Gazela indyjska - parzystokopytny ssak z Azji Południowo-Zachodniej.

Gazela indyjska, chinkara ( Gazella bennettii ) - ssak z rzędu parzystokopytnych ( Artiodactyla ), z rodziny krętorogich ( Bovidae ), z podrodziny Antilopinae. Synonim Gazella gazella bennetti - Antilope bennettii.

Występuje w Azji Południowo-Zachodniej ( środkowo-północny Iran, południowy Afganistan, Pakistan, północno-zachodnie Indie ).

Zamieszkuje suche i otwarte lasy liściaste, suche obszary trawiaste, tereny półpustynne i pustynne, suche doliny górskie, czasami piaszczyste wydmy do wysokości 1524 m n.p.m.

  gazela indyjska ( Gazella bennettii )

Aktywna tuż przed zachodem słońca i w nocy, w ciągu całego roku. Żyje samotnie lub grupie ( 3 osobniki - samica i potomstwo ). Większe grupy 8 - 10 obserwowane są w sezonie godowym ( największa zaobserwowana grupa to 25 osobników w lipcu 1987 ).

Brak widocznego dymorfizmu płciowego.

Obie płcie posiadają proste pierścieniowate rogi, które są krótsze u samicy.

Rogi mają długość 250 - 350 mm u dorosłych samców. Dojrzałe osobniki ważą 20 - 25 kg, jednak samice są lżejsze.

Samiec jest terytorialny i broni rewiru za pomocą rogów. Rewir jest oznaczony kupkami kału.

Chinkara jest szybka i zwinna. Widok człowieka ją przeraża i opuszcza swój teren przenosząc się w bardziej niedostępne dla człowieka miejsca ( góry lub pustynie ).

Zaniepokojona emituje kichnięcie, zbliżone do syku przez nos ( stąd lokalna nazwa chinkara ) i tupie przednią częścią stopy w ziemię.

W obronie przed drapieżnikami wykorzystuje swoją szybkość i wytrzymałość oraz używa rogów do obrony.

Gazella bennettii fuscifrons? - samiec

Jest bardziej przystosowana do skubania niż systematycznego wypasu.

Jej dieta składa się zazwyczaj z różnych traw, liści, ziół, owoców ( dynie i melony ), roślin strączkowych. Może spożywać niektóre rośliny w dużych ilościach. Wodę wykorzystuje zawartą w roślinach ale jak ma dostęp do wodopoju to udaje się tam co kilka dni. 

Czasami żeruje na polach uprawnych.

W zależności od siedliska spożywa określone gatunki roślin.

Przykładowo na pustyni Thar zjada głównie cztery gatunki ziół :

- Crotalaria burhia ( 42% )

- Ziziphus nummularia ( 15% )

- Maytenus emerginata ( 11% )

- Prosopis cineraria ( 9% )

  typowe siedlisko na pustyni Thar ( Radżastan )

Sezon rozrodczy 2 razy w roku. Jeden pod koniec monsunu tj. od końca sierpnia do początku października a drugi późną wiosną od marca do końca kwietnia.

Samce agresywnie bronią swoich haremów przed zakusami konkurentów.

System krycia poligamiczny.

Ciąża trwa 5 - 5,5 miesiąca. Samica rodzi 1 czasami 2 młodych.

Większość urodzeń jest w kwietniu. Młode po porodzie po około 2 - 3 godzinach towarzyszy samicy. W wieku około 2 miesięcy jest odstawiane. Może pozostać z samicą aż do 12 miesięcy jeśli ta nie posiada potomstwa.

Samice uzyskują dojrzałość płciową w wieku 12 miesięcy a samce 14 - 16 miesięcy.

Długość życia nie jest znana ale jeden osobnik dożył w niewoli 12,3 roku.

 Gazella bennettii bennettii

Opisane podgatunki :

- Gazella bennettii bennettii - Półwysep Indyjski ( Ganges Valley, Hyderabad, Andhra Pradesh, Deccan ) - synonim Gazella dorcas bennettii
- Gazella bennettii christii - zachodnie Indie ( Kutch, Kathiawar, Saurastra, Ahmedabad, Gujarat ), Pakistan - synonim Gazella dorcas christii - Gazella christyi
- Gazella bennettii fuscifrons - wschodni Iran ( Seistan, irański Baluchistan ), południowy Afganistan, Pakistan ( Baluchistan ), północno-zachodnie Indie ( Rajasthan ) - synonim Gazella gazella fuscifrons - Gazella dorcas fuscifrons - Gazella fuscifrons - wymienione jako odrębne gatunki dla starych taksonomii 

