Beszamel i spółka bez ograniczeń: Nadrzewne wiewiórki z rodzaju Sciurus, z Euroazji.

Wiewiórka kaukaska, wiewiórka perska ( Sciurus anomalus ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).

Występuje w południowo-wschodniej Europie i południowo-zachodniej Azji ( wyspa Lesbos, wyspa Gokceada, Turcja, Syria, Liban, Jordania, Izrael, Zakaukazie - Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Iran oraz Irak ). Wprowadzona w rejonie Stambułu w 1964 roku.

Zamieszkuje głównie lasy liściaste i mieszane ale także lasy iglaste ( górskie i wyżynne ) od poziomu morza do wysokości 2000 m n.p.m.

wiewiórka perska ( Sciurus anomalus )

Aktywna w ciągu dnia, szczyt aktywności przejawia w godzinach porannych i późnopopołudniowych. W okresie zimowym nie hibernuje lecz w okresach nie korzystnej pogody, może nie opuszczać gniazda.
Żyje samotnie, lecz w okresie zimowym w jednej dziupli może przebywać do 12 osobników ( jest to samica z młodymi z ostatniego miotu ). Jest gatunkiem nadrzewnym, który żeruje również na ziemi.
Nie jest specjalnie terytorialna a zakresy poszczególnych rewirów zachodzą wzajemnie na siebie.
Na kryjówki wybiera głównie dziuple drzew, ale także opuszczone gniazda ptaków lub buduje samodzielnie gniazdo w rozwidleniu gałęzi. Jest to budowla z drobnych gałązek i trawy z jednym otworem. Jeden osobnik posiada często kilka różnorodnych kryjówek.
Wiewiórka perska podobnie jak wiewiórka ruda gromadzi zapasy na gorsze okresy, zakopując nasiona w glebie lub zanosząc do dziupli.
Odżywia się głównie nasionami drzew i krzewów, owocami, grzybami, jagodami, pędami drzew i krzewów ale także owadami czy jajami i pisklętami ptaków.
Sezon godowy w lutym - marcu i czerwcu - lipcu. Samica kopuluje z dwoma lub trzema samcami.
Po 38 - 40 dniach samica rodzi 2 - 7 młodych w miocie. Młode są nagie, ślepe i głuche. Po około 30 dniach otwierają oczy i uszy. W wieku 45 dni opuszczają gniazdo i zaczynają spożywać stały pokarm. W 8 - 10 tygodniu życia potomstwo staje się niezależne i jest odstawiane. Przebywa z matką jeszcze przez kilka dni.
Może być 2 mioty w sezonie.
Potomstwo z drugiego miotu przebywa z matką i wykorzystuje jej kryjówki aż do nowego sezonu godowego kiedy jest przepędzane. Samiec nie uczestniczy w odchowie potomstwa.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 10 - 12 miesięcy.

rycina - Sciurus anomalus anomalus

Opisane podgatunki :
- Sciurus anomalus anomalus - Gruzja
- Sciurus anomalus fulvus - Iran
- Sciurus anomalus historicus - Syria
- Sciurus anomalus pallescens - Turcja, Irak, Iran
- Sciurus anomalus persicus - Armenia, Azerbejdżan, Gruzja
- Sciurus anomalus syriacus - Liban, Syria, Izrael - zagrożony

para młodych Sciurus anomalus

Gatunek uznawany za nie zagrożony po mimo dużych, rejestrowanych spadków występowania w części zasięgu.
Główne zagrożenia to wylesianie i utrata siedlisk oraz polowanie i kłusownictwo.
Główne spadki liczebności gatunku zarejestrowano w Izraelu, Jordanii, Libanie i Syrii.
Wiewiórka kaukaska ujęta jest w Dyrektywie Siedliskowej UE ( 92/43 ) oraz w Załączniku II Konwencji Berneńskiej w tej części zakresu, gdzie mają one zastosowanie.
Występuje w kilku obszarach chronionych.
Zalecany jest monitoring populacji zwłaszcza w tej części zakresu występowania, w której odnotowano spadek.

euroazjatyckie nadrzewne wiewiórki : po lewej: Sciurus vulgaris, w środku: Sciurus anomalus, po prawej: Sciurus lis

W niewoli - brak danych.

