niedziela, 11 listopada 2012

Zagrożone ssaki Australii część III





+Bandik świnionogi, bandik ogoniasty ( Chaeropus ecaudatus ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Peramelemorphia, z rodziny Chaeropodidae. Synonim Chaeropus castanotis.
Uznany za wymarły od 1901 roku, chociaż Aborygeni wskazywali przetrwanie niektórych populacji do 1950 roku ?

Występował w Australii ( Australia Zachodnia, Australia Południowa, południowa część Terytorium Północnego, południowo-zachodnia Nowa Południowa Walia ).

Zamieszkiwał półpustynne i suche obszary, suche lasy, zakrzewienia i zarośla, tereny trawiaste porośnięte kępami traw ( Spinifex i Triodia ).

rycina - bandik świnionogi ( Chaeropus ecaudatus )

Był aktywny w ciągu całej doby. Budował gniazda z trawy i gałązek lub kopał płytkie nory z gniazdem w komorze.
Prowadził samotny tryb życia, w pary łączył się w sezonie rozrodczym.
W poszukiwaniu pożywienia posługiwał się węchem.
Posiadał najdłuższy ogon ze wszystkich przedstawicieli rodziny Peramelidae. Poruszał się w specyficzny sposób, zaniepokojony uciekał odbijając się przednimi kończynami ciągnąc tylne nogi, podobnie jak króliki ( Aborygeni twierdzą, że osiągał duże prędkości ) lub stąpał przenosząc ciężar raz z prawej strony ciała na lewą stronę. Był to prawdopodobnie inochód. Aborygeni twierdzą, że wyglądało to dość niezręcznie.
Na temat odżywiania istnieją sprzeczne doniesienia. Według budowy ( posiadał kątnicę do rozbijania celulozy w roślinach ) odżywiał się głównie różnego rodzaju pokarmem roślinnym. Jednak Aborygeni twierdzą, że nie gardził mrówkami czy termitami ale również innymi bezkręgowcami.
Nie wiele wiadomo o sezonie rozrodczym ani o ilości młodych.
Samica posiadała dobrze rozwiniętą torbę otwierającą się ku tyłowi z 8 sutkami.

Opisane podgatunki :
- Chaeropus ecaudatus castanotis - Australia Południowa ( Murray River i Murray Darling Basin ) - synonim Chaeropus castanotis - uznawany za tożsamy z Chaeropus ecaudatus - wymarły
- Chaeropus ecaudatus ecaudatus - południowo-wschodnia Australia - wymarły około 1927 roku
- Chaeropus ecaudatus occidentalis - Australia Zachodnia ( Swan River Valley ) - synonim Chaeropus occidentalis - uznawany za tożsamy z Chaeropus ecaudatus - wymarły około 1920 roku

portret Chaeropus ecaudatus - okaz muzealny

Gatunek uznawany za wymarły od 1901 roku, kiedy złowiono ostatnią próbkę.
Opisany na podstawie okazu, który w wyniku zdarzeń losowych utracił ogon, podczas gdy w rzeczywistości miał najdłuższy ogon ze wszystkich Peramelinae.
Obserwacje z centralnej Australii z 1920 roku nie zostały potwierdzone.
Aborygeni z ludu Pintupi twierdzą, że do 1950 roku występował na pustyniach Gibsona i Great Sandy.
Przyczyną wymarcia są głównie :

  • gatunki inwazyjne - lisy, króliki, koty
  • zmiany środowiskowe i siedliskowe
  • utrata siedlisk związana z rozwojem rolnictwa
  • intensywny wypas owiec i bydła
  • zmiany przeciwpożarowe 
Aborygeni polowali na niego dla mięsa ( chociaż nie był uznawany za przysmak ) i kępki ogona wykorzystywanej jako ozdoba.
Gatunek jest ujęty w Załączniku CITES I.
Obecnie nie ma planów ochrony tego gatunku. Jednak Australian Conservation Foundation od 1991 roku stara się chronić siedliska na suchych i półsuchych obszarach co pomoże chronić inne gatunki zamieszkujące te tereny w obecnym czasie.





Jamraj królikowaty, wielkouch króliczy, bilby ( Macrotis lagotis ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Peramelemorphia, z rodziny Thylacomyidae.

Występuje w Australii ( Australia Zachodnia, Australia Południowa, Terytorium Północne, zachodnia Nowa Południowa Walia, południowo-zachodni Queensland ).

Zamieszkuje suche i półsuche obszary, pustynie, wydmy i równiny piaszczyste, obszary porośnięte zaroślami i wysoką trawą ( Spinifex i Triodia ), otwarte lasy, obszary skaliste i wzgórza.

       wielkouch króliczy ( Macrotis lagotis )

Typowy samotnik, chociaż niekiedy 2 samice żyją razem. Aktywny głównie w nocy, szczyt aktywności od zmierzchu do północy i na dwie godziny przed wschodem słońca.
Dzień spędza w norach, samodzielnie wykopanych.
Nora tworzy lekką spiralę o długości około 3 metrów i głębokości około 2 metrów, posiada też kilka wyjść ( co najmniej 3 ). Jeden osobnik może mieć na swoim terytorium do 5 nor, które zmienia w zależności od warunków żywieniowych, zaniepokojony przez drapieżnika czy odpoczynku po nocnym żerowaniu.
Samce mogą posiadać rewiry wielkości od 1,5 do 3,16 km2 a samice od 0,18 do 1,5 km2. Terytoria samic zachodzą na terytoria samców. Silne, dojrzałe samce dominują i oznaczają swoje rewiry i nory moczem, dzięki czemu komunikują pozostałym osobnikom swoją pozycje w hierarchii osobniczej. Samice nie oznaczają swoich rewirów.
W czasie poszukiwania pokarmu posługuje się głównie węchem oraz słuchem. Nie posiada dobrego wzroku. Duże uszy służą też do regulacji temperatury ciała.
W czasie żerowania kopie doły łowieckie do 25 cm głębokości, doły te są porzucane. Doły te przyczyniają się do rozwoju niektórych roślin na australijskich pustyniach.
W skład jego diety wchodzą nasiona, głównie traw ( Dactyloctenium radulans i Yakirra australiense ), bulwy, korzonki, larwy owadów, termity, mrówki, pająki, owoce, grzyby, małe gady, czasami jajka, ślimaki lub małe ssaki. Stosunek pokarmu roślinnego do zwierzęcego zależy od siedliska i pory roku. Bilby nie pije wody lecz wykorzystuje wilgoć zawartą w pokarmie.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku.
Dominujący samiec kopuluje z większością samic z pobliskich terytoriów. Kopulacja odbywa się w norze samicy, której wejście samiec oznacza swoim moczem.
Ciąża trwa 14 dni. Samica rodzi do 4 młodych w miocie. Najczęściej 1 - 2. W sprzyjających warunkach może być 4 mioty w roku. Zdarza się często, że samica opóźnia zagnieżdżenie się zarodków dopóki nie nastaną sprzyjające warunki tj. odpowiednia ilość pokarmu pozwalająca na odchowania młodych.
Po porodzie młode wspinają się do torby otwierającej się ku tyłowi. Samica posiada sutki mleczne zarówno w torbie jak i zwisające poza torbę. Młode przysysają się do sutków w torbie, w której przebywają 75 - 80 dni. Po tym okresie samica pozostawia potomstwo w jednej ze swoich nor. Młode są karmione mlekiem z sutków na zewnątrz torby. Po 2 tygodniach opuszczają norę i usamodzielniają się.
Samica osiąga dojrzałość po około 5 miesiącach, samce po około 8 miesiącach.
W niewoli dożywa do 10 lat, średnio 6 -7 lat.

portret Macrotis lagotis 

Opisane podgatunki :
- Macrotis lagotis cambrica - wschodnia Nowa Południowa Walia
- Macrotis lagotis grandis - południowo-wschodnia Australia, Australia Południowa - wymarły około 1900 roku
- Macrotis lagotis interjecta - Australia Zachodnia ( Rawlinna )
- Macrotis lagotis lagotis - Australia Zachodnia ( wybrzeże południowo-zachodnie, zachodnia część lądu )
- Macrotis lagotis nigripes - Australia Południowa - synonim Macrotis nigripes
- Macrotis lagotis sagitta - Nowa Południowa Walia ( Bullo River Basin, Lake Eyre Basin, Murray - Darling Basin ), Terytorium Północne, Queensland, Australia Południowa, Wiktoria ( Killaipaninna ), Australia Zachodnia - synonim  Macrotis sagitta


wielkouch króliczy ( Macrotis lagotis )

Gatunek uważany za zagrożony ze względu na ciągły spadek populacji w ciągu ostatnich 10 lat i szacunkową wielkość populacji na mniej niż 10 000 dorosłych osobników. Dawniej zamieszkiwał ponad 70% obszaru Australii, obecnie populacje są ograniczone do pustyń Tanami na Terytorium Północnym, pustyń Great Sandy I Gibsona ( Australia Zachodnia ) oraz obszaru między Boulia a Birdsville ( południowo-zachodni Queensland ). W południowym Queensland i Australii Południowej uważany za wymarły.
Poza tym obecne populacje wykazują bardzo małą zmienność genetyczną co prowadzi do podatności na wiele chorób zwłaszcza zawleczonych przez gatunki inwazyjne.
Głównym zagrożeniem są : gatunki inwazyjne ( lisy, koty, króliki oraz owce i bydło ). Inne zagrożenie stanowią zmiany przeciwpożarowe, bo gatunek jest zależny od ognia ponieważ żywi się nasionami traw, których wzrost jest uzależniony od lokalnych pożarów. Poważnym zagrożeniem są zmiany siedliskowe oraz ich utrata związana z intensywnym wypasem owiec i bydła. Rozwój infrastruktury drogowej przyczynia się do zwiększonej liczby ofiar kolizji drogowych.
Od 1990 roku wielkouch króliczy jest promowany jako maskotka Związku Australijskiego oraz jako zamiennik królika wielkanocnego na bilby wielkanocnego ( z czekolady ) przez Endangered Species Program.


bilby wielkanocny z czekolady 

Chroniony przez prawo australijskie.
Stan ochrony w poszczególnych stanach Australii :
- Queensland - wymarły
- Terytorium Północne - zagrożony
- Australia Południowa - wymarły lub zagrożony
- Australia Zachodnia - wrażliwy
- Nowa Południowa Walia - prawdopodobnie wymarły 

Ujęty w Załączniku CITES I .

Reintrodukowany na obszarach chronionych :
- Currawinya National Park ( Queensland )
- Scotisch Sanctuary ( Nowa Południowa Walia )
- Arid Recovery Reserve w Downs Roxby
- Venus Bay Conservation Park
- Thistle Island
- Yookamurra Sanctuary ( wszystko Australia Południowa )
- Dryandra Woodland
- Francois Peron National Park ( oba Australia Zachodnia )

 Populacje te szacuje się na :
- około 500 sztuk - Thistle Island
- około 500 sztuk - Dryandra Woodland
- 100 sztuk - Venus Bay 
- 200 sztuk - Francois Peron
- 40 sztuk - Scotisch Sanctuary
- 200 - 500 sztuk - Queensland
- mniej niż 1000 sztuk - Terytorium Północne
- 5000 - 10 000 - Australia Zachodnia

Szacunki z Terytorium Północnego i Australii Zachodniej są mocno przybliżone i powstały w wyniku badań lotniczych dołów łowieckich wielkouchów, które są oddalone od siebie mniej niż 15 do 20 km.
Australijscy Aborygeni polowali na niego dla mięsa i futra.

W niewoli - tylko ogrody zoologiczne Australii oraz ośrodki hodowlane w celu reintrodukcji.
Jeden z tych ośrodków znajduje się w Charleville ( Queensland ). Hodowane to osobniki są wypuszczane w Currawinya National Park.
W niewoli żyje średnio 6 - 7 lat ale może dożyć do 10 lat.




+Jamraj królikowaty mniejszy, wielkouch króliczy mniejszy ( Macrotis leucura ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Peramelemorphia, z rodziny Thylacomyidae.
Uznany za wymarły między rokiem 1930 a 1960.

Występował w Australii ( centralne obszary ).

Zamieszkiwał suche obszary porośnięte trawami Triodia, piaszczyste równiny i wydmy, obszary porośnięte zaroślami, otwarte lasy z wysokim poszyciem, tereny skaliste i wzgórza.

jamraj królikowaty mniejszy ( Macrotis leucura )

Żył samotnie, w pary łączył się w okresie rui. Aktywny głównie w nocy. Kopał głębokie nory do 5 m i długości do 9 m. Wejścia do nor były zlokalizowane wśród kęp wysokich traw lub w kępach zarośli.
Występował dymorfizm płciowy : samiec był nieco większy niż samica.
Podczas dnia spał w pozycji siedzącej. Kucał na tylnych kończynach, chowając pyszczek pomiędzy nie i przykrywał oczy dużymi uszami.
Odżywiał się głównie owadami i ich larwami ale również pokarmem roślinnym ( owoce, nasiona, bulwy, korzonki ). W okresach ubogich w pokarm częste były przypadki kanibalizmu.
Sezon rozrodczy był w ciągu całego roku, chociaż prawdopodobnie samice rodziły między marcem a majem.
Ciąża trwała około 21 dni.
Samica rodziła średnio 1 - 3 młode. Posiadała torbę otwierającą się ku tyłowi, młode przebywają w niej około 70 - 75 dni ssając 1 z sutków umieszczonych w torbie.
Po opuszczeniu torby młode były odsadzone w ciągu 2 tygodni.

Opisane podgatunki :
- Macrotis leucura leucura - Australia - wymarły około 1900 roku
- Macrotis leucura minor - Terytorium Północne ( północny-wschód od Charlotte Waters ) - synonim Peragale minor - wymarły około 1900 roku
- Macrotis leucura miselius - Australia Południowa - tożsamy z Macrotis leucura - wymarły po roku 1930

Gatunek uznawany za wymarły między rokiem 1930 a 1960. Ostatnią próbkę zebrano w 1931 w okolicy Cooncherie w północno-wschodniej Australii Południowej.
Australijscy Aborygeni twierdzą, że gatunek przetrwał do roku 1960 w centralnych rejonach Australii.
W roku 1967 w gnieździe orła ( Aquila audax ) znaleziono czaszkę nieokreślonego wieku ( na południowy-wschód od Alice Springs ).
Przyczyną wymarcia były :
- polowanie dla futra
- inwazyjne gatunki - króliki, koty, lisy
- zmiany środowiskowe i siedliskowe
- zmiany przeciwpożarowe
Ujęty w Załączniku CITES I.
Obecnie nie jest objęty żadnymi środkami ochronnymi.




Jamraj pręgowany zachodni ( Perameles bougainvillei ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Peramelemorphia, z podrodziny Peramelinae, z rodziny Peramelidae.

Występuje w Australii ( południowa Australia Południowa, północno-zachodnia Wiktoria, zachodnia Nowa Południowa Walia, południowa Australia Zachodnia oraz wyspy Bernier i Dorre ).

Zamieszkuje suche i półsuche obszary, pustynie, wydmy i piaszczyste równiny, otwarte lasy porośnięte zaroślami i wysoką trawą, tereny trawiaste.

jamraj pręgowany zachodni ( Perameles bougainvillei )

Aktywny głównie w nocy, szczyt aktywności od zmierzchu do północy oraz na dwie godziny przed świtem. Żyje samotnie, czasami 2 samice zamieszkują wspólnie norę.
Jest terytorialny, rewir osobnika to około 1,5 - 3,2 km2. Terytorium jest przeczesywane w ciągu nocy. Zdarza się, że pomiędzy osobnikami dochodzi do walki o zasoby pokarmowe.
Występuje niewielki dymorfizm płciowy : samiec nieco większy niż samica.
Na kryjówki wybiera samodzielnie wykopane nory, opuszczone nory innych ssaków, ewentualnie gęste zarośla lub kępy traw, w których śpi w ciągu dnia.
W poszukiwaniu pożywienia kopie małe doły łowieckie.
Gatunek jest wszystkożerny. W skład jego diety wchodzą : owady i ich larwy, bulwy, korzonki, małe kręgowce, nasiona, owoce, grzyby. 
Sezon rozrodczy na jesieni lub w zimie. Jeśli warunki pogodowe i pokarmowe są odpowiednie sezon rozrodczy może być w innej porze roku.
Samica kopuluje z wybranym samcem. 
Okres ciąży trwa około 12 dni. Może być do 4 miotów w roku.
Samica rodzi 1 - 3 młode, które zaraz po porodzie wędrują do torby otwierającej się ku tyłowi.
Młode przysysają się do sutków mlecznych i przebywają w torbie 45 - 60 dni.
Po tym okresie opuszczają torbę i przebywają z samicą w gnieździe jeszcze około 3 tygodni.
W wieku 80 - 85 dni młode usamodzielniają się i następuje rozproszenie.

Opisane podgatunki :
- Perameles bougainville arenaria - Australia Zachodnia - uznany za tożsamy z Perameles bougainville myosuros
- Perameles bougainville bougainville - Australia Zahodnia, Bernier i Dorre Island - zagrożony
- Perameles bougainville fasciata - Nowa Południowa Walia, Australia Południowa, Wiktoria, Australia Zachodnia - synonim Perameles fasciata - wymarły w 1860 roku
- Perameles bougainville myosuros - Australia Południowa, Australia Zachodnia - synonim Perameles myosuros - Perameles myosura myosura - Perameles arenaria - wymarły w 1900 roku
- Perameles bougainville notina - Nowa Południowa Walia, Australia Południowa, Wiktoria, Australia Zachodnia - wymarły

Perameles bougainville bougainville

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony ze względu na mały zasięg występowania, który jest mniejszy niż 5 000 km2 i obłożenia powierzchni poniżej 500 km2, że wszystkie osobniki znane są z 5 miejsc oraz podatne są na skrajne wahania populacji na skutek zwiększonej liczby opadów deszczu.
Dodatkowe potencjalne zagrożenia obejmują:
- drapieżnictwo kotów i lisów
- konkurencja ze strony bydła, królików i owiec
- zmiany siedliskowe i środowiskowe
- utrata siedlisk
- duże pożary
- choroby
Obecnie uważa się populację jako potencjalnie stabilną co stwarza większe możliwości introdukcji na obszarze kontynentalnym. Wielkość populacji szacuje się na około 10 000 osobników ( 2008 ).
Introdukowany na wyspach Heirisson Prong i Faure, gdzie uważa się populacje za stabilne ( Heirisson Prong 200 osobników i Faure ponad 20 osobników ).
Na kontynencie w Kanyana Wildlife Rehabilitation Centre około 50 osobników, Arid Recovery Reserve 40 osobników, Dryandra Woodland duża kolonia.
Ujęty w Załączniku CITES I.
Chroniony przez australijskie prawo.
Opracowano plan odbudowy gatunku w latach 2005 - 2010.
Główne zalecenia planu to :
  • ochrona dzikich populacji i ich siedlisk
  • utrzymanie programów hodowlanych dla populacji w niewoli
  • wykorzystanie analizy rentowności zarówno dzikich populacji jak i reintrodukowanych
  • zwiększenie udziału lokalnych społeczności w odbudowę gatunku oraz w edukację
  • monitorowanie oraz redukowanie kotów i lisów
  • reintrodukcja na kontynencie w obecnych trzech miejscach
W niewoli - ogrody zoologiczne i ośrodki hodowlane w Australii.




Kuskus szary północny ( Phalanger orientalis ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny Phalangeridae. Synonim Phalanger cavifrons - Phalangista rufu .

Występuje na Nowej Gwinei i przybrzeżnych wyspach, wyspach Timor, Molukkach ( Ambon, Buru, Seram ), wyspach Missol, Waigeo, Batanta, Salawati i Raja Ampat, Na Archipelagu Bismarcka, wyspach Solomona, wyspach Nowej Brytanii i Nowej Irlandii.

Zamieszkuje pierwotne lasy tropikalne ale także lasy wtórne, plantacje i ogrody, gęste zarośla od poziomu morza do 1400 m n.p.m.

kuskus szary północny ( Phalanger orientalis )

Aktywny głównie w nocy, szczyt aktywności po zapadnięciu ciemności do północy i na dwie godziny przed wschodem słońca. Prowadzi samotny tryb życia, w pary łączy się w sezonie rozrodczym. Jest ssakiem nadrzewnym, rzadko schodzącym na ziemię.
Niewielki dymorfizm płciowy : samica nieco mniejsza i lżejsza niż samiec.
Dzień spędza w dziupli drzewa lub w gęstych zaroślach.
W czasie poszukiwania pożywienia porusza się bardzo powoli, wykorzystując chwytny ogon do zachowania równowagi w czasie wspinaczki po drzewach. Przebywa głównie w koronach drzew tworzących zamknięty baldachim. Mimo swojej powolności potrafi, jeśli jest to konieczne przeskoczyć z jednego drzewa na drugie.
Jest mało tolerancyjny dla pokrewnych gatunków ( np. Spilocuscus maculatus ), jeśli oba gatunki spotkają się ze sobą.
Odżywia się głównie liście, nasiona, owoce, kwiaty i pąki.
Sezon rozrodczy od czerwca do października, choć młode zauważono w marcu i listopadzie.
Samica łączy się z wybranym samcem.
Okres ciąży to około 13 - 14 dni. Samica rodzi 1 - 3 młode, średnio 2. Z reguły przeżywa jednak tylko 1 młode. Młode przysysają się do 1 z 4 sutków w torbie samicy.
Okres laktacji trwa około 60 - 70 dni, po tym czasie młode opuszcza torbę i przez około 2 - 3 tygodni przebywa jeszcze z samicą.
Żyje około 11 - 12 lat.

portret Phalanger orientalis alba 

Opisane podgatunki :
- Phalanger orientalis alba - Jawa ( Indonezja ) - uznawany za tożsamy z Phalanger orientalis - synonim Phalangista rufa var B. alba
- Phalanger orientalis albidus - San Cristobal Island ( Makira Island ), południowe Solomon Islands - uznawany za tożsamy Phalanger orientalis breviceps
- Phalanger orientalis breviceps - Australia?, Timor Island, West Timor ( Lesser Sunda, Nusa Tengarra Timur ), Molukki, północna część Nowej Gwinei ( Nowa Gwinea Zachodnia i Papua Nowa Gwinea ), Karkar Island, Schouten Islands, Archipelag Bismarcka, Solomon Islands, San Cristobal Island
- Phalanger orientalis brevinasus - południowe Solomon Islands - synonim Phalanger brevinasus
- Phalanger orientalis ducatoris - Duke of York Island, New Britain Islands - uznawany za tożsamy z Phalanger orientalis
- Phalanger orientalis kiriwinae - Kiriwina, Trobriands Islands
- Phalanger orientalis kori - Bougainville Islands, północne Solomon Islands - uznawany za tożsamy z Phalanger orientalis
- Phalanger orientalis matsika - Zachodnia Nowa Gwinea, Papua Nowa Gwinea - uznawany za tożsamy z Phalanger intercastellanus lub Phalanger orientalis vulpecula - synonim Phalanger matsika
- Phalanger orientalis orientalis - Sulawesi, Archipelag Bismarcka, Solomon Islands, północna część Papui Nowej Gwinei
- Phalanger orientalis timorensis - Timor Island, West Timor, Nusa Tengarra Timur - uznawany za tożsamy z Phalanger orientalis
- Phalanger orientalis vulpecula - Papua Nowa Gwinea - synonim Pseudochirus vulpecula - uznawany za tożsamy z Phalanger intercastellanus

Phalanger orientalis orientalis

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych populacji oraz pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk.
Uważa się, że populacje na wyspach zostały wprowadzone w czasach prehistorycznych przez ludzi.
Gatunek obecnie został podzielony na dwa samodzielne gatunki ( kuskus szary południowy - Phalanger intercastellanus z północnej Australii ) i Phalanger orientalis.
Zagrożenie dla gatunku stanowi polowanie dla mięsa przez miejscową ludność oraz nielegalny handel dzikimi zwierzętami. Często trzymany przez miejscowych jako zwierzę domowe.
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych.

Phalanger orientalis forma albinotyczna

W niewoli.
Hodowany w wielu ogrodach zoologicznych całego świata.
Wymaga obszernych wolier z dużą ilością konarów.
Odżywia się głównie liśćmi i owocami chociaż bywa karmiony także kurczętami i karmą dla psów.      




Kuskus plamisty, kuskus krótkoogonowy, kuskus nakrapiany, wangal ( Spilocuscus maculatus ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny Phalangeridae. Synonim Phalanger maculatus - Balantia variegata.

Występuje w Australii ( Queensland - Cape York Peninsula ), na Nowej Gwinei, na wyspach Molukkach ( Buru, Seram, Banda, Amboina, Aru, Kei ), na wyspach Misool i Yapen, na wyspie Selayer.

Zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe, namorzyny, lasy łęgowe i otwarte od poziomu morza do 820 - 1400 m n.p.m. 

kuskus plamisty ( Spilocuscus maculatus )


Aktywny głównie w nocy, szczyt aktywności od zachodu słońca do północy oraz na dwie godziny przed wschodem słońca. Prowadzi samotny i nadrzewny tryb życia.
Dzień spędza w dziuplach drzew. Porusza się powoli ale potrafi w razie zagrożenia szybko zniknąć wśród listowia. Przebywa głównie w koronach drzew tworzących zwarty baldachim. Samce są stosunkowo agresywne w stosunku do przedstawicieli swojego gatunku.
Występuje niewielki dymorfizm płciowy : samiec jest nieco większy niż samica.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą głównie liście, owoce, kwiaty, młode pędy. W niewoli spożywa też kurczęta i karmę dla psów.
Sezon rozrodczy od czerwca do października.
Samica łączy się z wybranym samcem.
Długość ciąży to około 13 - 14 dni. Samica rodzi 1 - 3 młode, średnio 2 . Młode po porodzie przysysają się do 1 z 4 sutków ( najczęściej przeżywa 1 młode ) w torbie samicy.
Okres laktacji trwa 60 - 70 dni, po tym czasie młode opuszcza torbę i przebywa jeszcze z samicą przez 14 - 21 dni.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 243 dni - samiec, samica w wieku około 220 - 230 dni.
Dożywa 11 - 12 lat.

rycina - Spilocuscus maculatus

Opisane podgatunki :
- Spilocuscus maculatus brevicaudatus - Australia - synonim Cuscus brevicaudatus - uznawany za tożsamy z Spilocuscus maculatus nudicaudatus
- Spilocuscus maculatus chrysorrhous - południowo-zachodnia Zachodnia Nowa Gwinea, Molucca Islands - synonim Phalangista chrysorrhous
- Spilocuscus maculatus goldiei - południowo-wschodnia Zachodnia Nowa Gwinea
- Spilocuscus maculatus macroura - Waigeo Island, Raja Ampat Island - synonim Spilocuscus papuensis - Cuscus macrourus
- Spilocuscus maculatus maculatus - New Ireland Island, Mussau ( Archipelag Bismarcka ), Papua Nowa Gwinea
- Spilocuscus maculatus nudicaudatus - Australia, północny Queensland - synonim Phalangista nudicaudata - Pseudocheirus nudicaudata
- Spilocuscus maculatus ochropus - Australia, Queensland - synonim Cuscus maculatus ochropus - uznawany za tożsamy z Spilocuscus maculatus nudicaudatus

Spilocuscus maculatus maculatus

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na szeroką dystrybucję, prawdopodobieństwo dużych populacji i pewien stopień tolerancji na modyfikację siedlisk.
Gatunek uważany jest za stosunkowo rzadki na nie których obszarach a za częsty w innych.
Prawdopodobnie wprowadzony w czasach prehistorycznych na wyspy Buru, Seram, Banda, Ambon przez ludzi.
Brak wyraźnych zagrożeń w obecnym czasie.
Lokalnie zagrożenie może stanowić polowanie dla mięsa i futra ( Papua Nowa Gwinea ) oraz nielegalny handel dzikimi zwierzętami ( Indonezja ).
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu.

W niewoli.
Hodowany w wielu placówkach na świecie.
Wymaga obszernej woliery z dużą ilością konarów.
Żywiony często kurczakami i karmą dla psów, zwłaszcza w azjatyckich zoo.





Wombat szorstkowłosy, wombat północny ( Lasiorhinus krefftii ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny Vombatidae. Synonim Lasiorhinus latifrons krefftii.

Występuje w Australii ( środkowy Queensland - Epping Forest National Park ). Do roku 1910 także południowy Queensland i Nowa Południowa Walia.

