiti