Europa i jej środowisko naturalne

Kontynent europejski należy do bardzo zróżnicowanych pod względem zarówno klimatycznym jak i środowiskowym. Mamy tu do czynienia zarówno z klimatem polarnym na północnych jego krańcach jak i też z łagodnym klimatem śródziemnomorskim na południu. Z kontynentalnym na wschodzie i morskim na zachodzie kontynentu.
Człowiek od momentu pojawienia się w Europie miał bardzo duży wpływ na jej środowisko naturalne oraz krajobraz.
Aż do połowy średniowiecza większość kontynentu porastały pierwotne lasy. Na południu i zachodzie Europy - liściaste, w środkowej części mieszane a im dalej na północ iglaste. Najszybciej zostały wycięte lasy w zachodniej oraz południowej części kontynentu zamieniając się w pola uprawne, łąki, drogi, miasta i wsie. Wycinając lasy człowiek przyczyniał się też do ginięcia wielu gatunków zwierząt w tym ssaków : tur, żubr, tarpan, ryś, wilk, niedźwiedź brunatny itp.
Wiele z tych ssaków przetrwało do naszych czasów na terenach środkowej i wschodniej części Europy.

Historia ochrony przyrody i jej zasobów sięga późnego średniowiecza. Już królowie, książęta oraz magnaci tworzyli zaczątki parków narodowych czy rezerwatów, na których to terenach chroniono wybrane gatunki ssaków jako zwierzynę łowną. Działo się to głównie w posiadłościach królewskich oraz dobrach znaczących rodów.

Po mimo wycięcia większości pierwotnych lasów, pozostał jedyny kompleks pierwotnej puszczy - Puszcza Białowieska, na pograniczu Polski i Białorusi.

  Białowieski Park Narodowy - fragment pierwotnej puszczy

Wiele pierwotnych lasów zostało zamienionych w lasy wtórne, posadzone przez człowieka w celach gospodarczych. Są to przede wszystkim lasy iglaste jednowiekowe.

Historia ochrony gatunków jako zwierzyny łownej jest związana z terenami Polski. To na terenie Polski mimo ochrony zginął ostatni tur ( Bos primigenius ) w Puszczy Jaktorowskiej.

rycina przedstawia tura ( Bos primigenius )

To w zwierzyńcu Zamojskich przetrwały tarpany ( Equus gmelini ), które pod koniec XIX w zostały rozdane chłopom z okolic Zamościa, Zwierzyńca i Biłgoraju. To w Białowieży został zabity ostatni żubr nizinny ( Bison bonacus bonacus ). I to głównie Polska przyczyniła się do restytucji żubra jako gatunku w warunkach naturalnych.

bydło rasy Auroch w typie tura

Co prawda nie udało się odbudować dzikiej populacji tarpana ale udało się wprowadzić do środowiska naturalnego konia w typie tarpana tzw. konika polskiego ( Equus caballus ).

Historia stworzenia dzikiej populacji konika polskiego rozpoczęła się przed II wojną światową. Wtedy to stworzono podwaliny hodowli. Niestety prace zostały przerwane na skutek działań wojennych a cały materiał hodowlany został wywieziony do Niemiec. Po II wojnie światowej na początku lat 50 odkupiono od rolników z Zamojszczyzny konie bardzo zbliżone do opisu tarpana. W ośrodku hodowlanym na Mazurach po kilku letniej selekcji wyhodowano konika polskiego o cechach zbliżonych do tarpana, Część zwierząt po pewnym czasie została wypuszczona do pobliskiego rezerwatu. Koniki te po przezimowaniu dały zalążek pierwszego tabunu, którym częściowo opiekował się człowiek. Głównie dokarmiając w okresie zimowym.

    konik polski ( Equus caballus ) - Roztoczański Park Narodowy

W innych krajach szczególnie po II wojnie światowej, powstało wiele obszarów chronionych - głównie parki narodowe i rezerwaty.

  Parco Nazionale Abbruzzo - Włochy

Pod koniec XX w w wielu krajach europejskich rozwijano programy mające za zadanie ochronę istniejących zasobów naturalnych oraz restytucję gatunków - głównie ssaków, które na terenach Europy Zachodniej wyginęły lub ich populacje są szczątkowe  ( wilk, ryś, bóbr europejski, niedźwiedź brunatny, żubr, łoś itp. ).

Parc National de la Vanoise - Francja

Prowadzi się też racjonalną gospodarkę łowiecką walcząc z kłusownictwem oraz wyłapywaniem ptaków na przelotach wiosenno - jesiennych - półwysep Apeniński i Iberyjski.

National Park Coto Donana - Hiszpania

Człowiek też wprowadził do ekosystemu Europy ssaki, które bardzo dobrze się zaaklimatyzowały :

- daniel (Dama dama ) z obszaru Azji Mniejszej

- muflon ( Ovis orientalis musimon ) z Korsyki i Sardynii

- norka amerykańska ( Mustela vison ) z Ameryki Północnej

- piżmak amerykański ( Ondatra zibethicus ) z Ameryki Północnej 

- nutria ( Myocastor coypus ) z Ameryki Południowej

- jenot ( Nyctereutes procyonoides ) z Azji Wschodniej

- jeleń wschodni ( Cervus nippon ) z Azji Środkowej i Wschodniej

Obecnie jednym z głównych programów jest program ochrony drapieżników europejskich. Program został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów ( EAZA). Ma na celu popularyzację ssaków drapieżnych, których wyspowe populacje występują w kilkunastu krajach Europy. Lata 2009 i 2010 w Europie są to lata drapieżników. Tytuł programu to - KAMPANIA DRAPIEŻNIKI EUROPY - ŻYCIE OBOK DRAPIEŻNIKÓW.

    podobizny ssaków z Kampanii Drapieżniki Europy