Wiewiórka japońska ( Sciurus lis ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ). Synonim Sciurus vulgaris lis.

Występuje w Azji, na wyspach japońskich ( Japonia - wyspy : Shikoku, Honsiu, Kiusiu, Awaji ). Jest uznawana za endemit dla Japonii.

Zamieszkuje nizinne i górskie lasy sosnowe.

wiewiórka japońska ( Sciurus lis )

Sposób życia, biologia i ekologia jak u wiewiórki rudej ( Sciurus vulgaris ).

Nie opisano żadnych podgatunków.

Sciurus lis

Gatunek uznawany za nie zagrożony. Brak większych zagrożeń.
Odnotowano spadek populacji w wyniku choroby inwazyjnej dotykającej rodzimą sosnę.
Występuje w wielu obszarach chronionych.
Obecnie są potrzebne badania wpływu wprowadzonej wiewiórki rudej ( Sciurus vulgaris ) w rejonie Tokio ( lata 90' ) i z kilku innych obszarów na rodzimą Sciurus lis, w celu określenia czy oba gatunki konkurują ze sobą i czy dochodzi do hybrydyzacji.

W niewoli - brak danych.

Wiewiórka pospolita, wiewiórka ruda ( Sciurus vulgaris ) gryzoń z rodziny wiewiórek ( Sciuridae ).

Występuje w Euroazji ( od Wysp Brytyjskich, Skandynawii, Półwyspu Iberyjskiego przez cały kontynent europejski, Syberię po wybrzeże Pacyfiku oraz Sachalin i Hokkaido, na południu po Morze Śródziemne, Bałkany, Morze Czarne, północno-wschodnią Turcję, Syrię, Liban i Irak ). Wprowadzona na Kaukaz oraz do Japonii.

Zamieszkuje lasy iglaste, liściaste i mieszane także parki miejskie i ogrody od poziomu morza do wysokości 3100 m n.p.m.

Sciurus vulgaris leucourus w karmniku dla ptaków

Aktywna przez cały rok, od świtu do zmierzchu. Szczyt aktywności w godzinach porannych i późnopopołudniowych. W okresie zimowym aktywna często przez cały dzień. W okresach nie pogody może nie opuszczać kryjówki przez 1 - 3 dni.
Żyje samotnie, jedynie w okresie rui łączy się na krótko w pary lub kilka samców konkuruje o jedną samicę.
Jest gatunkiem nadrzewnym, poruszającym się w koronach drzew. Żeruje również na ziemi, poszukując opadłych owoców, żołędzi, orzechów czy buczyny. Gromadzi zapasy na okres zimowy, część pożywienia zakopuje w różnych miejscach w glebie a część przenosi do dziupli w swoim rewirze.
Nie jest gatunkiem ściśle terytorialnym a rewiry poszczególnych osobników zachodzą na siebie.
Kryjówki zakłada w dziuplach drzew, opuszczonych gniazdach ptasich lub w samodzielnie wybudowanych gniazdach. Gniazdo powstaje w rozwidleniu gałęzi z drobnych gałązek i trawy, wyścielone jest mchem i zaopatrzone w jeden otwór. Jest to budowla kulistego kształtu, umiejscowiona w koronie drzewa.
Odżywia się różnego rodzaju nasionami drzew i krzewów, owocami, jagodami, młodymi pędami drzew iglastych, korą, grzybami ale także owadami, jajami i pisklętami ptaków. Zaobserwowano, że na gałęziach drzew suszy grzyby.