Zamieszkuje półpustynne obszary trawiaste i otwarte lasy porośnięte gęstym poszyciem.

wombat szorstkowłosy ( Lasiorhinus krefftii )

Typowy samotnik, w pary łączy się jedynie w okresie godowym. Aktywny głównie w nocy, chociaż lubi się wygrzewać w porannym słońcu przed norą.
Kopie rozległe systemy nor i tuneli z wieloma wejściowymi. Poszczególne osobniki rzadko używają tej samej nory ale wykorzystują już istniejące nory z poprzednich pokoleń.
Jest terytorialny, rewir osobnika to około 15 ha. Terytorium i używane nory są oznakowane moczem i kałem. Od nor prowadzą wydeptane ścieżki do miejsc żerowania.
Z wyglądu jest ociężały ale zagrożony potrafi uciekać nawet z prędkością 40 km/h.
Odżywia się głównie pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą różne gatunki rodzimych traw ( Heteropogon contortus, Aristida sp. ).
Sezon godowy w okresie wiosny i lata.
Samica łączy się na krótko z wybranym samcem, chociaż uważa się, że tworzy monogamiczną parę ( łączy się stale z tym samym samcem ).
Długość ciąży nie jest znana.
Samica rodzi od listopada do marca 1 młode. Prawdopodobnie rodzi 2 młode w ciągu 3 lat, jeśli warunki pogodowe temu sprzyjają.
Młode jest noszone w otwierającej się ku tyłowi torbie przez około 6 miesięcy. Po opuszczeniu torby przebywa z samicą jeszcze około 2 - 3 miesięcy.
Długość życia około 30 lat w niewoli.

Opisane podgatunki :
- Lasiorhinus krefftii barnardi - mały obszar w środkowo-wschodnim Queensland - synonim Lasiorhinus latifrons barnardi - Lasiorhinus bernardi - zagrożony
- Lasiorhinus krefftii gillespiel - południowy Queensland - synonim Lasiorhinus latofrons gillespiel - Phascolomys gillespiel - Wombatula gillespiei - zagrożony
- Lasiorhinus krefftii krefftii - Nowa Południowa Walia, Wellington Caves - zagrożony

portret Lasiorhinus krefftii 

Gatunek uznawany za krytycznie zagrożony ze względu na zasięg występowania mniejszy niż 100 km2, całość populacji znana z jednego miejsca oraz spadku jakości siedliska w wyniku inwazji egzotycznych gatunków traw. 
W roku 1971 utworzono Epping Forest National Park w celu ochrony ostatniej populacji tego gatunku. Obecna populacja jest ograniczona do obszaru w Epping Forest National Park i obejmuje 500 ha czyli mniej niż 1/6 obszaru parku.
W roku 1980 populacja wynosiła 30 - 40 osobników. W roku 1982 zaprzestano wypasu bydła co doprowadziło do wzrostu populacji Lasiorhinus krefftii.
W roku 2000 Canis lupus dingo zabił 15 - 20 osobników, co spowodowało ogrodzenie całej populacji 20-kilometrowym płotem.
Niezmiernie interesującym faktem tego gatunku jest utrata heterozygotyczności. Pomiary zmienności DNA wykonane z próbek od wymarłych populacji wykazały, że obecna populacja ma tylko 41% zmienności wymarłych populacji.
Obecnie szacuje się, że obecna populacja to 115 osobników ( Horsup & Johnson 2008 ).
Obecnie zagrożenia stanowią :
- mała liczba osobników
- lokalne kataklizmy ( choroby lub pożary )
- chów wsobny i utrata zmienności genetycznej
- drapieżnictwo gatunków rodzimych ( Canis lupus dingo ) i wprowadzonych ( Vulpes vulpes )
- rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych traw
- zjawiska stochastyczne zarówno demograficzne jak i środowiskowe

Gatunek jest objęty ochroną zarówno przez stan Queensland jak i prawo australijskie.
Ujęty w Załączniku CITES I.
Polowano na ten gatunek dla jego futra.
Program naprawczy dla tego gatunku zawiera :
  • kontrolę zagrożeń i zarządzanie siedliskiem
  • monitorowanie populacji
  • znajdowanie nowych miejsc translokacji
  • opracowanie programu hodowlanego dla tego gatunku na podstawie pokrewnych gatunków
  • monitorowanie biologii i ekologii
  • zarządzanie koordynacją i realizacją planu naprawczego oraz jego finansowanie
W niewoli obecnie brak osobników tego gatunku.




Drzewiak jednobarwny, kangur nadrzewny jednobarwny, drzewiak doria ( Dendrolagus dorianus ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny kangurowatych ( Macropodidae ). Synonim Dendrolagus palliceps.

Występuje na Nowej Gwinei ( wyżyny i góry w centralnej części wyspy ). Endemit dla Nowej Gwinei.

Zamieszkuje wyżynne i górskie lasy tropikalne od 600 - 4000 m n.p.m.

drzewiak jednobarwny ( Dendrolagus dorianus ) - w warunkach zoo

Aktywny w ciągu całej doby, szczyt aktywności we wczesnych godzinach porannych i tuż po zachodzie słońca. Typowy samotnik ale łączący się podczas odpoczynku w niewielkie grupy do 5 osobników. Grupy te składają się z 1 - 2 samców i 3 - 4 samic.
Prowadzi nadrzewny tryb życia, w koronach drzew, gdzie ma kryjówki wśród liści. Na drzewach porusza się wykorzystując wszystkie cztery kończyny i ogon służący do równowagi. Potrafi skakać nawet do 9 metrów z jednego drzewa na drugie. Schodzi często też na ziemię zsuwając się po pniu lub wykonuje skoki do 18 metrów w dół do dna lasu.
Sierść na ramionach wszystkich gatunków z rodzaju Dendrolagus  rośnie w odwrotnym kierunku i działa jak urządzenie do strącania wody.
Samce pozostawiają oznakowane szlaki komunikacyjne na drzewach, pocierając o gałęzie i konary duże gruczoły zapachowe znajdujące się w okolicach szyi i klatki piersiowej.
Na ziemi porusza się drobnymi skokami na dwóch tylnych kończynach.
Odżywia się pokarmem roślinnym ( liście i owoce ).
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku.
Samica łączy się z wybranym samcem.
Ciążą trwa około 32 dni. Samica rodzi 1 młode.
Po porodzie młode wdrapuje się do torby na brzuchu samicy i przysysa się do 1 z 4 sutków tam się znajdujących. Pozostaje w torbie przez około 305 dni, ale jeszcze po opuszczeniu torby przez 2 - 3 miesiące jest dokarmiane przez samicę.

