Beszamel i spółka bez ograniczeń: Prakolczatki z Nowej Gwinei : czy możemy ocalić najstarsze żyjące ssaki?

- Prakolczatki w tej postaci genetycznie i fizycznie nie są podobne do żadnego innego zwierzęcia żyjącego dzisiaj na ziemi, i zawierają w sobie cechy, których nie można zobaczyć powszechnie od powstania ssaków.
- Gatunki prakolczatek stanowią ulubiony posiłek dla ponad 800 różnych kultur plemiennych, które w dalszym ciągu polegają w dużej mierze na polowaniu na nie dla białka.
- Ostatnie z tych niezwykłych, ale potulnych zwierząt żyją w najbardziej odległych i surowych górach Nowej Gwinei, ale innowacyjne partnerstwa lokalne i międzynarodowe mogą pomóc uratować je przed wyginięciem.

prakolczatka ( Zaglossus spp. )

Tysiące niekiedy stron kłótni zostało zapisanych o priorytetach ochrony, twierdząc, że im gatunek jest bardziej zagrożony lub ekologicznie ważny, tym bardziej zasługuje na natychmiastową ochronę i duży budżet na ochronę przyrody.
Inna szkoła myślenia kładzie nacisk na zróżnicowanie ewolucyjne / genetyczne - twierdząc, że gatunek o wysoce zróżnicowanej linii genetycznej powinien mieć pierwszeństwo przed, powiedzmy, ledwie odrębnym gatunkiem siostrzanym od niezagrożonego gatunku.
Korzystając z kryteriów genetycznej odrębności, niewiele ssaków plasuje się wyżej niż prakolczatki z Nowej Gwinei ( Zaglossus spp ). Mając to na uwadze, Program Ochrony Zoological Society of London’s EDGE (ewolucyjnie wyodrębniony i zagrożony globalnie -Evolutionarily Distinct and Globally Endangered ) ozdobił swoje logo obrazem prakolczatki.

Czym są prakolczatki ?

prakolczatka nowogwinejska ( Zaglossus bruijnii ) - zoo Moskwa

prakolczatka górska ( Zaglossus attenboroughi ) - okaz muzealny ( jedyny znany )

Wyobraź sobie ssaka o wadze 10 - 20 kilogramów z kolcami podobnymi do kolców jeża, ale bez zębów i prymitywnej szczęki złożonej z pojedynczej kości bez zdolności do gryzienia lub żucia. Zamiast tego ma długą rurkę zwaną "dziobem" wystającą z jego twarzy, przez którą zasysa jedzenie, głównie dżdżownice i inne miękkie bezkręgowce, podobnie jak dziecko siorbiące spaghetti. Teraz wyobraź sobie, że ten dziób ma elektro-receptory zdolne do wykrywania najsłabszych pól elektrycznych wytwarzanych przez podziemne robaki i larwy owadów.
Dziwaczny? To dopiero początek. Ten ssak składa jaja, jak dziobak. Te jaja inkubują i wykluwają się w torbie, jak u torbacza. Samice nie mają sutków; zamiast tego mleko wylewa się z gruczołów w torbie, którą potomstwo, prawdopodobnie zlizuje ze skóry matki - to zachowanie, którego żaden naukowiec nigdy nie widział.
Te prymitywne ssaki mają najniższą temperaturę ciała od innego dowolnego ssaka. Mają też pojedynczy otwór do defekacji, oddawania moczu i reprodukcji, - kloaki, podobnie jak gady; stąd są monotremami - jak ich słynny kuzyn dziobak.

prakolczatka nowogwinejska ( Zaglossus bruijnii )

Prakolczatki są uważane za ostatnie żywe relikty wczesnych ssaków, pozwalając nam dostrzec w ich ciele pewne cechy przejściowe, które mogły wystąpić, kiedy nasi reptiliańscy ( gadzi ) przodkowie zaczęli ewoluować w kierunku współczesnych ssaków.
Ken Aplin, jeden z nielicznych mammologów badających gatunki w terenie, uważa, że kolczatki powinny być jednym z najważniejszych priorytetów w zakresie ochrony przyrody. "Są to niezwykle cenne ssaki, jedyne żywe osobniki, które przeżyły fazę ewolucji ssaków, która nastąpiła podczas świtu Ery Dinozaurów" - mówi. "Dla mnie prakolczatka jest ikoną prawie zaginionego, starożytnego świata."