różne podgatunki Sciurus vulgaris

Sezon godowy luty - marzec i czerwiec - lipiec. Samica kopuluje z 2 - 3 samcami, które konkurują ze sobą o prawo do kopulacji z nią.
Samica po ciąży trwającej 38 - 39 dni rodzi 2 - 7 młodych w miocie. Może być 2 - 3 mioty w sezonie.
Młode rodzą są nagie i bezradne, mają zamknięte oczy i uszy. W wieku 30 dni otwierają oczy i uszy. Okres laktacji trwa 8 - 10 tygodni. W wieku 45 - 50 dni opuszczają gniazdo i przechodzą na stały pokarm. Po tym okresie przebywają z matką przez 2 - 3 tygodnie i ją opuszczają. Nie kiedy młode z miotów przed okresem zimowym spędzają zimę w pobliżu matki. Samiec nie uczestniczy w odchowie młodych.
Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku 10 - 12 miesięcy.
Żyje do 5 lat.

różne podgatunki Sciurus vulgaris

Opisane podgatunki :
- Sciurus vulgaris albonotatus - Szwecja
- Sciurus vulgaris albus - Szwecja, Norwegia
- Sciurus vulgaris alpinus - Pireneje ( Francja, Hiszpania )
- Sciurus vulgaris altaicus - góry Ałtaj, południowa Syberia, Ałtaj Mongolski
- Sciurus vulgaris ameliae - Grecja
- Sciurus vulgaris anadyrensis - północno-wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris arcticus - północna Syberia ( Jakucja, dolina rzeki Leny )
- Sciurus vulgaris argenteus - zachodnia Syberia ( rzeka Jenisej, rzeka Ob )
- Sciurus vulgaris baeticus - Hiszpania ( Sewilla )
- Sciurus vulgaris balcanicus - wschodnie Bałkany ( Bułgaria )
- Sciurus vulgaris bashkiricus - Baszkiria, Rosja, środkowy i południowy Ural
- Sciurus vulgaris brunnea - Alzacja ( Francja )
- Sciurus vulgaris calotus - środkowa Azja
- Sciurus vulgaris calotus - północny Tybet
- Sciurus vulgaris carpathicus - Karpaty
- Sciurus vulgaris chilliensis - północno-wschodnie Chiny
- Sciurus vulgaris cinerea - Niemcy
- Sciurus vulgaris coreae - Korea
- Sciurus vulgaris croaticus - Chorwacja, Słowenia, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Macedonia
- Sciurus vulgaris dulkeiti - wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris exalbidus - zachodnia Syberia, północny Kazachstan
- Sciurus vulgaris fedjushimi - Litwa, Łotwa, Białoruś, Ukraina, Rosja
- Sciurus vulgaris formosani - północno-wschodnia europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris fuscoater - Europa Środkowa i Zachodnia ( Francja, Niemcy, Węgry, Rumunia, Szwajcaria, Polska, Czechy, Słowacja, Austria, północne i środkowe Włochy )
- Sciurus vulgaris fuscoatra - góry Harz ( Niemcy )
- Sciurus vulgaris fusconigricans - Transbajkalia ( Rosja ), Mongolia, północne Chiny
- Sciurus vulgaris fuscorubens - wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris golzmajeri - Transuralia ( Rosja )
- Sciurus vulgaris gotthardi - Szwajcaria
- Sciurus vulgaris hoffmanni - Sierra de Espuna, Alhama de Murcia ( Hiszpania )
- Sciurus vulgaris infuscatus - środkowa Hiszpania
- Sciurus vulgaris istrandjae - Bułgaria
- Sciurus vulgaris italicus - Włochy
- Sciurus vulgaris jacutensis - Jakucja, Kamczatka, wschodnia Syberia
- Sciurus vulgaris jenissejensis - środkowa Syberia (od rzeki Jenisej )
- Sciurus vulgaris kalbinensis - Syberia na zachód od rzeki Irtysz, góry Ałtaj, północny Kazachstan
- Sciurus vulgaris kessleri - Ukraina
- Sciurus vulgaris leucourus - Anglia, Szkocja, Irlandia - wymarły w południowo-wschodniej Anglii
- Sciurus vulgaris lilaeus - Grecja
- Sciurus vulgaris mantchuricus - Mandżuria, Mongolia, Syberia ( rejon rzeki Amur i Ussuri )
- Sciurus vulgaris martensi - zachodnia Syberia ( do rzeki Jenisej )
- Sciurus vulgaris meridionalis - Kalabria ( Włochy ) - może stanowić odrębny gatunek - zagrożony
- Sciurus vulgaris nadymensis - zachodnia Syberia ( rzeka Nadym )
- Sciurus vulgaris niger - Szwecja
- Sciurus vulgaris nigrescens - Saksonia ( Niemcy ), Śląsk ( Polska )
- Sciurus vulgaris numantius - północna Hiszpania
- Sciurus vulgaris ognevi - europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris orientis - Hokkaido ( Japonia )
- Sciurus vulgaris rhodopensis - środkowe Rodopy ( Bułgaria )
- Sciurus vulgaris rupestris - Sachalin, wybrzeże Morza Ochockiego
- Sciurus vulgaris russus - Francja, Belgia, Luksemburg, Holandia
- Sciurus vulgaris rutilans - Turyngia ( Niemcy )
- Sciurus vulgaris segurae - Sierra de Segura ( Hiszpania )
- Sciurus vulgaris silanus - góry Sila ( Włochy )
- Sciurus vulgaris subalpinus - Szwajcaria
- Sciurus vulgaris ukrainicus - wschodnia Ukraina, europejska część Rosji
- Sciurus vulgaris uralensis - góry Ural
- Sciurus vulgaris varius - północna Norwegia, północna Szwecja, Laponia, północna Rosja
- Sciurus vulgaris vilnensis - Białoruś
- Sciurus vulgaris vulgaris - Skandynawia ( Norwegia, Szwecja, Finlandia )