   rycina - Dendrolagus dorianus dorianus

Opisane podgatunki :
- Dendrolagus dorianus aureus - centralna Papua Nowa Gwinea - uznawany za tożsamy z Dendrolagus dorianus dorianus
- Dendrolagus dorianus dorianus - południowo-wschodnia Papua Nowa Gwinea
- Dendrolagus dorianus mayri - zachodnia część Nowej Gwinei - synonim Dendrolagus mayri - krytycznie zagrożony
- Dendrolagus dorianus notatus - centralna Papua Nowa Gwinea - synonim Dendrolague notatus - Dendrolagus notatus - zagrożony
- Dendrolagus dorianus palliceps - Papua Nowa Gwinea - uznawany za tożsamy z Dendrolagus dorianus dorianus - synonim Dendrolagud palliceps
- Dendrolagus dorianus profugus - Papua Nowa Gwinea - uznawany za tożsamy z Dendrolagus dorianus dorianus 

rycina - Dedrolagus dorianus mayri

Gatunek uznawany za wrażliwy, jednak prawdopodobnie zagrożony ze względu na prognozowany spadek populacji o 30% w ciągu najbliższych 30 lat, spadek jakości siedlisk i ich utrata oraz nadmierne polowanie.
Główne zagrożenia to :
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego
- utrata i fragmentacja siedlisk
- nadmierne polowanie dla mięsa przez miejscową ludność 
- łapania żywych zwierząt i trzymanie jako zwierząt domowych
Na terenie Papui Nowej Gwinei nie jest objęty  ochroną, jedynie w indonezyjskiej części wyspy.
Populacje z niższych i bardziej dostępnych dla myśliwych obszarów zostały prawdopodobnie wytępione.
Ujęty w Załączniku CITES I.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych. 
Potrzebne są dalsze badania dotyczące taksonomii, obfitości i dystrybucji populacji, historii naturalnej oraz zagrożeń.
Dendrolagus stellarum uznawany jest obecnie za samodzielny gatunek.

W niewoli - rzadki.




Drzewiak Goodfellowa, kangur nadrzewny Goodfellowa ( Dendrolagus goodfellowi )   ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny kangurowatych ( Macropodidae ). Synonim Dendrolagus matschiei goodfellowi.

Występuje na Nowej Gwinei ( Papua Nowa Gwinea - obszary górskie Cordillery Centralnej ). 
Endemit dla Nowej Gwinei.

Zamieszkuje obecnie wyżynne i górskie tropikalne lasy do 2860 m n.p.m. , dawniej rejestrowany na terenach nizinnych ale obecnie wytępiony z tej części zakresu.

drzewiak Goodfellowa ( Dendrolagus goodfellowi ) - na ziemi


Aktywny głównie w nocy. Typowy samotnik, chociaż podczas żerowania może tworzyć niewielkie grupy. Prowadzi nadrzewny tryb życia, ale często schodzi na ziemię.
Jest terytorialny, samiec posiada rozległe terytorium, na które zachodzą mniejsze rewiry samic.
Jak u wszystkich drzewiaków sierść na ramionach rośnie w odwrotnym kierunku i działa jak urządzenie do strząsania wody.
Porusza się zwykle wykorzystując cztery kończyny i ogon dla równowagi. Na ziemi porusza się drobnymi skokami ale też wykorzystując przednie kończyny. Potrafi przeskakiwać z drzewa na drzewo do 9 metrów i skakać na dno lasu z 18 metrów.
Odżywia się liśćmi, owocami, kwiatami i trawami. Zjada też zboże z poletek wzdłuż krawędzi lasu.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku.
Długość ciąży to 21 - 38 dni. Samica rodzi 1 młode, które natychmiast  po porodzie wędruje do torby i przysysa się do 1 z 4 sutków.
Młode przebywa w torbie 10 - 12 miesięcy. Po tym okresie opuszcza torbę ale przez 2 - 3 miesiące jeszcze jest dokarmiane mlekiem przez samicę. Samica rodzi średnio 2 młode w ciągu 3 lat.
Żyje w warunkach wiwaryjnych do 23, 6 lat.

drzewiak Goodfellowa ( Dendrolagus goodfellowi ) - samica z młodym w warunkach zoo

Opisane podgatunki :
- Dendrolagus goodfellowi buergersi - region Upper Sepik ( Papua Nowa Gwinea ) - synonim Dendrolagus buergersi - Dendrolagus matschiei buergersi - uważany za tożsamy z Dendrolagus goodfellowi przez niektórych autorów
- Dendrolagus goodfellowi goodfellowi - południowo-wschodnia Papua Nowa Gwinea
- Dendrolagus goodfellowi shawmayeri - wschodnia Papua Nowa Gwinea - synonim Dendrolagus matschiei shawmayeri - zagrożony

portret Dendrolagus goodfellowi buergersi 

Gatunek uznawany za zagrożony ze względu na spadek populacji o 50% w ciągu ostatnich 30 lat, pogorszenia się jakości siedlisk i ich utrata oraz nadmiernego polowania. Został wytępiony ze znacznych części zasięgu.
Główne zagrożenie stanowi nadmierne polowanie dla mięsa, handel żywymi zwierzętami ze względów kulturowych przez miejscową ludność oraz utratę siedlisk związaną z wylesianiem.
Ujęty w Załączniku CITES I.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych.
Powinny powstać lokalne programy uświadamiające oraz przepisy łowieckie w celu ochrony tego gatunku.
Potrzebne są dalsze badania dotyczące taksonomii, dystrybucji i obfitości populacji, historii naturalnej oraz zagrożeń.

młody osobnik Dendrolagus goodfellowi

W niewoli - objęty programami hodowlanymi w ogrodach zoologicznych U.S.A. i Europy.