prakolczatka papuaska ( Zaglossus bartoni )

Trudny do sklasyfikowania gatunek

Można przypuszczać, że jeden z najbardziej prymitywnych i wyróżniających się żywych ssaków na Ziemi byłby obecnie przedmiotem wielu badań, ale tak nie jest - prawie nic o nich nie wiadomo.
Nawet wytyczenie gatunku okazało się problematyczne. Wcześni taksonomowie dążyli do podziału nowych gatunków na podstawie tego, co obecnie uważamy za słabe i bardzo słabe kryterium, tworząc niekiedy mylącą mieszankę nazwanych gatunków. Tak było z kolczatką.
Następnie, w 1969 r. - ponieważ taksonomowie przyjęli szerszą definicję tego, co stanowi gatunek - liczne warianty prakolczatki, które wcześniej zostały sklasyfikowane jako pełne gatunki, wszystkie zostały połączone w jeden gatunek zwany prakolczatką nowogwinejską ( Zaglossus bruijnii ), z zastrzeżeniem, że wciąż było zbyt mało informacji, aby naprawdę mieć pewność, ile gatunków istnieje na wolności.

dziobak ( Ornithorhynchus anatinus )

kolczatka australijska ( Tachyglossus aculeatus )

W 1998 roku ta klasyfikacja ponownie się zmieniła. Badanie wszystkich okazów i danych dało nowy konsensus, że istnieją trzy gatunki prakolczatek, wszystkie endemiczne dla Nowej Gwinei: prakolczatka nowogwinejska ( Zaglossus bruijnii ), prakolczatka papuaska ( Zaglossus bartoni ), oraz prakolczatka górska ( Zaglossus attenboroughi ).
Ta rekonfiguracja drastycznie zmieniła stan ochrony prakolczatki. To, co do roku 1998 można było uważać za jeden rozpowszechniony i mniej zagrożony gatunek, zostało uznane za trzy gatunki, wszystkie zagrożone krytycznie i każde wymagające dedykowanych interwencji konserwatorskich.

badacz Muse Opiang trzymający prakolczatkę z nadajnikiem radiowym na lewej kostce stopy

Badania genetyczne trzech gatunków są nadal pilnie potrzebne, aby ustalić, jak wiele genetycznie różnych populacji nadal istnieje. Taka wiedza jest podstawowym pierwszym krokiem w kierunku ochrony dla każdego zwierzęcia, ale nadal nie ma w niej Zaglossus.

Praktycznie niezbadana w swoim środowisku

dwie prakolczatki zabite przez miejscowego łowcę

O dziwo, do niedawna nie było ani jednego badania terenowego żadnego z trzech gatunków prakolczatki. Do chwili obecnej biolog Muse Opiang jest jedyną osobą, której udało się przeprowadzić badania terenowe tych zwierząt.
Opiang, obywatel Papui-Nowej Gwinei ( PNG ), pierwszy raz dowiedział się o prakolczatkach od wiejskich myśliwych, jednocześnie promując ochronę z Fundacją Badania i Konserwację PNG ( PNG Research and Conservation Foundation ) w połowie lat dziewięćdziesiątych. Łowcy powiedzieli mu o dziwnym, kolczastym stworku z dziobem, którego legendy mówią, że jest potomkiem pytona. Opiang nie był wówczas biologiem. Ale kiedy dowiedział się, że nigdy nie przeprowadzono badań terenowych prakolczatek, postanowił zostać biologiem, aby móc studiować te zwierzęta.

prakolczatka nowogwinejska ( Zaglossus bruijnii )