- Gazella bennettii hazenna - środkowe Indie ( zachodni Madhya Pradesh, południowo-wschodni Rajasthan ) - synonim Antilope hazenna - traktowany jako synonim Gazella bennettii bennettii 

- Gazella bennettii karamii - północno-wschodni Iran

- Gazella bennettii kennioni - wschodni Iran ( Kain ) - synonim Gazella yarkandensis kennioni - traktowany jako synonim Gazella bennettii fuscifrons

- Gazella bennettii monssalis - północno-zachodnie Indie, północno-wschodni Pakistan, Kaszmir - synonim Gazella dorcas monssalis - Gazella gazella monssalis - nieznany w taksonomii - wymarły 

- Gazella bennettii salinarum - Pakistan ( Punjab Prov ), północno-zachodnie Indie ( indyjski Punjab, Haryana, Delhi )

- Gazella bennettii shikarii - północno-wschodni Iran   

grupa gazel indyjskich w sezonie rozrodczym

Gatunek obecnie uznawany za nie zagrożony. W 1950 roku uznawany za zagrożony na skutek utraty siedlisk, polowań i kłusownictwa oraz rozwoju rolnictwa i przemysłu i ogólnego wzrostu ludności. W roku 1994 uznano gatunek za podatny a w roku 1996 na skutek działań ochronnych uznano jako nie zagrożony.

Gazella bennettii jest chroniona na podstawie Indian Wildlife Act z 1972 roku na terenie Indii.

W rejonach zamieszkałych przez wyznawców Wisznu,jest chroniona z powodów religijnych.

Na pustyni Cholistan jest chroniona na obszarze 26 000 km2 ( Pendżab ).

W Radżastanie istnieje 25 obszarów chronionych z obecnością chinkary.

Szacuje się, że w Indiach populacja liczy ponad 100 000 osobników, z czego na pustyni Thar około 80 000 sztuk ( główna ostoja gatunku ).

Populacje z Pakistanu są znacznie zmniejszone w wyniku polowań i bardziej rozproszone ( chociaż brak jest aktualnych szacunków - Habibi 2001b ).

W Afganistanie uważana jest za bardzo rzadki gatunek ( Habibi 2001a ).

Szacunki z Iranu to około 1300 sztuk ( Hemami i Groves 2001 ).

Chinkara jest pośrednim żywicielem dla larwy lasówki ( Hypoderma diana ).
Dorosłe owady składają jaja na nogach gazeli, która liżąc je wprowadza do przewodu pokarmowego. Po wylęgu larwy przenoszą się do krwioobiegu , skąd wędrują pod skórę tworząc obrzęki. Hypoderma diana wydostając się z pod skóry rani zwierzę. Skóra często nie przedstawia żadnej wartości dla myśliwego ( Verma i in. 2003 ).
Na terenie Iranu, Pakistanu i Afganistanu poluje się na gazele głównie dla mięsa, rzadziej dla trofeum ( rogi ).
Główne zagrożenia dla gatunku stanowi :

- utrata siedlisk związana z rozwojem rolnictwa i nadmiernym wypasem zwierząt domowych

- polowanie i kłusownictwo

- rozwój przemysłu i infrastruktury drogowej i kolejowej

- urbanizacja

- znaczny przyrost ludności na niektórych obszarach

Gazella bennettii - Kavir National Park

Gatunek oprócz Indii jest prawnie chroniony w Iranie i w Pakistanie.

Rejestrowana z ponad 80 obszarów chronionych w Indiach, z 5 w Pakistanie i z 9 w Iranie, w tym z : Kavir National Park ( Iran ), Banhavgarh National Park i Ranthambore National Park ( Indie ).

Indyjskie populacje wzrosły na skutek działań ochronnych Towarzystwa Ekologii i Rozwoju Wsi / Ecology and Rural Development Society /. Lokalne społeczności obserwują i monitorują grupy gazel indyjskich, tworząc sieć wolontariuszy przeciw kłusownictwu, sprawdzają dynamikę wzrostu populacji czy edukują inne społeczności.

     samce gazeli indyjskiej ( Gazella bennettii ) - walczące o haremy w czasie sezonu rozrodczego

W niewoli.

Hodowana na sporych wybiegach, czasami z innymi gatunkami.

Rozmnażana w warunkach wiwaryjnych.

Jeden osobnik dożył do wieku 12,3 lat. 

Gazella bennetti bennettii

Gazella bennettii bennettii




Opracowano na podstawie :

animaldiversity, arkive, iucn, planet-mammiferes, waza, wikipedia, wwf i wiedzy własnej.

Ryciny i zdjęcia zamieszczono w celach dydaktycznych, informacyjnych i szkoleniowych.