Drzewiak ciemny, drzewiak szary, kangur nadrzewny ciemny ( Dendrolagus inustus ) ssak z rzędu torbaczy ( Marsupialia ), z podrzędu Diprotodontia, z rodziny kangurowatych ( Macropodidae ). Synonim Dendrolagus matschiei inustus - Dendrolagus maximus - Dendrolagus schoedei - Dendrolagus sorongensis .

Występuje na Nowej Gwinei ( północne obszary przybrzeżne, w tym góry Foja i Półwysep Fak Fak i Vogelkop - zachodnia Nowa Gwinea i Papua Nowa Gwinea ) oraz sąsiednie wyspy Yapen, Waigeo, Misod, Salawati i Batanta.

Zamieszkuje nizinne, wyżynne górskie lasy tropikalne ( pierwotne i wtórne ) od 400 - 1400 m n.p.m.

drzewiak ciemny ( Dendrolagus inustus )

Aktywny głównie po zachodzie słońca i w nocy. Żyje samotnie ale w pobliżu innych osobników swojego gatunku.
Wyraźny dymorfizm płciowy : samiec o wiele większy od samicy, mogący ważyć nawet 17 kg.   
Prowadzi nadrzewny tryb życia. W czasie poszukiwania pokarmu wędruje skacząc z drzewa na drzewo i zawsze z koron w kierunku ziemi. Dzień spędza śpiąc na poprzecznych, poziomych konarach mogących utrzymać jego ciężar.
Jak u wszystkich drzewiaków sierść na ramionach rośnie w odwrotnym kierunku i działa jak urządzenie do strząsania wody.
Na ziemi porusza się na tylnych kończynach, niezgrabnie skacząc.
Odżywia się owocami, liśćmi, korą, pąkami i kwiatami.
Sezon rozrodczy w ciągu całego roku.
Samica rodzi 1 młode, w rzadkich przypadkach 2 po 14 - 20 dniowej ciąży. Młode po porodzie wędruje do torby, gdzie natychmiast przysysa się do sutka mlecznego. W torbie przebywa przez 8 - 9 miesięcy, po tym okresie młode zostaje odsadzone ale przebywa z samicą do osiągnięcia 2 lat.
Dojrzałość uzyskuje : samica w wieku 510 dni, samiec w 2 roku życia.
Żyje do 10 lat.

rycina - Dendrolagus inustus finschi

Opisane podgatunki :
- Dendrolagus inustus finschi - Zachodnia Nowa Gwinea i Papua Nowa Gwinea - synonim Dendrolagus finschi
- Dendrolagus inustus inustus - Zachodnia Nowa Gwinea
- Dendrolagus inustus keiensis - Kei Island ( Molukki Południowe ) - uznawany za tożsamy z Dendrolagus inustus finschi - synonim Dendrolagus keiensis
- Dendrolagus inustus maximus - Zachodnia Nowa Gwinea - uznawany za tożsamy z Dendrolagus inustus inustus - synonim Dendrolagus maximus
- Dendrolagus inustus schoedei - północne wybrzeże Papui Nowej Gwinei ( Aitape, Sandaun Province ) - uznawany za tożsamy z Dendrolagus inustus finschi - synonim Dendrolagus schoedei
- Dendrolagus inustus sorongensis - Zachodnia Nowa Gwinea, Sorong Island - uznawany za tożsamy z Dendrolagus inustus inustus - synonim Dendrolagus sorongensis

Gatunek uznawany za wrażliwy z powodu spadku populacji o około 30% w ciągu ostatnich 10 lat a szacunkowe prognozy przewidują dalszy spadek o 30% w ciągu następnych 20 lat, intensywnych polowań i utraty i degradacji siedlisk związanych z rozszerzeniem działalności rolniczej.
Gatunek jest rzadki ale może występować w większej gęstości osobniczej na obszarach o małej lub o zupełnym braku populacji ludzkiej.
Zagrożenie dla tego gatunku stanowi :
- utrata i fragmentacja siedlisk
- degradacja i niszczenie środowiska naturalnego związana z działalnością rolniczą ( małe poletka i duże plantacje palmy olejowej )
- wylesianie
- polowanie dla mięsa i skóry
- łapanie i trzymanie żywych drzewiaków  jako zwierząt domowych lub pokarmowych
- nielegalny handel dzikimi zwierzętami
Ujęty w Załączniku CITES II.
Rejestrowany z kilku obszarów chronionych.
Objęty projektem ochrony północnego przybrzeża Nowej Gwinei.
Potrzebne są dalsze badania konieczne do ustalenia rzeczywistego zakresu tego gatunku.

W niewoli - objęty programami hodowlanymi w wielu placówkach na świecie.
Żywiony głownie bananami i marchwią oraz innymi owocami i warzywami.
Nie spożywa w hodowli białka zwierzęcego.
Wymaga wysokiej i suchej woliery wyposażonej w grube konary.
Trzymany często w parach. Samce trzymane są razem jedynie jeśli nie ma w tym samym pomieszczeniu samicy, gdyż dochodzi do walki.




















       
  

  
   






























  Opracowano na podstawie:
animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.
Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.   

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz


KRS 0000069730