Opiang jest obecnie naukowcem z Instytutu Badań Biologicznych PNG ( Institute of Biological Research ), a on sam opracował przełomowe badania dotyczące prakolczatki. On i jego grupa łowców Pawai - odwróconych-asystentów badawczych, spędzili tysiące nocy przeszukując lasy deszczowe za nocną prakolczatką.
Udało im się znaleźć i obserwować więcej osobników niż jakikolwiek inny biolog, i mieć radio śledzące prakolczatki, aby dowiedzieć się o ich nawykach i zasięgu rewiru osobniczego. To, czego się nauczyli, postawiło jednak więcej pytań i pogłębiło tajemnicę. Zaobserwowali oni na przykład, że prakolczatki znikają na wiele dni w podziemnej norze ( są doskonałymi kopaczami ), ale nikt nie wie, w jakim celu.

Wyzwania związane z ochroną prakolczatek

Nowa Gwinea jest domem trzeciego największego na świecie bloku lasów deszczowych po zlewniach Amazonii i Konga. Pod pewnymi względami jest tu lepiej niż dla wielu innych tropikalnych lasów na świecie: jest niewiele dróg. Chropowate góry utrudniają dostęp, a znaczna część drewna nie jest tak wartościowa jak w innych miejscach, na przykład w szybko zanikających lasach dipterokarpowych na Borneo.
Te same wyzwania geograficzne, które chroniły lasy i dziką przyrodę Nowej Gwinei przed nowoczesnością, utrudniły również biologom takim jak Aplin i Opiang studiowanie prakolczatek.

Ale zwierzę nie jest obce tubylcom Nowej Gwinei, którzy zamieszkują prawie każdą część drugiej co do wielkości wyspy na Ziemi, żyjąc z zasobów swoich tradycyjnych ziem. Polowanie i wędkarstwo dostarczają białka dla znacznej większości mieszkańców Nowej Gwinei, a prakolczatki od dawna stanowią część tego planu żywieniowego.

Badania w szerszym obszarze otaczającym miejsce badań prakolczatek, Opiang - wymyślił, jak ważne jest polowanie dla miejscowej ludności. Prakolczatki są obecnie bardzo trudne do upolowania dla myśliwych. Zwierzęta były w większości upolowane w pobliżu wiosek, a myśliwi muszą wędrować obecnie daleko od osiedli, aby zlokalizować zwierzęta. Mimo to są wysoko cenione w garnku kucharza.

prakolczatka nowogwinejska ( Zaglossus bruijnii ) na znaczku pocztowym

W nieco mniej niż siedem miesięcy badania, myśliwi z zaledwie 33 klanów w dwóch plemionach, w sumie z mniej niż 5000 osób, zabili i zjedli 16 prakolczatek. To ponad 25% wszystkich znanych okazów na świecie, jakie kiedykolwiek zostały zebrane! W Papui Nowej Gwinei jest ponad 800 plemion, a tysiące klanów zamieszkuje 7,3 miliona osób - większość z nich ma ochotę na prakolczatkę. „Utrata odpowiedniego siedliska przez duże zniszczenia lasów i polowania są największym zagrożeniem” dla tych zwierząt według Opiang.

Naiwne zwierzęta, które wyewoluowały w dawniej bezpiecznym wyspiarskim świecie -
Nowa Gwinea nie ma dużych ssaków. Nie ma naczelnych, jeleni, tapirów ani bydła. Największe rodzime ssaki na wyspie to drzewiaki i prakolczatki.
Nie ma też dużych drapieżników, żadnych rodzimych kotów ani psów. Prakolczatka ewoluowała w świecie z niewielką ilością zagrożeń i ma powolny metabolizm. Nigdy nie rozwinęła strachu przed drapieżnikami, ani nie ma energii na szybką ucieczkę. Możesz podejść do niej, a ona dalej prowadzi swoją działalność, badając ziemię pod kątem poszukiwania robaków.