różne podgatunki Sciurus vulgaris

W Polsce występuje na całym obszarze kraju, zarówno w różnego rodzaju lasach jak i parkach miejskich czy w ogrodach.
Jest gatunkiem dość pospolitym chociaż nie wszędzie licznym.
Objęta ochroną gatunkową.

wiewiórka pospolita ( Sciurus vulgaris ) w zimie

Sciurus vulgaris fuscoater

Gatunek uznawany za nie zagrożony ze względu na duży zasięg populacji.
Obecnie zagrożone są lokalne populacje i podgatunki.
W Wielkiej Brytanii i Irlandii zagrożony jest podgatunek Sciurus vulgaris leucourus na skutek wprowadzenia większej wiewiórki szarej ( Sciurus carolinensis ), która jest nosicielem wirusa parapox. Wirus ten atakuje skutecznie wiewiórkę rudą, która nie jest na niego odporna. Przyczyniło się to do wyginięcia wiewiórki rudej w południowo-wschodniej Anglii.
Zaobserwowano też skurczenie populacji we Włoszech, gdzie także została wprowadzona wiewiórka szara, chociaż tam nie jest ona nosicielem wirusa parapox.
W Japonii Sciurus vulgaris jest sprowadzany z kontynentu i sprzedawany jako zwierzę domowe. Wiąże się to z ryzykiem rozprzestrzeniania się gatunku i jego wpływu na rodzimą Sciurus lis.
W Mongolii na skutek polowania i handlu futrami lokalne populacje stają się zagrożone.
Została ujęta na Chińskiej Czerwonej Liście jako gatunek wrażliwy.
Ujęta jest także w Załączniku III Konwencji Berneńskiej.
Rejestrowana z wielu obszarów chronionych w swoim zasięgu występowania.
Według morfologii i genetyki podgatunek Sciurus vulgaris meridionalis może zostać uznany za samodzielny gatunek. Ograniczony jest do Kalabrii ( południowo-zachodnie Włochy ) i wpisany w kategorii zagrożonych.

Sciurus vulgaris nigrescens

W niewoli może dożyć do 12 lat.
W ogrodach zoologicznych hodowana w obszernych wolierach z możliwością wspinania się po drzewach.
Często jako lokalny gatunek lub z fauną rodzimą w Europie i Azji.
Hodowana jest również jako gatunek domowy ( Rosja i Japonia ).