Zaglossus bruijnii

Wraz z przybyciem ludzi na Nową Gwineę, zwierzęta zostały przyjęte jako tradycyjny produkt żywnościowy - zwyczaj ustalony, gdy populacje ludzkie były znacznie mniejsze, a populacje prakolczatki znacznie większe. Dowody wskazują, że populacje prakolczatek już zawaliły się w pobliżu wsi i szlaków przemierzanych przez myśliwych. Teraz nowe operacje wydobywcze i rejestracyjne otwierają dostęp do bardzo odległych obszarów, gdzie Aplin mówi: "populacje prakolczatek natychmiast stają się podatne na ataki myśliwych, zwłaszcza jeśli używają wyszkolonych psów myśliwskich." Rosnąca presja spowodowana polowaniem spowodowała, że wszystkie trzy gatunki wymienione są jako krytycznie zagrożone na czerwonej liście IUCN.

dziób prakolczatki nowogwinejskiej

Prakolczatka górska - nazwana tak na cześć słynnego dokumentalisty przyrody - jest najbardziej zagrożona ze wszystkich gatunków prakolczatek. Zagrożona Zaglossus attenboroughi, opisany został tylko z jednego okazu zebranego w 1961 r. Jest prawdopodobnie ograniczona do 50 km2 w Cyclops Mountains na Nowej Gwinei.

Konserwatorzy przeprowadzili wywiady z mieszkańcami, którzy znają zwierzęta, a także znaleźli ślady w pobliżu charakterystyczne dla prakolczatki górskiej. Istnieje powód do optymizmu, niektóre osobniki mogły się utrzymać, ale na jak długo o to jest pytanie. Gatunek mógł już zniknąć, pozostawiając pojedynczy, samotny okaz muzealny.

Cicho i bez fanfar, populacje tych dziwnych i nieprzyzwoitych przodków dla wszystkich ssaków mogą zniknąć i nie mrugnąć do życia.

Jednak Opiang ma nadzieję. Mówi, że populacje prakolczatek są nadal silne w najbardziej odległych częściach najbardziej chropowatych gór, takich jak Saruwageds i Owen Stanleys - które powstrzymały w czasie II wojny światowej japońską armię cesarskich sił zbrojnych w kierunku południowym. Aplin zgadza się i wierzy, że niektóre populacje w bardzo odległych rejonach są na razie bezpieczne.

Czy prakolczatka, ssak z długą przeszłością, ma przyszłość?

Problem prakolczatek stawia pytanie u konserwatorów i ogółu społeczeństwa. Czy powinniśmy być usatysfakcjonowani, jeśli gatunek utrzymuje się tylko w najdalszych zakątkach swojego zasięgu, gdzie nikt go nie słyszy ani nie widzi? Czy wystarczy, że nie wymarły? Dla setek kultur plemiennych Nowej Gwinei, w których bioróżnorodność nadal odgrywa kluczową rolę, czy kultury te utrzymają się w całym swoim bogactwie z powodu braku zwierząt, które je kształtują? Czy Pawai'ia będzie nadal opowiadać o tym, jak prakolczatka zrodziła się z pytona, gdy lasy Pawai nie są już domem dla prakolczatek i pytonów ?

australijska skała z rysunkiem prawdopodobnie prakolczatki ( Zaglossus spp. )

Konserwatorzy tacy jak Opiang i jego koledzy z Fundacji Badań i Konserwacji oraz Instytutu Badań Biologicznych PNG nie są zadowoleni z myślenia, że prakolczatki są bezpieczne w kilku niezwykle odległych miejscach. Pracują nad ochroną bioróżnorodności w Papui Nowej Gwinei jako części kultur i stylów życia wyspy. W rezultacie codziennie zmagają się z wyzwaniami, które może zgłębić niewielu zachodnich konserwatorów przyrody.

Prawie cała Papua-Nowa Gwinea pozostaje pod tradycyjnym zarządem ponad 800 różnych kultur, każda z własnym językiem. Parki i obszary chronione, znane w znacznej części świata, po prostu nie są tu możliwe. Nie ma silnego rządu centralnego do ich tworzenia lub zarządzania. Nie ma sposobu, aby regulować polowanie poprzez ustawodawstwo i jego egzekwowanie.

Duże międzynarodowe organizacje ochrony przyrody i agencje zainwestowały dziesiątki milionów dolarów w ochronę przyrody w Nowej Gwinei w ciągu ostatnich dwóch dekad. I nie ma prawie nic do pokazania za te wszystkie wydatki. Wiele tradycyjnych strategii, których używają konserwatorzy na całym świecie, zostało wypróbowanych i ( drogie ) okazały się, nie skuteczne w Nowej Gwinei.

Ale mogą istnieć nowe podejścia i programy wychowawcze, które mogą działać tam, gdzie inni zawiedli. Opiang skutecznie współpracował z właścicielami gruntów z Pawai i założył obszar ochrony Prakolczatki w większym obszarze kraterów górskich Crater Mountain. Właściciele gruntów dobrowolnie zgodzili się, aby tam nie polować. W rezultacie, Opiang wierzy, że rzadkie zwierzęta mają co najmniej podwojenie liczebności w tym obszarze i stają się znacznie łatwiejsze do znalezienia dla badań.

Zaglossus bruijnii

W pobliżu, obszar ochrony Hogave został odłożony jako strefa bez polowania przez jednego wizjonerskiego wodza plemiennego ponad 30 lat temu. Gdzie indziej w Papui-Nowej Gwinei, grupy konserwatorskie, takie jak Tenkile Conservation Alliance i Tree Conservation Project, przyłączyły się do krajowych i międzynarodowych działaczy na rzecz ochrony przyrody, zaangażowanych właścicieli ziemskich i głównych darczyńców z zagranicy, aby ustanowić lokalne programy zarządzania dziką przyrodą. Mądra i skromna inwestycja społeczności międzynarodowej, powiązana z lokalnymi inicjatywami, zdaje się przynosić dobre wyniki dla zachowania różnorodności biologicznej Papua-Nowa Gwinea i prakolczatek.

Prakolczatki mogą nam wiele powiedzieć o ewolucji ssaków. Gatunek musi być zachowany ze względów naukowych i etycznych, a jego wyróżniający się genom powinien uczynić go najwyższym międzynarodowym priorytetem w zakresie ochrony. Mimo to, prakolczatki należą do kultur i użytkowników zasobów Nowej Gwinei, których członkowie mogą na nie swobodnie polować i je zjadać.

Te łagodne stwory nocne cicho chodzą i grzebią w dnie lasu deszczowego od tysiącleci. Przeżyły już jedno wielkie masowe wymarcie - uderzenie meteorytu, który wyeliminował dinozaury 65 milionów lat temu. Teraz, gdy ich liczba znacznie się zmniejsza, zamieszkują ostatnią twierdzę w Nowej Gwinei. Wraz z ostatnim masowym wymarciem, są one redukowane do jeszcze mniejszych schronień w najbardziej odizolowanych i odpornych częściach wyspy.

Naukowcy zajmujący się ochroną, tacy jak Aplin i Opiang, uważają, że te prymitywne ssaki znoszące jaja mogą przetrwać z naszą pomocą i kontynuować dalsze miliony lat, dzieląc planetę z ich nowszymi i, co być może, mądrzejszymi kuzynami ssaków.

Andrew L. Mack jest autorem książki "Searching for Pekpek: Cassowaries and Conservation in New Guinea Rainforest", która bardziej szczegółowo omawia te i inne kwestie związane z ochroną.

Odnośniki :
Baillie, J.E.M., S.T. Turvey and C. Waterman. ( 2009 ). Survival of Attenborough’s long-beaked echidna Zaglossus attenboroughi in New Guinea. Oryx 43: 146-148.

Flannery, T. F. and C. P. Groves ( 1998 ). A revision of the genus Zaglossus (Monotremata, Tachyglossidae), with description of new species and subspecies. Mammalia 62: 367-396.

Mack, A.L. and C.P. West. ( 2005 ). Ten thousand tonnes of small animals: wildlife use in Papua New Guinea, a vital resource in need of management. Resource Management in Asia-Pacific Working Paper No. 61.

Opiang, M. D. Home ranges, movement and den use in Long-beaked Echidnas, Zaglossus bartoni, from Papua New Guinea. Journal of Mammalogy 90: 340-346.

Mongabay Series: Almost Famous Animals
autorstwa Andrew L. Mack w dniu 26 października 2015 r